1. Mang e fil Jehovah ngak Abraham nra fal’eg lanin’uy?

 DABI pagtalin Abraham e re n’ey nra weliyew Got. I yog Got ngak u daken ba engel nra thang fa gal mach nu Sodom nge Gomorrah. Ri magawon laniyan’ e re pumoon ney nib yul’yul’, me yog ni gaar: “Mog, ngari mu chagiy e piin ndawor ra ngongliyed e kireb ngak e piin ni kar ngongliyed e kireb ngam thang e fan rorad? . . . Tapufthin ko fayleng ni polo’ e nge ngongol nib yal’uw.” I gum’an’nag Jehovah ir nge fil ban’en nib ga’ fan ko re fager rok ney nra yib angin ngodad me fal’eg lanin’dad ni aram e: Dariy ba ngiyal’ nra thang e piin nib mat’aw.​—Gen. 18:​23-33.

2. Uw rogon ni kad nanged nib mat’aw rogon ni ma pufthinnagey Jehovah maku ma rin’ u fithik’ e runguy?

² Uw rogon ni kad nanged nib mat’aw rogon ni ma pufthinnagey Jehovah maku ma rin’ u fithik’ e runguy? Ya gad manang ni Jehovah e ‘ma changar nga gum’irchaen’ e girdi’. (1 Sam. 16:7) Bin riyul’ riy e, manang e “lem rok urngin e girdi’.” (1 Ki. 8:39; 1 Kron. 28:9) Ri gad ra ngat ko re n’ey ni bochan e dabiyog ni ngari tamilangan’dad u gubin ban’en ni bay rogon ko pufthin ni ma tay Jehovah. Aram fan ni weliy apostal Paul murung’agen Jehovah Got ni gaar: “Mini’ e rayog ni nge weliy rogon ni ma turguy Got ban’en?”​—Rom. 11:33.

3-4. Mang e rayog ni ngaud fithed yu ngiyal’? Mang e gad ra weliy ko re article ney? (John 5:​28, 29)

³ Yugu aram rogon ma yu ngiyal’ e sana ku ra ud fithed boch e deer ni bod e tin ni fith Abraham. Sana rayog ni nge lungudad u wan’dad: ‘Ka bay e athap ko girdi’ ni bod e piin ur moyed u Sodom nge Gomorrah, fa? Gur, bay boch i yad ni yira unegrad ngak  e “tin nib kireb [“de mat’aw,” NW]” e girdi’ ngan fasegrad, fa?’​—Acts 24:15.

⁴ Ngad weliyed e n’en gad manang u murung’agen e fos ko yam’. Dawori n’uw nap’an ni ka fin tamilangnag rogon ni yibe weliy fan fare thin ni “bay ni fasegrad mu ur pired ni yad ba fos” nge “bay ni fasegrad ko yam’ mi ni gechignagrad [“min pufthinnagrad,” NW].” a (Mu beeg e John 5:​28, 29.) Bochan e re n’ey, ma aram fan ni ke t’uf ni ngad thilyeged rogon ni gad be weliy boch ban’en, ma aram e n’en gad ra weliy ko re article ney nge bin migid. Ere som’on e gad ra weliy e n’en ndad nanged u murung’agen e pufthin ni ma tay Jehovah, ngemu’ ma gad weliy e n’en gad manang u murung’agen.

N’EN NDAD NANGED

5. Mang e u dogned kafram u murung’agen e piin ni thangrad Jehovah u Sodom nge Gomorrah?

⁵ Kafram e un weliy u lan e pi babyor rodad e n’en nra buch rok e piin nra dugliy Jehovah ndar mat’awgad. U dogned ni piin ni thangrad Jehovah ni bod piyu Sodom nge Gomorrah e dab ni fasegrad ko yam’. Machane tomuren ni kan fal’eg i fil bayay ma yibe yibilay murung’agen e re n’ey, ma ke sum fare deer ni be gaar, Rayog ni ngar dogned nriyul’ e re n’ey, fa?

