1. Mang fan nib fel’ ni ngan fal’eg rogoy u m’on ni nge buch boch ban’en ni yira gafgow riy?

 GAD ra fal’eg rogodad u m’on riy, ma rayog ni ngad ayuweged e yafos rodad. Bod nnap’an nra buch ban’en ni yira gafgow riy, ma piin nra fal’eged rogorad u m’on riy e rayog ni ngar mageygad ni yad ba fos mu kur ayuweged yugu boch e girdi’. Bay ba ulung u Europe ni ma guy rogon ni nge ayuweg e girdi’ ni yog ni gaar: “Yira fal’eg rogoy u m’on riy, ma rayog ni ngan ayuweg e yafos ko girdi’.”

2. Mang fan nsusun e ngad fal’eged rogodad ni fan ko fare gafgow nib ga’? (Matthew 24:44)

² Ba tomgin nra tabab fare “gafgow” nib ga’. (Matt. 24:21) Machane fare gafgow nib ga’ e ba thil nga yugu boch ban’en ni ma buch ni yima gafgow riy ni bochan e gad manang ni bay yib. Sogonap’an 2,000 e duw ni ke yan me yog Jesus ngak pi gachalpen ni ngar fal’eged rogorad ni fan ko re rran nem. (Mu beeg e Matthew 24:44.) Ere faanra kad fal’eged rogodad u m’on riy, ma aram e ra mom ngodad ni ngad athamgilgad u nap’an e re ngiyal’ i n’em ni ke mo’maw’ e par riy mu kud ayuweged yugu boch e girdi’ ni ngkur athamgilgad.​—Luke 21:36.

3. Uw rogon nra ayuwegdad e athamgil, nge runguy, nge t’ufeg ni ngad fal’eged rogodad ni fan ko fare gafgow nib ga’?

³ Am lemnag dalip e fel’ngin nrayog ni nge ayuwegdad ni ngad fal’eged rogodad ni fan ko fare gafgow nib ga’. Ere mang e gad ra rin’ ni faanra ka nog ngodad ni ngad machibnaged fare thin ni murung’agen e pufthin me togopuluw e girdi’ ngodad ndar nanged e tin riyul’? (Rev. 16:21) Ra ngad folgad rok Jehovah, ma aram e ba t’uf ni ngad athamgilgad me pagan’dad nra ayuwegdad ndabi buch ban’en rodad. Mang e gad ra rin’ ni faanra yan i taw ko ngiyal’ nem ma dakuriy boch ara urngin e chugum rok pi walagdad? (Hab. 3:17, 18) Ba t’uf ni ngad runguyed yad ya nge yag nda ayuweged yad ko tin nib t’uf rorad. Mang e gad ra rin’ ni faanra ba t’uf ni ngad pared pi walagdad u taabang u lan ba ngiyal’ ni bochan e be cham fare ulung i nam ngodad ni kar chagilgad nga taabang? (Ezek. 38: 10-12) Thingari t’uf pi walagdad rodad ya nge yag nda ayuweged gadad u nap’an e re ngiyal’ i n’em ni ke mo’maw’ e par.

