1-2. Mang e be yip’ fan fapi thin ni yog Jesus ko John 4:35, 36?

KA I yan Jesus u daken yungi milay’ nsana bay e barley riy ni fin be tugul. (John 4:3-6) Sogonap’an aningeg e pul mfin nrayog ni ngan t’ar wom’engin e pi woldug ney. Ere aram fan nra balyangan’uy ko n’en ni yog Jesus. Ya gaar: “Ngam fal’eged i yaliy e yungi woldug: ya woldug ni ba’ riy e ke el ni ke taw nga nap’an ni ngan t’ar!” (Mu beeg e John 4:35, 36.) Ere mang e be yip’ Jesus fan?

² Ba tamilang ni be weliy Jesus murung’agen e girdi’ ni ngan kunuy, ma gathi grain. Am lemnag e n’en ni ka fini buch. Yugu aram rogon nder ma chag e pi Jew ngak piyu Samaria, machane ka fini mu’ Jesus i machibnag be’ nib pin nu Samaria ma ke motoyil! Bin riyul’ riy e, nap’an ni be weliy Jesus murung’agen e yungi milay’ ni bay e ‘woldug riy ni ke el ni ke taw nga nap’an ni ngan t’ar,’ ma bay ba ulung i girdi’ nu Samaria ni kar bad ni ngar guyed Jesus ni ngar filed boch ban’en rok ni bochan e kar rung’aged murung’agen ko re ppin nem. (John 4:9, 39-42) Bay ba ken e babyor ni ke yoloy be’ ni boor ban’en u murung’agen e Bible ni manang ni be weliy murung’agen e re n’ey ni buch ni be gaar: “Bochan nib papey ni yib e pi girdi’ nem ni ngar guyed Jesus mar motoyilgad ngak . . . ma be m’ug riy ni yad bod e grain ni ke taw nga nap’an ni ngan kunuy.”

3. Uw rogon nra mon’og e machib ni ga be tay ni faanra um lemnag e girdi’ nrogon ni i lemnagrad Jesus?

³ Uw rogon u wan’um e piin ga ma machibnag fare thin nib fel’ ngorad? Ga ma lemnag ni yad bod wom’engin e grain ni ke el ni ke taw nga nap’an ni ngan kunuy, fa? Faanra aray rogon e lem rom ma bay dalip ban’en nrayog ni nge buch. Bin som’on e, ga ra tiyan’um ko machib. Bay n’umngin nap’an ni yima kunuy wom’engin e woldug, ere dabiyog ni ngan adbey e tayim. Bin l’agruw e, nap’an ni ga ra guy e girdi’ ni yad be motoyil ko fare thin nib fel’ ma ga ra felfelan’. Be gaar e Bible: “Be felfelan’ . . . e girdi’ ko ngiyal’ ni yad be kunuy e ggan ko woldug rorad.” (Isa. 9:3) Ma bin dalip e, ra um tay ni gubin e girdi’ ni ga be mada’nag u nap’an e machib e rayog ni ngar manged boch i gachalpen Jesus. Ere ra um thilyeg rogon ni ga be machib ya nge puluw ko pi n’en yad baadag ni ngar nanged murung’agen.

4. Mang e gad ra fil rok apostal Paul u lan e re article ney?

 ⁴ Sana bay boch i gachalpen Jesus ni ur lemnaged ni piyu Samaria e dabiyog ni ngar manged boch i gachalpen Jesus, machane Jesus e da i lem ni aram rogon. Ya i tay ni pi girdi’ nem e rayog ni ngar manged boch i gachalpen. Ere ba t’uf ni ngaud ted ni girdi’ ko gin gad be machib riy e rayog ni ngar manged boch i gachalpen Kristus. Ke dag apostal Paul e kanawo’ nib manigil nrayog ni ngad folwokgad riy. Mang e rayog ni ngad filed rok? U lan e re article ney e gad ra weliy riy (1) rogon ni nang boch ban’en u murung’agen e pi n’en nib mich u wan’ e piin ni i machibnagrad, (2) rogon ni nang e pi n’en yad baadag ni ngar nanged murung’agen, nge (3) rogon ni tayrad nrayog ni ngar manged boch i gachalpen Jesus.

