1-2. Mang boch ban’en nrayog ni nge k’aringdad ni ngad yorgad?

 GAD gubin ni bay ba ngiyal’ ni kad yorgad. Nap’an nra buch ban’en rodad ni kar da felfelan’gad ngay, ma rayog ni ngad yornaged e felfelan’. Sana rayog ni kam yor u nap’an ni ke buch ban’en nib ga’ fan u lan e yafos rom ni bod e ngiyal’ nni gargeleg fakam, ara nap’an ni kam lemnag ban’en ni buch rom kafram nri ga baadag, ara nap’an ni kam mada’gow reb e fager rom ni ke yoor e duw ndawor mu guyew gimew.

² Machane yooren e ngiyal’ e gad ma yor ni bochan e ke kireban’dad ara gad be gafgow. Bod nrayog ni ngad yorgad ni bochan e kari kirebnag be’ lanin’dad. Fa bochan e kad m’argad ma be amith dowdad ara ke yim’ be’ nib t’uf rodad. Bay yu ngiyal’ nsana rayog ni ngad lemgad ni bod Jeremiah ni profet u nap’an ni gothey piyu Babylon fare mach nu Jerusalem. I gaar: “Be map’ ni lul’ e lu’ nu owcheg . . . Luag e bayi map’ ni bod e lul’ ni dabi tal.”​—Lam. 3:​48, 49, BT.

3. Nap’an nra guy Jehovah e pi tapigpig rok ni yad be gafgow, ma uw rogon u wan’? (Isaiah 63:9)

³ Manang Jehovah urngin gaf i lu’dad ni ke map’ ni bochan e pi n’en ma buch u lan e yafos rodad nib gel e mochuch ni gad ma tay riy. Be micheg e Bible ngodad ni manang urngin ban’en ni ma buch ko pi tapigpig rok nri ma amithnag lanin’rad, ma ma rung’ag lamdad u nap’an ni gad ra wenig ngak ni nge ayuwegdad. (Ps. 34:15) Machane gathi kemus ni ma guydad Jehovah ma ma rung’ag lamdad. Ya ir e Chitamangidad nri gad ba t’uf rok. Ere nap’an nra guydad ni gad be yor, ma ri ma kireban’ ngodad ma ma gurnag ir ni nge ayuwegdad.​—Mu beeg e Isaiah 63:9.

4. Mini’ boch e girdi’ ni bay murung’agrad u Bible ni gad ra weliy murung’agen, ma mang e gad ra fil u murung’agen Jehovah?

⁴ Ke dag Jehovah ngodad u daken e Thin rok rogon laniyan’ u nap’an ni i yor boch e tapigpig rok nge rogon ni ayuwegrad. Rayog ni ngad guyed e re n’ey ko n’en ni buch rok Hannah, nge David,  nge Hezekiah ni Pilung. Mang e k’aringrad ni ngar yorgad? Mang e rin’ Jehovah u nap’an nra weniggad ngak ni nge ayuwegrad? Ma uw rogon nrayog ni nge ayuwegdad e n’en ni buch rorad u nap’an ni ke kireban’dad, ara nap’an nde yul’yul’ be’ ngodad, ara nap’an ni gad be lemnag ndakuriy e athap rodad?

NAP’AN NI GA RA YOR YA KE YIM’ BE’ NIB T’UF ROM

5. Uw rogon laniyan’ Hannah?

⁵ Bay in e magawon ni i buch rok Hannah ni k’aring ni nge kireban’ nib gel me yor. Reb riy e yow ba mabgol reb e pumoon ni ku bay yugu reb i leengin ni ka nog Peninnah ngak, ma re ppin nem e ba fanenikan daken Hannah. Maku reb e, Hannah e dariy e bitir rok me Peninnah e bay in e bitir ni fak. (1 Sam. 1:​1, 2) Gubin ngiyal’ ni ma moningnag Peninnah Hannah ni bochan e dariy fak. Uw rogon u wan’um ni faanra buch e re n’ey rom? Gubin ngiyal’ ni ma par Hannah “ni be yor ma dakir kay ban’en,” miki par ni “kari kireban’.”​—1 Sam. 1:​6, 7, 10, BT.

