1-2. Susun ni nge uw rogon u wan’dad e pi magawon ni gad ma mada’nag nrogon ni bay ko Matthew 5:11?

I MICHEG Jesus ngak pi gachalpen ni yad ra par ni yad ba felfelan’. Machane ki yog ngak e piin nib t’uf rorad ni yad ra mada’nag e magawon. (Matt. 10:22, 23; Luke 6:20-23) Gad ba felfelan’ ni gadad boch i gachalpen Kristus. Machane uw rogon u wan’dad ni faanra i guy girdien e tabinaw rodad rogon ni ngar taleged gadad ndab kud pigpiggad ngak Jehovah, ara i gafgownagdad girdien e am, ara i guy e piin gad nga maruwel ara skul rogon ni ngad rin’ed ban’en nib kireb? Nap’an ni gad ra lemnag e pi n’ey, ma rayog ni nge k’aring e magafan’ ngodad.

² Yooren e girdi’ e darur lemnaged ni bay tapgin ni ngad felfelan’gad ko gafgow ni yira tay ngodad. Machane ireray e n’en ni be yog e Thin rok Got ni ngad rin’ed. Bod ni yoloy James nreb i gachalpen Jesus nnap’an ni gad ra mada’nag e magawon ma dabi magafan’dad nib pag rogon, ya susun e ngad felfelan’gad. (Jas. 1:2, 12) Ki yog Jesus nsusun e ngad felfelan’gad ni yugu aram rogon ni yibe gafgownagdad. (Mu beeg e Matthew 5:11.) Uw rogon ni ngad pared ni gad ba felfelan’ u nap’an ni kad mada’naged boch e magawon? Boor ban’en nrayog ni ngad filed ko fagi babyor ni yoloy James nge pi’ ngak e tin som’on e Kristiano. Machane som’on e ngad weliyed murung’agen boch e magawon ni i mada’nag e pi Kristiano nem.

3. De n’uw nap’an nga tomuren ni mang James reb i gachalpen Jesus, ma mang e buch?

³ De n’uw nap’an nga tomuren ni mang James ni walagen Jesus reb i gachalpen, ma aram min tabab ni ngaun gafgownag e pi Kristiano u Jerusalem. (Acts 1:14; 5:17, 18) Nap’an nni thang e fan rok Stephen nreb i gachalpen Jesus, ma boor e Kristiano nra milgad ngar chuwgad ko re mach nem ngar “wergad u lan yu Judea i yan ngu Samaria,” me munmun mu kur wergad i yan nge mada’ nga Cyprus nge Antiok. (Acts 7:58–8:1; 11: 19) Boor e magawon ni i mada’nag pi gachalpen Jesus. Yugu aram rogon, mu ur machibnaged fare thin nib fel’ u fithik’ e pasig ko gin u ranod riy, ma aram me yoor e ulung ni sum ko pi binaw ni bay u tan pa’ e Am nu Roma. (1 Pet. 1:1) Machane ka boor e magawon nib gel ni yib ngorad boch nga tomuren.

4. Ku mang boch e magawon ni i mada’nag e tin som’on e Kristiano?

⁴ Boor e magawon ni i mada’nag e tin som’on e Kristiano. Bod nu bang ko duw ni 50 C.E., me yog Claudius ni Pilung nu Roma ni nge chuw gubin e Jew u Roma. Ere pi Jew ni kar manged boch e Kristiano e thingar ra digeyed taferad nga ranod ra pared nga yugu boch e binaw. (Acts 18:1-3) Bang ko duw ni 61 C.E., me yoloy apostal Paul ni boor e Kristiano e ngiyal’ nem ni unog e thin nib kireb ngorad u p’eowchen e girdi’ ni yoor, ma yibe yin’rad nga kalbus, mu kun iring e chugum rorad. (Heb. 10:32-34) Boch e pi Kristiano ney e ku yad bod boch e girdi’ ni yad ba gafgow, ma ki i yib e m’ar ngorad.​—Rom. 15:26; Fil. 2:25-27.