5. Mang fan nrayog ni nge nang Paul rarogon e piin ni i machibnagrad u lan tafen e muulung rok e pi Jew?

⁵ Ba ga’ ni i machib Paul u lan e pi tafen e muulung rok e pi Jew. Bod ni “dalip e rran ni sabbath ni i welthin ngak e [pi Jew] u lan e babyor nib thothup” u lan fare tafen e muulung u Thessalonika. (Acts 17:1, 2) Rayog nib pufpuf rogon Paul ni i machib u lan tafen e muulung rok e pi Jew, ya nni chuguliy ni ir reb e Jew. (Acts 26:4, 5) Ku rayog ni manang Paul rarogon e pi Jew, ere aram fan nrayog ni nge machibnagrad u fithik’ e pagan’.​—Fil. 3:4, 5.

6. Uw rogon nib thil e piin ni i machibnagrad Paul ko yungi n’en ni yima muulung ngay u Athens ko piin ni i machibnagrad u lan tafen e muulung rok e pi Jew?

⁶ Tomuren ni k’aring e piin yad be gafgownag Paul ni nge mil nge chuw u Thessalonika nge Berea, me boch nga tomuren ma aram me yan nga Athens. Aram e ngiyal’ ni ki guy bayay rogon ni nge tamilang boch ban’en u wan’ e pi Jew “u lan tafen e muulung nge piin ni gathi yad piyu Israel ni yad ma meybil ma yad ma liyor ngak Got.” (Acts 17:17) Machane nap’an ni be machib Paul u bangi ban’en ni yima muulung ngay, me guy ni ke thil e piin yad be motoyil ngak. Boch ko pi girdi’ nem e yima yog ni yad ba llowan’ nge piin gathi yad e Jew ni yad be lemnag ni pi n’en ni be weliy Paul e bogi machib ni kab “beech.” Ra gaargad ngak: “Ba’ boch ban’en ni kug rung’aged ni ga be yog ndawor gu rung’aged biid.”​—Acts 17:18-20.

7. Uw rogon ni thilyeg Paul rogon e machib ni i tay nrogon nib puluw ko Acts 17:22, 23?

⁷ Mu beeg e Acts 17:22, 23. De machibnag Paul e piin gathi yad e Jew u Athens ni bod rogon ni i machibnag e pi Jew u lan tafen e muulung. Rayog ni fith Paul ir ni gaar, ‘Mang e ba mich u wan’ e pi girdi’ ney nu Athens?’ I fal’eg i yaliy e pi n’en ni bay u tooben, nge rogon e pi n’en ni ma rin’ e girdi’ ni bay rogon ko liyor rorad. Ma n’en ni migid ni rin’ e aram e guy rogon ni nge pirieg ban’en u rogon e liyor rorad nge tin riyul’ ni bay u lan e Babyor nib Thothup nra taareban’rad ngay. Bay be’ ni boor ban’en u murung’agen e Bible ni manang ni gaar: “Bochan ni ir reb e Jew nib Kristiano, ma manang ni piyu Greece ni yad ma liyor ko pi got ni googsur e darur liyorgad ko bin ‘riyul’’ e Got rok e pi Jew nge pi Kristiano. Machane i guy rogon ni nge dag ngorad ni fare Got  ni be weliy murung’agen ngorad e ba Got ni yad manang.” Ere ba m’agan’ Paul ngay ni nge thilyeg rogon ni be machib. I yog ngak piyu Athens ni fare thin ni be weliy ngorad e ke yib rok fare “kan nda nnang” ni ir e yad be guy rogon ni ngar liyorgad ngak. Yugu aram rogon ni piin gathi yad e Jew e dar nanged e thin ni bay u lan fare Babyor nib Thothup, machane de mulan’ Paul u puluwrad. Bin riyul’ riy e, i lemnag ni yad bod wom’engin e grain ni ke el ni ke taw nga nap’an ni ngan kunuy, miki thilyeg rogon ni be machibnag fare thin nib fel’ ngorad.

