1-2. Mang e buch u nap’an ni be sor l’agruw i gachalpen Jesus i yan nga Emmaus?

 NGIYAL’ NEM e Nisan 16 ko duw ni 33 C.E. Kari kireban’ pi gachalpen Jesus ma kur rusgad. Ere chuw l’agruw i yad u Jerusalem mar milekaggow i yan nga Emmaus nreb e binaw nsogonap’an 7 e mayel palogin u Jerusalem. Kari mulan’row ni bochan e ka fin thang e fan rok fare moon ni ur lekew. Ur athapegew ni nge rin’ fare Messiah boch ban’en nrib manigil ni fan ko pi Jew, machane chiney e ke yim’. Yugu aram rogon, me buch ban’en nra gingow ngay.

² I yib be’ nib pumoon ngorow, ma aram ma u ranod i yan. Mar tababgow ni ngar weliyew ngak murung’agen e pi n’en ke buch rok Jesus. Machane me tabab fare moon i weliy murung’agen boch ban’en ndab ra pagew talin. I “tabab ko yu ke rok Moses e babyor nge urngin e tin ni yoloy e pi profet,” ma aram me weliy ngorow fan nib t’uf ni nge gafgow fare Messiah me yim’. Nap’an nra tawgad nga Emmaus, ma aram me yog fare moon ngorow ko ir mini’. Ir Jesus ni ke fos ko yam’! Am lemnag gelngin e felfelan’ nra tew u nap’an nra nangew ni ke fos fare Messiah!​—Luke 24:​13-35.

3-4. Mang e buch rok pi gachalpen Jesus, ma mang e gad ra fil ko re article ney? (Acts 1:3)

³ Nap’an fare 40 i rran ni par Jesus u fayleng u tomuren ni kan faseg ko yam’, ma boor yay ni m’ug ngak pi gachalpen. (Mu beeg e Acts 1:3.) Rib gel e kireban’ nge marus ni tay pi gachalpen Jesus, machane me yag ni ngkur felfelan’gad bayay, miki pagan’rad, ma  dakur rusgad ni ngar machibgad ma yad be fil murung’agen Gil’ilungun Got ko girdi’. a

⁴ Faan gad ra fil murung’agen e n’en ni rin’ Jesus e ngiyal’ nem, ma rayog ni nge yib angin ngodad. U lan e re article ney e gad ra weliy riy rogon ni fanay Jesus e re ngiyal’ i n’em ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ pi gachalpen, me ayuwegrad ni nge ga’ e tamilangan’ rorad ko thin ni bay u lan e Babyor nib Thothup, me skulnagrad u rogon ni ngar rin’ed boch e maruwel nra milfan ngorad boch nga m’on. Nap’an ni gad be weliy reb nge reb ko pi n’ey, ma gad ra guy riy rogon nrayog ni ngad folwokgad ko n’en ni rin’ Jesus.

MU PI’ E ATHAMGIL NGA LANIYAN’ YUGU BOCH E GIRDI’

5. Mang fan nib t’uf ni ngan pi’ e athamgil nga laniyan’ pi gachalpen Jesus?

⁵ Ba t’uf ni ngan pi’ e athamgil nga laniyan’ pi gachalpen Jesus. Mang fan? Ya bay boch i yad ni ke digey tafen, nge tabinaw rok, nge siyobay rok ni nge un ngak Jesus u polo’ e tayim rok. (Matt. 19:27) Ku bay boch i yad ni un gafgownag ni bochan e ke mang reb i gachalpen Jesus. (John 9:22) I m’agan’rad ngay ni ngar paged fan e pi n’ey ni bochan e ba mich u wan’rad ni Jesus e ir fare Messiah ni kan micheg. (Matt. 16:16) Machane nap’an nni thang e fan rok Jesus, ma aram mi ri kireban’rad miki mulan’rad ni bochan e dar nanged e n’en nra buch rorad.

6. Mang e rin’ Jesus u tomuren nni faseg ko yam’?

⁶ Dariy e maruwar riy ni manang Jesus ni bay rogon ni nge kireban’ pi gachalpen u nap’an ni yim’, maku manang ni gathi fan ni ke kireban’rad e bochan ni kar meewargad ko tirok Got ban’en. Ere aram fan nnap’an ni yugu ni faseg ko yam’ me tabab i pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi fager rok. Bod ni m’ug ngak Maria Magdalene u nap’an ni bay ko fare low nni chibgiliy riy. (John 20:​11, 16) Miki m’ug ko fa gali cha’ ni gachalpen ni faan kan weliy murung’agrow u tabolngin e re article ney. Ngemu’ miki m’ug ngak apostal Peter. (Luke 24:34) Ere mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni rin’ Jesus? Am lemnag e n’en ni buch u nap’an ni m’ug ngak Maria Magdalene.