5. Mang boch e deer ni gad ra weliy e fulweg riy?

⁵ Nap’an ni yoloy James fagi babyor rok u m’on ko duw ni 62 C.E., ma manang e pi magawon ni be mada’nag pi walagen e ngiyal’ nem. I thagthagnag Jehovah nga laniyan’ James ni nge yol ngak e pi Kristiano nem ni nge pi’ boch e fonow ngorad nra ayuwegrad ni ngar pared ni yad ba felfelan’ ni yugu aram rogon ni yad be mada’nag boch e magawon. Ere chiney e ngad weliyed murung’agen e re gi babyor nem ni yoloy James, nge fulweg ko pi deer ni baaray ni be gaar: Mang felfelan’ e weliy James murung’agen? Mang e rayog ni nge k’aring reb e Kristiano ni nge chuw e re felfelan’ ney rok? Ma uw rogon nrayog ni nge ayuwegdad e gonop, nge michan’, nge rogon ndab da rusgad ni ngad pared ni gad felfelan’ ndemtrug e re miti magawon ni gad ra mada’nag?

6. Mang fan nrayog ni nge par reb e Kristiano nib felfelan’ u nap’an ni be mada’nag boch e skeng nrogon ni bay ko Luke 6:22, 23?

⁶ Boor e girdi’ nsana yad ra lemnag ni kemus nrogon mi yad felfelan’ e faanra ba fel’ fithik’ i dowrad,  ma boor e salpiy rorad, mab fel’ e tha’ u thilrad chon e tabinaw rorad. Machane felfelan’ ni weliy James murung’agen e aram bang u wom’engin gelngin Got nib thothup, ma der tor nga daken e pi n’en ni be buch u lan e yafos rodad. (Gal. 5:22) Rayog ni nge yag e bin riyul’ e felfelan’ ngak reb e Kristiano ni faanra manang ni be felfelan’nag Jehovah ma be folwok rok Jesus. (Mu beeg e Luke 6:22, 23; Kol. 1:10-12) Felfelan’ rodad e rayog ni ngan taarebrogonnag ko nifiy ko magal ni be daramram. Bay bangi therek ni be ayuweg fare nifiy ko magal ndabi math u nap’an nra aw e nifeng ara n’uw ko fare magal. Ere ku arrogodad nrayog ni ngad pared ni gad ba felfelan’ ndemtrug e n’en ni be buch u lan e yafos rodad. Der ma chuw e felfelan’ rodad u nap’an ni kad m’argad ara ke buchuuw e salpiy rodad. Ku rayog ni ngad pared ni gad ba felfelan’ u nap’an ni be moningnagdad e yug girdi’, ara girdien e tabinaw rodad, ara be togopuluw e girdi’ ngodad. Gubin ngiyal’ nra guy e girdi’ rogon ni ngar rin’ed boch ban’en ni ngar chuweged e felfelan’ rodad, mfin aram e be gel e re felfelan’ ney rodad. Pi skeng ni gad be mada’nag ni bochan e michan’ rodad e be micheg nriyul’ ni gadad boch i gachalpen Kristus. (Matt. 10:22; 24:9; John 15:20) Aram fan nrayog ni nge yoloy James ni gaar: “Pi walageg ni girdien Kristus! Mu lemniged gimed nib fel’ waathmed [“Mu felfelan’gad,” NW] ko ngiyal’ nra yib urngin mit e sikeng riy ngomed.”​—Jas. 1:2.

7-8. Mang fan ni ma gel e michan’ rodad u nap’an ni gad ra mada’nag boch e skeng?

⁷ Ki weliy James reb i fan nib m’agan’ e pi Kristiano ngay ni ngar k’adedan’rad u fithik’ e pi skeng nrib mo’maw’ ni ma yib ngorad. I gaar: “Faanra gelnagmed e michan’ romed ko pi sikeng nem ni aram rogon, ma wenegan nra yib ngomed e aram e ke yog romed ni nguum k’adedan’med.” (Jas. 1:3) Rayog ni ngan taarebrogonnag e pi skeng ni gad ma mada’nag ko nifiy ni yima fanay u nap’an ni yibe ngongliy baley i wasey. Nap’an ni yira gowelnag fa ley i wasey min n’igin ni nge m’ay e gowel riy, ma nap’an nra pof ma ke gel boch. Ere ku arrogon nap’an nra ud k’adedan’dad u fithik’ e pi skeng ni gad be mada’nag, ma aram e be gel e michan’ rodad i yan. Aram fan ni yoloy James ni gaar: “Ngam guyed rogon ngam k’adedan’med nge mada’ ko tomur ndab mmulgad [“Mu paged e k’adan’ ni gimed be tay ni nge maruwel u fithik’med nge yan i mus nga rogon,” NW], nge yog ni mmarod mu pired ni kam yal’uwgad.” (Jas. 1:4) Nap’an ni gad ra guy ni pi skeng ni gad be mada’nag e be gelnag e michan’ rodad, ma aram e rayog ni ngad k’adedan’dad riy u fithik’ e felfelan’.

