1. Uw rogon be’ nrayog ni ngan pagan’uy ngak?

 BE’ NRAYOG ni ngan pagan’uy ngak e ma guy rogon ni nge tay u gil’ e tin ke micheg ma ma yog e tin riyul’. (Ps. 15:4) Manang e girdi’ nrayog ni ngan taga’ ngak. Aray rogon ni gad baadag ni nga i lemnagdad pi walagdad. Ere mang e rayog ni ngad rin’ed ya nge yag ni pagan’rad ngodad?

2. Uw rogon ni ngad daged nrayog ni ngan pagan’uy ngodad?

² Dabiyog ni ngad towasariyed e girdi’ ni nge pagan’rad ngodad, ya thingari m’ug ko ngongol rodad nrayog ni ngan pagan’uy ngodad. Yima yog ni pagan’ e bod e salpiy. Ba mo’maw’ ni nge yag ngodad, mab mom ni nge mul u pa’dad. Bay boch ban’en ni ke rin’ Jehovah ni ke m’ug riy nrayog ni nge pagan’dad ngak. Gubin ngiyal’ nrayog ni nge pagan’dad ngak ni bochan e “gubin e maruwel rok e ra pagan’uy ngay.” (Ps. 33:4, BT) Ma baadag ni ngad folwokgad rok. (Efe. 5:1) Ere ngad weliyed murung’agen boch e tapigpig rok Jehovah ni ur folwokgad rok e Chitamangirad ni bay u tharmiy mar daged nrayog ni ngan pagan’uy ngorad. Ku gad ra weliy lal e fel’ngin nra ayuwegdad ni ngad manged boch e girdi’ nrayog ni ngan pagan’uy ngodad.

3-4. Uw rogon ni dag Daniel ni profet ni ir be’ nrayog ni ngan pagan’uy ngak? Mang e susun nra k’aringdad e re n’ey ni ngad fithed gadad riy?

³ I dag Daniel ni profet e kanawo’ nrayog ni ngan folwok riy u rogon ni dag ni ir be’ nrayog ni ngan pagan’uy ngak. Yugu aram rogon nni fek nga Babylon nib kalbus, me dag ni ir be’ nrayog ni ngan taga’ ngak miki pagan’uy ngak. Ki gel boch e pagan’ nni tay ngak u nap’an ni ayuweg Jehovah ni nge weliy fan e lik’ay rok Nebukadnezzar ni Pilung nu Babylon. Bay ba ngiyal’ nthingari yog Daniel ko re pilung nem nde m’agan’ Jehovah ko n’en be rin’, ma pi thin ney e dariy reb e pilung ni baadag ni nga nog ngak. Ba t’uf  ni nge dabi rus Daniel ni nge yog e pi thin ney ngak Nebukadnezzar ni bochan e ir be’ nib gel e damumuw ngak! (Dan. 2:12; 4:20-22, 25) Boor e duw nga tomuren, miki dag Daniel ni ir be’ nrayog ni ngan pagan’uy ngak u nap’an ni weliy fan bogi yol ni ke yib i m’ug u dow e rungrung u tafen e pilung u Babylon. (Dan. 5:5, 25-29) Miki yan i boch nga tomuren me guy Darius ni be’ u Media nge pi tolang rok ni Daniel e “yugu ba pag feni llowan’.” Rogned ni Daniel e ir be’ “nib yul’yul’ ma der ngongliy ban’en nib oloboch ara ba kireb.” (Dan. 6:3, 4) Arrogon, mus ngak e pi pilung ni yad ma liyor ko pi got ni googsur nra nanged nrayog ni nge pagan’uy ko re tapigpig rok Jehovah ney!

⁴ Nap’an ni gad be fal’eg i lemnag e n’en ni rin’ Daniel, ma rayog ni ngad fithed gadad ni nge lungudad: ‘Uw rogon thig u wan’ e girdi’ u wuru’ e ulung? Yi manangeg ni gag be’ nug ma rin’ e tin kan pag fan ngog ma rayog ni ngan pagan’uy ngog, fa?’ Mang nib ga’ fan ni ngad lemnaged e fulweg ko gal deer ney? Ya faanra rayog ni ngan pagan’uy ngodad, ma aram e gad be pining e sorok ngak Jehovah.

