1. Mang e rayog ni nge rin’ ban’en nga rogon e ngongol rok reb e pumoon ngak leengin nge pi fak?

GA BE lemnag, ma mang e be yip’ fan ni nge yib mat’awun be’ ni nge yog e n’en ngan rin’, ni bod ni nge mang lolugen reb e tabinaw? Boch e pumoon e yad ma pag e yalen rorad, nge rarogon e re tabinaw nra bad riy ni nge gagiyegnag rogon e ngongol rorad ngak leengirad nge pi fakrad. Am tay fanam i yan ko n’en ni yog reb e walag nib pin ni ma par u Europe ni ka nog Yanita ngak ni gaar, “Girdi’ ko gin gu ma par riy e yad ma lemnag ni piin nib pin e yad ba sobut’ ko pumoon, ma susun e ngaun sap ngorad ni bod rogon e tapigpig.” Ma reb e walag ni pumoon ni ma par u Meriken ni ka nog Luke ngak e gaar, “Bay boch e matam ni yad ma fil ngak pi fakrad ni pumoon ni piin nib pin e de ga’ fan e n’en yad ma yog, ere dariy rogon ni nga i motoyil e piin pumoon ko n’en ma yog e piin nib pin.” Machane, gathi aray rogon ni baadag Jehovah ni nga i ngongol e piin pumoon ngak pi leengirad. (Mu taarebrogonnag ko Mark 7:13.) Ere uw rogon ni nge nang reb e pumoon rogon ni nge mang reb i lolugen e tabinaw nib manigil?

2. Mang e thingari nang reb i lolugen e tabinaw, ma mang fan?

² Ra nge mang reb e pumoon reb i lolugen e tabinaw nib manigil, ma som’on e thingari nang ko mang e ba m’agan’ Jehovah ngay ni nge rin’. Kub t’uf ni nge nang fan ni ke pi’ Jehovah mat’awun boch e girdi’ ni nga u rogned e thin rok yugu boch e girdi’, nge rogon ni nge folwok ko kanawo’ ni ke dag Jehovah nge Jesus u rogon ni ngan rin’ e re n’ey. Mang fan nib t’uf ni nge nang reb e pumoon e pi n’ey? Ya ke pi’ Jehovah mat’awun e piin lolugen e tabinaw ni nga u rogned e thin u boch ban’en, ma baadag ni ngar maruwelgad nga mat’awrad nib fel’ rogon.​—Luke 12:48b.

3. Mang e gad be fil ko fare yaram u murung’agen e piin kan pi’ mat’awrad ni nga u rogned e thin rok boch e girdi’ nrogon ni bay ko 1 Korinth 11:3?

³ Mu beeg e 1 Korinth 11:3. Re verse ney e be weliy rogon ni ke yarmiy Jehovah e tabinaw rok u tharmiy ngu fayleng. Bochan ni ir lolugen urngin ban’en, ma aram fan ni ir e bay mat’awun ni nge yog e thin  u urngin ban’en. Ke fanay e re yaram rok ney ni nge pi’ mat’awun boch e girdi’ ni nga u rogned e thin rok boch e girdi’, machane yad ra weliy ngak rogon ni ur maruwelgad nga mat’awrad ni ke pi’. (Rom. 14:10; Efe. 3:14, 15) Ke pi’ Jehovah mat’awun Jesus ni nge mang lolugen e ulung, machane ra tomur riy ma ra weliy Jesus ngak rogon ni i ngongol ko ulung rok. (1 Kor. 15:27) Ki pi’ Jehovah mat’awun e en figirngiy ni nge yog e thin rok leengin nge pi fak, machane ra tomur riy ma ra weliy e en figirngiy ngak Jehovah nge Jesus rogon ni i ngongol ngak chon e tabinaw rok.​—1 Pet. 3:7.