8. (a) Uw rogon nrayog ni ngam nang e teliw rok e girdi’ ko gin ga ma machib riy? (b) Faanra ke yog be’ ngom ni bay barba’ e teliw ni ma un ngay, ma mang e rayog ni nga mog ngak?

⁸ Mu fal’eg i yaliy rarogon e girdi’ ko gin ga ma machib riy ni bod Paul. Mu yaliy boch ban’en nrayog ni nge ayuwegem ngam nang e n’en nib mich u wan’rad. Uw rogon ni ke nunuwnag facha’ e naun rok ara karrow rok? Be m’ug u fithingan, ara rogon e munmad rok, ara rogon e thin ni be yog ko mang teliw e ba muun ngay, fa? Sana rayog ni ke yog ngom ni bay barba’ e teliw ni ma un ngay. Nap’an nra buch e re n’ey rok reb e walag nib pin nib special pioneer ni ka nog Flutura ngak, ma baaray e n’en ma yog, “Gathi ku gub ni nggu towasariyem ni nge mich u wan’um e tin ke mich u wan’ug, ya baaray e n’en ni ku gub ni nggu weliy ngom . . . ”

9. Mang e rayog ni nge taareban’mew be’ ngay nrib m’ing ko teliw rok?

⁹ Mang e rayog ni ngam weliyew be’ nrib m’ing ko teliw rok? Mu guy rogon ni ngam pirieg ban’en nrayog ni nge taareban’mew ngay. Sana rayog ni taareb e Got ni ma liyor ngak, ara manang ni Jesus e ir e ra Thapeg e girdi’ ngak Got, fa reb e rayog nib mich u wan’ ni gad be par u ba ngiyal’ ni ke gel e kireb riy ma dabki n’uw nap’an ma bayi chuw. Mu fanay e pi n’en nrayog ni nge taareban’mew ngay u lan e Bible u reb e kanawo’ nra k’aring ni nge adag ni nge nang boch murung’agen.

10. Mang e susun ni ngad guyed rogon ni ngad rin’ed, ma mang fan?

¹⁰ Dab mu pagtalin nrayog ni bay e girdi’ ni gathi gubin ban’en ni ma fil e teliw rok nib mich u wan’. Ere mus ni faanra kam nang e teliw rok be’, ma ngam guy rogon ni ngam nang ko mang e n’en nrib mich u wan’. David nreb e special pioneer u Australia e yog ni gaar: “Boor e girdi’ e ngiyal’ ney ni ma athukuy e llowan’ ko girdi’ ko pi machib ni ke mich u wan’rad.” Me Donalta ni ma par u Albania e ki gaar, “Bay boch e girdi’ ni gamad ma mada’nag ni yad ma yog ni bay barba’ e teliw ni yad ma un ngay, machane boch nga tomuren mi yad yog nde mich Got u wan’rad.” Ku bay reb e walag ni pumoon nib missionary u Argentina ni ke nang ni bay boch e girdi’ ni yad ma yog nib mich u wan’rad fare machib ni Trinitas, machane rayog ni gathi rib mich u wan’rad ni en Chitamangiy, nge Fak, nge gelngin Got nib thothup e yad taab Got. I gaar: “Nap’an ni gu ra nang e re n’ey ma aram e ke mom ngog ni nggu pirieg ban’en nrayog ni nge taareban’mow facha’ ngay.” Ere mu guy rogon ni ngam nang ko mang e rib mich u wan’ e girdi’. Faan ga ra rin’ e re n’ey, ma aram e rayog ni ngam “mang  urngin mit e girdi’ ngak urngin mit e girdi’” ni bod Paul.​—1 Kor. 9:19-23.

11. Uw rogon ni machibnag Paul fapi girdi’ ni yad ma par u Lystra u reb e kanawo’ ni yad ra adag ni ngar motoyilgad ngay nrogon ni bay ko Acts 14:14-17?