4. Uw rogon ni be dag e Bible nib t’uf ni ngaud athamgilgad, ma gad be dag e runguy, nge t’ufeg?

⁴ Be pi’ e Thin rok Got e athamgil nga lanin’dad ni ngaud athamgilgad, ma gad be dag e runguy, nge t’ufeg. Be gaar e Luke 21:19: “Mpired ni gimed mmudugil, ya ereray rogon me yog e yafos ngomed.” Ku be gaar e Kolose 3:12: “Runguy . . . e thingar mon’ed nga dakenmed nge mang mad romed.” Ma 1 Thessalonika 4:9, 10 e be gaar: “Ke fil Got rogon ngomed ni nguum pired nib t’uf bigimed rok bigimed. . . . Ere gamad be wenig ngomed, pi walagmad ni girdien Kristus ni ngkum athamgilgad boch [“ngkum guyed rogon ni ngam mon’oggad boch u rogon ni gimed be rin’ e re n’ey,” NW].” Gubin e pi thin ney nnog ni fan ngak pi gachalpen Jesus ni yad be athamgil, maku yad be dag e runguy, nge t’ufeg. Yugu aram rogon mab t’uf ni ngkur ululgad i maruweliy e pi fel’ngin ney. Ku aray e n’en nib t’uf ni ngad rin’ed. Ere gad ra weliy rogon ni dag e tin som’on e Kristiano e pi fel’ngin ney ya nge yag ni ayuwegdad. Ngemu’ ma gad weliy rogon nrayog ni ngad folwokgad rorad ya nge yag nda fal’eged rogodad ni fan ko fare gafgow nib ga’.

5. Uw rogon ni i athamgil e tin som’on e Kristiano u fithik’ e pi magawon ni ur mada’naged?

⁵ Ba t’uf ni nge athamgil e tin som’on e Kristiano. (Heb. 10:36) Gathi kemus ni ur mada’naged e magawon ni ma mada’nag e girdi’, ya ku bay boch e magawon ni ur mada’naged ni bochan e yad boch e Kristiano. Boor i yad e gathi kemus ni yigoo pi tayugang’ ko teliw rok e pi Jew nge pi tayugang’ ko am nu Roma e ur gafgownaged yad, ya kub muun chon e tabinaw rorad ngay. (Matt. 10:21) Kub t’uf ni ngar guyed rogon ndabi suruyrad e pi machib nde riyul’ ni ma weliy e piin kar digeyed e tin riyul’ ni ma ruw raba’nag e ulung. (Acts 20:29, 30) Yugu aram rogon ma i athamgil e pi Kristiano nem. (Rev. 2:3) Ni uw rogon? Ur fal’eged i lemnag boch e girdi’ ni bay murung’agrad u Bible ni ur athamgilgad ni bod Job. (Jas. 5:10, 11) Kur meybilgad ni ngan pi’ gelngirad. (Acts 4:29-31) Mu kur pared ni yad be lemnag angin nra yib ngorad ni faanra ur athamgilgad.​—Acts 5:41.

6. Mang e kam fil ko n’en ni rin’ Merita ya nge yag ni athamgil u fithik’ e gafgow ni un tay ngak?

⁶ Ku arrogodad nrayog ni ngad athamgilgad ni faanra ud filed murung’agen boch e girdi’ ni ur athamgilgad ni bay murung’agrad u lan e Thin rok Got nge pi babyor rodad ma gad be fal’eg i lemnag. Ireray e n’en ni ayuweg Merita nreb e walag nib pin ni ma par u Albania ni nge athamgil u fithik’ e gafgow ni i tay chon e tabinaw rok ngak. I yog ni gaar: “Nap’an nug fil murung’agen Job u Bible mi ri yib e athamgil nga lanin’ug. Yugu aram rogon nrib gel e gafgow ni i tay maku de nang ko mini’ e be k’aring e gafgow ngak, machane me yog ni gaar: ‘Gu ra par ni gub yul’yul’ nge mada’ ko ngiyal’ ni ku gum’!’ (Job 27:5, NW) Gu ra lemnag ma kab gel e gafgow ni i yib ngak Job ko gafgow nug be mada’nag. Ma gamow ba thil, ya gag e gu manang e en be k’aring e pi gafgow ney.”

7. Mang e susun ni ngad filed rogon ni ngad rin’ed e chiney ni yugu aram rogon ndarud mada’naged reb e magawon nib ga’?

⁷ Ku rayog ni ngad athamgilgad ni faanra ud weliyed e pi magafan’ rodad ngak Jehovah ni gubin ngiyal’. (Fil. 4:6; 1 Thess. 5:17) Sana rayog ndamur mada’nag reb e magawon nib ga’ e chiney. Machane faanra bay ban’en ni ke kirebnag lanin’um, ara ke balyangan’um, ara da kum nang e n’en ngam rin’, ma ga ma meybil ngak Jehovah ni nge pow’iyem, fa? Faanra gubin ngiyal’ ni ga ma meybil ngak e Got rodad ni nge ayuwegem ko pi magawon ni ga ma mada’nag u reb e rran ngu reb e chiney, ma nap’an ni ga ra mada’nag boch e magawon nib ga’ boch nga m’on ma dab mu tuntun ni ngam ning e ayuw ngak. Ya ba pagan’um ngay ni manang e ngiyal’ nge rogon ni nge ayuwegem.​—Ps. 27:1, 3.

