Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

ARTICLE NI NGAN FIL 40

Mang e Be Yip’ Fan ni Ngari Kal Be’ Ngan’?

Mang e Be Yip’ Fan ni Ngari Kal Be’ Ngan’?

“Ku gub ni nggu pining e . . . pi tadenen ni ngar kalgadngan’rad ko kireb ni yad be rin’.”​—LUKE 5:32, NW.

TANG 36 Gad Ma Kol Ayuw u Rogon ni Gad Ma Lem

TIN YIRA WELIY *

1-2. Mang e n’en nib thil u thilin Ahab nge Manasseh, ma mang deer e gad ra weliy e fulweg riy?

NGAD weliyed murung’agen l’agruw i pilung ni ur moyew kakrom. Bagayow e i gagiyegnag fa ragag i ganong nu Israel, ma bagayow e i gagiyegnag fa gal ganong rok Judah. Yugu aram rogon nib thil e ngiyal’ ni ur moyew riy, machane boor ban’en ni ur rin’ew ni taareb rogon. Yow l’agruw ni ur togopuluwgow ngak Jehovah, mar k’aringew e girdi’ rok ni ngar denengad. Ur liyorgow ko got ni googsur ma yow be thang e fan ko girdi’. Machane bay ban’en nib thil u thilin e gali cha’ney. Bagayow e de tal ko kireb ni rin’ nge mada’ ko ngiyal’ ni yim’, ma bagayow e kalngan’ min n’ag fan e kireb rok. Mini’ e gali cha’ney?

2 Aram Ahab ni pilung nu Israel, nge Manasseh ni pilung nu Judah. N’en nib thil u thilin e gal pumoon ney e be fil ban’en nib ga’ fan ngodad u murung’agen rogon ni ngan kalngan’uy. (Acts 17:30; Rom. 3:23) Mang e be yip’ fan ni ngan kalngan’uy, ma uw rogon ni nge dag be’ e re n’ey? Ba t’uf ni ngad nanged e fulweg ko gal deer ney ni bochan e gad baadag ni nge n’ag Jehovah fan e kireb rodad u nap’an ni kad denengad. Ra ngad nanged e fulweg riy, ma aram e ngad weliyed e n’en ni buch ko gal pilung ney nge n’en nrayog ni ngad filed riy. Ngemu’ ma gad weliy e n’en ni yog Jesus u murung’agen rogon ni ngan kalngan’uy.

N’EN GAD RA FIL ROK AHAB NI PILUNG

3. Uw rarogon Ahab ni pilung?

3 Ahab e ir e bin ni medlip e pilung ko fa ragag i ganong nu Israel. I leay Jezebel ni fak e pilung nu Sidon nreb e nam nib fel’ rogon ni bay ko lel’uch. Bochan e re n’ey, ma boor e kanawo’ ni mab ngak piyu Israel ni nge yoor e salpiy rorad. Machane aram tapgin nri gel e ubchiya’ ko denen ni ur rin’ed nib togopuluw ngak Jehovah. Jezebel e ir be’ ni ma liyor ngak Baal, ma i k’aring Ahab ni nge un i garereg e biney e teliw nib sonogor e ngongol ni yima rin’ riy, ya ba muun ngay e piin yad ma pigpig u tempel ni yad ma fol chuway’ ngorad nge bitir ni yima pi’ ni maligach. Nap’an ni Jezebel e ir leengin e en pilung, ma gubin e profet rok Jehovah ni i par e yafos rorad u thatharen e riya’. Ka boor i yad e thang e fan rorad. (1 Ki. 18:13) Me Ahab e “kab gel e kireb rok ko pi pilung ni yad ba m’on rok ko pilung u Israel.” (1 Ki. 16:30) Manang Jehovah e n’en ni ur rin’ew. Machane bochan ni i runguy Jehovah e girdi’ rok, ma aram me l’og Elijah ni profet ni nge pi’ e athamgil nga lanin’rad ni ngar thilyeged e ngongol rorad mar pigpiggad ngak u m’on ni nge sagaal. Machane Ahab nge Jezebel e dubrow ni ngar motoyilgow.

