Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

ARTICLE NI NGAN FIL 49

Rib Mich e Fos ko Yam’ u Wan’dad!

Rib Mich e Fos ko Yam’ u Wan’dad!

“Taareb rogon e l’agan’ ni gu be tay ngak Got ko l’agan’ ni be tay e pi cha’ ney ngak, ni aram e . . . bayi faseg urngin e girdi’ ko yam’.”​—ACTS 24:15.

TANG 151 Bayi Pong

TIN YIRA WELIY *

1-2. Mang reb e ban’en nrib manigil ni be athapeg e pi tapigpig rok Jehovah?

ATHAP e ban’en nrib ga’ fan. Boch e girdi’ e yad ma athapeg ni manga yigi fel’ e mabgol rorad, ma boch e yad ma athapeg ni ngar chuguliyed pi fakrad nib fel’ rogorad ndab ra m’argad, ma boch e girdi’ e yad ma athapeg ni ngar golgad u ba mit e m’ar ni keb ngorad. Gadad e piin Kristiano e ku rayog ni ireray e pi n’en gad be athapeg. Machane, n’en nri gad be athapeg e kab gel boch e fel’ riy ko pi n’ey, ya gad be athapeg ni nge yag e yafos ni manemus ngodad ma gad guy e piin nib t’uf rodad ni kan fasegrad ko yam’.

2 I yog apostal Paul ni gaar: “Taareb rogon e l’agan’ ni gu be tay ngak Got ko l’agan’ ni be tay e pi cha’ ney ngak, ni aram e . . . bayi faseg urngin e girdi’ ko yam’, ni tin nib fel’ nge tin nib kireb [“tin nib mat’aw nge tin nde mat’aw,” NW].” (Acts 24:15) Gathi Paul e som’on ni yog ni be athapeg e fos ko yam’. Ya ku arrogon Job ni ki weliy murung’agen e re n’ey. Ba mich u wan’ ndabi pag Got talin ma ra faseg ko yam’.​—Job 14:7-10, 12-15.

3. Mang fan nrayog ni nge yib angin ngodad e thin ni bay ko 1 Korinth ko guruy ni 15?

3 Murung’agen e “piin ni kar m’ad ni bay ni fasegrad ko yam’” e aram bang ko “tin som’on” e machib ni ke mich u wan’ urngin e Kristiano. (Heb. 6:1, 2; 5:12) Fos ko yam’ ni weliy Paul murung’agen e bay ko 1 Korinth ko guruy ni 15. Thin ni yoloy e dabisiy ni pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi Kristiano ko bin som’on e chibog. Ku rayog ni nge pi’ e re guruy nem e athamgil nga lanin’dad miki ayuwegdad ni ngari mich u wan’dad e athap rodad.

4. Mang fan nrayog ni nge pagan’dad ni ku yira faseg e piin yad ba t’uf rodad ni kar m’ad?

4 Fos ko yam’ ni tay Jesus Kristus e aram e n’en be micheg nga lanin’dad ni bay e athap rok e piin yad ba t’uf rodad ni kar m’ad. Aram bang ko “fare Thin Nib Fel’” ni weliy Paul ngak piyu Korinth. (1 Kor. 15:1, 2) Bin riyul’ riy e, faanra de mich e re fos ko yam’ nem u wan’ reb e Kristiano, ma ra yan i aw nib m’ay fan e michan’ rok. (1 Kor. 15:17) Bochan nib mich e fos ko yam’ ni tay Jesus u wan’dad, maku aram fan nrayog ni ngki mich u wan’dad ni ku yira faseg yugu boch e girdi’ ko yam’.

5-6. Mang rogon fapi thin ko 1 Korinth 15:3, 4 ngodad?

5 Nap’an ni tabab Paul ni nge yoloy murung’agen e fos ko yam’, me weliy dalip ban’en nib riyul’ ni aram e, (1) “Kristus e yim’ ni bochan e denen rodad.” (2) “Min k’eyag.” (3) “Me faseg Got ko yam’ ko chirofen ni gaman e dalip fen ngay, ni bod rogon ni ba’ ni kan yoloy u lan e babyor nib thothup.”​—Mu beeg e 1 Korinth 15:3, 4.

