1-2. Mang e susun ni nge lemnag e piin gallabthir ni faanra ke tabab reb e bitir ni nga i fith boch e deer u murung’agen e pi n’en nib mich u wan’dad ni bay u Bible?

 BOOR e girdi’ ni yad manang nib gel e maruwel ko chugol bitir. Faanra gur reb e gallabthir ni bay fakam ni kab bitir, mab manigil e n’en ga be rin’ ni ga be maruwel nib gel ni ngam gelnag e michan’ rok. (Deut. 6:​6, 7) Machane nap’an nra ilal fare tir, ma sana rayog ni nga i fith boch e deer ni bay rogon ko pi n’en nib mich u wan’dad, ni kub muun ngay e pi motochiyel u Bible ni murung’agen e ngongol nsusun e ngaud rin’ed.

² Som’on e sana rayog ni nge magafan’um ko deer ni be fith fakam ngom. Sana ku rayog ni ngam lemnag ni be fith e pi deer ney ni bochan e dawor ri mich Got nge Bible u wan’. Machane bin riyul’ riy e nap’an ni be ilal reb e bitir i yan, mab t’uf ni nge fith boch e deer ya nge yag ni gel e michan’ rok. (1 Kor. 13:11) Ere dariy rogon ni ngam rus ko re n’ey, ya rayog ni ngam sap ngay ni aram boch e kanawo’ ni ke mab ngom ni ngam ayuweg ni nge nang rogon ni nga i fal’eg i lemnag boch ban’en.

3. Mang e gad ra weliy ko re article ney?

³ Gad ra weliy ko re article ney rogon nrayog ni nge ayuweg e piin gallabthir pi fakrad ni nge gel e michan’ rorad ngak Got nge Bible, mar nanged fan nib fel’ ni ngar folgad ko pi motochiyel u Bible ni be weliy rogon e ngongol nsusun e ngaud rin’ed, mar nanged rogon ni ngar weliyed e michan’ rorad. Ku gad ra weliy fan nib fel’ ni nga i fith e piin bitir e deer nge boch ban’en nrayog ni nge rin’ e piin gallabthir nge bitir u taabang nra bing e kanawo’ ko piin gallabthir ni ngar weliyed murung’agen e michan’ rodad ngak pi fakrad.

MU AYUWEG FAKAM NI NGE GEL E MICHAN’ ROK NGAK GOT NGE BIBLE

4. Mang l’agruw e deer nrayog ni nge fith reb e bitir, ma mang fan?

⁴ Manang e piin gallabthir ni Kristiano ni michan’ ngak Got e gathi ban’en ni ma yag ngak reb e bitir ni bochan e bay ko gallabthir  rok. Dan gargelnagem nib mich Jehovah u wan’um. Ere ku arrogon fakam. Rayog ni nge tabab ni nga i fith boch e deer ni bod e gal deer ni baaray ni be gaar: ‘Uw rogon ni kug nang ni bay e Got? Rayog ni ngari mich u wan’ug e n’en be yog e Bible, fa?’ Bin riyul’ riy e, be pi’ e Bible e athamgil ngodad ni ngad maruwelgad nga “rogon nrayog ni ngaud fal’eged i lemnag boch ban’en” mu kud “sikengniged urngin ban’en.” (Rom. 12:​1, NW; 1 Thess. 5:21) Ere uw rogon nrayog ni ngam ayuweg fakam ni nge gel e michan’ rok?