4. Uw rogon ni yog Jehovah nra gechignag Ahab, ma mang e rin’ u nap’an ni rung’ag e pi thin ney?

4 Munmun me dugliy Jehovah ni nge rin’ ban’en ko re n’ey. I l’og Elijah ni profet ni nge yan i yog ngak Ahab nge Jezebel rogon nra gechignagrow ni aram e nge thang owchen e tabinaw rorow. Nap’an ni rung’ag Ahab e pi thin ney mi ri kireban’, ma aram me ‘sobut’nag e lem rok.’​—1 Ki. 21:19-29.

Bochan ni gathi riyul’ ni ke kalngan’ Ahab ni Pilung, ma aram fan ni yon’ e profet rok Got nga kalbus (Mu guy e paragraph 5-6) *

5-6. Uw rogon ni kad nanged ni gathi riyul’ ni kalngan’ Ahab?

5 Yugu aram rogon ni sobut’nag Ahab e lem rok e ngiyal’ nem, machane de m’ug ko ngongol rok nga tomuren nriyul’ ni ke kalngan’. De guy rogon ni nge taleg e liyor ni yibe tay ku Baal ko gin be gagiyeg riy. Maku de pi’ e athamgil nga laniyan’ e girdi’ ni ngar liyorgad ngak Jehovah. Ku bay boch e kanawo’ ni m’ug riy nde kalngan’ Ahab.

6 Boch nga tomuren me pining Jehoshafat ni Pilung nu Judah ni nge un ngak ni ngar chamgow ngak piyu Syria. Machane Jehoshafat e reb e pilung nib manigil ni i pagan’ ngak Jehovah. Ere yog ngak ni ngar fithew reb e profet rok Jehovah ko mang e n’en nsusun e ngar rin’ew u m’on ni nga ranow ko mahl. Som’on e dabun Ahab ni ngan rin’ e re n’em, ya yog ni gaar: “Ka ba’ taareb. . . . Machane kug dabuy daken, ya dariy ban’en nib fel’ ni ke yiiynag ni bay yib ngog; gubin ngiyal’ ni ban’en nib kireb e ma yiiynag ni bay yib ngog.” Yugu aram rogon, mar fithew laniyan’ Mikayah ni profet. Ba puluw e n’en ni yog Ahab, ya tin nib kireb ban’en e yiiynag fare profet rok Got ni bay yib ngak! Yugu aram rogon ma de kal Ahab ngan’ me yog ngak Jehovah ni ngan n’ag fan rok, ya n’en ni rin’ e yon’ fare profet nga kalbus. (1 Ki. 22:7-9, 23, 27) Yugu aram rogon ni yon’ fare profet rok Jehovah nga kalbus, machane de yag rok ni nge taleg fare yiiy nde lebug. Ya nap’an nni mahl min li’ nge yim’.​—1 Ki. 22:34-38.

7. Mang e yog Jehovah u murung’agen Ahab u tomuren ni yim’?

7 Tomuren ni yim’ Ahab, me tamilangnag Jehovah rogon e re moon nem u wan’. Tomuren ni sul Jehoshafat ni Pilung ko mahl, me l’og Jehovah Jehu ni profet rok ni nge yan i yog ngak nib kireb e n’en ke rin’ ni ke ayuweg Ahab. I gaar e re profet nem ngak: “Ga be lemnag mab mat’aw ni ngan ayuweg e piin ba kireb min fol ngak e piin ni dubrad Somol?” (2 Kron. 19:1, 2, BT) Am lemnag e re n’ey: Faanra riyul’ ni ke kalngan’ Ahab, mab mudugil ndabi yog e re profet ney ni ir be’ nib kireb ni be fanenikan Jehovah. Ere ba tamilang ni yugu aram rogon ni immoy ba ngiyal’ ni kireban’ ko n’en ni rin’, machane gathi riyul’ ni ke kalngan’.

8. Mang e rayog ni ngad filed u murung’agen e kalngan’ ni ke tay be’ ko n’en ni buch rok Ahab?

8 Mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni buch rok Ahab? Nap’an ni yog Elijah ngak ni yira gechignag e tabinaw rok, ma aram me sobut’nag laniyan’. Ba fel’ e re n’ey ni rin’. Machane rogon e n’en ni rin’ boch nga tomuren e be m’ug riy ni gathi riyul’ ni ke kalngan’. Ere faanra ngad kalgadngan’dad ma gathi kemus ni ngad daged ni ke kireban’dad, ya ku bay ban’en nthingar da rin’ed. Ngad weliyed e n’en nrayog ni ngad filed rok Manasseh u murung’agen rogon ni ngari m’ug nriyul’ ni ke kal be’ ngan’.