7. Mang e guy Jesus ni be rin’ Maria ko rofen ni Nisan 16 ni kakadbul nrogon ni be yog e John 20:​11-16, ma mang e rin’ ni fan ngak Maria? (Kum guy e sasing.)

⁷ Mu beeg e John 20:​11-16. Nap’an ni kakadbul ko rofen ni Nisan 16, me yan boch e ppin ni yad ba yul’yul’ ko fare low ni kan yan nni chibgiliy Jesus ngay. (Luke 24:​1, 10) Ere ngad weliyed e  n’en ni buch rok bagayad ni ka nog Maria Magdalene ngak. Nap’an ni taw Maria ko fare low me guy ndariy be’ u langgin. Ere mil nge yan i yog ngak Peter nge John, ma aram mar milgow nga ranow ko fare low miki lekrow ngaram. Nap’an ni guy e gal pumoon ney ndakuriy downgin Jesus u lan fare low, ma aram mar sulow nga taferow. Machane me par Maria u rom nga i yor. Yugu aram rogon ma de nang ni bay Jesus u rom ni be yaliy. I guy Jesus ni be yornag Maria ma baadag ni nge fal’eg laniyan’. Ere yib i m’ug ngak, ma aram me rin’ ban’en nri pi’ e athamgil nga laniyan’. I non ngak me pi’ reb e maruwel ni nge rin’ nrib ga’ fan, ni aram e nge yan i yog ngak fapi cha’ ni walagen ni kan faseg ko yam’.​—John 20:​17, 18.

8. Uw rogon nrayog ni ngad folwokgad rok Jesus?

⁸ Uw rogon nrayog ni ngad folwokgad rok Jesus? Faan gad ra tedan’dad ko pi magawon ni be mada’nag e pi walag ma gad guy rogon ni ngad nanged rogon lanin’rad, mu kud fal’eged lanin’rad ni bod e n’en ni rin’ Jesus, ma aram e rayog ni ngad pied e athamgil nga lanin’rad ni ngar ululgad ko pigpig ni yad be tay ngak Jehovah. Am lemnag e n’en ni buch rok reb e walag nib pin ni ka nog Jocelyn ngak u nap’an ni maad’ad be’ nib pin ni walagen nge yim’. I yog ni gaar, “Boor e pul ni ug par nrib kireban’ug.” Machane bay reb e walag ni pumoon nge leengin nra piningew nga tafen, mar motoyilgow ngak u nap’an ni be weliy laniyan’, ma rognew ngak nrib ga’ fan u wan’ Got. I yog Jocelyn ni gaar: “Gu thamiy ni gowa ke fanayrow Jehovah ni ngar girngiyew gag nga lan bbowoch nggu chuw u maday u nap’an ba ngiyal’ ni ke yib bangi lang nib gel. Ra ayuwegew gag ni ngkug adag bayay ni nggu ulul ko pigpig rog ngak Jehovah.” Ku arrogodad nrayog ni ngad pied e athamgil nga laniyan’ yugu boch e girdi’ ni aram e ngad fal’eged e motoyil ngorad u nap’an ni yad be weliy lanin’rad, ma gad non ngorad u reb e kanawo’ nra m’ug riy ni gad be lemnag rogon lanin’rad, ma gad guy rogon ni ngad pied e athamgil ngorad ni ngkur ululgad ko pigpig rorad ngak Got.​—Rom. 12:15.

MU AYUWEG YUGU BOCH E GIRDI’ NI NGAR NANGED FAN E THIN ROK GOT

9. Mang magawon e mada’nag pi gachalpen Jesus? Uw rogon ni ayuwegrad Jesus?

⁹ I mich e Thin rok Got u wan’ pi gachalpen Jesus mar athamgilgad u rogon nrayog rorad ni ngar folgad riy. (John 17:6) Yugu aram rogon me balyangan’rad u nap’an nni dugliy ni ngan thang e fan rok Jesus u daken fare ley i gek’iy ni bod be’ ni ke th’ab e motochiyel. Manang Jesus ni gathi fan ni ke maruwar boch ban’en u wan’rad e bochan nib war e michan’ rorad ma de t’uf Got rorad, ya bochan ndawori tamilang boch ban’en u wan’rad. (Luke 9:​44, 45; John 20:9) Ere aram fan ni ayuwegrad ni ngar nanged fan e n’en yad be beeg u lan e Babyor nib Thothup. Am lemnag rogon ni rin’ e re n’ey u nap’an ni m’ug ko fa gali cha’ ni gachalpen u nap’an ni yow bay u daken e kanawo’ ni yow be sor i yan nga Emmaus.