5. Mang fan ni Hananiah e ir be’ nrayog ni ngan pagan’uy ngak?

⁵ Tomuren ni ubung Nehemiah ni Governor fare yoror u Jerusalem bayay ko duw ni 455 B.C.E., me gay boch e pumoon nrayog ni ngan taga’ ngorad ni yad ra ayuweg e re mach nem nib fel’ rogon. Hananiah ni ir e ma gafaliy e salthaw nu lan fare Binaw e ir bagayad e piin ni mel’eg Nehemiah. Be yog e Bible ni ir u fithik’ boor e girdi’ e rayog ni ngan “pagan’uy ngak ma bay madgun Got u wan’.” (Neh. 7:2, BT) Bochan nib t’uf Jehovah rok ma dabun ni nge rin’ ban’en nra kirebnag laniyan’, ma aram e n’en ni k’aring ni nge tiyan’ nga urngin e maruwel nni  pi’ ngak. Ku ireray e gal fel’ngin nra ayuwegdad ni ngad manged boch e girdi’ nrayog ni ngan taga’ ngodad ko pi n’en gad ma rin’ ni fan ko pigpig rodad ngak Got.

6. Uw rogon ni dag Tykikus ni ir reb e fager rok apostal Paul nrayog ni nge pagan’ ngak?

⁶ Am lemnag e n’en ni rin’ Tykikus ni ir reb e walag ni pumoon ni i pagan’ apostal Paul ngak. Nap’an ni immoy Paul u reb e naun nib kalbus, mi i taga’ ngak Tykikus me yog ni ir “reb e tapigpig nib yul’yul’ ko maruwel rok.” (Efe. 6:21, 22) Gathi kemus ni i taga’ Paul ngak ni nge yan i pi’ e babyor ni ke yoloy ngak e pi walag u Efesus nge Kolose, ya ki taga’ ngak ni nge pi’ e athamgil ngorad me fal’eg lanin’rad. Gad ra lemnag Tykikus ma ma yib ngan’dad e pi pumoon ni yad ba yul’yul’ ni yad ma ayuwegdad ko tirok Got ban’en e ngiyal’ ney nrayog ni ngan pagan’uy ngorad.​—Kol. 4:7-9.

7. Mang e ga be fil rok e pi piilal nge ministerial servant ko ulung rom u rogon ni yad ma dag nrayog ni ngan pagan’uy ngorad?

⁷ Rib ga’ fan u wan’dad e pi piilal nge ministerial servant e ngiyal’ ney nrayog ni ngan pagan’uy ngorad. Yad ma tedan’rad ko maruwel rorad ni bod Daniel, nge Hananiah, nge Tykikus. Bod nnap’an ni gad ra un ko muulung u lan e wik, ma gad manang ni gubin e welthin ni bay be’ ni kan dugliy ni nge pi’. Ku ma felfelan’ e piin piilal ni faanra fal’eg e pi walag ni bay e welthin rorad rogorad u m’on riy mar pied e welthin rorad! Maku reb e, nap’an ni gad ra pining e piin gad ma fil e Bible ngorad ni ngar uned ko muulung u tungun e wik, ma gad manang ni bay be’ nra pi’ e welthin ni fan ko yoor. Ku gad manang ni bay e babyor nrayog ni ngad fanayed u nap’an e machib. Ba fel’ rogon ni ma ayuwegdad e pi walag ni pumoon ney ni yad ba yul’yul’, ma gad be pining e magar ngak Jehovah ni bochrad! Ere mang boch e kanawo’ nrayog ni ngad daged riy ni gadad boch e girdi’ nrayog ni ngan pagan’uy ngodad?

8. Mang e thingar dab da rin’ed u nap’an ni gad be guy rogon ni ngad nanged salpen yugu boch e girdi’? (Proverbs 11:13)

⁸ Ba t’uf pi walagdad rodad ma gad baadag ni ngaud nanged salperad. Machane thingar dab da guyed rogon ni ngad nanged boch ban’en u murung’agrad ndubrad ni nga rogned ngodad. Immoy boch e walag u lan e ulung ko bin som’on e chibog ni yad ma “dugdug thin ma yad be yan ra magawonniged e maruwel rok boch e girdi’, ni yad be weliy murung’agen bogi ban’en nsusun e dab ra weliyed murung’agen.” (1 Tim. 5:13) Dubdad ni ngad boded e pi walag nem. Machane uw rogon ni faanra ke yog be’ boch ban’en u murung’agen ngodad me yog ndab dogned ngak be’? Bod ni ke yog reb e walag nib pin ngodad murung’agen ba mit e m’ar ni bay rok ara reb e magawon ni be mada’nag, me yog ngodad ndab dogned ngak be’. Faanra aram rogon, ma susun e dab dogned ngak be’. * (Mu beeg e Proverbs 11:13.) Ere chiney e ngad weliyed yugu boch e kanawo’ nib ga’ fan ni ngad daged riy nrayog ni ngan pagan’uy ngodad u boch ban’en nsusun e dabin weliy.