N’EN GAD RA FIL ROK MANASSEH NI PILUNG

9. Uw rarogon Manasseh ni pilung?

9 Sogonap’an l’agruw miriay e duw nga tomuren me mang Manasseh e pilung u Judah. Rayog ni kab gel e kireb rok ngak Ahab! Ya be gaar e Bible: “I denen nib gel nib togopuluw ngak Somol ngari k’aring e damumuw ngak.” (2 Kron. 33:1-9, BT) I ngongliy bogi altar ni fan nga boch e got ni googsur, me ngongliy ba liyos ni yaan ban’en nsana be yip’ fan e ngongol ndarngal ni yima rin’ ni fan ko liyor ni yima tay nge fek nge yan i tay nga lan e tempel rok Jehovah! Ki un ko pig, ma be fith laniyan’ e piin yad ma yog e n’en bayi buch rok e girdi’, nge piin yad ma pong thagith. Ki “thang e fan rok boor e girdi’ ndariy ban’en ni kar bucheged.” Miki “pi’ pi fak ni pumoon ni bogi maligach ni mooruf” ni fan nga boch e got ni googsur.​—2 Ki. 21:6, 7, 10, 11, 16, BT.

10. Uw rogon ni yal’uweg Jehovah Manasseh, ma mang e rin’ e re pilung nem?

10 I siyeg Manasseh ni nge motoyil ko pi fonow rok Jehovah ni ke yib u daken e pi profet rok ni bod e n’en ni rin’ Ahab. Ere tomur riy, ma aram “me pag Somol e pi tolang ko salthaw ngar m’aged e mahl nga Judah. Ngar koled Manasseh, mi yad the’ e lam nga dow, ngar m’aged e chen ngak, ngan fek nga Babylon.” Nap’an ni immoy u kalbus u Babylon, ma bod ni aram e ngiyal’ ni fal’eg i lemnag e pi n’en ka i rin’. I guy rogon ni nge sobut’nag laniyan’. Machane gathi kemus e n’en ni rin’, ya ki “chel nge sap ngak Somol ni Got rok, me wenig ngak ni nge ayuweg.” Bin riyul’ riy e, i par ni be meybil ngak. Aram e ngiyal’ ni tabab ni nge thil e re moon ney. I tabab ni nge guy ni Jehovah e ir e “Got rok,” mi i par ni be meybil ngak.​—2 Kron. 33:10-13, BT.

Bochan nriyul’ ni ke kalngan’ Manasseh ni Pilung, ma aram me guy rogon ni nge taleg e liyor ni googsur ni yibe tay (Mu guy e paragraph 11) *

11. Uw rogon ni dag Manasseh nriyul’ ni kari kalngan’ nrogon ni bay ko 2 Kronicles 33:15, 16?

11 Munmun ma aram me fulweg Jehovah taban e meybil rok Manasseh. I guy nriyul’ ni ke thil ni bochan e pi n’en ni be yibilay murung’agen. I motoyil Jehovah u nap’an ni wenig ni ngan n’ag fan e kireb rok, ma aram me pag ni ngki mang pilung bayay. I rin’ urngin e tin rayog rok ni nge micheg nriyul’ ni kari kalngan’. I rin’ e n’en nde rin’ Ahab ni aram e thilyeg e ngongol rok, me guy rogon ni nge taleg e liyor ni googsur ni yibe tay, miki pi’ e athamgil nga laniyan’ e girdi’ ni ngar liyorgad ngak Jehovah. (Mu beeg e 2 Kronicles 33:15, 16.) Ra nge rin’ Manasseh e re n’ey, mab t’uf ni nge dabi rus me par nib gel e michan’ rok. Ya boor e duw nib kireb e ngongol ni i rin’ u p’eowchen girdien e tabinaw rok, nge pi tayugang’, nge girdi’ ko nam rok. Machane chiney ni ke pilibthir e be guy rogon ni nge yal’uweg boch e kireb ni ka i rin’. Ba mudugil nib manigil e kanawo’ ni dag ngak Josiah ni tungin ni boch nga tomuren me mang reb e pilung nib manigil.​—2 Ki. 22:1, 2.