6 Ere mang rogon ngodad e yam’ ni tay Jesus, nge rogon nni chibgiliy, nge fos ko yam’ ni tay? I yiiynag Isaiah ni profet u m’on riy ni fare Messiah e yira “thang e fan rok” min “uneg ko girdi’ ni kireb ngan chibgiliyrad.” Machane ku bay ban’en nra buch. Ki yog Isaiah ni fare Messiah e ra “yan i fek luwan e pi tadenen ni pire’.” I rin’ Jesus e re n’ey ni aram e pi’ e yafos rok ni nge biyuliy e girdi’ ngay. (Isa. 53:8, 9, 12; Matt. 20:28; Rom. 5:8) Ere yam’ ni tay Jesus, nge rogon nni chibgiliy, nge fos ko yam’ ni tay e ke yibnag tapgin ni ngad athapeged ni ngan chuwegdad u tan gelngin e denen nge yam’, mu kud mada’gad bayay e piin nib t’uf rodad ni kar m’ad.

N’EN NI YOG BOOR E GIRDI’ NI BE MICHEG E RE N’EY

7-8. Mang e ra ayuweg e piin Kristiano ni ngari mich u wan’rad e fos ko yam’ ni tay Jesus?

7 Athap rodad ko fos ko yam’ e ba peth ko fos ko yam’ ni tay Jesus, ere ba t’uf ni ngari mich u wan’dad e fos ko yam’ ni tay Jesus. Mang fan nrayog ni ngari mich u wan’dad ni faseg Jehovah Jesus ko yam’?

8 Boor e girdi’ nra guyed Jesus u tomuren ni kan faseg ko yam’, mar weliyed murung’agen ngak yugu boch e girdi’. (1 Kor. 15:5-7) Cha’ nsom’on ni weliy Paul murung’agen e aram apostal Peter (Cephas). Ku immoy boch i gachalpen Jesus ni ku rogned ni guy Peter Jesus ni kan faseg ko yam’. (Luke 24:33, 34) Bin migid me yog Paul ni ki guy “fa ragag nge l’agruw i apostel” Jesus u tomuren ni ke fos ko yam’. Tomuren, ma aram me m’ug Kristus “ngak pi gachalpen u taab ngiyal’ ni yad ba pag e lal mir’ay,” nsana rayog ni buch e re n’ey u nap’an nra mada’gad nga taabang u Galile nrogon ni bay ko Matthew 28:16-20. Ki m’ug Jesus “ngak James” ni walagen, ni bin riyul’ riy e de mich u wan’ James u m’on riy ni Jesus e ir fare Messiah. (John 7:5) Tomuren ni guy James Jesus ni kan faseg ko yam’, ma aram mi ri mich u wan’. Ku reb e ban’en nib t’uf ni ngad lemnaged e, nap’an ni taw nga bang ko duw ni 55 C.E. u nap’an ni yoloy Paul e babyor rok, ma boor e girdi’ nra guyed Jesus u tomuren nni faseg ko yam’ e ka yad ba fos. Ere piin ka be maruwar u wan’rad e fos ko yam’ ni tay Jesus e rayog ni ngar nonad ngak e piin nra guyed Jesus u tomuren nni faseg ko yam’.

9. Mang e be yog e Acts 9:3-5 ni be dag ni ku rayog rok Paul ni nge micheg nni faseg Jesus ko yam’?

9 Boch nga tomuren, ma aram me m’ug Jesus ngak Paul. (1 Kor. 15:8) Bay Paul (Saul) u daken e kanawo’ ni be sor i yan nga Damaskus, ma aram me rung’ag laman Jesus ni be non ngak ni kan faseg ko yam’, mu kun pilyeg e changar rok nge guy ni bay u tharmiy. (Mu beeg e Acts 9:3-5.) N’en ni buch rok Paul e ku aram reb e ban’en ni be micheg nriyul’ nni faseg Jesus ko yam’.​—Acts 26:12-15.