4. Mang e bay mat’awun Jehovah nge Jesus ni ngar rin’ew?

⁴ Bochan ni Jehovah e ir lolugen e tabinaw rok u tharmiy ngu fayleng, ma aram fan ni bay mat’awun ni nge ngongliy boch e motochiyel u rogon ni nga i ngongol pi fak, ma rayog rok ni nge guy rogon ni ngan fol ko pi motochiyel nem. (Jas. 4:12) Bochan ni Jesus e ir lolugen e ulung ni Kristiano, ma aram fan ni ku bay mat’awun ni ngki ngongliy boch e motochiyel me guy rogon ni ngaun fol riy.​—Gal. 6:2; Kol. 1:18-20.

5. Mang e bay mat’awun lolugen reb e tabinaw ni Kristiano ni nge rin’, ma uw e susun ni nge mus mat’awun riy?

⁵ En lolugen reb e tabinaw ni Kristiano e bay mat’awun ni nge dugliy e n’en nge rin’ chon e tabinaw rok ni bod rogon Jehovah nge Jesus ni bay mat’awrow ni ngar dugliyew boch ban’en. (Rom. 7:2; Efe. 6:4) Machane, bay e gin nge mus mat’awun riy. Bod ni, pi motochiyel ni nge ngongliy e susun ni nge puluw ko pi kenggin e motochiyel ni bay ko Thin rok Got. (Prov. 3:5, 6) Ma dariy mat’awun reb i lolugen e tabinaw ni nge ngongliy boch e motochiyel ni nge fol e girdi’ riy ni gathi yad bang ko tabinaw rok. (Rom. 14:4) Maku reb e, nap’an nra ilal pi fak ngar chuwgad u tabinaw, ma ka yad ra ulul ni ngaur ted fan, machane gathi ka ir lolugrad.​—Matt. 19:5.

6. Mang fan ni ke yarmiy Jehovah ni bay e piin nga u rogned e thin u boch ban’en?

⁶ Ke yarmiy Jehovah ni bay e piin nga u rogned e thin u boch ban’en ni bochan e ma t’ufeg chon e tabinaw rok. Re n’ey e ba tow’ath ni ke yib rok. Bochan e re yaram ney, ma aram e rayog ni nge par e tabinaw rok Jehovah nib gapas mab yaram gubin ban’en riy. (1 Kor. 14:33, 40) Faanra de tamilang ko mini’ e piin nga u rogned e thin u boch ban’en, ma aram e ra wagey e tabinaw rok Jehovah ma dabkiyog ni nge felfelan’ girdien. Bod ndabiyog ni ngan nang ko mini’ e nge dugliy e n’en ngan rin’ nge piin ngar guyed rogon ni ngan rin’ e n’en kan dugliy.

7. Mang e be yog e Efesus 5:25, 28 u murung’agen rogon e re miti ngongol ni baadag Jehovah ni nga i dag e piin pumoon ngak pi leengirad?

⁷ Ere faanra ba fel’ ni nga i yog e piin pumoon e thin u lan e tabinaw, me ere mang fan ni boor e ppin ni yad be guy nib gel e gafgow ni be tay e pumoon rorad ngorad ma kki suweyrad e pumoon rorad? Bochan ni boor e pumoon e darur folgad ko pi motochiyel rok Jehovah ni fan ko tabinaw, ma kar mel’eged ni ngar folgad ko yalen ko nam rorad nge rogon ni yima rin’ boch ban’en riy. Ku rayog ni ngaur gafgownaged pi leengirad ni bochan e nge fel’ lanin’rad. Bod ni, rayog ni nge par reb e pumoon ni ke suwey leengin ni bochan e aram rogon nrayog ni nga i lemnag nib ga’ fan ara nge micheg ngak yugu boch e girdi’ ni gathi ir be’ nib meewar. Rayog ni nge lemnag ndabiyog ni nge towasariy leengin ni nge dag e t’ufeg ngak, machane rayog ni nge k’aring e marus ngak. Ma rayog ni nge fanay e re n’ey ni nge par ni ke suwey leengin. * Piin nib pin e susun e ngaun tay farad, machane mit ney e lem nge ngongol e ma darifannag e piin nib piin, mab togopuluw ko n’en nib m’agan’ Jehovah ngay.​—Mu beeg e Efesus 5:25, 28.