12. Mang e rayog ni ngad filed u murung’agen e kalngan’ ni ke tay be’ ko n’en ni buch rok Manasseh?

12 Mang e rayog ni ngad filed rok Manasseh? Gathi kemus ni sobut’nag laniyan’, ya ki meybil me wenig ni ngan runguy, ngemu’ miki thilyeg e ngongol rok. I athamgil u rogon nrayog rok ni nge yal’uweg e kireb rok, me liyor ngak Jehovah, miki ayuweg e girdi’ ni ngar rin’ed e re n’ey. N’en ni rin’ Manasseh e ra ayuweg e piin kar rin’ed boch ban’en nrib gel e kireb riy. Re n’ey e be micheg ngodad ni Jehovah Got e ‘ba gol ngodad ma ma n’ag fan u wan’ e kireb rodad.’ (Ps. 86:5) Ra n’ag Jehovah fan e kireb rok e piin nriyul’ ni kar kalgadngan’rad.

13. Mu weliy ban’en ni kan susunnag nra ayuwegdad ni ngad nanged ban’en nib ga’ fan u murung’agen e kalngan’ ni ke tay be’.

13 Gathi kemus ni kireban’ Manasseh ni bochan e denen ni i rin’, ya ku bay boch ban’en ni rin’. Re n’ey e be fil ban’en nib ga’ fan ngodad u murung’agen e kalngan’ ni ke tay be’. Mu susunnag ni kam man nga tafen reb e lum flowa, ma gog ni nge yag reb e kek ngom. Machane me pi’ e en ma maruwel u rom ba pi fak e nimen ngom. Ra fel’ u wan’um e re n’ey, fa? Danga’! Machane uw rogon ni faanra yog faen ma maruwel u rom ngom nre fak e nimen nem e aram ban’en ni yima tay ko kek nib ga’ fan? Ba mudugil ni ku dabi fel’ u wan’um! Ere ku arrogon Jehovah ni baadag ni ngari kalngan’ be’ ni ke denen. Faanra ke kireban’ be’ ni bochan e denen ni ke rin’ mab manigil, ya ku ireray ban’en nib ga’ fan ni nge rin’ be’ ni ke kalngan’. Machane ka bay ban’en nib t’uf ni nge rin’. Mang e re n’em? Boor ban’en ni gad ra fil u ba fanathin ni weliy Jesus.

ROGON NI NGAN NANG NRIYUL’ NI KE KAL BE’ NGAN’

Tomuren ni sulan’ fare pagel ngak, ma aram me sul nga tafen (Mu guy e paragraph 14-15) *

14. Uw rogon ni dag fare pagel ko fare fanathin rok Jesus ni ke kalngan’?

14 I weliy Jesus ba fanathin ko Luke 15:11-32 ni murung’agen ba pagel ni malog. I togopuluw e re pagel nem ko chitamangin me pag e tabinaw rok me yan nga reb e “nam nib mal’af.” Ma aram me par u rom nga i adbey e salpiy rok ko ngongol nib kireb. Machane nap’an ni mo’maw’ e par rok, ma aram me tabab ni nge fal’eg i lemnag e pi n’en ni ka i rin’. Yan i nang ni kab fel’ e par rok u nap’an ni immoy u tafen e chitamangin. I yog Jesus ni aram e ngiyal’ ni “fini sulan’ ngak” me dugliy ni nge sul nga tafen nge wenig ngak e chitamangin ni ngan n’ag fan e kireb rok. Ba ga’ fan ni ke tamilang u wan’ fare pagel ni ke rin’ ban’en nib kireb. Machane kub t’uf ni nge thilyeg e ngongol rok!

15. Uw rogon ni micheg fare pagel ni weliy Jesus murung’agen ko fanathin rok nriyul’ ni ke kalngan’?

15 I dag fare pagel nriyul’ ni ke kalngan’ ko n’en ke rin’, ma aram me milekag nge sul bayay nga tafen. Ma nap’an ni yan ngak e chitamangin me gaar ngak: “Kug ngongliy e kireb nib togopluw ngak Got ma ba togopluw ngom. Dab kug bung ni nga nog ni fakam gag.” (Luke 15:21) Nap’an ni weliy fare pagel e kireb rok me m’ug riy ni baadag ni ngki fel’ bayay e tha’ u thilrow Jehovah. Ki nang ni ke kirebnag laniyan’ e chitamangin ko n’en ke rin’. Ma ke dugliy u wan’ ni ngki fal’eg bayay e tha’ u thilrow e chitamangin, mab m’agan’ ngay ni ngan tay ni bod rogon reb i girdien e maruwel rok! (Luke 15:19) Re fanathin ney e gathi kemus ni ban’en ni nge pi’ e athamgil nga lanin’uy. Ya rayog ni nge ayuweg e piin piilal u nap’an ni yad be guy rogon ni ngar nanged ko riyul’ ni ke kal be’ ngan’ ko denen nib ubchiya’ ni ke rin’ fa dawor.