⁸ Ki weliy James u lan e gi babyor rok nem murung’agen boch ban’en nrayog ni nge chuweg e felfelan’ rodad. Mang e pi n’em, ma uw rogon nrayog ni ngad gelgad ngay?

9. Mang fan nib t’uf e gonop rodad?

⁹ Magawon: Dad nanged e n’en ngad rin’ed. Nap’an nra yib e magawon ngodad, ma gad baadag ni ngad sapgad ngak Jehovah ni nge ayuwegdad ya nge yag ni ngad dugliyed boch ban’en nib m’agan’ ngay, ma ra yib angin ngak pi walagdad, me ayuwegdad ni ngad pared ni gad ba yul’yul’. (Jer. 10:23) Ba t’uf e gonop rodad ya nge yag nda nanged e n’en ni ngad rin’ed, nge n’en ni nga dogned ngak e piin yad be togopuluw ngodad. Faanra dad nanged e n’en ngad rin’ed,  ma rayog ni nge mulan’dad, mab papey nra chuw e felfelan’ rodad.

10. Mang e be yog e James 1:5 nib t’uf ni ngad rin’ed ni faanra nge yag e gonop ngodad?

¹⁰ N’en ngam rin’: Mu ning e gonop ngak Jehovah. Faanra nge yag nda k’adedan’dad u fithik’ e pi magawon ni gad be mada’nag ndabi chuw e felfelan’ rodad, ma som’on e thingar da weniggad ngak Jehovah u daken e meybil ni nge pi’ e gonop ngodad ya nge yag nda dugliyed boch ban’en nib fel’ rogon. (Mu beeg e James 1:5.) Mang e susun ni ngad rin’ed ni faanra gad be lemnag nder fulweg Jehovah taban e meybil rodad nib papey? I yog James nsusun e ngad ululgad i “wenignag” ngak Got ni nge pi’ e gonop ngodad. Dabi chalban Jehovah ngodad ni faanra yug gad be wenignag ngak ni nge pi’ e gonop ngodad. Ku dabi damumuw ngodad. Nap’an ni gad ra meybil ngak e Chitamangidad ni bay u tharmiy ni nge pi’ e gonop ngodad ya nge yag nda k’adedan’dad u fithik’ e pi magawon ni gad be mada’nag, ma ra pi’ ya ir reb e Got ni “ba gol.” (Ps. 25:12, 13) Be guy e pi magawon ni gad be mada’nag, ma be kireban’ ngodad, ma baadag ni nge ayuwegdad. Dariy e maruwar riy nra k’aring e re n’ey e felfelan’ ngodad! Machane, uw rogon ni ma pi’ Jehovah e gonop ngodad?

11. Ku mang e thingar da rin’ed ni faanra nge yag e gonop ngodad?

¹¹ Ma pi’ Jehovah e gonop ngodad u daken e Thin rok. (Prov. 2:6) Faanra nge yag e re gonop ney ngodad, ma thingar da filed e Thin rok Got, nge pi babyor rodad nib puluw e thin riy ko Bible. Machane gathi kemus ni ngad guyed rogon ni nge yag e tamilangan’ ngodad. Ya thingar kud rin’ed e n’en be yog Got ngodad. I yoloy James ni gaar: “[Gathi] ke mus ni nguum motoyilgad ko thin rok; ya ngam maruwelgad ngay.” (Jas. 1:22) Nap’an ni gad ra fol ko pi fonow rok Got, ma aram e rayog ni ngaud awnaged e gapas u thildad e girdi’, me puluw rogon ni ngad lemnaged boch ban’en, mu ud runguyed e girdi’. (Jas. 3:17) Pi fel’ngin ney e rayog ni nge ayuwegdad ni ngad k’adedan’dad u fithik’ urngin mit e skeng ni keb ngodad ndabi chuw e felfelan’ rodad.

12. Mang fan nib t’uf ni ngari tamilangan’dad ko n’en bay u Bible?

¹² Thin rok Got e bod bangi therek nrayog ni nge ayuwegdad ngad nanged e n’en nib t’uf ni ngad  thilyeged u rarogodad, ma gad thilyeg. (Jas. 1:23-25) Bod nu tomuren ni kad filed e Thin rok Got, ma sana rayog ni ngad guyed nib t’uf ni ngad gagiyegnaged e damumuw rodad. U daken e ayuw rok Jehovah, ma rayog ni ngad nanged rogon ni ngad daged e sumunguy u nap’an ni ke k’aring be’ e damumuw ngodad, ara kad mada’naged boch e magawon ni be k’aring e damumuw ngodad. Bochan ni gad be dag e sumunguy, ma aram e rayog ni ngad pithiged e magawon rodad u rogon nib puluw ni ngad rin’ed. Ku rayog ni ngad lemgad nib fel’ rogon, ma gad dugliy boch ban’en nib fel’. (Jas. 3:13) Ere aram fan nib t’uf ni ngari tamilangan’dad ko n’en bay u Bible!