6. Mang e rin’ Hannah ya nge yag ni fel’ laniyan’?

⁶ Uw rogon ni fel’ laniyan’ Hannah? Reb e ban’en ni ayuweg e aram e yan nga tabernacle ni aram tagil’ e bin riyul’ e liyor. Sana rayog ni yan i par nga tooben e gin yima yan riy nga lan e yoror ko fare tabernacle, me “meybil ngak Somol ni be yor nib gel.” I wenig ngak Jehovah ni gaar: “Mu sap ngog i gag e tapigpig rom! Mu guy e gafgow ni kug tay ngam lemnigeg! Dab mu pag talig!” (1 Sam. 1:10b, 11, BT) I weliy gubin ban’en ni bay u laniyan’ ngak Jehovah u daken e meybil. Nap’an ni guy Jehovah Hannah ni be yor nib gel, mi ri kireban’ ngak. Rib t’uf rok ma baadag ni nge fal’eg laniyan’!

7. Uw rogon laniyan’ Hannah u tomuren ni weliy gubin ban’en ni bay u laniyan’ ngak Jehovah?

⁷ Uw rogon laniyan’ Hannah u tomuren ni weliy gubin ban’en ni bay u laniyan’ ngak Jehovah me micheg Eli ngak ni ir e Prist nib Tolang nra fulweg Jehovah taban e meybil rok? Be gaar e Bible: “Ma aram me abich ni ke chuw e kireban’ rok.” (1 Sam. 1:​17, 18) Yugu aram rogon ndawori chuw e magawon rok, machane ke baud boch laniyan’. Ba pagan’ ngay ni manang Jehovah rogon laniyan’ nge magawon rok ma ra ayuweg. I guy gelngin e mochuch ni i tay, me rung’ag laman u nap’an ni be ning e ayuw ngak, me boch nga tomuren me tow’athnag ni aram e ayuweg ni nge fakay reb e bitir.​—1 Sam. 1:​19, 20; 2:21.

8-9. Mang fan nsusun e ngad athamgilgad u rogon nrayog rodad ni ngaud uned ko muulung nrogon nib puluw ko Hebrews 10:​24, 25? (Kum guy e sasing.)

⁸ N’en gad be fil riy. Ga be mada’nag reb e magawon nib mo’maw’ ni be k’aringem ni ngaum par nrib kireban’um, fa? Sana be kireban’um ni bochan e ke yim’ reb i girdien e tabinaw rom ara reb e fager rom. Nap’an nra buch boch ban’en ni aray rogon, ma sana rayog ni ga baadag ni ngam par rom ni yigoo gur, ma re n’ey e ban’en ni ka ma buch. Machane faan ga ra un ko muulung ni yugu aram rogon ni ke aw parwom ara be kireban’um, ma rayog ni nge fel’ lanin’um ni bod rogon Hannah ni yag ni nge fel’ laniyan’ min pi’ e  athamgil ngak u nap’an ni yan nga tabernacle. (Mu beeg e Hebrews 10:​24, 25.) Nap’an ni gad ra motoyil nga boch e thin nu Bible ni yima beeg u nap’an e muulung nra pi’ e athamgil nga lanin’uy, ma rayog ni nge ayuwegdad Jehovah ni ngad talgad ndab kud lemnaged boch ban’en nra k’aring e kireban’ ngodad ma gad lemnag boch ban’en nra yibnag e felfelan’ ngodad. Angin nra yib riy e ra fel’ boch lanin’dad ni yugu aram rogon ndawori chuw e magawon rodad.

⁹ Nap’an ni gad ra un ko muulung, ma ma pi’ e pi walag e athamgil nga lanin’dad mar daged ngodad gelngin ni gad ba t’uf rorad. Ma re n’ey e ma ayuwegdad ni nge fel’ boch lanin’dad. (1 Thess. 5:​11, 14) Am lemnag e n’en ni buch rok reb e walag ni pumoon nib special pioneer ni yim’ leengin. I yog ni gaar: “Ke mada’ ko chiney ma kug ma yornag. Bay yu ngiyal’ nib t’uf ni nggu par ni yigoo gag ni bochan e dabiyog ni nggu tal ko meyor nug be tay. Machane pi muulung rodad e rib gel e athamgil ni ma pi’ nga lanin’ug. Thin ni ma yog e pi walag ngog u fithik’ e sumunguy nge fulweg ni yad ma pi’ u nap’an e muulung e ri ma fal’eg lanin’ug. Demtrug gelngin e magafan’ nug be tay u m’on ni nggu wan ko muulung, ma nap’an nug ra yan ngaram ma ma fel’ boch lanin’ug.” Nap’an ni gad ra un ko muulung, ma rayog ni nge fanay Jehovah e pi walagdad ni ngar ayuweged gadad.