9. Uw rogon ni nge dag girdien e tabinaw nrayog ni ngan pagan’uy ngorad?

⁹ U lan e tabinaw. Girdien e tabinaw e bay boch ban’en u rarogon e tabinaw rorad nsusun e dab ra weliyed ngak yugu boch e girdi’. Bod nrayog ni bay ban’en ni ma rin’ reb e ppin ni Kristiano nib mak’ak’ar u wan’ figirngin. Ere gur, ra i weliy murung’agen ngak yugu boch e girdi’ me k’aring e tamra’ ngak leengin, fa? Danga’, ya ba t’uf leengin rok ma dabun ni nge rin’ ban’en ni nge kirebnag laniyan’. (Efe. 5:33) Piin fel’ yangaren e yad baadag ni ngaun tay farad. Ere ba  ga’ fan ndabi pag e piin gallabthir talin e re n’ey. Susun e dab ra weliyed e oloboch rok pi fakrad ngak yugu boch e girdi’ ngar k’aringed e tamra’ ngorad. (Kol. 3:21) Ku arrogon e piin bitir nib t’uf ni ngar filed rogon ni ngar gonopgad, ni aram e dab u rogned boch ban’en u murung’agen e girdi’ u lan e tabinaw rorad ngak yugu boch e girdi’ nra k’aring e tamra’ ngorad. (Deut. 5:16) Faanra athamgil gubin e girdi’ u lan e tabinaw ndab ra weliyed ngak yugu boch e girdi’ boch ban’en u rarogon e tabinaw rorad nsusun e dab ra weliyed, ma aram e ra gel e chugur ko tha’ u thilrad.

10. Uw rogon reb e fager nib riyul’? (Proverbs 17:17)

¹⁰ Thildad e pi fager. Bay yu ngiyal’ nib t’uf ni ngad weliyed lanin’dad ngak reb e fager nib chugur thildad. Machane bay yu ngiyal’ nsana de mom ni ngad rin’ed e re n’ey. Rayog nde mecham ngodad ni ngad weliyed lanin’dad ngak be’, maku rayog ni nge kireban’dad ni faanra yan i boch nga tomuren ma gad nang ni ke yan i yog facha’ ngak yugu boch e girdi’ e n’en ka dogned ngak. Machane, gad baadag be’ ni faan gad ra weliy lanin’dad ngak ma gad manang ndabi yan i yog ngak yugu boch e girdi’! Aray rogon e “tafager” nib riyul’.​—Mu beeg e Proverbs 17:17, BT.

11. (a) Uw rogon ni ma dag e piin piilal nge pi leengirad nrayog ni ngan pagan’uy ngorad? (b) Mang e rayog ni ngad filed rok reb e piilal ni ke rin’ boch e maruwel ko piilal u lan e ulung ni bay rogon nga boch ban’en nsusun e dab nog me yan i boch nga tomuren me sul nga tabinaw? (Mu guy e sasing.)

¹¹ U lan e ulung. Piin piilal nrayog ni ngan pagan’uy ngorad u murung’agen boch ban’en nsusun e dabin weliy e yad bod “ba manaf ni ngan naf ngay ko nifeng” ngak pi walagrad. (Isa. 32:2) Gad manang ndemtrug ban’en nrayog ni ngad weliyed ngorad, ya ba pagan’dad ngay ndab rogned ngak be’. Ku dab da towasariyed yad ni nga rogned boch ban’en ngodad nsusun e dab rogned. Maku reb e, gad ma tayfan leengin e pi piilal ney ni bochan e darur guyed rogon ni nge yog figirngirad boch ban’en u murung’agen e pi walag ngorad nsusun e dab rogned. Riyul’ nib tow’ath leengin reb e piilal ni faanra der ma yog ngak boch ban’en u murung’agen e pi walag nsusun e dabi yog. I yog leengin reb e piilal ni gaar: “Gub felfelan’ ngay nder ma yog figirngig ngog boch ban’en nsusun e dabi yog u murung’agen e piin ma yan i guyrad  ni nge pi’ e athamgil nga lanin’rad ara piin nib t’uf ni ngan ayuwegrad ko tirok Got ban’en, ni ku mus nga fithingrad ma der ma yog. Ku gub felfelan’ ngay ndanir tomalnageg nga boch e magawon ndariy ban’en nrayog ni nggu rin’ ngay. Bochan e re n’ey, mab puf rogog ni nggu non ngak urngin e walag u lan e ulung. Kub pagan’ug ngay nnap’an nug ra weliy lanin’ug ara magawon rog ngak figirngig, ma dabi yan i yog ngak be’.” Riyul’ ni gad gubin ni gad baadag ni ngan nangdad ni gadad boch e girdi’ nrayog ni ngan pagan’uy ngodad. Ere mang boch e fel’ngin nra ayuwegdad ni ngad rin’ed e re n’ey? Ngad weliyed lal ko pi fel’ngin ney.