6. Mini’ boch e girdi’ ndar mat’awgad ni pufthinnagrad Jehovah? Mang e dad nanged u murung’agrad?

⁶ Am lemnag boch e deer ni bay rogon ko re n’ey. Bay in e thin nu Bible ni be weliy rogon ni i pufthinnag Jehovah e piin nde mat’aw ni bod e piin nra m’ad u nap’an fare Ran ni Tharey e Fayleng, ara fa medlip i nam ni ur moyed u lan fare Nam ni Kan Micheg ni yog Jehovah ko girdi’ rok ni ngar thanged owcherad, ara fare 185,000 e salthaw nu Assyria ni thang reb e engel rok Jehovah e fan rorad u lan taab nep’. (Gen. 7:23; Deut. 7:​1-3; Isa. 37:​36, 37) Ere gur, be tamilangnag e Bible ni ke dugliy Jehovah ni gubin e pi girdi’ ney ni nge thangrad ndariy n’umngin nap’an ndab ki fasegrad ko yam’, fa? Danga’. Mang fan nrayog ni nga dogned e re n’ey?

7. Mang e dad nanged u murung’agen e piin nni thangrad u nap’an fare Ran ni Tharey e Fayleng ara piin ur moyed u Kanaan? (Kum guy e sasing.)

⁷ Dad nanged rogon ni pufthinnag Jehovah e pi girdi’ ney ni be’ nge be’. Ku dad nanged ko yag ni ngar filed murung’agen Jehovah mar kalgadngan’rad ko kireb rorad u m’on ni ngan thangrad fa danga’. Nap’an ni be weliy e Bible murung’agen fare Ran ni Tharey e Fayleng, me yog ni Noah e “i machibnag e tin nib mat’aw.” (2 Pet. 2:5) Machane der yog nnap’an ni be ngongliy fare arke miki guy rogon ni nge machibnag urngin e girdi’ ni ur moyed u fayleng e ngiyal’ nem. Maku reb e dad nanged ko mab e kanawo’ ngak gubin fapi girdi’ nib kireb ni ur pared u Kanaan ni ngar filed murung’agen Jehovah mar thilyeged e ngongol rorad fa danga’.

8. Mang e dad nanged u murung’agen piyu Sodom nge Gomorrah?

⁸ Uw rogon piyu Sodom nge Gomorrah? I par Lot ni ir be’ nib mat’aw u fithik’rad. Machane gur, gad manang ko i machibnagrad ni yad gubin, fa? Danga’. Riyul’ nri yad ba kireb, machane gur, yad gubin ni yad manang e tin nib fel’ nge tin nib kireb, fa? Dab mu pagtalin ni guy ba ulung i pumoon ko re mach nem rogon ni ngar koled fa gal milekag ni kar bow nga tafen Lot u gelngirad. Be yog e Bible nre ulung nem e ba muun ngay e “tin ni pagel nge tin ni ke pilibthir” e girdi’. (Gen. 19:4; 2 Pet. 2:7) Ere gur, ri gad manang ni ke dugliy Jehovah Got ndariy bagayad e pi girdi’ ney ni yira fasegrad ko yam’, fa? Riyul’ ni yog Jehovah ngak Abraham ni mus nga ragag e pumoon nib mat’aw ma dariy u lan e re mach nem. (Gen. 18:32) Ere yad gubin ndar mat’awgad mab puluw e n’en ni rin’ Jehovah ni thangrad. Machane gur, rayog ni ngar da micheged ndariy bagayad nra fos u nap’an ni yira faseg e “tin nib kireb [“de mat’aw,” NW]” e girdi’, fa? Dabiyog!

9. Mang e dad nanged u murung’agen Solomon?

 ⁹ Ku be weliy e Bible murung’agen boch e girdi’ ni ur moyed ni yad ba mat’aw, me boch nga tomuren ma dakur mat’awgad. Bagayad e pi cha’ney e Solomon ni Pilung. Manang Jehovah nge rogon nsusun e nge liyor ngak, maku boor e tow’ath ni pi’ Jehovah ngak. Machane boch nga tomuren me tabab ni nge liyor nga boch e got ni googsur. Ri damumuw Jehovah ko re n’ey, me yib wenegan ko fare nam nu Israel u lan bokum miriay e duw. Be yog e Bible ‘nni k’eyag Solomon u Jerusalem’ ni ku aram e gin nni k’eyag boch e pumoon riy ni yad ba yul’yul’ ni bod David ni Pilung. (1 Ki. 11:​5-9, 43; 2 Ki. 23:13) Machane gur, re n’ey e be micheg ni yira faseg ko yam’, fa? Der yog e Bible. Machane sana ra lemnag boch e girdi’ ni yira faseg ko yam’ ni bochan e be yog e Bible ni “faanra yim’ be’ ma ke chuw u fithik’ i gelngin e denen.” (Rom. 6:7) Machane re n’ey e der yip’ fan ni gubin e piin kar m’ad ni yira fasegrad. Ya bin riyul’ riy e ra ke yim’ be’ ma gathi aram e be yip’ fan ni ke yib mat’awun ni ngkun faseg bayay. Fos ko yam’ e ba tow’ath ni ke yib rok Got nra pi’ ngak e piin baadag ni nge bing e kanawo’ ngorad ni ngar pigpiggad ngak ndariy n’umngin nap’an. (Job 14:​13, 14; John 6:44) Ere gur, yira pi’ e re tow’ath ney ngak Solomon? Yigoo Jehovah e manang. Yugu aram rogon ma gad manang nib mat’aw e n’en nra rin’ Jehovah.

