1. Mang e ma yib ngan’dad u nap’an ni gad ra lemnag be’ ni ma runguyey?

NAP’AN ni gad ra lemnag be’ ni ma runguyey, ma sana ra yib ngan’dad be’ nib sumunguy mab gol. Sana ku ra yib ngan’dad fare fanathin ni weliy Jesus ni murung’agen fare moon nu Samaria. Yugu aram rogon nre moon nem e be’ u yugu reb e nam, machane me “runguy” be’ nib moon nib Jew ni ke yib i og e moro’ro’ ngak ma kan pirdiiy. Ri “taganan’” fare moon nu Samaria ngak fare moon nib Jew ni ke maad’ad, ma aram me ayuweg. (Luke 10:29-37) Re fanathin ney e be fil ngodad murung’agen e runguy ni aram reb e fel’ngin ni bay ko Got rodad nrib manigil. Ma runguydad Got ni bochan e gad ba t’uf rok. Maku boor e kanawo’ ni ma dag e re runguy nem riy ngodad u gubin e rran.

2. Ku mang reb e kanawo’ nrayog ni nge dag be’ e runguy riy?

² Ku bay reb e kanawo’ nrayog ni ngan dag e runguy riy. Re n’ey e ba muun ngay ndabin gechignag be’ nsusun e ngan gechignag. Aram reb e kanawo’ ni ma dag Jehovah e runguy riy ngodad. I gaar fare psalmist: “Der ma gechignagdad nrogon ni ba’ rogon ni nge gechignagdad.” (Ps. 103:10) Machane ku bay yu ngiyal’ nrayog ni nge gechignag Jehovah be’ ni ke rin’ reb e denen.

3. Mang boch e deer ni gad ra weliy e fulweg riy?

³ Bay dalip e deer ni gad ra weliy e fulweg riy ko re article ney ni aram e: Mang fan ni ma dag Jehovah e runguy? Rayog ni ngan gechignag be’ miki yibe dag e runguy ngak, fa? Ma mang e ra ayuwegdad ni ngad daged e runguy? Gad ra weliy e fulweg ko pi deer ney u lan e Thin rok Got.

4. Mang fan ni ma dag Jehovah e runguy?

⁴ Ri baadag Jehovah ni ma dag e runguy. I yoloy apostal Paul ni “runguy rok Got ngodad e ri ba ga’.” Be weliy Paul ni Got e ma runguyey ni bochan e ke bing e kanawo’ ngak e pi tapigpig rok ni kan dugliyrad ndawor ra flontgad ni ngar uned ko yan nga tharmiy.  (Efe. 2:4-7) Machane gathi kemus ni pi tapigpig rok ni kan dugliyrad e ma dag e runguy ngorad. I yoloy David ni fare psalmist ni gaar: “Ba fel’ e tin ni ma rin’ [Jehovah] ngak urngin e girdi’, ma ma runguy urngin e tin ni ke sunumeg.” (Ps. 145:9) Bochan nib t’uf e girdi’ rok Jehovah, ma aram fan ni ma dag e runguy ngorad ko ngiyal’ ni bay tapgin ni nge rin’ riy.

5. Uw rogon ni fil Jesus murung’agen e runguy rok Jehovah?

⁵ Dariy be’ nga bang ni manang gelngin ni baadag Jehovah ni ma dag e runguy nge migid Jesus. U m’on ni nge yib Jesus nga fayleng, mab n’uw nap’an ni immoy rok Jehovah u tharmiy. (Prov. 8:30, 31) Boor yay ni i guy Jesus rogon ni i runguy e Chitamangin e girdi’ ndawor ra flontgad. (Ps. 78:37-42) Nap’an nra machib Jesus mab ga’ ni ma weliy murung’agen e biney e fel’ngin ni bay rok e Chitamangin nrib manigil.

