1. Mang e be tamilangnag fare babyor ni Revelation u murung’agen e girdi’ rok Got?

 BE TAMILANGNAG fare babyor ni Revelation ni ke tabab Gil’ilungun Got ko gagiyeg u tharmiy, ma ka nin’ Satan nga wuru’ e tharmiy. (Rev. 12:1-9) Re n’ey e ke awnag e gapas u tharmiy, machane ke k’aring boor e magawon nga puluwdad. Mang fan? Ya ke damumuw Satan ma be cham ngak e piin yad be pigpig ngak Jehovah u roy u fayleng ni yad ba yul’yul’.​—Rev. 12:12, 15, 17.

2. Mang e ra ayuwegdad ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Jehovah?

² Uw rogon ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Jehovah ni yugu aram rogon ni be cham Satan ngodad? (Rev. 13:10) Reb e ban’en nra ayuwegdad e aram e ngad nanged e n’en nra buch boch nga m’on. Bod ni weliy apostal John murung’agen boch e tow’ath u Revelation ni bayi yag ngodad ndab ki n’uw nap’an. Reb riy e aram e yira thang e pi toogor rok Got. Ere chiney e ngad weliyed rogon ni be weliy e Revelation murung’agen e pi toogor ney nge n’en nra buch rorad.

3. Mang boch fapi pow ni bay ko Revelation?

³ Bin som’on e verse ko Revelation e be yog ngodad ni pi n’en ni ngad beeged murung’agen e nni dag ni “bogi pow.” (Rev. 1:1, NW) Kan weliy murung’agen e pi toogor rok Got ni yibe fanay e fanathin. Bay in i gamanman ni kan weliy murung’agen. Bod ni, bay reb ko pi gamanman nem ni “ke yib u fithik’ e day nga lang, ni ragag e gagey rok ma medlip lolugen.” (Rev. 13:1) Tomuren e biney e gamanman mu kun guy “reb e gamanman ni ke yib nga lang u fithik’ e but’.” Re gamanman nem e be non ni bod ba dragon ma be “muruwliy e nifiy nge mul u lan e lang.”  (Rev. 13:11-13) Ngemu’ mu kun guy reb e gamanman ni yugu ba thil “nib row” ramaen ni bay be’ nib pin ni ma chuway’ ngak ni ke par nga daken. Re dalip i gamanman ney e be yip’ fan e pi toogor rok Jehovah Got ni ke n’uw nap’an ni yad be cham ngak nge Gil’ilungun. Ere ba ga’ fan ni ngad nanged ko mang e be yip’ fan e pi gamanman ney.​—Rev. 17:1, 3. 

4-5. Uw rogon ni be ayuwegdad e n’en bay ko Daniel 7:15-17 ni ngad nanged fan e pi pow ney?

⁴ Ra ngad nanged ko mini’ e pi toogor ney, mab t’uf ni ngad nanged ko mang e be yip’ fan fapi gamanman nge fare pin ni ma chuway’ ngak. Bin th’abi fel’ e kanawo’ ni ngad nanged fan e pi n’ey riy e aram e ngad paged e Bible ni nge mang ir e tamilangnag. Boor ko fapi fanathin ni kan weliy ko Revelation e kan weliy fan u yugu boch e babyor ko Bible. Bod ni lik’aynag Daniel ni profet ‘aningeg i gamanman ni ba ga’’ ni ke yib u t’ay e rigur nga lang. (Dan. 7:1-3) I yog Daniel e n’en be yip’ fan e pi gamanman ney. Pi gamanman ney e be yip’ fan aningeg i “pilung” ara am. (Mu beeg e Daniel 7:15-17.) Re n’ey e be ayuwegdad ni ngad nanged ni fapi gamanman ni kan weliy murung’agen ko Revelation e kub mudugil ni be yip’ fan e pi am.