8. Uw rogon nrayog ni nge nang reb e pumoon rogon ni nge mang reb i lolugen e tabinaw nib manigil?

⁸ Rayog ni nge nang reb e pumoon rogon ni nge mang reb i lolugen e tabinaw nib manigil ni faanra folwok u rogon ni ma maruwel Jehovah nge Jesus  nga mat’awrow. Am lemnag l’agruw e fel’ngin ni ma dag Jehovah nge Jesus, mag tay fanam i yan u rogon nrayog ni nge dag reb i lolugen e tabinaw e gal fel’ngin ney u rogon e ngongol rok ngak leengin nge pi fak.

9. Uw rogon ni ma dag Jehovah e sobut’an’?

⁹ Sobut’an’. Dariy be’ nib gonop nge migid Jehovah. Yugu aram rogon ma ma motoyil ngak e pi tapigpig rok u nap’an ni yad be weliy rogon lanin’rad u boch ban’en. (Gen. 18:23, 24, 32) I pag boch e girdi’ ni yad bay u tan pa’ ni nga rogned rogon lanin’rad u boch ban’en. (1 Ki. 22:19-22) Yugu aram rogon nib flont Jehovah, machane der lemnag ni ngad rin’ed urngin ban’en nrib fel’ rogon e chiney ndawor da flontgad. Ya n’en ma rin’ e ma ayuweg e girdi’ ndawor ra flontgad ni yad be pigpig ngak ni nge fel’ rogon gubin ban’en u puluwrad. (Ps. 113:6, 7) Bin riyul’ riy e, be yog e Bible ni Jehovah e ir e ta ‘ayuw’ rodad. (Ps. 27:9; Heb. 13:6) I yog David ni Pilung ni fan ni ke yag ni nge rin’ urngin e maruwel ni i rin’ e bochan nib sobut’an’ Jehovah ma i ayuweg.​—2 Sam. 22:36, NW.

10. Uw rogon ni dag Jesus e sobut’an’?

¹⁰ Am lemnag e n’en ni rin’ Jesus. Yugu aram rogon ni ir e Masta rok pi gachalpen, ma immoy ba ngiyal’ ni maluknag e rifrif u ayrad. Mang reb i fan ni n’igin Jehovah ni ngan yoloy murung’agen e re n’ey nga lan e Bible? Dariy e maruwar riy ni rin’ e re n’ey ni fan e nge dag e kanawo’ nib manigil ngak urngin e girdi’ nrayog ni ngar folwokgad riy, ni kub muun e piin lolugen e tabinaw ngay. I yog Jesus ni gaar: “Kug dag ngomed e n’en ni nguum rin’ed ngomed, ya nge yog ni mrin’ed nri bod rogon e n’en ni ka fini gu rin’ ngomed.” (John 13:12-17) Yugu aram rogon ni boor ban’en ni kan pag fan ngak Jesus, machane da i lemnag ni ngaun pigpig ngak. Bin riyul’ riy e, ir e i pigpig ni fan ko girdi’.​—Matt. 20:28.