8. Uw rogon ni be dag e n’en ni buch rok Mira ni faan gad ra athamgil u fithik’ e pi magawon ni gad ma mada’nag e ngiyal’ ney, ma ra ayuwegdad u fithik’ e tin gad ra mada’nag boch nga m’on? (James 1:2-4) (Kum guy e sasing.)

 ⁸ Faanra ud athamgilgad u fithik’ e pi magawon ni gad ma mada’nag e ngiyal’ ney, ma aram e ku rayog ni ngad athamgilgad u nap’an fare gafgow nib ga’. (Rom. 5:3) Mang fan nrayog ni nga dogned e re n’ey? Boor e walag ni ka rogned ni gubin yay ni yad ra athamgiliy reb e magawon nib mo’maw’, ma ma ayuwegrad ni ngar athamgiliyed e bin migid e magawon ni ma yib ngorad. Nap’an nra ayuwegrad Jehovah ni ngar athamgilgad u fithik’ reb e magawon, ma ri ma mich u wan’rad ni baadag ni nge ayuwegrad. Ma re michan’ ney e ma ayuwegrad ni ngar athamgilgad u fithik’ e bin migid e magawon nra yib ngorad. (Mu beeg e James 1:2-4.) Mira nreb e pioneer u Albania e ke guy nrogon e athamgil ni i tay kafram e ke ayuweg ni nge athamgil u fithik’ e pi magawon ni be mada’nag e chiney. I yog ni bay yu ngiyal’ ni ma lemnag ni kemus ni yigoo ir e boor e magawon ni be mada’nag. Machane nap’an nra lemnag urngin ban’en ni ke rin’ Jehovah ni fan ngak u lan 20 e duw, ma ma gaar u wan’: ‘Mu par ni gab yul’yul’. Boor e magawon ni ke ayuwegem Jehovah kam athamgil u fithik’, ere dab mu tal ko pigpig ni ga be tay ngak e chiney.’ Ere ku rayog ni ngam lemnag rogon ni ke ayuwegem Jehovah ni ngam athamgil u fithik’ e magawon rom. Nge pagan’um ngay nnap’an ni ga ra athamgil u fithik’ reb e magawon, ma manang ma ra tow’athnagem. (Matt. 5:10-12) Ma nap’an nra tabab fare gafgow nib ga’, ma kam nang rogon ni ngam athamgil ma ka ga ra dugliy u wan’um ni ngam par ni gab mudugil.

9. Uw rogon ni dag fare ulung nu Antiok ni bay u Syria e runguy?

⁹ Am lemnag e n’en ni buch u nap’an ni gafgow e pi Kristiano u Judea ni bochan ba uyungol ni yib e ngaram. Tomuren ni rung’ag e ulung nu Antiok ni bay u Syria murung’agen e re uyungol nem, ma dariy e maruwar riy nra runguyed pi walagrad ni yad bay u Judea. Ere rrin’ed ban’en ni ngar ayuweged yad. Ra “turguyed ni nge bagayad me pi’ urngin e tin nrayog rok ngar ayuweged e piin ni walagrad ni girdien Kristus ni yad be par u Judea.” (Acts 11:27-30) Yugu aram rogon nib palog e gin ma par e pi walag nem riy, machane me dugliy e pi Kristiano nu Antiok ni ngar ayuweged yad.​—1 John 3:17, 18.