13. Mang fan nsusun e ngad filed murung’agen boch e girdi’ ni bay u Bible?

¹³ Yu ngiyal’ e fin u tomuren ni kad olobochgad e aram e ngiyal’ ni gad ma nang e n’en nsusun e dab da rin’ed. Machane ireray e bin nib mo’maw’ e kanawo’ ni ngan fil ban’en riy. Bin nib fel’ e kanawo’ ni nge yag e gonop riy ngom e aram e ngam fil ban’en ko pi n’en nib fel’ ni rin’ yugu boch e girdi’ nge oloboch rorad. Aram fan ni pi’ James e athamgil nga lanin’dad ni ngad filed murung’agen boch e girdi’ ni bay u Bible ni bod Abraham, nge Rahab, nge Job, nge Elijah. (Jas. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Pi tapigpig rok Jehovah nem e yag ni ngar k’adedan’rad u fithik’ e pi skeng ni ur mada’naged nrayog ni nge chuweg e felfelan’ rorad. Kanawo’ ni kar daged u rogon ni ur k’adedan’rad e be dag nrayog ni ngkud rin’ed e n’en kar rin’ed u daken e ayuw rok Jehovah.

14-15. Faanra be maruwar boch ban’en u wan’dad, ma mang fan nib t’uf ni ngad rin’ed ban’en ngay?

¹⁴ Magawon: Ka be maruwar boch ban’en u wan’dad. Bay yu ngiyal’ nsana ba mo’maw’ ngodad ni ngad nanged fan ban’en ni bay u lan e Thin rok Got. Fa reb e rayog nde fulweg Jehovah taban e meybil rorad u rogon kanawoen ni gad be lemnag. Re n’ey e rayog ni nge k’aringdad ni nge maruwar boch ban’en u wan’dad. Ere faanra dab da rin’ed ban’en ngay, ma rayog ni nge warnag e michan’ rodad me kirebnag e tha’ u thildad Jehovah. (Jas. 1:7, 8) Re n’ey e ku rayog ni nge k’aringdad ni nge mul e athap rodad ni fan ko pi n’en bay nga m’on.

¹⁵ I taarebrogonnag apostal Paul e athap rodad boch nga m’on ko angkar. (Heb. 6:19) Angkar e ma tay e barkow nib dugil ndabi man’ u nap’an ni ke yib e lang, miki ayuweg ni nge dabi yan i ser ko malang. Machane rayog ni nge ayuweg fare angkar fare barkow ni faanra dabi math’ e chen riy. Ere faanra be maruwar boch ban’en u wan’dad ma dab da guyed rogon ni ngad rin’ed ban’en ngay, ma rayog ni nge war e michan’ rodad ni bod rogon e t’ay ni ma warnag e chen ko fare angkar. Faanra be maruwar boch ban’en u wan’um, ma nap’an nra yib e togopuluw ngom ma dabki mich u wan’um nra lebguy Jehovah e pi n’en ke micheg. Ma faanra mul e michan’ rodad, ma aram e ku ra mul e athap rodad. Be’ ni be maruwar boch ban’en u wan’ e bod “ba ley i n’ew u maday nnifeng e be mithmitheg ma be yannag” ni bod rogon ni yog James. (Jas. 1:6) Be’ ni aray rogon e sana dabiyog ni nge par nib felfelan’!