10. Mang e rin’ Paul ni bochan e ke mich u wan’ e fos ko yam’ ni tay Jesus?

10 Bay boch e girdi’ nri yad baadag ni ngar nanged murung’agen e n’en ni yog Paul ni bochan e u m’on ni m’ug Jesus ngak, ma ir be’ ni ma gafgownag e piin Kristiano. Machane tomuren ni mich u wan’ ni kan faseg Jesus ko yam’, ma aram me maruwel nib gel ni ngki ayuweg yugu boch e girdi’ ni nge mich e tin riyul’ u wan’rad. I athamgil u nap’an ni un toy, ngu nap’an nni kalbusnag, ngu nap’an ni pil e barkow ni bay u daken ko ngiyal’ ni be machibnag ni ke yim’ Jesus ma kan faseg ko yam’. (1 Kor. 15:9-11; 2 Kor. 11:23-27) Bochan nrib mich u wan’ Paul ni kan faseg Jesus ko yam’, ma aram fan nib m’agan’ ngay ni nge yim’ ni bochan e be weliy murung’agen e michan’ rok. Ere gathi be ayuwegem e pi n’ey ni weliy e tin som’on e Kristiano ni nge mich u wan’um e fos ko yam’ ni tay Jesus? Maku gathi be ayuwegem e re n’ey ni ngari mich u wan’um e fos ko yam’ ni bay boch nga m’on?

KAN YAL’UWEG BOCH E LEM NDE PULUW

11. Mang fan nrayog ni immoy boch e girdi’ u Korinth nde puluw e lem rorad u murung’agen e fos ko yam’?

11 Immoy boch e girdi’ u Korinth nreb e mach ni bay u Greece nde puluw rogon e lem rorad u murung’agen e fos ko yam’. Bay boch i yad ni i yog ni “piin ni kar m’ad e dab ni fasegrad ko yam’.” Mang fan? (1 Kor. 15:12) Bay boch e girdi’ ni llowan’ u yugu reb e mach u Greece ni ka nog yu Athens ngay ni ur togopuluwgad ko machib ni yibe weliy u murung’agen Jesus ni kan faseg ko yam’. Ere sana bay boch e girdi’ u Korinth ni ke af e re lem ney ngorad. (Acts 17:18, 31, 32) Sana ku rayog ni bay boch e girdi’ ni ur lemnaged nre fos ko yam’ nem ni yibe weliy murung’agen e kemus nib fanathin. Ya sana ur lemnaged nrayog ni nga nog ni ke “yim’” be’ ni bochan e denen rok, maku rayog ni nga nog ni ke “fos” ni bochan e ke mang reb e Kristiano. Demtrug rogon, ma bochan ni u rogned nde mich u wan’rad e fos ko yam’ ma aram fan ni yan i aw nib m’ay fan e michan’ rorad. Faan gomanga de faseg Got Jesus ko yam’, ma ra yan i aw nde pi’ Jesus fare biyul ma yad gubin ndawor nn’ag fan e denen rorad. Ere piin nde mich e fos ko yam’ u wan’rad e de riyul’ e athap rorad.​—1 Kor. 15:13-19; Heb. 9:12, 14.

12. Uw rogon ni be ayuwegdad e 1 Peter 3:18, 22 ni ngad nanged ni fos ko yam’ ni tay Jesus e ba thil ko tin baaram e fos ko yam’ ni i buch u m’on riy?

12 Manang Paul ni “Kristus e som’on ni [kan] faseg ko yam’.” Biney e fos ko yam’ e kab gel e fel’ riy ko tin baaram e fos ko yam’ ni i buch u m’on riy, ni bochan e pi girdi’ nem ni un fasegrad ko yam’ e yan i boch nga tomuren mu kur m’ad bayay. I yog Paul ni Jesus e ir e “som’on ni [kan] faseg ko yam’.” Uw rogon nrayog ni nga nog ni Jesus e ir e som’on? Bochan ni ir e bin som’on e girdi’ nni faseg nga reb e dowef ni gathi downgin e girdi’, maku ir e bin som’on e girdi’ nni faseg ko yam’ me yan nga tharmiy.​—1 Kor. 15:23; Acts 26:23; mu beeg e 1 Peter 3:18, 22.