6. Uw rogon ni ke ayuwegdad Jesus ni ngad nanged rogon ni ma dag e Chitamangin e runguy?

⁶ Kad weliyed ko fa binem e article ni weliy Jesus ba fanathin ni murung’agen ba pagel ni malog ya nge yag ni ayuwegdad ni ngad nanged gelngin nri baadag Jehovah ni ma dag e runguy. Re pagel nem e ke pag e tabinaw rok ke yan nga bang “me par u rom ngi i adbey e salpiy rok ko ngongol nib kireb.” (Luke 15:13) Boch nga tomuren me kalngan’ me sobut’nag laniyan’, ma aram me sul nga tafen. Ere mang e rin’ e chitamangin? De t’uf ni nge son nib n’uw nap’an mfini nang. Ya gaar Jesus: “Kab orel [fare pagel] ko tabinaw me changar e chitamangin me guy; me kireban’ ngak me yan ni be mil, me yan i gumuchmuch ngak e chi cha’nem ni fak, nge faray owchen.” Fare matam e de k’aring e tamra’ ngak fak. Ya dag e runguy ngak, me n’ag fan e kireb rok, miki pag ni nge sul nga lan e tabinaw rok. Rib gel e kireb ko n’en ke rin’ fare pagel, machane bochan ni ke kalngan’ ma aram me n’ag e chitamangin fan rok. Fare matam u lan fare fanathin e be yip’ fan Jehovah. Ireray reb e kanawo’ ni ke dag Jesus riy ngodad ni baadag Jehovah ni nge n’ag fan e kireb rok e piin nriyul’ ni kar kalgadngan’rad.​—Luke 15:17-24.

7. Uw rogon ni be m’ug e gonop rok Jehovah u rogon ni ma dag e runguy?

⁷ Ma dag Jehovah e runguy ni bochan e ir be’ nrib gonop. Gubin ngiyal’ ni ma dugliy Jehovah boch ban’en nra yib angin ko tin ke sunmiy. Be yog e Bible ni “fare gonop ni yib u tharmiy e mmachalbog” mab “sug ko runguy ma ma k’uf ni ngongol nib fel’.” (Jas. 3:17) Manang Jehovah ni faanra i dag e runguy ngak e pi tapigpig rok ma ra yib angin ngorad ni bod rogon reb e gallabthir ni ma t’ufeg pi fak. (Ps. 103:13; Isa. 49:15) Bochan ni ma runguyrad Jehovah ma aram fan ni ke yag e athap ngorad boch nga m’on ni yugu  aram rogon ndawor ra flontgad. Ere bochan nrib gonop Jehovah, ma aram fan ni ma dag e runguy ko ngiyal’ ni bay tapgin ni nge rin’ riy. Machane ku manang e ngiyal’ nsusun e dabi dag e runguy. Bochan nib gonop, ma aram e dabi dag e runguy ni faanra manang nra rin’ ma aram e be m’ug riy ni be pag be’ ni nge ulul ko kireb ni be rin’.

8. Mang e ba t’uf ni ngan rin’ yu ngiyal’, ma mang fan?

⁸ Susun e bay reb e tapigpig rok Got ni ke dugliy ndabi tal ko ngongol nib kireb ni be rin’. Faanra aray rogon, ma mang e susun ni ngad rin’ed? I thagthagnag Jehovah nga laniyan’ Paul ni nge yog ko ulung ni ngan tal ‘ndab kun chag ngak.’ (1 Kor. 5:11) Piin ndarur kalgadngan’rad ko kireb ni yad be rin’ e yira tharbograd ko ulung. Ba t’uf ni ngan rin’ e re n’ey, ya nge yag nni ayuweg e pi walag ni yad ba yul’yul’, mu kun fol u rogon ni ma rin’ Jehovah ban’en ni ir reb e Got nib thothup. Machane bay boch e girdi’ ni yad ma lemnag ni faan yira tharbog be’, ma aram e be m’ug riy nder runguy Got faanem. Machane gur, riyul’ e re n’ey? Ngad guyed e fulweg riy.

9-10. Mang fan nrayog ni nga dogned ni faan yira tharbog be’, ma aram e yibe dag e runguy ngak nrogon nib puluw ko Hebrews 12:5, 6? Mu susunnag.

⁹ Nap’an ni gad ra rung’ag ni ka nog u nap’an e muulung ni bay be’ ni gad manang mab t’uf rodad ni “gathi ka ir reb e Pi Mich Rok Jehovah,” ma ri ma kireban’dad. Ma rayog ni ngad lemnaged ko rib t’uf ni ngan tharbog facha’ fa danga’. Ere gur, yira tharbog be’ ma aram e yibe runguy? Arrogon. Ya de fel’ ndabin yal’uweg be’ nib t’uf ni ngan yal’uweg, maku ra dabin rin’ e re n’ey ma ra m’ug riy ndanir runguy maku danir t’ufeg. (Prov. 13:24) Faan yira tharbog be’, ma rayog ni nge ayuweg ni nge thilyeg e ngongol rok, fa? Rayog. Ya boor e walag ni ka ur rin’ed boch e denen nib ubchiya’ ni ka rogned nap’an nni tharbograd, ma aram e n’en ni ayuwegrad ni ngar nanged gelngin e kireb ni kar rin’ed, mar kalgadngan’rad, mar thilyeged e ngongol rorad ngar sulod ngak Jehovah.​—Mu beeg e Hebrews 12:5, 6.