¹¹ Mu beeg e Acts 14:14-17. I nang Paul e n’en ni baadag e piin be machibnag ni ngar nanged murung’agen, ma aram me thilyeg rogon e machib ni be tay ni nge m’ag ngorad. Bod ni fapi girdi’ ni non ngorad u Lystra e buchuuw ara dariy ban’en ni yad manang u murung’agen fare Babyor nib Thothup. Ere i non Paul ngorad u reb e kanawo’ nrayog ni ngar nanged fan. I weliy murung’agen e woldug ni yima kunuy ni boor nge rogon ni ngan felfelan’ ko yafos. Ngemu’ miki fanay boch e thin nge yugu boch ban’en nrayog ni nge nang fan e piin be motoyil ngak.

12. Uw rogon ni ngam nang e n’en ni baadag be’ ni nge nang murung’agen, mag thilyeg rogon e machib ni ga be tay ni nge m’ag ngak?

¹² Mu fanay e tamilangan’ ni ngam nang e n’en ni baadag e girdi’ ko gin ga be machib riy ni ngar nanged murung’agen, mag thilyeg rogon e machib ni ga be tay ya nge m’ag ngorad. Nap’an ni ga ra guy be’ ara kam man nga tafen be’, ma uw rogon ni ngam nang e n’en ni baadag ni nge nang murung’agen? Ngam fal’eg i yaliy rarogon facha’. Rayog ni be milay’, ara be beeg ba ken e babyor, ara be ngongliy e karrow, ara be rin’ yugu boch ban’en. Ere sana rayog ni ngam tabab ko numon ni aram e ngam weliy ngak murung’agen e n’en be rin’. (John 4:7) Mus ko mad ni be chuw be’ ngay nrayog ni nge m’ug riy rarogon facha’ ni bod rogon e binaw ara nam ni ke yib riy, ara maruwel ni ma un ngay, ara reb e team ko gosgos nri baadag. I yog Gustavo ni gaar: “Bay be’ nib pagel ni 19 e duw rok ni gu nonow ni be chuw ngab kenggin e mad ni bay yaan be’ riy ni ma tang ni boor e girdi’ ni manang. Ere gu fith ngak murung’agen e re kenggin e mad rok nem, ma aram me yog ngog fan ni baadag e cha’nem ni ma tang. Bochan e re n’ey me yag ni nggu tababgow ko fol Bible, ma chiney e ke mang reb i walagdad.”

13. Uw rogon nrayog ni ngam ognag e fol Bible ngak be’ u reb e kanawo’ nra adag?

¹³ Nap’an ni ga ra ognag e fol Bible ngak be’, mag guy rogon ni ngam rin’ u reb e kanawo’ nra k’aring ni nge adag ni nge un ko fol Bible, mag dag ngak rogon nra ayuweg e fol Bible nra tay. (John 4:13-15) Bay reb e ppin ni baadag e machib ni pining reb e  walag nib pin ni ka nog Poppy ngak nga lan e naun rok. Nap’an ni guy Poppy bangi babyor u dow e rungrung ko naun rok fare pin ni be micheg ni ir reb e sensey u reb e skul nib tolang ni ke skulnag rogon ni ngaun skulnag e girdi’, ma aram me tamilangnag Poppy ngak ni ku arrogodad ni gad ma skulnag e girdi’ u daken e fol Bible ni gad ma tay nge pi muulung rodad. Ere m’agan’ fare pin ngay ni nge un ko fol Bible, me bin migid e rran nga tomuren me un ko muulung, ma de n’uw nap’an nga tomuren me un nga reb e circuit assembly nni tay. Reb e duw nga tomuren me un ko taufe. Ere mu fithem ni nge lungum: ‘Mang e baadag e piin gu ma sul ngorad ni ngar nanged murung’agen? Gur, rayog ni nggu weliy ngorad rogon e fol Bible ni gad ma tay u reb e kanawo’ ni yad ra adag?’