⁵ Chiney e ngad weliyed boch ko fapi pow ni kan weliy murung’agen ko Revelation. Nap’an ni gad be weliy e pi n’ey ma gad ra guy rogon ni be ayuwegdad e Bible ni ngad nanged fan e pi pow ney. Som’on e ngad weliyed murung’agen fapi gamanman. Gad ra weliy ko mang e be yip’ fan e pi gamanman nem. Ngemu’ ma gad weliy e n’en nra buch rorad. Ma bin tomur e gad ra weliy ko mang rogon e pi n’ey ngodad.

6. Mang e be yip’ fan fare gamanman ni medlip lolugen ni kan weliy murung’agen ko Revelation 13:1-4?

⁶ Mang e be yip’ fan fare gamanman ni medlip lolugen? (Mu beeg e Revelation 13:1-4.) Kad guyed nre gamanman ney e bod yaan ba gamanman ni leopard, ni bay ay ni bod e gamanman ni bear, nge l’ugun ni bod l’ugun ba layon, ma ragag e gagey rok. Fa aningeg i gamanman ni kan weliy murung’agen ko Daniel ko guruy ni 7 e ku aray rogon yaarad. Machane u roy ko fare babyor ni Revelation e ka nog riy ni urngin e pi n’ey e be sor fan nga taab gamanman, ma gathi aningeg i gamanman nib thil. Re gamanman ney e gathi be yip’ fan taareb e am u fayleng, ya ka nog ni be gagiyegnag “urngin e ganong nge gubin mit e girdi’, nge gubin e thin nge nam.” Ere ba mudugil ni kab ga’ lungun nga taareb e am. (Rev. 13:7) Faanra aray rogon, me ere re gamanman ney e be yip’ fan urngin e am ni be gagiyegnag e girdi’ ni kab kafram keb i mada’ ko chiney. *​—Ekl. 8:9.

7. Mang e be yip’ fan fa medlip i lolugen fare gamanman?

⁷ Mang e be yip’ fan fa medlip i lolugen fare gamanman? Be ayuwegdad e Revelation ko guruy ni 17 ni ngad nanged e fulweg riy ni bochan e be weliy murung’agen yaan fare gamanman ni bay ko Revelation ko guruy ni 13. Be gaar e Revelation 17:9, 10: “Yad medlip i pilung: ni lal i yad e ke meewar, ma bagayad e ka be gagiyeg, ma bagayad e dawori yib; ma ra yib ma bayi par nib ngoch nap’an.” U fithik’ urngin e pi am ni ke fanay Satan, ma medlip riy e kan taarebrogonnag nga “lolugen” fare gamanman ni bochan e ba gel lungurad. Boor e girdi’ rok Got ni ur pared ko pi nam ni be gagiyegnag e pi am ney ara ur gafgownaged e girdi’ rok Got. Nap’an ni kab fos apostal John ma lal ko pi am ney ni aram yu Egypt, nge Assyria, nge Babylon, nge Medo-Persia, nge Greece e ke m’ay e gagiyeg rorad. Ma nap’an nni pilyeg e changar rok John, ma am nu Roma e ka be gagiyeg ni aram e bin nel’ e am ni gel lungun u roy u  fayleng. Ere kun am e ir e bin medlip i lolugen fare gamanman, maku ir e bin medlip nge bin tomur e am nra gel lungun u fayleng?

8. Kun am e be yip’ fan fa bin medlip i lolugen fare gamanman?

⁸ Pi yiiy ko fare babyor rok Daniel e be ayuwegdad ni ngad nanged ko mini’ e be yip’ fan e bin medlip i lolugen fare gamanman maku aram e bin tomur. Kun am e ba gel lungun u roy u fayleng u nap’an e tin tomuren e rran ara “chirofen ni rran rok Somol”? (Rev. 1:10) Aram yu Ngalis nge yu Meriken. Gal am ney e ba gel lungurow ma yow ma maruwel u taabang. Aram fan nrayog ni nga dogned ni ireray e bin medlip i lolugen fare gamanman ni kan weliy murung’agen ko Revelation 13:1-4.