N’EN GAD MANANG

10. Uw rogon u wan’ Jehovah ni nge thang e girdi’? (Ezekiel 33:11) (Kum guy e sasing.)

¹⁰ Mu beeg e Ezekiel 33:11. Be weliy Jehovah rogon laniyan’ u nap’an nra pufthinnag e girdi’. Nni thagthagnag nga laniyan’ apostal Peter ni nge sul u daken e n’en ni yoloy Ezekiel ni profet, me yog ni gaar: “Somol . . . e dabun ni nge n’ag be’.” (2 Pet. 3:9) Re n’ey e ra fal’eg lanin’dad, ya gad manang ndabi thang Jehovah be’ ni faanra dariy tapgin ni nge rin’. Ba ga’ e runguy rok, ma ma dag ko ngiyal’ nib puluw ni nge rin’ riy.

11. Mini’ e piin ndab ni fasegrad, ma uw rogon ni kad nanged e re n’ey?

¹¹ Mang e gad manang u murung’agen e piin ndab ni fasegrad? Kemus ni ri in e girdi’ ni be yog e Bible ndab ni fasegrad. b I yog Jesus ndab ni faseg Judas Iskariot ko yam’. (Mark 14:21; kum guy e John 17:12. c) Lem rok Judas ni nge togopuluw ngak Jehovah Got nge Fak. (Mu guy e Mark 3:29. d) Ki yog Jesus ni bay boch e tayugang’ ko teliw ni ur togopuluwgad ngak ni yad ra yim’ ma dab ni fasegrad ko yam’. (Matt. 23:33; mu guy e John 19:11 nge study note ko fare thin ni “the man.”) Ki yog apostal Paul ni piin kar chelgad kar togopuluwgad ko bin riyul’ e liyor ndab ra kalgadngan’rad e dab ni fasegrad ko yam’.​—Heb. 6:​4-8; 10:29.

12. Mang e gad manang u murung’agen e runguy rok Jehovah? Mu weliy murung’agen l’agruw ni’.

¹² Machane mang e gad manang u murung’agen e runguy rok Jehovah? Uw rogon ni ke dag ‘ndabun ni nge n’ag be’’? Am lemnag rogon ni runguy boch e girdi’ nrin’ed boch e denen nib ubchiya’. Ba ubchiya’ e denen ni rin’ David ni Pilung nib muun ngay nra parew be’ ni gathi mabgol rok miki thang e fan rok be’. Yugu aram rogon me kalngan’, ma aram me runguy Jehovah me n’ag fan e kireb rok. (2 Sam. 12:​1-13) Ba n’uw nap’an ni i rin’ Manasseh ni Pilung boch ban’en nrib gel e kireb riy. Yugu aram rogon me runguy Jehovah nge n’ag fan e kireb rok ni bochan e kalngan’. (2 Kron. 33:​9-16) Gali n’ey e be puguran ngodad ni ma runguy Jehovah e girdi’ ko ngiyal’ ni be guy ni bay tapgin ni nge rin’ riy. Ra faseg e gali cha’ney ni bochan e kar nangew  ni kar rin’ew boch e denen nib ubchiya’ mar kalgowngan’row.

13. (a) Mang fan ni runguy Jehovah piyu Nineveh? (b) Mang e yog Jesus u murung’agen piyu Nineveh boch nga tomuren?

¹³ Ku gad manang rogon ni runguy Jehovah piyu Nineveh. I gaar ngak Jonah: “Kug nang feni kireb e girdi’ riy.” Machane nap’an nra kalgadngan’rad ko kireb rorad, ma aram me n’ag Jehovah fan rorad. Kab ga’ e runguy ni dag ngorad ko runguy ni dag Jonah ngorad. I puguran ngak Jonah ni piyu Nineveh e “dar nanged e n’en nib thil u thilin e tin nib fel’ nge tin nib kireb.” (Jonah 1:​1, 2; 3:10; 4:​9-11, NW) Boch nga tomuren, me fanay Jesus e re n’ey ni buch ni nge fil ko girdi’ rogon nib mat’aw rogon ni ma rin’ Jehovah ban’en nge rogon ni ma dag e runguy. I yog Jesus nra taw ko “chirofen nra pufthinnag Got e girdi’ [ma] ra sak’iy” e girdi’ nu Nineveh ni kar kalgadngan’rad.​—Matt. 12:41.