16. Mang e susun ni ngad rin’ed ni faanra be maruwar boch ban’en u wan’dad?

¹⁶ N’en ngam rin’: Mu rin’ ban’en ko pi n’en be maruwar u wan’um; mu gelnag e michan’ rom. Mu gurnagem ngam rin’ ban’en ngay. Nap’an Elijah ni profet, me maruwar boch ban’en u wan’ e girdi’ rok Jehovah. Ere yog Elijah ngorad ni gaar: “Uw n’umngin nap’an ni ngam pired mfin gimed dugliy lanin’med! Faanra Somol e ir Got, mi gimed fol rok; ma faanra Baal e ir e Got, mi gimed fol rok!” (1 Ki. 18:21) Ere ku aray e n’en nib t’uf ni ngad rin’ed e ngiyal’ ney. Ba t’uf ni ngad gayed murung’agen boch ban’en ya nge yag nda micheged nga lanin’dad ni Jehovah e ir Got, ma Bible e aram e Thin rok, ma Pi Mich Rok Jehovah e yad girdien. (1 Thess. 5:21) Gad ra rin’ e pi n’ey, ma aram e rayog ni nge dabki maruwar boch ban’en u wan’dad me gel e michan’ rodad. Faanra ba t’uf ni ngan ayuwegdad u rogon ni ngad rin’ed ban’en ko pi n’en be maruwar u wan’dad, ma rayog ni ngad ninged e ayuw ko piin piilal. Thingar da gurgad ngad rin’ed ban’en ngay, ya nge yag nda pigpiggad ngak Jehovah u fithik’ e felfelan’!

17. Faan gad ra rus, ma mang e ra buch rodad?

¹⁷ Magawon: Nap’an ni ke mulan’dad. Be gaar e Thin rok Got: “Faanra yib e gafgow ngom me mulan’um, ma aram e ga ra meewar.” (Prov. 24:10, NW) Fare bugithin ni Hebrew ni kan pilyeg ni “me mulan’um” e rayog ni nge yip’ fan ni “kam rus.” Faan ga ra rus, ma rib papey nra chuw e felfelan’ rom.

18. Mang e be yip’ fan ni ngan k’adan’uy?

 ¹⁸ N’en ngam rin’: Mu taga’ ngak Jehovah ni nge gelnag lanin’um ndab mu rus ya nge yag nim k’adan’um. Faanra nge yag nda k’adedan’dad u fithik’ e pi skeng ni gad be mada’nag, mab t’uf ni ngad pared ndab da rusgad. (Jas. 5:11) Fare bugithin ni fanay James ni kan pilyeg ni “k’adedan’rad” e be weliy rarogon be’ ni be par u lon nib mudugil. Rayog ni ngad lemnaged ba salthaw ni ke par u lon nib mudugil nde mil u nap’an ni ke yib e pi toogor rok ni ngar chamgad ngak.

19. Mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni rin’ apostal Paul?

¹⁹ Ke dag apostal Paul e kanawo’ nrib manigil nrayog ni ngan folwok riy u rogon ni ngad pared ndab da rusgad mad k’adedan’dad. Immoy yu ngiyal’ ni i thamiy ni ke meewar, machane i yag ni nge k’adan’ ni bochan e i taga’ ngak Jehovah ni nge pi’ gelngin. (2 Kor. 4:7; 12:8-10) Ere rayog ni nge yib gelngidad ndab kud rusgad ni faanra da sobut’naged lanin’dad ngad nanged nib t’uf e ayuw rok Jehovah rodad.​—Jas. 4:10.

20-21. Mang e rayog ni nge pagan’dad ngay?

²⁰ Rayog ni nge pagan’dad ni pi skeng ni gad ma mada’nag e gathi gechig ni be yib rok Jehovah. I micheg James ngodad ni gaar: “Faanra yib e mit nem e sikeng ngak be’ nrayog ni nge waliy faanem nge denen, ma thingari dabi gaar u laniyan’, ‘Re n’ey ni be n’en ni nge waliyeg nggu denen e yib rok Got.’ Ya dariy ban’en nib kireb nrayog rok ni nge yan i guy rogon nge waliy Got nge denen, mi Got e der rin’ ngak be’.” (Jas. 1:13) Nap’an nra mich e re n’ey u wan’dad, ma aram e rayog ni nge gel boch e chugur ko tha’ u thildad e Chitamangidad ni bay u tharmiy ni gad ba t’uf rok.​—Jas. 4:8.

²¹ Jehovah e “der ma thil.” (Jas. 1:17) I ayuweg e pi Kristiano ko bin som’on e chibog u fithik’ e pi magawon ni ur mada’naged, maku ra ayuwegdad e ngiyal’ ney. Ere mu wenig ngak Jehovah ni nge ayuwegem nge yag e gonop ngom, nge michan’, me gelnag lanin’um ndab mu rus. Ra fulweg taban e meybil rom. Faan ga ra rin’ e re n’ey, ma aram e rayog ni nge pagan’um nra ayuwegem ni ngam k’adan’um u fithik’ e pi skeng ni ga be mada’nag u fithik’ e felfelan’!