5. Mang e rayog ni nge rin’ e piin gallabthir ni ngar ayuweged pi fakrad ni nge mich e Bible u wan’rad? (Roma 12:2)

⁵ Mu pi’ e athamgil nga laniyan’ fakam ni nge gay e mich riy nriyul’ e n’en be yog e Bible. (Mu beeg e Roma 12:2.) Nap’an nra fith fakam boch e deer, mag dag ngak rogon ni nge pirieg e fulweg riy u lan yu ken e babyor rodad ni yima gay murung’agen boch ban’en riy ni bod fare Watch Tower Publications Index nge fare Research Guide for Jehovah’s Witnesses. Ra yan ko fare Research Guide nga tan fare thin ni “The Bible,” ma rayog ni nge yaliy e n’en bay u tan fare thin ni “Inspired by God” ni nge pirieg e mich riy ni Bible e gathi kemus nib ke babyor nib manigil ni girdi’ e kar yoloyed, ya aram e “thin rok” Got. (1 Thess. 2:13) Bod nrayog ni nge gay murung’agen fare mach nu Nineveh nib milfan ngak yu Assyria kakrom. Kafram e i yog boch e girdi’ ni boor ban’en u murung’agen e Bible ni yad manang nda immoy fare mach nu Nineveh kakrom. Machane bang ko duw ni 1850, me pirieg boch e girdi’ ni llowan’ e re mach nem u tan e but’, nre n’ey e be micheg nib puluw e n’en be yog e Bible. (Zef. 2:​13-15) Ra ngki nang rogon ni lebug boch e yiiy u Bible u nap’an nni gothey fare mach nu Nineveh, ma rayog ni nge guy fare article ni kenggin e “Ga Manang Murung’agen e Re N’ey, Fa?” ni bay ko Fare Wulyang ko Damit ko November 2021. Ra taarebrogonnag e n’en ke fil u lan e pi babyor rodad ko n’en ke fil u lan yu ken e babyor ni ke ngongliy e girdi’ ni ma pagan’uy ngay, ma rayog ni ngari mich u wan’ nriyul’ e n’en be yog e Bible.

6. Uw rogon nrayog ni nge ayuweg e piin gallabthir pi fakrad ni ngar guyed e mich riy nriyul’ e n’en be yog e Bible? Mu weliy reb e kanawo’. (Kum guy e sasing.)

⁶ Mu ayuweg fakam ni nge guy e mich riy nriyul’ e n’en be yog e Bible. Mu gay boch e kanawo’ ni ngam weliyew fakam murung’agen e Bible riy ara murung’agen e michan’ rok ngak Got. Rayog ni ngam weliyew e pi n’ey u nap’an ni kam marow nga bang ni bay boch ban’en riy ni ke kakrom, ara bang e milay’ ni kan ngongliy ni bay e woldug riy nib thilthil ni ma yan e girdi’ i yaliy, ara reb e branch ofis ko Pi Mich Rok Jehovah. Bod nnap’an ni kam marow nga bang ni bay boch ban’en riy ni immoy kakrom ara gimew be guy u online, ma rayog ni ngam dag ngak ban’en ni bay u rom nge rogon nib l’ag rogon ko Bible. Re n’ey e rayog ni nge ayuweg ni nge guy nib riyul’ e n’en be yog e Bible. Sana ku rayog ni ngam fil ngak murung’agen fagi malang ni ka nog e Moabite Stone ngay. Gi malang ney e ke gaman 3,000 e duw, ma  bay fithingan Jehovah u daken ni kan yoloy. Bay e gi malang ney u ba museum u Paris u France ni ka nog e Louvre Museum ngay. Ku bay bangi malang ni kan ngongliy ni yaan fare Moabite Stone ko Tochuch ko Pi Mich Rok Jehovah u Warwick u New York ko fa gin yima guy boch ban’en riy ni fithingan e “The Bible and the Divine Name.” Gi malang ney e be dag ni togopuluw Mesha ni Pilung nu Moab ngak piyu Israel. Re n’ey e ba puluw ko n’en be yog e Bible. (2 Ki. 3:​4, 5) Nap’an nra guy fakam e mich riy nriyul’ e n’en be yog e Bible, ma aram e ra gel boch e michan’ rok.​—Mu taarebrogonnag ko 2 Kronicles 9:6.

7-8. (a) Mang e rayog ni ngad filed u boch ban’en nib thilthil yaan ni bay ko pi n’en kan sunmiy? Mu weliy reb riy. (Kum guy e sasing.) (b) Mang deer e rayog ni nge ayuweg fakam ni nge mich u wan’ ni bay Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en?