9. Mini’ e be yip’ fan fare gamanman ni “ba’ e gagey rok nl’agruw ni bod e gagey rok ba pifak e saf”?

⁹ Be yog e Revelation ko guruy ni 13 ni fa bin medlip i lolugen fare gamanman ara yu Ngalis nge yu Meriken e ku ma ngongol ni bod ba gamanman ni “ba’ e gagey rok nl’agruw ni bod e gagey rok ba pifak e saf, ma be non ni bod ba dragon.” Re gamanman ney e “ba ga’ bogi maang’ang ni i ngongliy; i muruwliy e nifiy nge mul u lan e lang nga daken e fayleng u p’eowchen urngin e girdi’.” (Rev. 13:11-15) Revelation ko guruy ni 16 nge 19 e be yog nre gamanman ney e ir “fare profet ni yugu ban’en.” (Rev. 16:13; 19:20) Ki yog Daniel ni fare Am nu Ngalis nge Meriken e “ba gel e mogothgoth ni bay i tay.” (Dan. 8:19, 23, 24) Aram e n’en ni buch u nap’an e Bin L’agruw e Mahl nni Tay u Fayleng. Fa gal donmach ni ir e n’igin ni nge munmun me mus e re mahl ney e ngongliy e pi llowan’ nu Ngalis nge Meriken. Nap’an ni ngongliy yu Ngalis nge yu Meriken e gal donmach ney, ma aram e kar ‘maruweliyew e nifiy nge mul u lan e lang nga daken e fayleng.’

10. Mang e be yip’ fan “yaan fa bin som’on e gamanman”? (Revelation 13:14, 15; 17:3, 8, 11)

¹⁰ Bin migid mu kun guy reb e gamanman nib chugur ni nge taareb rogon ko fare gamanman ni medlip lolugen, machane ba row ramaen. Be yog e Bible ni ireray “yaan fa bin som’on e gamanman” ma ir e “bin meruk e pilung.” * (Mu beeg e Revelation 13:14, 15; 17:3, 8, 11.) Ka nog nre “pilung” ney e immoy ba ngiyal’ nib fos, machane me yim’, me boch nga tomuren miki fos bayay. Re n’ey e be weliy murung’agen fare United Nations ni ir e be tay tanggin e pi n’en be nameg e pi am nu fayleng! Som’on e unog fare League of Nations ngay, me puth u nap’an e Bin L’agruw e Mahl nni Tay u Fayleng, me boch nga tomuren miki sum bayay ni aram fare United Nations.

11. Mang e ra rin’ fapi am, ma mang fan ndariy rogon ni ngad rusgad ngorad?

¹¹ Ra fanay e pi am ney boch e ban ni ngar k’aringed e girdi’ ni ngar togopuluwgad ngak Jehovah nge girdi’ rok. I yog John ni gowa kar kunuyed e “pi pilung u fayleng ni polo’” nga taabang ni fan ko fare mahl ni Armageddon, ni aram “fare rran ni ba ga’ fan, ni Rran rok Got ni Gubin ma Rayog Rok.” (Rev. 16:13, 14, 16) Machane dariy rogon ni ngad rusgad, ya Jehovah ni Got rodad nib gel gelngin e ra rin’ ban’en nib papey ni nge ayuweg e yafos rok e piin yad ma fol ko gagiyeg rok.​—Ezek. 38:21-23.

12. Mang e ra buch rok urngin e pi gamanman ney?

¹² Mang e ra buch rok urngin e pi gamanman ney? Be pi’ e Revelation 19:20 e fulweg riy ni be gaar: “Min kol fare gamanman ngan fek, nge fare profet ni yugu ban’en ni ir e i ngongliy e maang’ang u p’eowchen. (Pi maang’ang nem e ir e bannag e piin ni ba’ e pow ko fare gamanman u dowrad, nge piin ni ur ted fan ma yad be meybil ko fare liyos nni ngongliy ni yaan fare  gamanman.) Ma fare gamanman nge fare profet ni goo ban’en e yow l’agruw nnin’row ni ka yow ba fos nga lan fare lipath i nifiy ni sulfur e be urfiy.” Ere ra ka be gagiyeg e pi am ney ni yad e toogor rok Got, ma aram e ra chel nge thangrad ndariy n’umngin nap’an.