¹⁰ Mu susunnag ni bay be’ ni ma gafaliy e saf ni ke guy ni bay reb e saf rok ni ke m’ar. Manang ni faanra ngan tafalaynag e m’ar rok nge gol, ma aram e ba t’uf ni ngan yan ni tay nga bang nib palog ko tin ka bay e saf. Machane saf e ba mit e gamanman ni yad baadag ni yad ma par u taabang. Ere gur, faanra fek faen ma gafaliy e saf fare saf nge yan i tay nga bang ni yigoo ir, ma aram e be yip’ fan ni be gafgownag fare saf, fa? Danga’. Ya manang ni faanra pag nge par u fithik’ e tin baaram e saf ma ra afweg e m’ar ngorad. Ere faanra chuweg fare saf ni ke m’ar u fithik’ e tin baaram e saf, ma aram e be ayuwegrad ndabi buch ban’en rorad.​—Mu taarebrogonnag ko Levitikus 13:3, 4.

11. (a) Uw rogon nrayog ni ngan taarebrogonnag be’ ni kan tharbog ngak reb e saf ni ke m’ar? (b) Mang e rayog ni nge rin’ e piin kan tharbograd, ma mang ayuw e rayog ni ngan pi’ ngorad?

¹¹ Rayog ni ngad taareb rogonnaged reb e walag ni kan tharbog ko fare saf ni ke m’ar. Bochan ni ke kireb e tha’ u thilrow Jehovah, ma aram e ke bod be’ ni ke m’ar. (Jas. 5:14) Be’ ni aray rogon e rayog ni ngki k’aring yugu boch e walag ni ngar rin’ed boch ban’en nib kireb ni bod rogon be’ ni ke m’ar nrayog ni nge afweg e m’ar rok ngak yugu boch e girdi’. Ere yu ngiyal’ e ba t’uf ni ngan tharbog be’ ni be rin’ reb e denen ko ulung. Re n’ey e be m’ug riy nib t’uf e pi walag ni yad ba yul’yul’ u lan e ulung rok Jehovah, maku rayog ni nge ayuweg faen ke denen ni nge nang gelngin e kireb ni ke rin’ me kalngan’. Nap’an ni yira tharbog be’ maku rayog ni nge un ko muulung, ya aram e gin nrayog ni nge yag boch e fonow riy ngak ni bay u Bible, miki gel e michan’ rok bayay. Rayog ni nge fek boch e babyor rodad nga i beeg ma be fil, maku rayog ni nge yaliy e JW Broadcasting^®. Ma nap’an nra guy e piin piilal ni be thilyeg facha’ boch ban’en ko ngongol rok, ma aram e rayog ni ngan yan ni guy yu ngiyal’  ngan pi’ boch e fonow ngak nra ayuweg ni ngki gel bayay ko tirok Got ban’en, me yag ni ngki sul nge mang reb e Pi Mich Rok Jehovah. *

12. Mang e bin th’abi fel’ e kanawo’ nrayog ni nge dag e piin piilal ngak be’ ni be denen nder kalngan’ ni yibe t’ufeg ma yibe runguy?

¹² Thingar dab da paged talin ni kemus ni yigoo pi tadenen ndarur kalgadngan’rad e ir e yima tharbograd. Manang e piin piilal nu m’on ni ngar dugliyed ni ngan tharbog be’ ma thingar ra fal’eged i lemnag nib fel’ rogon. Ku yad manang ni Jehovah e “ba mat’aw rogon” ni ma yal’uwegdad, maku baadag ni ngar rin’ed ni aram rogon. (Jer. 30:11, BT) Ba t’uf pi walagrad rorad, ma dubrad ni ngar rin’ed ban’en nra kirebnag e tha’ u thilin pi walagrad nge Jehovah. Ere yu ngiyal’ e ba puluw ni ngan chuweg be’ ko ulung ni be rin’ ban’en nib kireb, ya aram rogon nra m’ug riy ni yibe t’ufeg ma yibe runguy.

13. Mang fan nib t’uf ni ngan tharbog reb e Kristiano u Korinth?

¹³ Am lemnag e n’en ni yog apostal Paul ni ngan rin’ ngak be’ ni be denen nder kalngan’ ni immoy ko bin som’on e chibog. Bay reb e Kristiano u Korinth ni yow be par leengin e chitamangin. Rib kireb e re n’ey! Ma manang Paul ni yog Jehovah ngak piyu Israel kakrom ni gaar: “Ra par reb e moon nge reb i leengin e chitamangin ma ke darifannag e chitamangin, ma aram e yira thang e fan rorow fare pin.” (Lev. 20:11, BT) Riyul’ ndabiyog ni nge yog Paul ni ngan thang e fan ko fare pumoon. Machane i yog ngak piyu Korinth ni ngan tharbog ko ulung. Be yib wenegan e ngongol nrib kireb ni be rin’ fare moon ngak boch e girdi’ u lan e ulung. Ya bay boch i yad ndakir lemnag nib ubchiya’ e denen ni be rin’!​—1 Kor. 5:1, 2, 13.