⁷ Mu pi’ e athamgil nga laniyan’ fakam ni nge lemnag e tin ke sunmiy Jehovah. Nap’an ni gimew bay fakam u wen ara nap’an ni gimew be maruwel u milay’, mag ayuweg ni nge guy yaan boch ban’en nib taareb rogon ni bay ko pi n’en kan sunmiy. Mu ayuweg ni nge nang ni bay be’ nrib ga’ e llowan’ rok ni ke ngongliy e pi n’ey. Bod ni boor ban’en ni bay ko pi n’en kan sunmiy nib chelchel. Ke yan boor e duw ni ma fil e piin llowan’ murung’agen e pi n’ey. Bay be’ nib llowan’ ni ka nog Nicola Fameli ngak ni yog nnap’an ni ga ra theeg urngin e pi n’ey nib chelchel ni bay u boch ban’en ni kan sunmiy, ma taa bogi namba e be folwok riy. Pi namba ney e yima yog e Fibonacci sequence ngay. Boor ban’en nrayog ni ngad guyed e re n’ey riy nib chelchel ni bod boch e galaxy u lan e lang, nge girdan’ u maday, ngu lan yuwan e gek’iy, nge floras ni sunflower. a

⁸ Ku rayog ni nge fil fakam u skul murung’agen yugu boch e yaan ni ku bay ko pi n’en kan sunmiy. Bod ni yooren e gek’iy e bay ban’en u rarogon nder ma thil. Ra yib kenggin fare ke gek’iy, ngemu’ me yib e tin nib ga’ i papa’ngin, ngemu’ me ki’ ngki sum yugu boch i papa’ngin nib achig. Re n’ey e yima yog e fractal ngay, maku bay u yugu boch ban’en ni kan sunmiy. Machane mini’ e ke sunmiy e pi motochiyel ni ma gagiyegnag e pi n’ey? Faanra i lemnag fakam boch e deer ni aray rogon, ma aram e rayog ni ngari mich u wan’ ni Got e ke sunmiy urngin ban’en. (Heb. 3:4) Nap’an nra ilal boch, ma rayog ni ngam fith ngak ni nge lungum, “Faanra Got e sunmiydad, ma ga be lemnag ni manang e bin th’abi fel’ e kanawo’ nsusun e ngaud ngongolgad riy ya nge yag nda felfelan’gad, fa?” Tomuren ma rayog ni ngam weliy ngak ni ke pi’ Got e Bible ni nge dag ngodad rogon nrayog ni ngad felfelan’gad.

MU AYUWEG FAKAM NI NGE NANG FAN NIB FEL’ NI NGE FOL KO PI MOTOCHIYEL U BIBLE NI BE WELIY ROGON E NGONGOL NI NGAUD RIN’ED

9. Mang fan nrayog ni nge fith fakam boch e deer u murung’agen e ngongol ni be yog e Bible nsusun e ngaud rin’ed?

⁹ Faanra fith fakam boch e deer u murung’agen e ngongol ni be yog e Bible nsusun e ngaud rin’ed, mag guy rogon ni ngam nang fan ni be fith e pi deer ney. Gur, rriyul’ nder puluw u wan’ e  n’en be yog e Bible u murung’agen e re n’ey, fa be fith ni bochan e de nang rogon ni nge weliy e michan’ rok? Demtrug rogon, ma rayog ni ngam ayuweg ni nge nang fan nib fel’ ni nge fol ko pi motochiyel u Bible ni be weliy rogon e ngongol nsusun e ngaud rin’ed ni aram e ngam fil fare ke babyor ngak ni kenggin e Mu Par Ndariy N’umngin Nap’an ni Gab Felfelan’! b