10. Uw rogon ni micheg Jesus ngak pi gachalpen nriyul’ ni ir fare Messiah? (Luke 24:​18-27)

¹⁰ Mu beeg e Luke 24:​18-27. Mu tay fanam i yan riy nde yog Jesus ko fa gal pumoon ko ir mini’ ni ka chingiyal’ nem. Ya som’on e fith boch e deer ngorow. Mang fan? Sana rayog ni baadag ni ngar weliyew e n’en bay u lanin’row nge gum’ircha’row. Ma aram e n’en nrin’ew. Rognew ngak nra lemnagew ni Jesus e ir e ra chuweg piyu Israel u fithik’ e gafgow ni be tay piyu Roma ngorad. Tomuren nra weliyew urngin ban’en ni be magafan’row ngay, ma aram me fanay Jesus e thin ni bay u lan e Babyor nib Thothup ni nge ayuwegrow ni ngar nangew fan e n’en ke buch. b Faani blayal’ e rofen nem, ma aram me tay Jesus e tayim ni ngki weliy fan e pi n’ey ngak e tin ka bay i gachalpen. (Luke 24:​33-48) Ere mang e rayog ni ngad filed ko re n’ey ni buch?

11-12. (a) Mang e rayog ni ngad filed u rogon ni i fil Jesus e tin riyul’ u Bible ko girdi’? (Kum guy e sasing.) (b) Mang e rin’ e en ma fil e Bible ngak Nortey ni nge ayuweg?

¹¹ Uw rogon nrayog ni ngad folwokgad rok Jesus?  Bin som’on e nap’an ni ga be fil ban’en ngak e piin ga ma fil e Bible ngorad, ma ngam fith boch e deer nrayog ni nge ayuwegem ni ngam nang e n’en bay u lanin’rad nge gum’ircha’rad. (Prov. 20:5) Ma nap’an ni ga ra nang e n’en yad be lemnag, mag dag ngorad rogon ni ngar pirieged boch e thin nu Bible ni bay rogon ko magawon rorad. Mu guy rogon ndab mog ngorad e n’en ngar rin’ed, ya ngam fith boch e deer ngorad u murung’agen fapi thin nu Bible, mag pi’ e athamgil nga lanin’rad ni ngar lemnaged e n’en yad be beeg nge rogon nrayog ni ngar maruwelgad ngay. Am lemnag e n’en ni buch rok reb e walag ni kab pagel ni ma par u Ghana ni ka nog Nortey ngak.

¹² Nap’an ni ke gaman 16 e duw rok Nortey, ma aram me tabab ni nge fil e Bible. De n’uw nap’an nga tomuren me tabab chon e tabinaw rok ni ngaur togopuluwgad ngak. Ere mang e ayuweg ni nge par nib mudugil? U m’on ni nge buch e re n’ey, ma ke fanay e en ma fil e Bible ngak fare thin ni bay ko Matthew ko guruy ni 10 ni nge weliy ngak ni tin riyul’ e Kristiano e yira gafgownagrad. I gaar Nortey, “Ere nap’an nni tabab ni ngan gafgownageg, ma aram me mich u wan’ug ni kug pirieg e tin riyul’.” Ki ayuweg e en ma fil e Bible ngak ni nge fal’eg i lemnag fare thin ni bay ko Matthew 10:​16, ya nge yag ni ayuweg ni nge kol ayuw u nap’an ni be weliy e michan’ rok u tabinaw miki rin’ u fithik’ e tayfan. Tomuren ni un Nortey ko taufe, ma baadag ni nge un ko pioneer, machane baadag e chitamangin ni nge un ko skul nib tolang. Ere fith e en yow ma fil e Bible boch e deer ngak ni nge ayuweg ni nge lemnag boch i kenggin e motochiyel u Bible me dugliy e n’en nib fel’ ni nge rin’ ko bin nge yog ngak e n’en nge rin’. Mang angin ni yib riy? I dugliy Nortey ni nge un ko pigpig u polo’ e tayim rok. Ere yog e chitamangin ngak ni nge chuw u tabinaw. Uw rogon u wan’ Nortey e n’en ni buch rok? I yog ni gaar, “Ba mich u wan’ug nib puluw e n’en kug dugliy ni nggu rin’.” Ku arrogodad ni faan gad ra tay e tayim ni ngad ayuweged yugu boch e girdi’ ni ngar fal’eged i lemnag e n’en be yog e Bible, ma aram e rayog ni ngkud ayuweged yad ni ngar gelnaged e michan’ rorad mar ululgad ko pigpig ngak Jehovah.​—Efe. 3:​16-19.