10. Uw rogon nrayog ni ngad folwokgad ko n’en ni rin’ Hannah u nap’an nri be kireban’dad?

¹⁰ Ki fel’ laniyan’ Hannah u tomuren ni weliy gubin ban’en ni bay u laniyan’ ngak Jehovah u daken e meybil. Ku arrogom nrayog ni ngam ‘pag fan urngin e magafan’ rom ngak [Jehovah],’ me pagan’um ngay nra motoyil ngom. (1 Pet. 5:7) Bay reb e walag nib pin ni li’ bogi moro’ro’ figirngin nge yim’ ni yog ni gaar: “Ri kireban’ug nib gel mug lemnag ndakuriy ba ngiyal’ nug ra felfelan’. Machane nap’an nug ra meybil ngak Jehovah ni ir e Chitamag nri gub t’uf rok, ma ri ma baud lanin’ug. Bay yu ngiyal’ ndag nang e n’en ni nggog ngak, machane manang fan rogon lanin’ug. Nap’an nra kireban’ug me magafan’ug nib pag rogon, ma gu ma meybil ni nge pi’ e gapas ngog. Ma nga tomuren ma gu ma thamiy ni ke baud lanin’ug nrayog ni nggu rin’ e tin nib t’uf ni nggu rin’ u reb e rran.” Nap’an ni ga ra yor ngak Jehovah mag weliy ngak e n’en be kireban’um ngay, ma ma kireban’ ngom ma manang rogon lanin’um. Ma mus ni faanra de chuw e n’en be k’aring e kireban’ ngom, ma ka rayog ni nge fal’eg Jehovah lanin’um me pi’ e gapas ngom. (Ps. 94:19; Fil. 4:​6, 7) Ku ra tow’athnagem ko athamgil ni ga be tay u fithik’ e yul’yul’.​—Heb. 11:6.

NAP’AN NRA CHEL BE’ NIB T’UF ROM NGE DABKI YUL’YUL’ NGOM

11. Uw rogon u wan’ David e ngongol nib kireb ni un rin’ ngak?

¹¹ Bay in e magawon nib ga’ ni buch u lan e yafos rok David ni k’aring ni nge yor. Boor e girdi’ ni ur fanenikayed, maku bay boch e fager rok nge girdien e tabinaw rok ndar pared ni yad ba yul’yul’ ngak mar guyed rogon ni ngar gafgownaged. (1 Sam. 19:​10, 11; 2 Sam. 15:​10-14, 30) Bay ba ngiyal’ ni yoloy ni gaar: “Ke aw parwog ko meyor; gubin e nep’ ni ma munur e chob rog nga luag; gayul rog e ke wanum ko lu’.” Mang fan ni i lem David ni aray rogon? I weliy ni gaar: “Bochan e . . . pi toogor rog.” (Ps. 6:​6, 7, BT) Ngongol nib kireb ni i rin’ yugu boch e girdi’ ngak David e aram e n’en ni i k’aring e amith nga laniyan’ nga i par ni be yor.

12. Mang e ba mich u wan’ David nrogon ni be m’ug ko Psalm 56:8?

¹² Yugu aram rogon ni un rin’ boch e ngongol nib kireb ngak David, machane ba mich u wan’ nib t’uf rok Jehovah. I yoloy ni gaar: “Somol e be rung’ag laman e meyor rog.” (Ps. 6:​8, BT) Ku bay bayay ni yog fapi thin nrib manigil ni bay ko Psalm 56:8. (Mu beeg.) Pi thin ney e be tamilangnag nri gad ba t’uf rok Jehovah ma ma lemnag rogon lanin’dad. I yog David ni gowa ke yoloy  Jehovah nga lan ba ke babyor gubin gaf i luan ni ke map’. Ba pagan’ ngay ni be guy Jehovah e amith ni be tay laniyan’ ma der pagtalin. Ba mich u wan’ ni gathi kemus ni manang e Chitamangin ni bay u tharmiy e pi n’en be buch rok, ya ku manang rogon laniyan’ riy.