10. Uw rogon nrayog ni ngam ayuweg fakam ni nge lemnag e tha’ u thilrow Jehovah?

¹⁰ Mu pi’ e athamgil nga laniyan’ fakam ni nge ga’ fan u wan’ e tha’ u thilrow Jehovah. Nap’an ni ga be fil e Bible ngak, mag fanay boch e deer nge fanathin u lan fare ke babyor ni Mu Par Ndariy N’umngin Nap’an ni Gab Felfelan’! ni ngam nang rogon laniyan’ u boch ban’en. (Prov. 20:5) Bod ni guruy ni 8 ko re ke babyor ney e be taarebrogonnag Jehovah ngak reb e fager ni gad ba t’uf rok ni ma puguran boch ban’en ngodad nrayog ni nge ayuwegdad me yib angin ngodad. Tomuren ni kam weliyew e n’en bay ko 1 John 5:​3, ma rayog ni ngam fith ni nge lungum, “Bochan ni kad nanged ni Jehovah e ir reb e Fager nib manigil, ma susun e nge uw rogon u wan’dad e pi n’en ma yog ngodad ni ngad rin’ed?” Sana rayog ni ngam lemnag ni ireray reb e deer nib mom, machane faan ga ra fith ngak fakam ma rayog ni nge nang ni pi motochiyel ni ke pi’ Got ngodad e aram e mich riy ni gad ba t’uf rok.​—Isa. 48:​17, 18.

11. Uw rogon nrayog ni ngam ayuweg fakam ni nge nang fan nib fel’ ni nge fol ko pi fonow nu Bible? (Proverbs 2:​10, 11)

¹¹ Mu weliyew rogon nra yib angin ngodad ni faan gad ra fol ko pi kenggin e motochiyel u Bible. Nap’an ni gimew ra beeg e Bible ara thin nu Bible ni fan ko yu rran u taabang, mi gimew weliy rogon ni ke yib angin e pi kenggin e motochiyel u Bible ko tabinaw romew. Bod nrayog ni ngam fanay e ngiyal’ nem ni ngam ayuweg ni nge nang fan nib fel’ ni ngaud maruwelgad nib gel mu u dogned e tin riyul’ ni gubin ngiyal’. (Heb. 13:18) Ku rayog ni ngam tamilangnag ngak ni faan gad ra fol ko pi kenggin e motochiyel u Bible, ma ra ayuweg fithik’ i dowdad nge lanin’dad. (Prov. 14:​29, 30) Faan gimew ra weliy e pi kenggin e motochiyel ney u taabang, ma dabisiy nra ayuweg ni nge ga’ fan u wan’ e pi fonow nu Bible.​—Mu beeg e Proverbs 2:​10, 11.

12. Uw rogon ni ma ayuweg reb e matam ba pagel ni fak ni nge tamilang u wan’ angin nra yib ngak ni faanra fol ko pi fonow nu Bible?

¹² Steve nreb e matam u France e weliy rogon ni yow ma ayuweg leengin ba pagel ni fakrow ni 16 e duw rok ni ka nog Ethan ngak ni nge nang ni ke ngongliy Jehovah boch e motochiyel ni ngad folgad riy ni bochan e gad ba t’uf rok. I gaar: “Gamow ma fith boch e deer ngak ni bod e pi deer ni baaray ni be gaar, ‘Mang fan nib m’agan’ Jehovah ngay ni ngad folgad ko re kenggin e motochiyel ney? Uw rogon ni be dag e re n’ey ni gad ba t’uf rok? Mang e ra buch ni faanra dab da folgad ko re kenggin e motochiyel ney?’” Pi n’ey ni ma weliy Ethan nge gallabthir rok u taabang e ke ayuweg ni ngari mich u wan’ nib puluw e n’en ke yog Jehovah ni ngan rin’. Ki ulul Steve ngay ni gaar: “Gamow be nameg ni nggu ayuwegew Ethan ni nge guy ni kab fel’ e gonop u Bible ko gonop ko girdi’.”

13. Uw rogon nrayog ni nge skulnag e piin gallabthir pi fakrad ni ngaur folgad ko pi kenggin e motochiyel u Bible? Mu weliy reb e kanawo’.