16. Mang fan nrayog ni nge mo’maw’ ko piin piilal ni ngar nanged nriyul’ ni ke kal be’ ngan’?

16 De mom ko piin piilal ni ngar nanged ko riyul’ ni ke kal be’ ngan’ ko denen nib ubchiya’ ni ke rin’ fa dawor. Mang fan? Ya piin piilal e dabiyog ni ngar guyed e n’en bay u gum’irchaen be’. Ere yad ma gay e mich riy nriyul’ ni ke dabuy fare walag e n’en ke rin’. Yu ngiyal’ e rayog ni nge rin’ be’ reb e denen nib gel e ubchiya’ riy. Ere nap’an ni yad ra mada’ e piin piilal ma rayog nib mo’maw’ ni nge mich u wan’rad nriyul’ ni ke kalngan’.

17. (a) Mang reb e ban’en ni be dag nrayog ni gathi riyul’ ni ke kal be’ ngan’ ni yugu aram rogon ni ke kireban’ ko n’en ke rin’? (b) Mang e ba t’uf ni nge rin’ be’ nriyul’ ni ke kalngan’ nrogon nib puluw ko Matthew 3:8?

17 Am lemnag ban’en nrayog ni nge buch. Bay reb e walag ni pumoon ni ke yoor e duw ni be un ngak be’ ni gathi mabgol rok. I mithag e re n’ey ko ppin rok, nge pi fager rok, nge piin piilal ko bin nge ning e ayuw. Munmun me yan i nang e piin piilal e n’en be rin’. Nap’an ni yog e piin piilal ngak ni bay e mich riy ni ke un ko ngongol ndarngal, ma aram mfini yog e n’en ke rin’ miki dag ni ke kireban’ ko re n’em. Machane gur, be micheg e re n’ey ni kari kalngan’? Danga’. Ku bay boch ban’en nib t’uf ni nge guy e piin piilal ni nge micheg nriyul’ ni ke kalngan’ ko bin ni kemus ni nge dag ni ke kireban’. Bin riyul’ riy e, gathi kemus ni taab yay e ke denen ni bochan e de yag ni nge dugliy ban’en nib fel’ rogon. Ya re n’ey e ke yoor yay ni ke rin’ u lan boor e duw. Maku reb e, gathi ir e ke yog e kireb rok ya be’ e ke guy ma ke yib i yog ko piin piilal. Ere ba t’uf ni nge guy e piin piilal e mich riy nriyul’ ni ke thil e lem nge ngongol rok. (Mu beeg e Matthew 3:8.) Rayog nib n’uw nap’an mfini thilyeg fare walag boch ban’en ko ngongol rok nra m’ug riy nriyul’ ni ke kalngan’. Ere dabisiy ni yira tharbog ko ulung u lan ba ngiyal’.​—1 Kor. 5:11-13; 6:9, 10.

18. Uw rogon ni nge dag be’ ni kan tharbog nriyul’ ni ke kalngan’, ma mang e ra buch ni faanra rin’ e re n’ey?

18 Ra nge dag be’ ni kan tharbog nriyul’ ni ke kalngan’, ma aram e ra i un ko muulung ni gubin ngiyal’, ma be fol ko fonow rok e piin piilal ni nga i meybil ma be fil e Bible rok ni gubin ngiyal’. Ku ra athamgil ni nge siyeg e pi n’en nrayog ni nge waliy ni ngki denen bayay. Ra athamgil ni nge fal’eg e tha’ u thilrow Jehovah bayay ma rayog ni nge pagan’ ngay nra n’ag Jehovah fan e kireb rok, maku ra ayuweg e piin piilal ni ngki sul bayay ko ulung. Bin riyul’ riy e, ra be guy e piin piilal rogon ni ngar nanged ko ke kal be’ ngan’ fa dawor, ma yad manang nra be’ ma rogon e birok e oloboch. Ere ri yad ma fal’eg i gay murung’agen e kireb ni ke rin’ be’ nge be’ nib fel’ rogon, ma yad ma guy rogon ndab rrin’ed ban’en nra m’ug riy ndarur daged e runguy.