14. Mang e ra buch rok piyu Nineveh u nap’an ni yira faseg e girdi’ ko yam’ “min pufthinnagrad”?

¹⁴ Mang e be yip’ fan ni nge “sak’iy” e girdi’ nu Nineveh ko “chirofen nra pufthinnag Got e girdi’” riy? I yog Jesus nra boch nga m’on ma yira faseg boch e girdi’ ko yam’ “min pufthinnagrad.” (John 5:29) Ere be weliy murung’agen e Gagiyeg Nra Tay u Lan Fare Biyu’ i Duw ni aram e ngiyal’ ni yira faseg e girdi’ riy ni “tin nib fel’ [“ba mat’aw,” NW] nge tin nib kireb [“de mat’aw,” NW].” (Acts 24:15) Piin nde mat’aw e yira fasegrad “min pufthinnagrad.” Re n’ey e be yip’ fan nra yaliy Jehovah nge Jesus rogon e ngongol rorad nge rogon ni yad ra fol ko pi n’en yira fil ngorad. Faan yira faseg be’ nu Nineveh me siyeg ni nge un ko bin nib machalbog e liyor, ma aram e dabi pag Jehovah ni nge par nib fos. (Isa. 65:20) Machane piin yad ra mel’eg ni ngar pigpiggad ngak Jehovah u fithik’ e yul’yul’ e rayog ni ngar pared ndariy n’umngin nap’an!​—Dan. 12:2.

15. (a) Mang fan nsusun e dab dogned ndariy be’ u Sodom nge Gomorrah ni yira faseg ko yam’? (b) Uw rogon nrayog ni ngad nanged fan fapi thin ni bay ko Jude 7? (Mu guy fare kahol ni kenggin e “ Mang e Be Yip’ Jude Fan?”)

¹⁵ Nap’an ni be weliy Jesus murung’agen e girdi’ nu Sodom nge Gomorrah, me yog ni kab ga’ e runguy ni yira dag ngorad ko “chirofen nra pufthinnag Got e girdi’ riy” ko runguy ni yira dag ngak e piin ndab ra motoyilgad ngak nge pi n’en be machibnag. (Matt. 10:​14, 15; 11:​23, 24; Luke 10:12) Mang e be yip’ Jesus fan? Gur, i non u fithik’ e fanathin ya nge tamilangnag ni girdi’ ko ngiyal’ ni immoy riy e kab gel e kireb rorad ko  girdi’ nu Sodom nge Gomorrah? Dab mu pagtalin nnap’an ni yog nra taw ko “chirofen nra pufthinnag Got e girdi’ [ma] ra sak’iy” e girdi’ nu Nineveh, ma be yip’ fan nriyul’ nra buch e re n’ey ma gathi be yog ban’en nib fanathin. Ere be m’ug riy ni kub riyul’ e n’en ni yog u murung’agen e girdi’ nu Sodom nge Gomorrah. “Chirofen nra pufthinnag Got e girdi’ riy” ni yog u nap’an ni be weliy murung’agen yu Nineveh nge yu Sodom nge Gomorrah e taa ban’en e be yip’ fan. Girdi’ nu Sodom nge Gomorrah e ur rin’ed boch e ngongol nib kireb ni bod piyu Nineveh. Machane piyu Nineveh e mab e kanawo’ ngorad ni ngar kalgadngan’rad. Maku reb e dab mu pagtalin e n’en ni yog Jesus u murung’agen e piin yira fasegrad “min pufthinnagrad.” Pi cha’ney e ba muun ngay e “piin nib kireb e n’en ni ur rin’ed.” (John 5:29) Ere rayog ni ku bay e athap ko girdi’ nu Sodom nge Gomorrah. Dabisiy ni bay boch e pi girdi’ nem ni yira fasegrad ma gad fil murung’agen Jehovah nge Jesus Kristus ngorad.