11. Mang e rayog ni nge fil reb i lolugen e tabinaw u murung’agen e sobut’an’ ko n’en ni rin’ Jehovah nge Jesus?

¹¹ N’en gad be fil riy. Boor e kanawo’ nrayog ni nge dag reb i lolugen e tabinaw e sobut’an’ riy. Bod ni, der ma lemnag ni nge rin’ leengin nge pi fak urngin ban’en nrib fel’ rogon ndab ra olobochgad. Ma motoyil u nap’an ni be weliy chon e tabinaw rok rogon lanin’rad u boch ban’en, ni kub muun ngay e ngiyal’ nder m’agan’rad ko n’en be lemnag. Marley ni ma par u Meriken e yog ni gaar: “Bay yu ngiyal’ nder ma m’agan’mow e pumoon rog nga taab n’en. Machane gu manang nib ga’ fag u wan’ ma be tay fag ni bochan e ma fith rogon lanin’ug u boch ban’en. Maku reb e, u m’on ni nge dugliy ban’en ma ma lemnag rogon lanin’ug riy.” Maku reb e, reb i lolugen e tabinaw nib sobut’an’ e ma rin’ boch e maruwel u lan e tabinaw rok ni mus ni faanra ma lemnag  e girdi’ ko gin ma par riy ni pi maruwel nem e goo piin nib pin e ngaur rin’ed. Rayog ni nge mo’maw’ e re n’ey ngak reb e pumoon. Mang fan? Reb e walag nib pin ni ka nog Rachel ngak e yog ni gaar: “Gin gub riy e faanra ayuweg reb e pumoon leengin ngar maluknagew e plet ara ra klinnagew e naun rorow, ma ra lemnag e piin buguli yoror rorow nge girdi’ rorow ni fare pumoon e be ngongol ni bod rogon reb e ppin. Yad ra lemnag ndabiyog ni nge gagiyegnag fare pumoon leengin.” Faanra boor e girdi’ ko gin ga ma par riy ni aram rogon e lem rorad, ma dab mu pagtalin ni mus ngak Jesus me maluknag e rifrif u ay pi gachalpen, ni yugu aram rogon nre maruwel nem e un sap ngay ni aram e maruwel ko pi tapigpig. Reb i lolugen e tabinaw nib manigil e der ma lemnag ni nge guy rogon ni nge m’ug ni ir be’ nib gel lungun ara ba ga’ fan. Baadag ni nge felfelan’nag leengin nge pi fak. Ku mang reb e fel’ngin nib t’uf ni nga i dag reb i lolugen e tabinaw nib manigil?

12. Mang e ke rin’ Jehovah nge Jesus ni bochan e gad ba t’uf rorow?

¹² T’ufeg. Gubin ban’en ni ma rin’ Jehovah u fithik’ e t’ufeg. (1 John 4:7, 8) Ma dag ni gad ba t’uf rok ma baadag ni ngad manged e pi fager rok u daken e Thin rok nge ulung rok. Ma ayuwegdad ni ngad pared nib pagan’dad ni aram e ma micheg ngodad ni gad ba t’uf rok. Ma uw rogon e tin nib t’uf ko par rodad? “Be pi’ urngin ban’en ngodad ni be fel’ rogodad riy.” (1 Tim. 6:17) Nap’an ni gad ra oloboch me yal’uwegdad, machane der tal i dag e t’ufeg ngodad. Bochan e t’ufeg rok ngodad, ma aram me pi’ fare biyul ni fan ngodad. Ma bochan ni gad ba t’uf rok Jesus, ma aram me pi’ e pogofan rok ni fan ngodad. (John 3:16; 15:13) Dariy ban’en nrayog ni nge taleg Jehovah nge Jesus ndab kur t’ufegew e piin yad ba yul’yul’ ngorow.​—John 13:1; Rom. 8:35, 38, 39.

13. Mang nib ga’ fan ni nga i t’ufeg reb i lolugen e tabinaw chon e tabinaw rok? (Kum guy fare kahol ni kenggin e “ Mang e Ra Rin’ Reb e Pumoon ni Ka Fini Un ko Mabgol Me Tay Leengin Fan?”)

¹³ N’en gad be fil riy. Be’ ni lolugen e tabinaw e susun ni nga i rin’ gubin ban’en u fithik’ e t’ufeg. Mang nrib ga’ fan e re n’ey? I pi’ apostal John e fulweg riy ni gaar: “Faanra . . . be fanenikay [be’] walagen ni girdien Kristus, ma . . . dabiyog ni nge t’uf Got rok, ni be’ nder guy ni faanra de t’uf rok walagen ni girdien Kristus [ara chon e tabinaw rok] ni be’ ni be guy.” (1 John 4:11, 20) Ere be’ nib t’uf rok  chon e tabinaw rok ma baadag ni nge folwok rok Jehovah nge Jesus e ra ayuweg chon e tabinaw rok ni nge fel’ e tha’ u thilrad Jehovah, miki guy rogon ni ngaur pared nib pagan’rad, ma be pi’ e tin nib t’uf ko par rorad. (1 Tim. 5:8) Ra fil boch ban’en ngak pi fak ma be yal’uwegrad. Ku ra ulul ni nge fil rogon ni nga i dugliy boch ban’en ni yira pining e sorok riy ngak Jehovah me yib angin ko tabinaw rok. Chiney e ngad weliyed e pi n’ey nreb nge reb, ma gad guy rogon nrayog ni nge folwok reb i lolugen e tabinaw rok Jehovah nge Jesus.