13. Mang e rayog ni nge fal’eg lanin’dad u nap’an nra kirebnag be’ lanin’dad? (Kum guy e sasing.)

¹³ N’en gad be fil riy. Ri be kireban’um nib gel ni bochan e bay be’ ni be pagan’um ngak ni ke rin’ ban’en ni ke kirebnag lanin’um ara de par nib yul’yul’ ngom, fa? Sana rayog ni kari amith lanin’um ni bochan e ke kireb e thin romew be’ ni ga be lemnag ni ngam mabgolgow ara ke n’agem e en mabgol rom, fa reb e bay be’ nib t’uf rom ni ke tal ko pigpig ngak Jehovah. Bay reb e walag ni pumoon ni par leengin nge be’ ni gathi mabgol rok miki chel nge n’ag figirngin. I yog e re walag nem ni gaar: “Rug gin ko n’en ni buch rog, ma dag lemnag nra buch ban’en rog ni aram rogon. Gu lemnag ndakuriy ban’en ni gub fel’ ngay, me kireban’ug, mu kug damumuw.” Faanra daki yul’yul’ be’ ngom ara ke rin’ ban’en ni ke kirebnag lanin’um, ma nge pagan’um ngay ndariy ba ngiyal’ nra pagem Jehovah. I yog e re walag ney ni gaar: “Ke tamilang u wan’ug ni girdi’ e rayog ni nge dab kur yul’yul’gad ngom, machane Jehovah e gubin ngiyal’ nrayog ni ngad taga’gad ngak. Yugu demtrug e n’en nra buch rodad, ma gubin ngiyal’ ni bay ni nge ayuwegdad. Dabi pag e piin yad ba yul’yul’ ngak.” (Ps. 37:28) Ku dab mu pagtalin ni t’ufeg rok Jehovah e kab gel ko t’ufeg ni ma dag e girdi’. Yugu aram rogon nrib gel e amith ni ma tay lanin’dad u nap’an nra dabki yul’yul’ be’ ngodad, machane Jehovah e gubin ngiyal’ ni ma t’ufegdad. (Rom. 8:​38, 39) N’en nib ga’ fan ko re n’ey e: Demtrug e n’en nra rin’ be’ ngom, ma ka ga be par ni gab t’uf rok e Chitamam ni bay u tharmiy.

14. Mang e be micheg e Psalm 34:18 ngodad?

¹⁴ Faanra daki yul’yul’ be’ ngodad, maku rayog ni nge fal’eg lanin’dad fapi thin ni yog David ni bay ko Psalm 34:​18, BT. (Mu beeg.) Bay reb e babyor ni yog ni piin “dakuriy ban’en ni be l’agan’rad ngay” e rayog ni nge yip’ fan e “piin ndakuriy ban’en nib fel’ ni yad be athapeg boch nga m’on.” Uw rogon ni ma ayuweg Jehovah e piin yad be lem ni aray rogon? Ba “chugur” ngodad ma be runguydad, ma ke fal’eg rogon ni nge ayuwegdad u nap’an nra digeydad be’ nib t’uf rodad ara dabki yul’yul’ ngodad, ni bod reb e gallabthir ni ma t’ufeg pi fak ni ke yan i longobiy pa’ ngak fak ni be yor ma be fal’eg laniyan’. Baadag ni nge fal’eg lanin’dad ko ngiyal’ ni ke kireban’dad ara gad be lemnag ndakuriy fadad. Ku boor ban’en ni ke tay ni fan ngodad boch nga m’on nrayog ni nga i l’agan’dad ngay, me ayuwegdad ni ngad athamgilgad u fithik’ e pi magawon ni gad be mada’nag e chiney.​—Isa. 65:17.

 GA BE YOR NI BOCHAN E GA BE LEMNAG NDAKURIY E ATHAP ROM

15. Mang e buch rok Hezekiah ni k’aring ni nge yor nib gel?

¹⁵ Nap’an ni gaman 39 e duw rok Hezekiah ni Pilung nu Judah, me nang ni ke m’ar nib ubchiya’. I yib Isaiah ni profet i yog e thin rok Jehovah ngak ni aram e bayi yim’ ni bochan e m’ar rok. (2 Ki. 20:1) Nap’an ni rung’ag Hezekiah e pi thin ney, mi ri kireban’ me yor nib gel. Ngemu’ miki meybil ngak Jehovah ni be wenig ngak ni nge ayuweg.​—2 Ki. 20:​2, 3. 

16. Mang e rin’ Jehovah ni fan ngak Hezekiah?

¹⁶ Nap’an ni rung’ag Jehovah e meybil rok Hezekiah miki guy ni be yor, ma aram me runguy me gaar ngak: “Kug rung’ag e meybil rom ma kug guy luam. Bay gu golnigem.” I runguy Jehovah Hezekiah, ma aram me micheg ngak u daken Isaiah nra n’uwnag boch nap’an e yafos rok maku ra ayuweg yu Jerusalem u pa’ yu Assyria.​—2 Ki. 20:​4-6, BT.