PIIN “BAY NI FASEG KO YAM’”

13. Mang e yog Paul nib thil u thilin Adam nge Jesus?

13 Ere uw rogon ni fos ko yam’ ni tay taabe’ e rayog ni nge pi’ e yafos ngak bokum milyon e girdi’? Ba tamilang e fulweg riy ni pi’ Paul. I weliy e n’en nib thil u thilin e n’en ni buch ko girdi’ ni bochan e n’en ni rin’ Adam, nge n’en nra yag ko girdi’ ni bochan e maligach ni pi’ Kristus. I yoloy Paul murung’agen Adam ni gaar: “Yam’ e yib ni bochan taareb e girdi’.” Nap’an ni denen Adam, ma aram me af e yam’ ngak nge pi fak nra bad nga tomuren. Ke mada’ ko chiney ni gad be gafgow ni bochan wenegan e denen ni rin’. Machane bochan ni faseg Got Fak ko yam’, ma bay e athap rodad nib manigil boch nga m’on! “Fos ko yam’ e yib ni bochan taareb e girdi’,” ni aram Jesus. I gaar Paul: “Rogon ni ma yim’ urngin e girdi’ ni bochan e yad taab girdi’ Adam, e aram rogon ni gubin e girdi’ ni bay ni faseg ko yam’ ni bochan e kar taab girdi’gad Kristus.”​—1 Kor. 15:21, 22.

14. Yira faseg Adam ko yam’, fa? Mu tamilangnag.

14 Mang e be yip’ Paul fan u nap’an ni yog ni “ma yim’ urngin e girdi’ ni bochan e yad taab girdi’ Adam”? Be weliy Paul murung’agen urngin e girdi’ ni ke af e denen rok Adam ngorad, ma yad be yim’ ni bochan e denen ni ke af ngorad. (Rom. 5:12) Adam e de moy u fithik’ e piin “bay ni faseg ko yam’.” Fare biyul ni pi’ Kristus e de upunguy e denen rok Adam ni bochan e ba flont ma de fol rok Got ni lem rok. Ere n’en ke buch rok e ku taareb rogon ko n’en nra buch rok e piin nra dugliy e “en ni Fak e Girdi’” ni yad bod e “kaming,” ma bay rogon ni ngan “pi’rad ko gechig ndariy n’umngin nap’an.”​—Matt. 25:31-33, 46; Heb. 5:9.

Jesus e ir e som’on u fithik’ boor e girdi’ ni kan fasegrad ko yam’ ka ranod nga tharmiy (Mu guy e paragraph 15-16) *

15. Mini’ e piin nib muun ngak “gubin e girdi’” ni yira “faseg ko yam’”?

15 Mu tay fanam i yan riy ni yog Paul ni “gubin e girdi’ ni bay ni faseg ko yam’ ni bochan e kar taab girdi’gad Kristus.” (1 Kor. 15:22) I yoloy Paul e gi babyor rok ney nge pi’ ngak e pi Kristiano u Korinth ni kan dugliyrad ni yira fasegrad ko yam’ ma ranod nga tharmiy. Pi Kristiano nem e yad e “piin ni Got e ke piningrad ni ngar manged girdien, ni piin ni ke mil farad ngak Got.” Miki weliy murung’agen e “piin kar m’ad ni kar taab girdi’gad Kristus.” (1 Kor. 1:2; 15:18, NW; 2 Kor. 5:17) Ku bay bang e babyor ni kun thagthagnag nga laniyan’ Paul nge yoloy ni ki yog riy ni piin kar ‘taab girdi’ ngak [Kristus] ko yam’ ni tay’ e ku yad ra ‘taab girdi’ ngak ngan fasegrad ko yam’ ni bod rogon ir.’ (Rom. 6:3-5) Jesus e ni faseg ko yam’ nga reb e dowef ni gathi downgin e girdi’ ma aram me yan nga tharmiy. Ere ku arrogon e piin “kar taab girdi’gad Kristus” ni be yip’ fan urngin e pi Kristiano ni kan dugliyrad.