13. Mang magawon e be mada’nag e piin Kristiano ni bochan e pi am ko re fayleng ney?

¹³ Mang rogon e re n’ey ngodad? Bochan ni gadad e Kristiano ma thingar da yul’yul’gad ngak Got nge Gil’ilungun. (John 18:36) Ra ngad rin’ed e re n’ey, mab t’uf ni ngad pared u mathilin ngongolen e pi am ko re fayleng ney. Machane rayog ni ngari mo’maw’ ni ngad rin’ed e re n’ey ni bochan e baadag e pi am ko re fayleng ney ni ngad folgad rorad u daken e thin nge ngongol rodad. Piin yad ra paged yad ko towasar ko pi am ney e yira tay e pow ko fare gamanman ngorad. (Rev. 13:16, 17) Machane en yira tay e re pow ney ngak e dabi fel’ u wan’ Jehovah maku dabi yag e yafos ni manemus ngak. (Rev. 14:9, 10; 20:4) Ere demtrug gelngin e towasar ni be tay e pi am ngodad ni ngad folgad rorad, ma rib ga’ fan ni nge bagadad mi ri par u mathilin ngongolen e am!

14. Mang e migid ni guy apostal John nri gin ngay nrogon ni kan weliy ko Revelation 17:3-5?

¹⁴ I yog apostal John ni ku bay ban’en ni guy nri “gin” ngay. Mang e re n’em? I guy be’ nib pin ni ke par nga daken reb e pi gamanman ney. (Rev. 17:1, 2, 6) Ireray “fare pin nib gilbuguwan ko kireb ni be ngongliy ni be chuway’ ngak” ma yima pining “Babylon nib Gilbuguwan” ngak. Re ppin ney e be chag ngak “fapi pilung nu fayleng” yad be ngongliy e “ngongol ko darngal.”​—Mu beeg e Revelation 17:3-5.

15-16. Mini’ fare “Babylon nib Gilbuguwan,” ma uw rogon ni kad nanged e re n’ey?

¹⁵ Mini’ fare “Babylon nib Gilbuguwan”? Re ppin ney e dabiyog ni nge yip’ fan reb e ulung ko am ni bochan e ka nog ni be chag ngak e pi pilung nu fayleng yad be ngongliy e ngongol ko darngal. (Rev. 18:9) Ma re n’ey ni ke par nga daken fare gamanman e be dag ni be guy rogon ni nge gagiyegnag e pi pilung ney. Maku reb e, dabiyog ni nge yip’ fan e pi siyobay ko re fayleng rok Satan ney nib chogow girdien. Ya kan weliy murung’agrad u Revelation ni yad “girdien e tafolchuway’ nu fayleng.”​—Rev. 18:11, 15, 16.

¹⁶ U lan e Bible e ba ga’ ni yima fanay e fanathin u murung’agen be’ ni be chuway’ ngak nge be’ ni yow be par be’ ni gathi mabgol rok ni fan nga boch ban’en ni bay rogon ko liyor. Rayog ni ngan fanay u nap’an ni yibe weliy murung’agen e piin yad be yog ni yad be pigpig ngak Got, machane yad be un ko meybil ko liyos ara yad be m’ag fager ko fayleng. (1 Kron. 5:25; Jas. 4:4) Machane piin yad ma liyor ngak Got u fithik’ e yul’yul’ e yima yog ni yad ba “machalbog” ara dawor ra “pired e ppin [ara pumoon].” (2 Kor. 11:2; Rev. 14:4) Babylon kakrom e aram tagil’ e liyor ni googsur. Ere Babylon nib Gilbuguwan e ba mudugil ni be yip’ fan urngin mit e liyor ni googsur. Bin riyul’ riy e, be yip’ fan urngin raba’ e teliw ni googsur u fayleng.​—Rev. 17:5, 18; mu guy yugu boch e thin ko fare ke babyor ni Mang e Ri Be Fil e Bible? u tan fare thin ni “N’en ni Be Yip’ Fan fare ‘Babylon nib Gilbuguwan’.”