14. Uw rogon ni dag Paul e runguy ngak be’ nib moon u Korinth ni kan tharbog, ma mang fan? (2 Korinth 2:5-8, 11)

¹⁴ Boch nga tomuren me nang Paul ni ke thilyeg fare moon e ngongol rok, ma riyul’ ni kari kalngan’! Yugu aram rogon ni ke kirebnag fare moon thin e ulung, machane me yog Paul ngak e piin piilal ndabun ni nge yog e “thin nib gel ngak.” I gaar ngorad: “Ngam n’iged fan u wun’med e tin ni ke rin’ mi gimed pi’ e athamgil nga laniyan’.” Baaray fan ni yog Paul e re n’em ni gaar: “Ya ri gel e kireban’ rok nge pag ir.” I kireban’ Paul ko re moon nem ni ke kalngan’. Dabun ni nge kireban’ nib pag rogon nge pag ir ndab ki guy rogon ni ngan n’ag fan e kireb rok.​—Mu beeg e 2 Korinth 2:5-8, 11.

15. Uw rogon ni ma yal’uweg e piin piilal be’ ni ke rin’ ban’en nib kireb maku yad be dag e runguy ngak?

 ¹⁵ Baadag e piin piilal ni yad ma dag e runguy ni bod Jehovah. Faanra ba t’uf ni ngan yal’uweg be’ ni ke rin’ ban’en nib kireb, ma yad ra rin’. Machane ku yad ra dag e runguy ngak ni faanra bay tapgin ni ngar rin’ed. Ya faanra dab ra yal’uweg facha’ ni be rin’ e kireb ma aram e darur daged e runguy ngak, ya bin riyul’ riy e yad be pag ni nge ulul ko kireb ni be rin’. Machane gur, yigoo piin piilal e ba t’uf ni ngaur daged e runguy, fa?

16. Mang e be yog e Proverbs 21:13 nra rin’ Jehovah ngak e piin ndarur daged e runguy?

¹⁶ Gubin e Kristiano ni yad ma guy rogon ni ngaur daged e runguy ni bod Jehovah. Mang fan? Reb i fan e bochan ndabi motoyil Jehovah ngak e piin ndarur runguyed e girdi’. (Mu beeg e Proverbs 21:13, BT.) Gad baadag ni nge motoyil Jehovah ko meybil rodad, ere aram fan ni ngad guyed rogon ndab da boded e piin ndarur runguyed be’. Thingari m’agan’dad ni ngad motoyilgad ngak reb i walagdad ni ke “gafgow” ko bin ngad feked owchedad rok. Ku dab da paged talin e n’en be yog e re thin nu Bible ni baaray ni be gaar: “Ngiyal’ nra pufthinnag Got e en nde runguy be’ e ku dabi runguy Got faanem.” (Jas. 2:13) Faan gad ra lemnag urngin yay nib t’uf ni ngan dag e runguy ngodad, ma aram e ra mom ni ngad daged e runguy. Ere gad baadag ni ngad daged e runguy ngak be’ ni ke kalngan’ ko kireb rok ke sul ko ulung.

17. Uw rogon ni i dag David ni Pilung e runguy?

¹⁷ Bay murung’agen boch e girdi’ u lan e Bible nrayog ni nge ayuwegdad ni ngaud daged e runguy. Am lemnag David ni Pilung. Ir be’ nib ga’ ni ma runguy e girdi’. Yugu aram rogon ni baadag Saul ni nge thang e fan rok machane de guy rogon ni nge sulweg taban e kireb rok ara gafgownag, ya i dag e runguy ngak ni ir e en ke dugliy Got ni nge mang pilung.​—1 Sam. 24:9-12, 18, 19.

18-19. Mang l’agruw ban’en ni buch rok David ni be m’ug riy nder dag e runguy?

¹⁸ Machane gathi gubin ngiyal’ ni i dag David e runguy. Bod nnap’an ni yog Nabal boch e thin nib kireb ngak me siyeg ni nge pi’ e ggan ni ngar ked fapi pumoon ni yad be un ngak, ma aram mi ri damumuw me dugliy ni nge li’ Nabal nge gubin e pumoon u lan e tabinaw rok. Machane Abigail ni leengin Nabal e ir be’ nib gol mab gum’an’. Ere gurnag ir nge yan i pi’ boch e ggan ngak David, ma aram ma de thang David e fan rok Nabal nge fapi pumoon u lan e tabinaw rok.​—1 Sam. 25:9-22, 32-35.