16. Mang e be yip’ Paul fan u nap’an ni yog ni Jesus e ir e “som’on ni ngan faseg ko yam’”?

16 I yoloy Paul ni Kristus e ir e “som’on ni ngan faseg ko yam’.” Dab mu pagtalin ni immoy boch e girdi’ ni bod rogon Lazarus nni fasegrad u roy u fayleng, machane Jesus e ir e som’on nni faseg ko yam’ nga reb e dowef ni gathi downgin e girdi’ maku ir e som’on ni ke yag e yafos ni manemus ngak. Rayog ni ngan taarebrogonnag Jesus ko tin som’on i wom’engin e woldug ni ma kunuy piyu Israel ni ngar ognaged ngak Got. Maku reb e, nap’an ni yog Paul ni Jesus e ir e “som’on ni ngan faseg ko yam’,” ma be yip’ fan ni ku bay boch e girdi’ nga tomuren ni yira fasegrad ni ngku ranod nga tharmiy. Pi apostal nge yugu boch e girdi’ ni “kar taab girdi’gad Kristus” e ku ra munmun min fasegrad nga ranod nga tharmiy ni bod rogon Jesus.

17. Mingiyal’ e yira faseg e piin “kar taab girdi’gad Kristus” ma ranod nga tharmiy?

17 Nap’an ni yoloy Paul fagi babyor rok ngak piyu Korinth, ma dawor ni tabab i faseg e piin kar “taab girdi’gad Kristus” nga ranod nga tharmiy. Ere be weliy Paul murung’agen e n’en nra buch boch nga m’on, ya gaar: “Nib yaram ni ke tay Got: ni Kristus e som’on ni ngan faseg ko yam’; me migid e piin ni girdien Kristus ko ngiyal’ ni bayi sul [“ngiyal’ ni bay,” NW] Kristus riy.” (1 Kor. 15:23; 1 Thess. 4:15, 16) Ngiyal’ ney e gad be par ko “ngiyal’ ni bay” Kristus riy ni faan kan yiiynag murung’agen. Ere pi apostal nge yugu boch e Kristiano ni kan dugliyrad ni kar m’ad e thingar ra songad nge mada’ ko ngiyal’ ni bay Kristus riy mfini yag ngorad e tow’ath rorad ni bay u tharmiy, miki yag ni ngar ‘taab girdi’gad ngak [Jesus] ngan fasegrad ko yam’ ni bod rogon ir.’

RA RIYUL’ E ATHAP ROM!

18. (a) Mang fan nrayog ni nga dogned ni ku bay reb e fos ko yam’ nga tomuren e bin baaram ni fan ngak e piin yad ra yan nga tharmiy? (b) Mang boch ban’en nra buch u tharmiy nrogon ni be dag e 1 Korinth 15:24-26?

18 Ere uw rogon urngin e Kristiano ni yad ba yul’yul’ ndarur athapeged ni ngar uned ngak Kristus ko par u tharmiy? Ku bay e athap rorad ko fos ko yam’. Be yog e Bible ni Paul nge yugu boch e girdi’ ni yad ra un ko yan nga tharmiy e “yad ra un ko fos ko yay nsom’on nra ni faseg e girdi’ ko yam’.” (Rev. 20:6) Ere re n’ey e be dag ni ka bay reb e fos ko yam’ nga tomuren e biney. Ba puluw e re n’ey ko n’en ni yog Job nib mich u wan’ nra buch rok boch nga m’on. (Job 14:15) “Piin ni girdien Kristus ko ngiyal’ ni bayi sul [“ngiyal’ ni bay,” NW] Kristus riy” e yad ra moy rok Jesus u tharmiy u nap’an nra yib ni nge thang urngin e pi am, nge piin yad be tay murung’agen ban’en, nge piin yad be yog e thin. Mus ko yam’ ni aram e “bin th’abi tomur e toogor” ni ku ra gel ngay. Arrogon, urngin e piin yira fasegrad nga ranod nga tharmiy e dab kur m’ad. Ere uw rogon e tin ka bay e girdi’?​—Mu beeg e 1 Korinth 15:24-26.