17. Uw rogon ni ma ayuwegdad Jehovah u nap’an ni ke yib ba mit e m’ar nib ubchiya’ ngodad? (Psalm 41:3) (Kum guy e sasing.)

¹⁷ N’en gad be fil riy. Ke yib ba mit e m’ar ngom ni bod ndab kum gol riy, fa? Ere mu weliy lanin’um ngak Jehovah, ya ra motoyil ngom ni yugu aram rogon ni ga be yor u nap’an ni ga be meybil. Be micheg e Bible ngodad ni “Chitamangiy nrib tarunguy e girdi’, ni ir fare Got ni ma fal’eg lanin’uy” e ra fal’eg lanin’dad u fithik’ urngin mit e magawon nra yib ngodad. (2 Kor. 1:​3, 4, NW) Dabiyog ni ngad lemnaged nra chuweg Jehovah urngin e magawon rodad e ngiyal’ ney, machane gad manang ni gubin ngiyal’ nra ayuwegdad. (Mu beeg e Psalm 41:3.) Ma fanay gelngin nib thothup ni nge pi’ gelngidad, nge gonop ngodad, nge gapas nga lanin’dad ni ngad athamgilgad u fithik’ e magawon ni gad ma mada’nag. (Prov. 18:14; Fil. 4:13) Ku ma fal’eg lanin’dad u daken e athap rodad ni ke pi’ ni aram e ra boch nga m’on ma ra chuweg gubin mit e m’ar.​—Isa. 33:24.

18. Mang thin nu Bible e kam guy ni ma fal’eg lanin’um u nap’an ni ga ra mada’nag reb e magawon nrib gel e mo’maw’ riy? (Mu guy fare kahol ni kenggin e “ Boch e Thin Nra Fal’eg Lanin’dad u Nap’an ni Gad Be Yor.”)

¹⁸ I fel’ laniyan’ Hezekiah ni bochan e thin ni yog Jehovah. Ku arrogodad nrayog ni nge fal’eg e Thin rok Got lanin’dad. Bay e thin u lan e Bible ni ke tay Jehovah nrayog ni nge fal’eg lanin’dad u nap’an ni gad ra mada’nag boch e magawon ni ma k’aring e mochuch ngodad. (Rom. 15:4) Nap’an nnog ngak reb e walag nib pin u West Africa ni bay e cancer rok, mab ga’ ni yugu ma par ni ma yor. I yog ni gaar: “Reb e thin nib ga’ ni ma fal’eg lanin’ug e bay ko Isaiah 26:3. Yugu aram rogon ni boor e magawon ni gad ma mada’nag ndariy ban’en nrayog ni ngad rin’ed ngay, machane be micheg e re verse ney nrayog ni nge ayuwegdad Jehovah ni nge gapas lanin’dad ma gad athamgil u fithik’ e pi magawon ni ke yib ngodad.” Bay reb e thin nu Bible ni ma fal’eg lanin’um u nap’an ni kam mada’nag boch e magawon  nrib gel e mo’maw’ riy ara gowa dabi chuw, fa?

19. Mang e gad be athapeg boch nga m’on?

¹⁹ Gad be par ko tin tomuren e rran, ma gad manang ni ka boor ban’en nra i buch rodad nra k’aringdad ni ngaud yorgad. Machane kad filed ko n’en ni buch rok Hannah, nge David, nge Hezekiah ni Pilung ni ma guy Jehovah gubin gaf i lu’dad ni ma map’, ma ma kireban’ ngodad. Rib ga’ fan u wan’ e meyor ni gad ma tay. Ere nap’an ni gad ra mada’nag boch e magawon ni ma k’aring e mochuch ngodad, ma ngad weliyed ngak gubin ban’en ni bay u lanin’dad u daken e meybil. Thingar kud chugurnaged gadad ngak pi walagdad u lan e ulung. Ku ra fal’eg Jehovah lanin’dad ni faanra ud beeged e Bible. Rayog ni nge pagan’dad ngay ni faan gad ra athamgil u fithik’ e yul’yul’, ma ra tow’athnagdad Jehovah. Re n’ey e ba muun ngay e n’en ke micheg ni aram e ra boch nga m’on ma ra n’ag urngin e lu’ u owchedad ma dab kud yorgad ni bochan e ke kireban’dad, ara de yul’yul’ be’ ngodad, ara gad be lemnag ndakuriy e athap rodad. (Rev. 21:4) Ra taw ko ngiyal’ nem ma faanra kad yorgad, ma bochan gelngin e felfelan’ ni kad ted.