MU AYUWEG E PIIN PUMOON NI NGE BUNG ROGORAD NI NGAR MANGED BOCH E “PUMOON NI TOW’ATH”

13. Mang e rin’ Jesus ya nge yag nni ulul i rin’ e maruwel ko Chitamangin u tomuren ni ke sul nga tharmiy? (Efesus 4:8)

¹³ Nap’an ni immoy Jesus u fayleng, me rin’ e maruwel ni pi’ e Chitamangin ngak nrib fel’ rogon. (John 17:4) Machane da i gaar Jesus u wan’, ‘Faanra ga baadag ni nge yan i aw ban’en nib fel’ rogon, ma thingar mu rin’ ni gur rom.’ Nap’an e machib ni i tay u lan fare dalip nge baley e duw, me skulnag yugu boch e girdi’ ni ngkur rin’ed e re maruwel nem. Ma u m’on ni nge sul nga tharmiy, me tay pi gachalpen ni nge milfan fare  maruwel ngorad ni ngar ayuweged e pi saf rok Jehovah, ma yad be yarmiy rogon fare maruwel ni machib nge ngan fil ban’en ko girdi’. Bay boch i yad ni un i rin’ e re maruwel ney ndawori gaman 30 e duw rok. (Mu beeg e Efesus 4:8. c) Ere uw rogon ni fanay Jesus fare 40 i rran ni par u fayleng u tomuren nni faseg ko yam’ ni nge ayuweg e pi pumoon ney ni yad ba yul’yul’, mab gel e maruwel ni yad ma tay ni nge bung rogorad ni ngar manged boch e “pumoon ni tow’ath”?

14. Uw rogon ni ayuweg Jesus pi gachalpen ni ngar ilalgad ko tirok Got ban’en u lan fare 40 i rran ni par u fayleng u tomuren nni faseg ko yam’? (Kum guy e sasing.)

¹⁴ I pi’ Jesus e fonow ngak pi gachalpen nra ayuwegrad, machane ki rin’ u fithik’ e t’ufeg. Bod ni guy ni bay boch i yad nib mom ni nge maruwar boch ban’en u wan’rad, ma aram me fonownagrad. (Luke 24:​25-27; John 20:27) Ki yog ngorad ni ngar tedan’rad nga rogon ni ngar ayuweged e girdi’ rok Jehovah ko bin ngar fanayed e tayim rorad ni fan ko siyobay rorad. (John 21:15) I puguran ngorad ndab ra taareb rogonnaged e tin be yag ni ngar rin’ed ni fan ko pigpig rorad ngak Jehovah ko tin be yag ni nge rin’ yugu boch e girdi’. (John 21:​20-22) Ngemu’ miki yal’uweg boch ban’en nde puluw ni ur lemnaged u murung’agen Gil’ilungun Got, me ayuwegrad ni ngar tedan’rad ngar machibnaged fare thin nib fel’. (Acts 1:​6-8) Ere mang e rayog ni nge fil e piin piilal rok Jesus?

15-16. (a) Mang boch e kanawo’ nrayog ni nge folwok e piin piilal rok Jesus riy? Mu tamilangnag. (b) Uw rogon ni yib angin ngak Patrick e fonow nni pi’ ngak?

¹⁵ Uw rogon nrayog ni nge folwok e piin piilal rok Jesus? Thingar ra skulnaged mi yad ayuweg e pi walag ni pumoon, nib muun e piin ka yad ba pagel ngay ya nge yag ni bung rogorad ni ngar rin’ed boor e maruwel u lan e ulung. d Der lemnag e piin piilal ni nge flont e piin yad be skulnag. Susun e ngar pied boch e fonow ngorad u fithik’ e t’ufeg ya nge yag nra nanged rogon ni ngaur daged e sobut’an’, me yag ni ngan pagan’uy ngorad, miki m’agan’rad ngay ni ngar ayuweged yugu boch e girdi’.​—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pet. 5:5.