16. Mang e gad manang u murung’agen rogon nra dugliy Jehovah e piin nra fasegrad ko yam’? (Jeremiah 17:10)

¹⁶ Mu beeg e Jeremiah 17:10. Re verse ney e be tamilangnag e n’en gad manang u rogon e pufthin ni ma tay Jehovah. Gubin ngiyal’ ni ‘ma wurgiy lanin’uy ma ma skengnag gum’irchaen e girdi’.’ Nap’an nra taw ko ngiyal’ ni nge dugliy e piin nge fasegrad ko yam’, ma ra bagayad me pi’ labgen ngak ‘nib puluw nga rogon e ngongol rok.’ Ba mudugil rogon e pufthin nra tay Jehovah, machane ku ra dag e runguy ko ngiyal’ nib t’uf ni nge rin’ riy. Ere susun e dab dogned ndariy e athap rok be’ ko fos ko yam’ ni faanra gathi rib mich u wan’dad!

FARE “TAPUFTHIN KO FAYLENG NI POLO’” E RA “NGONGOL NIB YAL’UW”

17. Mang e ra buch ko piin kar m’ad boch nga m’on?

¹⁷ Ka nap’an ni chag Adam nge Efa ngak Satan ngar togopuluwgad ngak Jehovah Got, ma bokum bilyon e girdi’ ni be yim’. Yam’ e aram reb e “toogor” nrib kireb! (1 Kor. 15:26) Ere mang e ra buch ko pi girdi’ nem ni kar m’ad? Bay in i yad ni 144,000 urngirad u gubin ni yad boch i gachalpen Kristus ni yad ba yul’yul’ ni yira fasegrad ma ranod nga tharmiy mar pared u rom ndab kur m’ad biid. (Rev. 14:1) Ma yooren e piin nib t’uf Jehovah rorad e yad ba muun ko piin ‘nib mat’aw’ ni yira fasegrad ko yam’, ma faan  yad ra par ni yad ba mat’aw u lan fare Biyu’ i Duw Nra Gagiyeg Kristus riy ngu nap’an e bin tomur e skeng ni yira pi’, ma aram e yad ra par u fayleng ndariy n’umngin nap’an. (Dan. 12:13; Heb. 12:1) Ku yira bing e kanawo’ ngak e piin ‘nde mat’aw’ nib muun ngay e piin nda ur pigpiggad ngak Jehovah, ara piin nib “kireb e n’en ni ur rin’ed” u lan fare Biyu’ i Duw ni ngar thilyeged e ngongol rorad mar manged boch e tapigpig rok ni yad ba yul’yul’. (Luke 23:​42, 43) Machane bay boch e girdi’ nri yad ba kireb ni kar dugliyed ni ngar togopuluwgad ngak Jehovah nge n’en nib m’agan’ ngay ni ke dugliy ndabi fasegrad ko yam’.​—Luke 12:​4, 5.

18-19. (a) Mang fan nrayog ni nge pagan’dad nga rogon nra pufthinnag Jehovah e piin kar m’ad? (Isaiah 55:​8, 9) (b) Mang e gad ra weliy ko bin migid e article?

¹⁸ Rayog ni ngari pagan’dad ngay ni gubin ngiyal’ nib puluw rogon ni ma pufthinnag Jehovah e girdi’, fa? Arrogon! Ri manang Abraham ni Jehovah e ir fare “Tapufthin ko fayleng ni polo’” nib flont, mab gonop, ma ma runguyey. Ke skulnag Fak ma ke tay ni ir e nge pufthinnag e girdi’. (John 5:22) Yow l’agruw nrayog ni ngar guyew e n’en bay u gum’irchaen e girdi’. (Matt. 9:4) Ma gubin ngiyal’ “nib yal’uw” e n’en yow ra rin’!

¹⁹ Ere ngad dugliyed u wan’dad ni nge pagan’dad ngak Jehovah nge pi n’en ma dugliy. Gad manang nde bung rogodad ni ngad pufthinnaged e girdi’, machane ir e rayog rok! (Mu beeg e Isaiah 55:​8, 9.) Aram fan ni be pagan’dad ngorow Fak ni ngar pufthinnagew e girdi’. Ku gad manang ni Jesus ni Pilung rodad e rib fel’ rogon nra folwok u rogon nib mat’aw rogon ni ma rin’ e Chitamangin ban’en nge rogon ni ma dag e runguy. (Isa. 11:​3, 4) Machane mang e rayog ni nga dogned u murung’agen e pufthin ni yira tay ko girdi’ u nap’an fare gafgow nib ga’? Mang e dad nanged? Ma mang e gad manang? Yira weliy e fulweg riy ko bin migid e article.