14. Uw rogon ni ngam thilyeg rogon e fol Bible ni ga be tay ni nge m’ag ko en gimew be fil e Bible?

¹⁴ Tomuren ni kam tababgow be’ ko fol Bible, ma aram e ngaum fal’eg rogom nib fel’ rogon u m’on ni ngam man mu guy facha’. Mu lemnag rarogon e tabinaw rok, nge tolngin e skul rok, nge pi n’en ni i buch rok kafram, nge n’en ni baadag ni nge nang murung’agen. Nap’an ni ga be fal’eg rogom, mag mel’eg e thin nu Bible ni ngam beegew, nge video ni ngam dag ngak, nge fanathin ni ga ra fanay ni ngam weliy ngak murung’agen e tin riyul’ u lan e Bible. Mu fithem ni nge lungum, ‘Mang e ra adag e en gamow be fil e Bible ni nge nang murung’agen me taw nga gum’irchaen?’ (Prov. 16:23) Bay reb e ppin u Albania ni yow ma fil reb e walag nib pin nib pioneer e Bible ni ka nog Flora ngak ni yog ni gaar, “Dabiyog ni nge mich u wan’ug fare machib u murung’agen e fos ko yam’.” Yugu aram rogon, ma de towasariy Flora fare pin ni nge mich e re machib nem u wan’. I gaar, “Gu lemnag nsom’on e ba t’uf ni nge nang murung’agen fare Got ni ke micheg ni bay e fos ko yam’.” Tomuren e re ngiyal’ i n’em ma gubin yay e fol Bible ni yow ra tay, ma ma guy Flora rogon ni nge tamilangnag ngak murung’agen e t’ufeg rok Jehovah, nge gonop rok, nge gelngin. Boch nga tomuren, ma aram me mich u wan’ fare pin ni bay e fos ko yam’. Chiney e ke mang reb e Pi Mich Rok Jehovah nib pasig ko pigpig ni be tay.

15. Mang boch e ngongol ni i rin’ boch e girdi’ ni ur pared u Greece kakrom ni magawonnag laniyan’ Paul nrogon nib puluw ko Acts 17:16-18, machane mang fan nde mulan’ u puluwon piyu Athens?

¹⁵ Mu beeg e Acts 17:16-18. De mulan’ Paul u puluwon piyu Athens ni yugu aram ni yad ma meybil ko liyos, maku yad ma un ko ngongol ndarngal, ma kub mich u wan’rad e llowan’ ni ke sum rok boch e girdi’ ni yad ma liyor ko pi got ni googsur. Ku de pag Paul e thin nib kireb ni u rogned ngak ni nge taleg ndab ki machibnagrad. Mus ngak Paul miki yag ni nge mang reb e Kristiano ni yugu aram rogon ni ir be’ ‘nib kireb e thin ni i yog nib togopluw ko girdi’ kakrom, ma i gafgownag e girdi’ ma be yog e thin nib kireb ngorad.’ (1 Tim. 1:13) Ere ba mich u wan’ Paul nrayog ni nge mang piyu Athens boch i gachalpen Jesus, ni bod rogon Jesus nib mich u wan’ nrayog ni nge mang Paul reb i gachalpen. Ere bay tapgin ni nge pagan’ Paul nra adag e pi girdi’ nem e machib.​—Acts 9:13-15; 17:34.

16-17. Mang e be dag ni gubin mit e girdi’ nrayog ni ngar manged boch i gachalpen Kristus? Mu weliy ban’en ni ke buch.

¹⁶ Nap’an e bin som’on e chibog ma gubin mit e girdi’ ni ur manged pi gachalpen Jesus. Nap’an ni yol Paul ngak e pi Kristiano ni yad ma par u Korinth nreb e mach ni bay u lan yu Greece, me yog ni bay boch i yad u lan e ulung ni ur moyed ba ngiyal’ ni yad boch e girdi’ nib kireb ara ur uned nga boch e ngongol nib kireb ni yira ngat ngay. Ngemu’ miki ulul ngay ni gaar: “Ba’ boch i gimed ni immoy ni aram rogon. Machane ke n’ag Got fan e denen romed ke beechnagmed.” (1 Kor. 6:9-11) Faanra um moy e ngiyal’ nem, ma ga ra lemnag ni pi girdi’ nem e rayog ni ngar thilgad ngar manged boch i gachalpen Jesus, fa?