14. Uw rogon ni ma ayuweg reb i lolugen e tabinaw chon e tabinaw rok ni nge chugur thilrad Jehovah?

¹⁴ Nge ayuweg chon e tabinaw rok ni nge chugur thilrad Jehovah. I dag Jesus ni taareb rogorow e Chitamangin ni bochan e baadag ni nge ayuweg pi gachalpen ni ngar pared nib gel e michan’ rorad. (Matt. 5:3, 6; Mark 6:34) Ku arrogon reb i lolugen e tabinaw ni n’en th’abi ga’ fan u wan’ e aram e nge ayuweg chon e tabinaw rok ni nge chugur thilrad Jehovah. (Deut. 6:6-9) Rogon ni ma rin’ e re n’ey e aram e ma guy rogon ni ngaur beeged chon e tabinaw rok e Thin rok Got, ma yad be tay e fol Bible u taabang, ma yad be un ko muulung, nge machib, miki guy rogon ni ngar manged fager rok Jehovah mu kur pared nib fel’ e tha’ u thilrad.

15. Uw rogon nrayog ni nge ayuweg reb i lolugen e tabinaw chon e tabinaw rok ni ngar pared nib pagan’rad?

¹⁵ Nge ayuweg chon e tabinaw rok ngar pared nib pagan’rad. I yog Jehovah ngak Jesus nib t’uf rok u nap’an ni bay e girdi’ u tooben. (Matt. 3:17) Kub ga’ ni i dag Jesus ngak pi gachalpen ni yad ba t’uf rok u daken e thin nge ngongol rok. Ku arrogon pi gachalpen ni u rogned ngak nib t’uf rorad. (John 15:9, 12, 13; 21:16) Rayog ni nge dag reb i lolugen e tabinaw ngak leengin nge pi fak ni yad ba t’uf rok u daken e pi n’en ma rin’, ni bod ni ngaur filed e Bible u taabang. Maku reb e, susun e nga i yog ngorad ni yad ba t’uf rok mab ga’ farad u wan’. Kub t’uf ni nga i yog fel’ngin e tin nib fel’ ni kar rin’ed ko ngiyal’ nib puluw ni nge rin’ riy.​—Prov. 31:28, 29.

16. Ku mang reb e ban’en nthingari rin’ be’ ni lolugen e tabinaw, ma mang e susun ni nge siyeg?

¹⁶ Nge pi’ e tin nib t’uf ko par rok chon e tabinaw rok. I pi’ Jehovah e tin nib t’uf ko par rok piyu Israel ni ki mada’ ko ngiyal’ ni yibe gechignagrad ni bochan e darur folgad. (Deut. 2:7; 29:5) Ku arrogodad ni ma pi’ e tin nib t’uf ko par rodad e ngiyal’ ney. (Matt. 6:31-33; 7:11) Ku arrogon Jesus ni i duruw’iy e piin ur leked. (Matt. 14:17-20) Ku boor e girdi’ ni i golnag e m’ar rorad. (Matt. 4:24) Be’ ni lolugen e tabinaw e ku thingari pi’ e tin nib t’uf ko par rok chon e tabinaw rok ya nge yag ni felfelan’nag Jehovah. Machane, bay ban’en nib t’uf ni nge siyeg. Susun e nge guy rogon ndabi pag urngin e tayim ni nga i fanay ni fan ko maruwel ni ma un ngay ni fan e nge yognag e tin nib t’uf ko par rok chon e tabinaw rok, ma dabkiyog ni nge pi’ e tin nib t’uf rorad ni fan ko tirok Got ban’en ara i dag e t’ufeg ngorad.