¹⁹ Ku bay bayay ni weliy Nathan ni profet ngak David murung’agen be’ nib moon nib pire’ ban’en rok ni yan i fek e taare saf ni fak be’ nib moon nib gafgow. Ere ri damumuw David me gaar: “Kug micheg nga fithingan Somol ni be par nib fos nre moon ni ke rin’ e re n’ir e ba’ tapgin ni ngan li’ ngem’!” (2 Sam. 12:1-6) Manang David e n’en be yog fare Motochiyel rok Moses. Faanra ke iring be’ taareb e saf ni fak be’ ma aningeg e saf ni nge tay nga lon nge sulweg ko en ke iring rok. (Ex. 22:1) Ere re n’em ni ke yog ni ngan thang e fan rok facha’ ni ke fek fare saf e be m’ug riy nder runguy. Machane bin riyul’ riy e, be weliy Nathan e re n’em ni nge ayuweg David ni nge  nang ni bay boch ban’en ni ke rin’ ni kab gel e kireb riy! Ma kab gel e runguy ni dag Jehovah ngak ko runguy ni dag ngak fare moon ni weliy Nathan murung’agen!​—2 Sam. 12:7-13.

20. Mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni buch rok David?

²⁰ Mu tay fanam i yan riy nnap’an nri damumuw David, ma aram e ngiyal’ ni lemnag ni bay tapgin ni nge thang e fan rok Nabal nge gubin e pumoon u lan e tabinaw rok. Miki boch nga tomuren me yog ni bay tapgin ni ngan thang e fan rok fare moon nib pire’ ban’en rok ni ke weliy Nathan murung’agen ni bochan e n’en ke rin’. Machane David e ir be’ nib gol, ere mang fan ni nge yog ni bay tapgin ni ngan thang e fan rok fare moon ni ke fek fare saf? Am lemnag e n’en ka fini buch rok David. Ngiyal’ nem e ke magawon e nangan’ rok. Ere faanra rin’ be’ ban’en ngak be’ ni be m’ug riy nder runguy, ma aram e be dag ndaki chugur e tha’ u thilrow Jehovah. I ginang Jesus pi gachalpen ni gaar: “Dab mu turguyed e kireb nga daken e girdi’, nge dabi turguy Got e kireb nga dakenmed​—yi Got e ra turguy e kireb nga dakenmed nrogon ni kam turguyed e kireb nga daken e girdi’.” (Matt. 7:1, 2) Ere ngad athamgilgad u rogon nrayog rodad ni ngari ga’ e “runguy” rodad ko girdi’ ni bod rogon e Got rodad.

21-22. Mang boch e kanawo’ nrayog ni ngad daged e runguy riy?

²¹ Faanra gad ma runguy e girdi’, ma aram e gathi kemus ni ma kireban’dad ngorad. Ya be’ ni aray rogon e ma ayuweg e girdi’. Ere gad gubin nrayog ni ngad gayed e piin nib t’uf e ayuw rorad u lan e tabinaw rodad, nge ulung rodad, nge binaw rodad. Faan gad ra rin’ e re n’ey, ma gad ra pirieg boor e kanawo’ nrayog ni ngad daged e runguy riy! Bay be’ nib t’uf ni ngan fal’eg laniyan’, fa? Bay be’ ni ke t’uf e ayuw rok nrayog ni ngan pi’ boch e ggan ngak, ara ni ayuweg u boch ban’en ni ke t’uf e ayuw riy rok, fa? Gur bay be’ ni ka fini sul ko ulung nib t’uf be’ ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’, fa? Ma gur, rayog ni ngad weliyed fare thin nib fel’ ngak yugu boch e girdi’ nra fal’eg lanin’uy, fa? Ireray reb e kanawo’ nrib manigil nrayog ni ngad daged e runguy riy ngak e piin gad be mada’nag.​—Job 29:12, 13; Rom. 10:14, 15; Jas. 1:27.

²² Faanra gad manang ni bay boch e girdi’ nib t’uf e ayuw rorad, ma aram e gad ra nang ni boor e kanawo’ nrayog ni ngad daged e runguy riy. Ma faanra ud daged e runguy, ma aram e gad be felfelan’nag e Chitamangidad ni bay u tharmiy nrib ga’ e “runguy” rok ngodad!