10. Mang boch e kanawo’ nrayog ni ngad daged e runguy riy u nap’an ni ke buch ban’en ni ke gafgow e pi walag riy? (Kum guy e sasing.)

¹⁰ Ku rayog ni ngad daged e ngiyal’ ney ni gad be runguy pi walagdad u nap’an ni gad ra rung’ag ni ke buch ban’en ni kar gafgowgad riy. Gad ma gurnaged gadad ngad ognaged e ayuw ni aram e gad ma fith e piin piilal ko rayog ni ngad pied e ayuw u reb e maruwel ni yibe rin’ fa dabiyog, ara da pied e salpiy ni ayuw ni fan ko maruwel ni yibe rin’ u ga’ngin yang e fayleng, ara da yibilayed e piin kar gafgowgad ni bochan ban’en ni ke buch ni yira gafgow riy. b (Prov. 17:17) Bod nnap’an e duw ni 2020 mab pag 950 e Disaster Relief Committee nni sunmiy u ga’ngin yang e fayleng ni nge ayuweg e piin kar gafgowgad ni bochan fare m’ar ni COVID-19. Bay rogon ni ngad pininged e magar ko pi walag ni yad bang ko pi ulung ni kan sunmiy ni nge ayuweg e piin ke buch ban’en ni kar gafgowgad riy. Bochan ni yad be runguy pi walagrad, ma aram fan ni yad ma yan ra pied e tin nib t’uf rorad, maku yad be ayuwegrad ko tirok Got ban’en, ma yu ngiyal’ e yad ma ngongliy e yungin ke kireb u boch e naun ko pi walag nge pi tagil’ e liyor ara ra toyed e pi naun nem bayay.​—Mu taarebrogonnag ko 2 Korinth 8:1-4.

11. Uw rogon ni gad ma pining e sorok ngak e Chitamangidad ni bay u tharmiy u nap’an ni gad ra dag e runguy?

¹¹ Nap’an ni gad ra dag ni gad be runguy pi walagdad u tomuren ni ke buch ban’en ni kar gafgowgad riy, ma ma guy yugu boch e girdi’ e  maruwel ni gad ma rin’. Bod nnap’an e duw ni 2019, me kirebnag fare yoko’ ni ka nog e Hurricane Dorian ngay reb e Tagil’ e Liyor u Bahamas. Nap’an ni be ngongliy e pi walag e re tagil’ e liyor nem, ma aram ma rogned ngak be’ ni ku ma rin’ boch e maruwel ni nge yog puluwon boch e maruwel nib t’uf ni nge rin’. Me gaar ngorad: “Gu baadag ni nggu pi’ . . . talin e maruwel rog mu kug maruwel ndabin pi’ puluwog. . . . Gu baadag ni nggu rin’ e re n’ey ni fan ko ulung romed. Kug ngat nga rogon ni [gimed] ma lemnag e pi fager romed.” Yooren e girdi’ e dar nanged Jehovah. Machane boor i yad e ma yaliy e n’en ma rin’ e Pi Mich Rok Jehovah. Ere ri gad ba tow’ath ni kad nanged ni runguy ni gad ma dag e rayog ni nge k’aring e girdi’ ni ngar bad ngak Faen nrib ga’ e “runguy” rok!​—Efe. 2:4.

12. Faanra ud daged e runguy e chiney, ma uw rogon nra ayuwegdad u nap’an fare gafgow nib ga’? (Revelation 13:16, 17)

¹² Mang fan nra t’uf ni ngan dag e runguy u nap’an fare gafgow nib ga’? Be yog e Bible ni piin ndab ra ayuweged e pi am ko re fayleng ney e yad ra mada’nag e magawon e chiney ngu nap’an fare gafgow nib ga’. (Mu beeg e Revelation 13:16, 17.) Rayog nra t’uf ni ngad ayuweged pi walagdad ko tin nib t’uf ko par rorad. Ere nap’an nra yib Kristus Jesus ni Pilung rodad ni nge pufthinnag e girdi’, ma manga yigi guy ni gad be dag e runguy me piningdad ni ngad uned ko “gin nsuwon Got.”​—Matt. 25:34-40.