17. Mang e kanawo’ nib manigil ni ke dag Jehovah nge Jesus u rogon ni yow ma skulnagdad mar yal’uwegew gadad?

¹⁷ Nge skulnagrad. Jehovah e ma skulnagdad ma ma yal’uwegdad ni bochan e baadag ni nge ayuwegdad. (Heb. 12:7-9) Ku arrogon Jesus ni bod e Chitamangin  ni ma skulnag e piin yad bay u tan pa’ u fithik’ e t’ufeg. (John 15:14, 15) Der ma thilyeg rogon e fonow ni ke pi’, machane ba gol. (Matt. 20:24-28) Manang ndawor da flontgad mab ga’ ni gad ma oloboch.​—Matt. 26:41.

18. Mang e manang reb i lolugen e tabinaw?

¹⁸ Be’ ni lolugen e tabinaw ni ma folwok rok Jehovah nge Jesus e manang ndawori flont leengin nge pi fak. Ere der ma ‘gelnag e thin ngorad.’ (Kol. 3:19) Ya ma fol ko fare kenggin e motochiyel ni bay ko Galatia 6:1, ma ma guy rogon ni nge yal’uwegrad “u fithik’ e sumunguy” ni bochan e manang ni ku arrogon ir ndawori flont. Manang ni bin th’abi fel’ e kanawo’ ni nge fil ban’en riy ngak chon e tabinaw rok e u daken e ngongol rok ni bod ni i rin’ Jesus.​—1 Pet. 2:21.

19-20. Uw rogon ni nge folwok reb i lolugen e tabinaw rok Jehovah nge Jesus u nap’an nra t’uf ni nge dugliy boch ban’en?

¹⁹ Nge dugliy boch ban’en ni gathi goo ir e nge yib angin ngak. Ma dugliy Jehovah boch ban’en nra yib angin ngak yugu boch e girdi’. Bod ni ke dugliy ni nge sunmiy urngin mit e yafos ni gathi bochan e nge yib angin ngak, ya ke rin’ ni bochan e baadag ni ngad felfelan’gad ko yafos rodad. Dariy be’ ni ke towasariy ni nge pi’ Fak ni nge biyuliy e denen rodad. Ke rin’ ni bochan e baadag ni nge ayuwegdad. Ku arrogon Jesus ni ki dugliy boch ban’en nra yib angin ngak yugu boch e girdi’. (Rom. 15:3) Bod ni yugu aram rogon ni ke aw parawon, machane me fil boch ban’en ngak ba ulung i girdi’ ni kar bad ngak ko bin nge toffan.​—Mark 6:31-34.

²⁰ Reb i lolugen e tabinaw nib manigil e manang nrib gel e mo’maw’ riy ni nge dugliy boch ban’en nib fel’ rogon ni fan ko tabinaw rok, ere rib ga’ fan u wan’ e biney e maruwel nib milfan ngak. Ma guy rogon ndabi dugliy boch ban’en ndawori fal’eg i lemnag u m’on riy ara dugliy boch ban’en ni be yan u rogon e tafinay rok ko ngiyal’ ni ke t’uf ni nge dugliy ban’en. Ya ma pag Jehovah ni nge fil ngak rogon ni nge dugliy boch ban’en nib fel’ rogon. * (Prov. 2:6, 7) Faanra rin’ ni aray rogon, ma aram e rayog ni nge lemnag boch ban’en nra yib angin ngak yugu boch e girdi’ ma gathi goo ir e nge yib angin ngak.​—Fil. 2:4.

21. Mang e yira weliy ko bin migid e article?

²¹ Ke pi’ Jehovah reb e maruwel nib mo’maw’ ngak e piin lolugen e tabinaw, ma baadag ni ngar rin’ed e tin rayog rorad ni ngar lebguyed e maruwel ni ke pi’ ngorad. Machane faanra athamgil reb i lolugen e tabinaw nge folwok ko kanawo’ nib manigil ni ke dag Jehovah nge Jesus, ma aram e ra mang reb i lolugen e tabinaw nib manigil. Ma faanra rin’ leengin e maruwel nib milfan ngak, ma aram e rayog ni nge par e mabgol rorow ni bay e felfelan’ riy. Ere susun nge uw rogon u wan’ e en leengiy e maruwel nib milfan ngak figirngin ni ir lolugen e tabinaw, ma mang boch e magawon nrayog ni nga i mada’nag? Gad ra weliy e fulweg riy ko bin migid e article.