19. Mang e rayog ni nge athapeg e piin ni athap rorad e ngar pared u fayleng?

19 Mang e rayog ni nge athapeg e piin athap rorad e ngar pared u fayleng? Rayog ni nge l’agan’rad ko fapi thin ni yog Paul ni gaar: “Taareb rogon e l’agan’ ni gu be tay ngak Got ko l’agan’ ni be tay e pi cha’ ney ngak, ni aram e . . . bayi faseg urngin e girdi’ ko yam’, ni tin nib fel’ nge tin nib kireb [“tin nib mat’aw nge tin nde mat’aw,” NW].” (Acts 24:15) Ba tamilang ni urngin e piin nde mat’aw e dabiyog ni ngar uned ko yan nga tharmiy, ere pi thin ney e be weliy murung’agen reb e fos ko yam’ ni yira tay u fayleng boch nga m’on.

Faanra mich e fos ko yam’ u wan’dad, ma aram e rayog ni ngad athapeged e pi n’en ni bay nga m’on u fithik’ e felfelan’ (Mu guy e paragraph 20) *

20. Uw rogon ni ke yag ni ngari mich e athap rom u wan’um?

20 Dariy e maruwar riy ni ‘bay ni faseg urngin e girdi’ ko yam’’! Piin yira fasegrad u fayleng e bay e athap rorad ni ngar pared u fayleng ndariy n’umngin nap’an. Rayog ni nge mich u wan’um nra riyul’ e re thin ney ni kan micheg. Rayog ni nge fal’eg e re thin ney lanin’um u nap’an ni ga ra lemnag e piin nib t’uf rom ni kar m’ad. Rayog ni ngan fasegrad u nap’an nra gagiyeg Kristus nge piin yad ba muun ngak ni kar manged pilung “u lan bbiyu’ e duw.” (Rev. 20:6) Ku arrogom nrayog ni nge pagan’um ni faanra ka mum’ u m’on ko ngiyal’ nra gagiyeg Kristus riy u lan fare Biyu’ i Duw, maku yira fasegem ko yam’. Arrogon, “re l’agan’ ney e dabi m’ing lanin’dad riy.” (Rom. 5:5) Ireray e n’en nrayog ni nge taydad ni gad ba gel e chiney miki yibnag e felfelan’ ngodad ko pigpig rodad ngak Got. Machane, ku bay boch ban’en nrayog ni ngad filed ko fare thin ko 1 Korinth ko guruy ni 15, ma ireray e n’en be tamilangnag e bin migid e article.

TANG 147 Kan Micheg Nra Yag e Yafos ni Manemus Ngodad

^ par. 5 Bin som’on e Korinth ko guruy ni 15 e be weliy murung’agen e fos ko yam’. Mang nib ga’ fan e re machib ney u wan’dad, ma mang fan nib mich u wan’dad e fos ko yam’ ni tay Jesus? Gad ra weliy e fulweg ko gal deer ney u lan e re article ney, nge fulweg u boch e deer nib ga’ fan ni bay rogon ko fos ko yam’.

^ par. 56 MURUNG’AGEN E SASING: Jesus e ir e som’on ni yan nga tharmiy. (Acts 1:9) Bay boch i gachalpen nib muun ngay Thomas, nge James, nge Lydia, nge John, nge Maria, nge Paul ni ku yad ra un ngak ko yan nga tharmiy.

^ par. 58 MURUNG’AGEN E SASING: Reb e walag ni pumoon e ke yim’ leengin ni ke n’uw nap’an ni ur pigpiggow u taabang. Ba mich u wan’ ni yira faseg leengin ko yam’, ere ka be ulul ko pigpig ni be tay ngak Jehovah u fithik’ e yul’yul’.