13. Uw rogon ni i gelnag e tin som’on e Kristiano e t’ufeg u thilrad nrogon ni be yog e Roma 15:7?

¹³ T’ufeg e aram e pow ko tin som’on e Kristiano. Machane gur, ba mom ni ngaur daged e t’ufeg, fa? Am lemnag rarogon e ulung u Roma. Gathi gubin e walag riy ni yad e Jew nra ilalgad ni yad be fol ko fare Motochiyel rok Moses, ya ku bay boch i yad ni gathi yad e Jew nib thilthil rarogon e gin kar bad riy. Dabisiy ni boch e Kristiano e ur moyed ni yad e sib ma boch e gathi yad e sib, maku dabisiy ni bay boch i yad ni immoy e sib rok. Ere uw rogon ni ngar gelgad ko biney e magawon mar gelnaged e t’ufeg u thilrad? I yog apostal Paul ni ‘ngaur pired nra bagayad ma ba t’uf rok bagayad.’ (Mu beeg e Roma 15:7.) Mang e be yip’ fan? Fare thin ni kan pilyeg “nra bigimed ma ba t’uf rok bigimed” e be yip’ fan ni ngam gol ngak be’ ni bod ni ngam pining nga tabinaw rom ara nge mang fager rom. Bod ni yog Paul ngak Filemon ni nge pag Onesimus nreb e sib rok ni ke mil ni nge sul ngak ni aram e gaar: “Mpag nge sul ngom ma ga fal’eg owchem ngak.” (Filem. 17) Me Priscilla nge Aquila e ra golgow ngak Apollos ni buchuuw ban’en ni manang u murung’agen e Kristiano ngorow, ni aram e ra fekew “nga tabinaw rorow.” (Acts 18:26) Pi Kristiano ney e dar paged rarogon boch i yad ni nge k’aring e magawon nga thilrad mu kur golgad ngorad.

14. Uw rogon ni dag Anna nge figirngin e t’ufeg?

¹⁴ Ku arrogodad nrayog ni ngad daged e t’ufeg ngak pi walagdad ni aram e ngad manged fager rorad ma gad rin’ boch ban’en u taabang. Ba ga’ nra k’aringrad e re n’ey ni ngkur daged e t’ufeg ngodad. (2 Kor. 6:11-13) Am lemnag e n’en ni buch rok Anna nge figirngin. De n’uw nap’an nga tomuren nni pi’row nga West Africa ni ngar mangew missionary, ma aram me tabab fare m’ar ni COVID-19. Bochan ni ka fin ra tawgow ngaram, ma aram e dabiyog ni ngar mada’gad e pi walag ko ulung rorow. Ere uw rogon nrayog ni ngar dagew e t’ufeg ngorad? Ur nonow ngorad u online ma yow be yog ngorad gelngin nri yow baadag ni ngar nangew yad nib fel’ rogon. Ri felfelan’ e pi tabinaw ko ulung rorow ko t’ufeg nra dagew ngorad ma aram mar tababgad ni ngaur callnaged yow ma yad be messagenagrow. Mang fan ni rin’ e re wu’ i mabgol ney e re n’ey? I yog Anna ni gaar: “Dab gu pagtalin e t’ufeg ni i dag e pi walag ngog nge chon e tabinaw rog ko ngiyal’ nib fel’ gubin ban’en u puluwmad nge ngiyal’ ni kug mada’naged e magawon. N’en ur rin’ed e ke k’aringeg ni ngaug dag e t’ufeg.”