¹³ Mu skulnag fakam ni nga i fol ko pi kenggin e motochiyel u Bible. Ba ngiyal’ nib fel’ ni ngam rin’ e re n’ey riy e nap’an ni ka nog ngak fakam u skul ni bay ba ken e babyor nthingari beeg. Sana rayog ni ka nog ko re ke babyor nem nib fel’ ni ngan folwok rok e piin yad ma un nga boch e ngongol nib kireb ara yad ba damumuw. Ere rayog ni ngam pi’ e athamgil ngak ni nge lemnag rogon e ngongol ko pi girdi’ nem ni bay murung’agrad ko re ke babyor nem, me taarebrogonnag ko n’en be  yog e pi kenggin e motochiyel u Bible. (Prov. 22:​24, 25; 1 Kor. 15:33; Fil. 4:8) Re n’ey e rayog ni nge ayuweg ni nge nang fan nib fel’ ni ngan fol rok Jehovah, ma faanra ke fith e sensey rok ara yugu boch e bitir rogon laniyan’ ko fare ke babyor, ma rayog ni nge weliy e michan’ rok.

MU AYUWEG FAKAM NI NGE NANG ROGON NI NGE WELIY E MICHAN’ ROK

14. Mang reb e ban’en nrayog ni nge magagawon reb e Kristiano ni kab fel’ yangaren ni nge weliy murung’agen ngak yugu boch e girdi’, ma mang fan?

¹⁴ Bay yu ngiyal’ nrayog ni nge rus e pi Kristiano ni kab fel’ yangarrad ni ngar weliyed e michan’ rorad. Bod nrayog ni ngar magagawongad u nap’an ni yira tabab i weliy u class murung’agen fare machib ni ke sum e girdi’ ko gamanman. Mang fan? Ya rayog ni nge yog e sensey rorad nib riyul’ e re machib ney. Ere faanra gur reb e gallabthir, ma uw rogon nrayog ni ngam ayuweg fakam ni ngari pagan’ ngay nriyul’ e n’en nib mich u wan’?

15. Mang e rayog ni nge ayuweg reb e Kristiano ni kab fel’ yangaren ni nge gel e pagan’ rok ko n’en nib mich u wan’?

¹⁵ Mu ayuweg fakam ni nge gel e pagan’ rok ko n’en nib mich u wan’. Dariy rogon ni nge tamra’ fakam ni bochan e manang e tin riyul’ u murung’agen e tin kan sunmiy. (2 Tim. 1:8) Mang fan? Bin riyul’ riy e boor e girdi’ ni llowan’ ni kki tamilang u wan’rad ndariy ban’en nib fos ni yigi sum rok. Kar guyed e mich riy nib mudugil ni bay be’ nib ga’ e llowan’ rok ni ir e ke sunmiy urngin ban’en nib fos ni boor ban’en u rarogon nib mo’maw’ ni ngan nang fan. Aram fan nde mich u wan’rad fare machib nib ga’ ni yima fil u boor e skul u ga’ngin yang e fayleng, ni aram e ke sum e girdi’ ko gamanman. Reb e ban’en nrayog ni nge gelnag e michan’ rok fakam me ayuweg ni nge dabki rus e aram e nge guy rogon ni nge nang ko mang e n’en ni micheg nga laniyan’ boch e walag nriyul’ ni bay be’ ni ke sunmiy urngin ban’en nib fos. c

16. Uw rogon nrayog ni nge ayuweg e piin gallabthir pi fakrad ni ngar nanged rogon ni ngar weliyed fan nib mich u wan’rad ni bay Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en? (1 Peter 3:​15, 16) (Kum guy e sasing.)

¹⁶ Mu ayuweg fakam ni nge nang rogon ni nge weliy fan nib mich u wan’ ni bay Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en. (Mu beeg e 1 Peter 3:​15, 16.) Rayog ni ngam weliyew boch e article u taabang ni bay ko jw.org u tan fare thin ni “Young People Ask​—Creation or Evolution?” Ngemu’ ma rayog ni nge mel’eg reb ko pi n’ey ni kan weliy ni be lemnag nrayog ni nge ayuweg yugu boch e girdi’ ni ngar nanged ni bay Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en, mi gimew weliy u taabang. Mu puguran ngak ndariy rogon ni ngar luaged e bitir u skul e thin u murung’agen e re n’ey. Ku mog ngak ni faanra bay be’ nra m’agan’ ngay ni ngar weliyew murung’agen e re n’ey u taabang, ma nge guy rogon ni nge weliy ngak u reb e kanawo’ nib mom ni nge nang fan ma kub tamilang. Bod nrayog ni nge  gaar be’ ni yow nga skul: “Dabiyog ni nge mich ban’en u wan’ug ndawor gguy nga owcheg, ma dariy borran ni kug guy Got.” Ere rayog ni nge gaar ngak: “Mu susunnag ni ga be yan u fithik’ bangi garger nib palog ko gin bay e girdi’ riy, ngemu’ mag pirieg ba luwed ni kan ubung ko malang. Mang e ga ra lemnag? Ba mudugil ni ga ra lemnag ni bay be’ ni ke ngongliy e re luwed nem. Ere ku arrogon e fayleng nge gubin ban’en nib fos nib mudugil ni bay be’ ni ke sunmiy!”