19. Mang e be yip’ fan ni ngari kal be’ ngan’? (Ezekiel 33:14-16)

19 Kad filed nra nge m’ug nriyul’ ni ke kal be’ ngan’, ma gathi kemus ni nge dag ni ke kireban’ u tomuren ni ke rin’ reb e denen nib ubchiya’. Ya ku thingari thilyeg rogon e lem rok me rin’ boch ban’en nra m’ug riy nriyul’ ni ke kalngan’. Re n’ey e ba muun ngay ni nge taleg e ngongol nib kireb ni be rin’ me fol ko pi motochiyel rok Jehovah bayay. (Mu beeg e Ezekiel 33:14-16.) N’en ni nge ga’ fan u wan’ e aram e nge guy rogon ni nge fel’ e tha’ u thilrow Jehovah bayay.

NGAN AYUWEG E PI TADENEN NI NGAR KALGADNGAN’RAD

20-21. Uw rogon ni ngad ayuweged be’ ni ke rin’ reb e denen nib ubchiya’?

20 I weliy Jesus murung’agen ban’en nib ga’ fan ko machib ni i tay u nap’an ni gaar: “Ku gub ni nggu pining e . . . pi tadenen ni ngar kalgadngan’rad ko kireb ni yad be rin’.” (Luke 5:32NW) Ku ireray e n’en gad baadag ni ngad rin’ed. Ere mang e susun ni ngad rin’ed ni faanra bay reb e fager rodad ni ke rin’ reb e denen nib ubchiya’?

21 Faan gad ra guy rogon ni ngad mithaged e kireb rok, ma aram e gad be gafgownag. Dabiyog ni ngad rin’ed e re n’ey ni bochan e be guy Jehovah e n’en be buch. (Prov. 5:21, 22; 28:13) Rayog ni ngam ayuweg e fager rom ni aram e ngam puguran ngak ni baadag e piin piilal ni ngar ayuweged. Faanra dabi yog e kireb rok ko piin piilal, ma aram e gur e susun e nga mog. Re n’ey e ra m’ug riy nriyul’ ni ga baadag ni ngam ayuweg. Ba ga’ fan e re n’ey, ya rayog ni nge kireb e tha’ u thilrow Jehovah!

22. Mang e gad ra weliy ko bin migid e article?

22 Machane, uw rogon ni faanra rib gel e kireb ko denen ni ke rin’ be’ ma kki n’uw nap’an ni be rin’ e re n’ey, ma aram me dugliy e piin piilal ni ngan tharbog? Gur, re n’ey e be yip’ fan ndar runguyed facha’? Bin migid e article e gad ra weliy riy rogon ni ma yal’uweg Jehovah e pi tadenen u fithik’ e runguy, nge rogon nrayog ni ngad folwokgad rok.

TANG 103 Piin Piilal e Yad Boch e Pumoon nib Tow’ath

^ par. 5 Ra ngar da kalgadngan’dad, ma aram e gathi kemus ni nge kireban’dad ko denen ni kad rin’ed. Re article ney e be weliy e n’en ni buch rok Ahab ni Pilung, nge Manasseh ni Pilung, nge fare pagel ni malog ni weliy Jesus murung’agen ko fanathin rok, ya nge ayuwegdad ni ngad nanged e n’en be yip’ fan ni ngari kal be’ ngan’. Ku be weliy boch ban’en nthingari lemnag e piin piilal u nap’an nra t’uf ni ngar dugliyed ko riyul’ ni ke kalngan’ reb e walag ni ke rin’ reb e denen nib ubchiya’ fa danga’.

^ par. 60 MURUNG’AGEN E SASING: Ke yog Ahab ni Pilung ko pi matanag rok ni ngar feked Mikayah ni profet rok Jehovah nga ranod ron’ed nga kalbus.

^ par. 62 MURUNG’AGEN E SASING: Be yog Manasseh ni Pilung ko girdien e maruwel rok ni ngar kirebnaged e pi liyos ni ke ngongliy ke tay u lan e tempel.

^ par. 64 MURUNG’AGEN E SASING: Kari pogofan fare pagel ni malog ya ke sap u palog me guy e naun rok u tomuren e milekag ni ke tay nrib n’uw woen.