15. Mang e kam fil rok Vanessa u murung’agen feni ga’ fan ni ngaud t’ufeged gubin e pi walag? (Kum guy e sasing.)

 ¹⁵ Boor i gadad e ma un nga reb e ulung ni pi walag riy e ba thilthil rarogon e gin kar bad riy ma kub thilthil rarogorad. Rayog ni ngari t’uf e pi walag ney rodad ni faanra ud sapgad nga fel’ngirad. Bay reb e walag nib pin ni ka nog Vanessa ngak ni ma pigpig u New Zealand nib mo’maw’ ngak kafram ni nge fel’ thilrad boch e walag ko ulung rok. Machane me dugliy ni nge yoornag e tayim ni ngaur rin’ed boch ban’en riy u taabang ko bin nge dabki chag ngak e piin bay boch ban’en u rarogorad ni ma k’aring e kankanan’ ngak. Re n’ey ni rin’ e ayuweg ni nge guy e n’en ni baadag Jehovah u rarogon e pi walag nem. I yog ni gaar: “Bochan ni figirngig e ma lekag e ulung, ma boor e walag ni gamow ma chag ngorad nib thilthil rarogorad, machane kug guy nib mom ni nge m’ag e puruy’ romad. Chiney e kug adag nib thilthil rarogon e pi walag. Mab tamilang ni ku baadag Jehovah e re n’ey ni bochan e ba thilthil e girdi’ ni ke pagrad ni ngaur liyorgad ngak.” Gad ra fil rogon ni ngaud lemnaged e girdi’ ni bod rogon ni ma lemnagrad Jehovah, ma aram e gad be dag ni yad ba t’uf rodad.​—2 Kor. 8:24.

16. Mang fan nra t’uf ni ngad t’ufeged pi walagdad u nap’an fare gafgow nib ga’? (Kum guy e sasing.)

¹⁶ Rra t’uf ni ngad t’ufeged pi walagdad u nap’an fare gafgow nib ga’. Nap’an nra tabab e re gafgow nib ga’ ney, ma uw e gad ra pirieg e ayuw riy? Am lemnag e n’en ni yog Jehovah ko girdi’ rok ni ngar rin’ed u nap’an nni cham ngak yu Babylon kakrom. I gaar: “Gimed girdieg, marod nga lan e naun romed ngam man’niged e mab nga fiti keru’med. Mi gimed mith boch ngiyal’ nge taw ngilan’ ni ke m’ay e damumuw rok Got.” (Isa. 26:20, BT) Sana ra t’uf ni ngad folgad ko pi thin ney u nap’an nra yib fare gafgow nib ga’. ‘Lan fapi naun’ e rayog ni be yip’ fan e ulung rodad. Ke micheg Jehovah nra taw ko fare gafgow nib ga’ ma ra ayuwegdad ni faan gad ra ulul e pi walagdad ko pigpig ni gad be tay ngak u taabang. Ere thingar da athamgilgad u rogon nrayog rodad e chiney ni ngari t’uf pi walagdad rodad. Ya sana ireray e n’en nra ayuwegdad ni ngad mageygad ni gad ba fos!

17. Faan gad ra fal’eg rogodad e chiney, ma mang e rayog ni ngad rin’ed u nap’an fare gafgow nib ga’?

¹⁷ Rib gel e gafgow nra tay e girdi’ u nap’an ‘fare rran nra par Somol nga tagil’ e pufthin.’ (Zef. 1:14, 15) Ku arrogon e girdi’ rok Jehovah ni yad ra gafgow. Machane faan gad ra fal’eg rogodad e chiney, ma aram e rayog ni ngad pared ndabi wagagey lanin’dad mu kud ayuweged yugu boch e girdi’. Ku gad ra athamgil u fithik’ e pi magawon ni gad ra mada’nag. Ma nap’an nra gafgow pi walagdad, ma gad ra athamgil u rogon nrayog rodad ni ngad ayuweged yad ni aram e ngad daged e runguy ngorad ma gad pi’ e tin nib t’uf rorad. Ku gad ra par ni gad ba chugur ngak pi walagdad ni bochan e gad be t’ufegrad e chiney. Tomuren ma ra tow’athnagdad Jehovah ni aram e nge pi’ e yafos ni manemus ngodad u lan ba fayleng ndab ki buch boch ban’en riy nra i k’aring e gafgow ko girdi’.​—Isa. 65:17.