12. Mu weliy fan ni t’ufeg e ir e def ko pagan’.

¹² T’ufeg e ir e def ko pagan’. I yog Jesus ni gal nth’abi ga’ e motochiyel e aram e nge t’uf Jehovah rodad nge en migid ngodad. (Matt. 22:37-39) Bochan nib t’uf Jehovah rodad, ma aram fan ni gad baadag ni ngad folwokgad rok u rogon ni ma dag nrayog ni ngan pagan’uy ngak. Bod ni faanra ba t’uf pi walagdad rodad, ma aram e n’en nra k’aringdad ndab dogned boch ban’en u murung’agrad ndubrad ni nge nang be’. Susun e dariy ba ngiyal’ ni nga dogned ban’en u murung’agen reb e walag nrayog ni nge gafgownag, ara k’aring e tamra’ ngak, ara amithnag laniyan’.​—John 15:12.

13. Uw rogon nra ayuwegdad e sobut’an’ ni ngan pagan’uy ngodad?

¹³ Sobut’an’ e ra ayuwegdad ni ngan pagan’uy ngodad. Reb e Kristiano nib sobut’an’ e der ma guy rogon ni nge mang ir e som’on ni nge yog murung’agen ban’en ni bochan e ngan lemnag ni boor ban’en ni manang. (Fil. 2:3) Ku der ma guy rogon ni nge k’aring yugu boch e girdi’ ni ngar lemnaged ni manang boch ban’en nsusun e dabin weliy ni bochan e ngan lemnag ni ir be’ nib ga’ fan. Sobut’an’ e ku ra talegdad ndab da weliyed rogon lanin’dad u boch ban’en nder yog e Bible ara pi babyor rodad ban’en u murung’agen.

14. Uw rogon nra ayuwegdad e tamilangan’ ni ngan pagan’uy ngodad?

¹⁴ Tamilangan’ e ra ayuweg reb e Kristiano ni nge nang ‘ngal’an ni nge th’ab gulungan nge ngal’an ni nge welthin.’ (Ekl. 3:7) Bay ba thin ni yima yog u boch e nam ni yima gaar, “Ngan non e bod e silber, ma ngan th’ab gulungey e bod e gol.” Re n’ey e be yip’ fan ni bay yu ngiyal’ ni kab fel’ ni ngan th’ab gulungey ko bin ngan welthin. Aram fan ni be yog e Proverbs 11:12 (BT) ni be gaar: “Faanra ba tamilang lanin’um, ma ga ra th’ab gulungam.” Am lemnag ban’en ni ma rin’ be’. Bay reb e piilal nib ga’ ni ma yog boch e ulung ngak ni nge ayuwegrad u boch e magawon nib mo’maw’ ni ngan pithig. Baaray e n’en ni yog reb e piilal u murung’agen e re piilal ney ni gaar, “Gubin ngiyal’ ni ma kol ayuw ndabi yog boch ban’en u murung’agen boch e ulung nsusun e dab nog.” Bochan e re n’ey, ma aram fan ni tin ka bay e piilal ko ulung rok e yad ma tayfan. Ba pagan’rad ngay ndabi yog boch ban’en u murung’agen e ulung rorad nsusun e dabin weliy.