¹⁷ Ngiyal’ ney e boor e girdi’ nib m’agan’rad ngay ni ngar thilyeged e ngongol rorad ya nge yag nra manged boch i gachalpen Jesus. Bod ni, bay reb e walag nib special pioneer u Australia ni ka nog Yukina ngak ni nang ni gubin mit e girdi’ nrayog ni nge motoyil ko thin nu Bible. Bay bayay ni yan nga reb e ofis ni yima pi’ e naun nge binaw riy nchuway’ me guy ba rugod u rom nib sug e gachow u dow, ma ke chuw ko  mad nib gapulpul. I yog Yukina ni gaar: “Som’on e maruwar u wan’ug ko nggu non ngak fa danga’. Machane nap’an nug non ngak, ma aram mug nang nri baadag ni nge nang e n’en be yog e Bible, ya bay boch e pi gachow nem u dow ni kan fek ko Psalms!” Ere tabab e re rugod nem ko fol Bible miki un ko muulung. *

18. Mang fan ndab da turguyed rarogon e girdi’ u wan’dad?

¹⁸ Gur, i lemnag Jesus ni ke el e woldug u daken e milay’ ni ke taw nga nap’an ni ngan t’ar wom’engin ni bochan e be lemnag ni yooren e girdi’ ni yad ra mang boch i gachalpen? Danga’. Ya ke yiiynag e Babyor nib Thothup nri buchuuw e piin ra mich Jesus u wan’rad. (John 12:37, 38) Maku reb e, Jesus e rayog rok ni nge guy e n’en bay u gum’irchaen e girdi’. (Matt. 9:4) Yugu aram rogon ni i tiyan’ nga i machibnag e piin nra mich u wan’rad, machane ki machibnag urngin e girdi’ u fithik’ e pasig. Ma gadad e dabiyog ni ngad nanged e n’en bay u gum’irchaen be’, ere susun e dab da turguyed u wan’dad rarogon e gin gad be machib riy ara en gad be machibnag! Ya ngaud ted ni gubin e girdi’ nrayog ni ngar manged boch i gachalpen Jesus. Marc nreb e missionary ni ma par u Burkina Faso e yog ni gaar: “Piin gu ma lemnag ni yad ra mon’og e aram e piin yad ma tal ko fol Bible. Ma piin gu ma lemnag ndab ra mon’oggad e ba ga’ ni aram e piin yad ma mon’og nib fel’ rogon. Ere kug nang ni kab fel’ ni ngad paged gelngin Jehovah ni nge mang ir e pow’iydad.”

19. Uw rogon nsusun e ngaud lemnaged e girdi’ ko gin gad ma machib riy?

¹⁹ Rayog nsom’on e gad ra lemnag nde yoor e girdi’ ko gin gad ma machib riy ni yad bod wom’engin e grain ni ke el ni ke taw nga nap’an ni ngan kunuy. Machane dab mu pagtalin e n’en ni yog Jesus ngak pi gachalpen. Ke el e woldug u daken e milay’ ni aram e ke taw nga nap’an ni ngan t’ar. Rayog ni nge thil e girdi’ ngar manged boch i gachalpen Kristus. Ma manang Jehovah ni piin yad ma par ko gin gad ma machib riy e rayog ni ngar manged boch i gachalpen Jesus, ma yad bod e “machaf” u wan’. (Hag. 2:7, BT) Ere faan gad ra lemnag e girdi’ ni bod rogon ni ma lemnagrad Jehovah nge Jesus, ma aram e gad ra guy rogon ni ngad nanged boch ban’en u murung’agen e tabinaw rorad, nge tolngin e skul rorad, nge pi n’en ni i buch rorad kafram nge pi n’en yad baadag ni ngar nanged murung’agen. Gad ra tay ni yad boch e girdi’ nrayog ni ngar manged boch i walagdad, ma gathi yad boch e girdi’ ndad nanged yad.