17. Mang e ra buch ko fare Babylon nib Gilbuguwan?

¹⁷ Mang e ra buch ko fare Babylon nib Gilbuguwan? Baaray rogon ni be pi’ e Revelation 17:16, 17 e fulweg riy ni be gaar: “Fa ragag i gagey ni kam guy nge fare gamanman e bay ra fanenikayed fare pin ni ma chuway’ ngak; bay ra feked urngin ban’en rok mi yad pag ndakuriy e mad u daken; ma bay ra longuyed e ufin u downgin mi yad li’ ko nifiy ngem’. Ya ke ta’ Got nga lan gum’ircha’rad ni ngar ngongliyed e tin ni be  finey.” Arrogon, ra k’aring Jehovah e pi nam ni ngar fanayed fare United Nations ara fare gamanman nib row ramaen ni nge chel nge togopuluw nga urngin raba’ e teliw ni googsur u fayleng me thangrad.​—Rev. 18:21-24.

18. Uw rogon ni ngad pared ni gad ba dar ko fare Babylon nib Gilbuguwan?

¹⁸ Mang rogon e re n’ey ngodad? Ba t’uf ni nge par e liyor rodad nib “machalbog ma ba riyul’” u wan’ Got. (Jas. 1:27) Susun e dab da paged gadad ni ngad uned u fon e pi machib ni googsur ko fare Babylon nib Gilbuguwan, nge pi madnom rorad ni ke sum rok e piin yad ma liyor nga boch e got ni googsur, nge ngongol nib kireb, nge ngongolen e pig ni yad ma rin’! Ku gad be ulul i yog ko girdi’ ni ngar “chuwgad rok” ya nge dab ra uned ko denen ni be ngongliy u p’eowchen Got.​—Rev. 18:4.

19. Mini’ fare “dragon nri ba ga’ nib rowrow”?

¹⁹ Ku be weliy fare babyor ni Revelation murung’agen “ba dragon nri ba ga’ nib rowrow.” (Rev. 12:3) Re dragon ney e cham ngak Jesus nge pi engel rok. (Rev. 12:7-9) Ki cham ngak e girdi’ rok Got me pi’ gelngin fapi gamanman ara am ko girdi’. (Rev. 12:17; 13:4) Mini’ e re dragon ney? Aram “fare porchoyog ni ke kakrom, ni aram fare Moonyan’, ara Satan.” (Rev. 12:9; 20:2) Ir e en be tay tanggin e pi n’en be rin’ urngin e pi toogor rok Jehovah.

20. Mang e ra buch ko fare dragon?

²⁰ Mang e ra buch ko re dragon nem? Be weliy e Revelation 20:1-3 ni bay ba engel nra yon’ Satan nga lan ba low nib toar ni be yip’ fan ni nge par ni bod ni kan kalbusnag. Nap’an e re ngiyal’ i n’em ma “dabkiyog ni nge bannag girdien e pi nam nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni ke m’ay fare biyu’ i duw.” Tomur riy e yira yon’ Satan nge pi moonyan’ rok nga lan “fare lipath i nifiy nge sulfur,” ni aram e be yip’ fan ni yira thangrad ndariy n’umngin nap’an. (Rev. 20:10) Aygum lemnag rogon e par u fayleng ndaki moy Satan nge pi moonyan’ rok. Rib gel e felfelan’ ni yira tay!

21. Mang fan nrayog ni ngad felfelan’gad ko n’en kad beeged u lan fare babyor ni Revelation?

²¹ Chiney ni kad nanged fan e pi pow ney ni bay ko fare babyor ni Revelation e be pi’ e athamgil nga lanin’dad! Gathi kemus ni kad nanged ko mini’ e pi toogor rok Jehovah, ya kud nanged ko mang e ra buch rorad. Arrogon, “nge felan’ e en nra beeg e re ke babyor ney, ma nge felan’ e piin ni yad ra motoyil ko pi thin ney ni yib rok Got ni be weliy e tin ni bayi m’ug”! (Rev. 1:3) Machane mang boch e tow’ath nra yag ngak e piin yad ba yul’yul’ u tomuren ni kan thang e pi toogor rok Got? Aram e n’en gad ra weliy ko bin tomur e article ko pi article ney.