¹⁶ Am lemnag rogon ni yib angin e fonow nni pi’ ngak reb e walag ni pumoon ni ka nog Patrick ngak. Nap’an ni kab fel’ yangaren, mab ga’ ni ma yog e thin nib gel ko girdi’ ni kub muun e pi walag nib pin ngay. Ere bay reb e piilal ni guy e meewar  rok ma aram me pi’ e fonow nib tamilang ngak miki rin’ u fithik’ e sumunguy. I yog Patrick ni gaar: “Kug felfelan’ ni ke rin’ e re n’ey. Kafram e ma mulan’ug u nap’an nra gguy boch e walag ni pumoon ni ke yag boch e tow’ath ngorad nug baadag ni ngki yag ngog. Machane fonow ni pi’ e re piilal nem ngog e ayuwegeg ni nggu nang nib t’uf ni nggu sobut’nag e lem rog mug t’ufeg pi walageg, ko bin nggu lemnag rogon ni nge yag boch e tow’ath ngog u lan e ulung.” Angin ni yib riy e yag ni ngan dugliy Patrick ni nge mang reb e piilal u nap’an ni ka fini gaman 23 e duw rok.​—Prov. 15:23.

17. Uw rogon ni dag Jesus ni be pagan’ ngak pi gachalpen?

¹⁷ Gathi kemus ni tay Jesus chilen ngak pi gachalpen ni ngar machibgad, ya ngkur filed ban’en ko girdi’. Rayog ni lemnag pi gachalpen Jesus nde bung rogorad ni ngar rin’ed e re maruwel ney. Machane manang Jesus nrayog rorad ni ngar rin’ed e re maruwel ney, ma aram e n’en ni yog ngorad. I weliy gelngin e pagan’ rok ngorad ni gaar: “Rogon ni ke l’ugeg e en ni Chitamangiy e aram rogon ni nggu l’ogmed.”​—John 20:21.

18. Uw rogon nrayog ni nge folwok e piin piilal rok Jesus?

¹⁸ Uw rogon nrayog ni nge folwok e piin piilal rok Jesus? Piin piilal ni yad ba gonop e yad ma pi’ boch e maruwel ni nge rin’ yugu boch e girdi’. (Fil. 2:​19-22) Bod nrayog ni nge yog e piin piilal ko piin fel’ yangaren ni ngar uned i klinnag Tagil’ e Liyor ma yad be ngongliy e yungin ke kireb riy. Tomuren ni kar pied reb e maruwel ngak boch e walag ni ngar rin’ed, ma rayog ni ngar daged ni be pagan’rad ngak e piin kan pi’ fare maruwel ngorad ni aram e ngar skulnaged yad ngemu’ me pagan’rad ngorad nrayog ni ngar rin’ed fare maruwel nib fel’ rogon. Bay reb e walag ni pumoon ni ka fini mang reb e piilal ni ka nog Matthew ngak ni yog ni be pining e magar ngak boch e walag ni pumoon ni ke n’uw nap’an ni kar manged piilal ni bochan e yad ma fil ngak rogon ni nge rin’ reb e maruwel, ngemu’ me pagan’rad ngak nrayog ni nge rin’ fare maruwel nib fel’ rogon. I yog ni gaar, “Nap’an nug ra oloboch, ma yad ma ayuwegeg ni nggu fil ban’en riy mug mon’og.” e

19. Mang e susun ni ngad dugliyed u wan’dad ni ngad rin’ed?

¹⁹ I fanay Jesus fare 40 i rran ni par u fayleng u tomuren nni faseg ko yam’ ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ yugu boch e girdi’, me fil ban’en ngorad, me skulnagrad. Ere manga yu gud dugliyed u wan’dad ni ngad folwokgad ko n’en ni rin’ u rogon feni chugur nrayog rodad. (1 Pet. 2:21) Ra ayuwegdad ni ngad rin’ed e re n’ey. Bin riyul’ riy e ke micheg ni ke gaar: “Gubin ngiyal’ ma gu ba’ romed, nge yan i mada’ nga tomren e fayleng.”​—Matt. 28:20.