15. Mu weliy ban’en ni be dag ni faanra gab yul’yul’ ma ra pagan’ yugu boch e girdi’ ngom.

¹⁵ Yul’yul’ e ku aram reb e ban’en nra ayuwegdad ni ngan pagan’uy ngodad. Ma pagan’dad ngak be’ nib yul’yul’ ya gad manang ni gubin ngiyal’ nra i yog e tin riyul’. (Efe. 4:25; Heb. 13:18) Bod nrayog ni ga baadag ni ngam mon’og u rogon ni ga ma fil ban’en ku be’. Ere ka mog ngak be’ ni nge motoyil ko welthin rom u m’on riy me yog boch ban’en nrayog ni ngam mon’og riy. Mini’ e ba pagan’um ngak nra yog ngom e tin nib t’uf ni ngam mon’og riy? Gur, ra pagan’um ngak be’ nra yog ngom e n’en ga baadag ni ngam rung’ag ara be’ nra yog e tin riyul’ ngom? Ba tamilang e fulweg riy. Be gaar e Bible: “Ba fel’ ni ngam puwan’ ku be’ ni ga be yal’uweg ko bin ngam digey nge lemnag nde t’uf rom. Ra puwan’ e fager rom ngom mab fel’.” (Prov. 27:5, 6,  BT) Yugu aram rogon nsom’on e de mom ni nge m’agan’dad ko tin riyul’ ni ke yog reb e fager ngodad, machane ra munmun ma gad ra guy nra yib angin ngodad.

16. Uw rogon ni be tamilangnag e Proverbs 10:19 feni ga’ fan ni ngaud t’ared lanin’dad?

¹⁶ Faanra gad baadag ni nge pagan’ e girdi’ ngodad, ma rib ga’ fan ni ngaud t’ared lanin’dad. Re fel’ngin ney e ra ayuwegdad ndab dogned ban’en u nap’an ni gad baadag ni nga dogned ban’en ni ke yog be’ ngodad ndab dogned. (Mu beeg e Proverbs 10:19.) Ku rayog ni nge mo’maw’ ngodad ni ngad t’ared lanin’dad u nap’an ni gad be non ngak yugu boch e girdi’ ko Internet. Faanra dab da kol ayuwgad, ma rayog ni nga dogned boch ban’en nsusun e dab nog ngak boor e girdi’ ni gathi lem rodad. Ma nap’an ni yug gad ra weliy murung’agen boch ban’en ko Internet ma dabkiyog ni ngad gagiyegnaged rogon ni yira fanay ara wenegan nra yib nga tomuren. T’ar laniyan’ e ku ra ayuwegdad ndab dogned ban’en u nap’an ni be guy e piin yad be togopuluw rogon ni ngar bannaged gadad ya nga dogned boch ban’en u murung’agen pi walagdad nra tay e yafos rorad nga thatharen e riya’. Rayog ni nge buch e re n’ey u nap’an ni be fith e polis boch e deer ngodad u reb e nam ni kan taleg e machib rodad riy ara kan taleg boch ban’en ko maruwel rodad riy. Ireray e ngiyal’ nrayog ni ngad folgad ko fare kenggin e motochiyel ni be yog ni ngad ‘pared ni dab dogned ban’en.’ Ku bay boch ban’en ni ma buch nrayog ni ngad folgad ko re kenggin e motochiyel ney riy. (Ps. 39:1) Ba t’uf ni ngad daged nrayog ni nge pagan’ urngin e girdi’ ngodad, ndemtrug ko girdien e tabinaw rodad, ara pi fager rodad, ara pi walagdad, ara yugu boch e girdi’. Ma ra ngan pagan’uy ngodad, mab t’uf ni ngaud t’ared lanin’dad.

17. Uw rogon ni ngad ayuweged e ulung rodad ni nge par ni bay e pagan’ riy?

¹⁷ Ri gad ba felfelan’ ngay ni ke pow’iydad Jehovah nga reb e ulung ni girdi’ riy e ma dag e t’ufeg ma rayog ni ngan pagan’uy ngorad! Gad gubin nib milfan ngodad ni ngad daged ko ngongol rodad nrayog ni nge pagan’ pi walagdad ngodad. Faanra bagadad me guy rogon ni nge dag e t’ufeg, nge sobut’an’, nge tamilangan’, nge yul’yul’, ma be t’ar laniyan’, ma aram e gad be ayuweg e ulung rodad ni nge par ni bay e pagan’ riy. Ba t’uf ni ngad ululgad i guy rogon ni ngaun pagan’uy ngodad. Ere manga yugu da folwokgad rok Jehovah ni Got rodad, ma gad dag nrayog ni ngaun pagan’uy ngodad.