17. Uw rogon nrayog ni nge pi’ e piin gallabthir e athamgil nga laniyan’ pi fakrad ni ngar gayed boch e kanawo’ nrayog ni ngar weliyed murung’agen e Bible riy? Mu susunnag.

¹⁷ Mu pi’ e athamgil nga laniyan’ fakam ni nge gay boch e kanawo’ nrayog ni nge weliy murung’agen e Bible riy ngak yugu boch e girdi’. (Rom. 10:10) Rayog ni ngam taarebrogonnag rogon ni gad ma weliy e Bible ko girdi’ nga rogon ni gad ma fil rogon i chubeg ba mit e talin e musik. Faen be fil rogon i chubeg fare talin e musik e ra fil rogon i chubeg e tin nib mom e musik ko som’on. Munmun ma ra mom boch ngak ni nge chubeg boor mit e musik. Ere ku arrogon reb e fel’ yangaren nrayog ni nge tabab ko machib u reb e kanawo’ nib mom ngak. Bod nrayog ni nge fith ngak be’ ni yow nga skul ni gaar: “Ga manang ni piin llowan’ ni yad ma ngongliy boch ban’en e ba ga’ ni yad ma folwok u boch ban’en ni kan sunmiy u nap’an ni yad be ngongliy e pi n’em? Son nggu dag reb e video ngom nrib manigil.” Tomuren ni ke pag reb e video ni bay u tan fare thin ni Was It Designed? ke guy faen yow be non, ma rayog ni nge gaar: “Faanra yima n’uf e piin llowan’ ni bochan e yad ma folwok ko pi n’en nib liyegdad u nap’an ni yad be ngongliy boch ban’en, me ere mini’ e ngan pining e sorok ngak ko pi n’em nib liyegdad?” Re n’ey e sana ra k’aring facha’ ni yow nga skul ni nge adag ni ngki fil boch ban’en u murung’agen Jehovah.

MU ULUL NI NGAM AYUWEG FAKAM NI NGE GEL E MICHAN’ ROK

18. Uw rogon nrayog ni nge ulul e piin gallabthir ni ngar ayuweged pi fakrad ni ngari mich Got u wan’rad?

¹⁸ Gad be par u ba fayleng ni ke sug e girdi’ riy nde mich Jehovah u wan’rad. (2 Pet. 3:3) Ere nap’an ni ga be fil e Bible ngak fakam mag pi’ e athamgil nga laniyan’ ni nge fil murung’agen boch ban’en nra ayuweg ni nge ga’ fan e Thin rok Got nge pi motochiyel rok u wan’. Mu weliyew murung’agen e tin ke sunmiy Jehovah ya nge yag ni fal’eg i lemnag boch ban’en me gel e michan’ rok ngak Jehovah. Mu ayuweg ni nge tamilang u wan’ e pi yiiy ni bay u Bible ni ke lebug. Ma bin th’abi ga’ fan riy e ngaum meybilgow u taabang, mu kum pi’ e meybil ni fan ngak. Faan ga ra rin’ e re n’ey, ma rayog ni nge pagan’um ngay nra tow’athnagem Jehovah ko athamgil ni ga be tay ni ngam ayuweg fakam ni nge gel e michan’ rok.​—2 Kron. 15:7.