1. Uw rogon ni magawon e tabinaw rok Josef ni bochan e awan’?

GUBIN fapi pumoon ni fak Jakob ni yad ba t’uf rok, machane Josef ni 17 e duw rok e ir e th’abi t’uf rok. Ere mang e rin’ fapi pumoon ni walagen Josef? Ri awan’rad ngak, ma bochan e awan’ rorad ma aram mar fanenikayed daken. Dariy ban’en ni ke rin’ Josef ko pi pumoon ni walagen nem ni nge yib tapgin ni ngar dabuyed daken. Yugu aram rogon, mar pied Josef nchuway’ ni nge mang sib, mar bannaged e chitamangirad nga rogned ngak nib gamanman ni maloboch e ir e ke li’ fak ke yim’. Awan’ rorad e aram e n’en ni kirebnag e gapas u lan e tabinaw rorad nge laniyan’ e chitamangirad.​—Gen. 37:3, 4, 27-34.

2. Mang fan nrib kireb e awan’ nrogon ni be yog e Galatia 5:19-21?

² Awan’ * e ba muun ko ‘tin nib kireb ban’en ni yima ar’arnag’ ni be yog e Bible nrayog ni nge taleg be’ ndabi mang girdien e gin suwon Got. (Mu beeg e Galatia 5:19-21.) Awan’ e ir e ba ga’ ni ma k’aring e tathil nga thilin e girdi’, nge cham, nge damumuw.

3. Mang e gad ra weliy ko re article ney?

³ N’en ni buch rok fapi pumoon ni walagen Josef e be tamilangnag rogon nrayog ni nge kireb thilin e girdi’ ni bochan e awan’, miki kireb e gapas u lan reb e tabinaw. Yugu aram rogon ndab da rin’ed e n’en ni rin’ fapi pumoon ni walagen Josef, machane gad gubin ni ma sum boch e lem nib kireb nga lanin’dad ma kub sasalap gum’ircha’dad. (Jer. 17:9) Ere aram fan ni bay yu ngiyal’ nrayog ni nga i awan’dad ngak yugu boch e girdi’. Chiney e ngad weliyed murung’agen boch e girdi’ u Bible nra ayuwegdad ni ngad nanged boch i fan nrayog ni nge sum e awan’ u gum’ircha’dad. Ku gad ra weliy boch e  kanawo’ nrayog ni ngad gelgad riy ko biney e lem ma gad mon’ognag e gapas u thildad.

4. Mang fan ni awan’ e pi Filistine ngak Isak?

⁴ Ba fel’ rogon e par rok be’. Isak e ir be’ ni boor ban’en rok, ere i awan’ e pi Filistine ngak ni bochan e re n’ey. (Gen. 26:12-14) Kur feked e but’ ngar suguyed lan gubin e pi luwed ni ma fek Isak e ran riy ni nge unum e gamanman rok. (Gen. 26:15, 16, 27) Bay boch e girdi’ e ngiyal’ ney ni yad bod e pi Filistine nem ni bochan e ma awan’rad ngak yugu boch e girdi’ ni kab fel’ rogon e par rorad ngorad. Gathi kemus ni yad baadag ni nge yag ngorad e tin bay rok be’, ya ku yad baadag ni nge mul e pi n’em u pa’ facha’.

5. Mang fan ni i awan’ e pi tayugang’ ko teliw ngak Jesus?

⁵ Boor e girdi’ ni baadag daken be’. Pi tayugang’ ko teliw rok e pi Jew e i awan’rad ngak Jesus ni bochan e boor e girdi’ ni baadag daken. (Matt. 7:28, 29) Jesus e ir e en owchen Got, ma i fil e tin riyul’ ko girdi’. Yugu aram rogon, me wereg e pi tayugang’ ko teliw nem boch e thin nde riyul’ u murung’agen ma yad be t’ar e thin nga daken ni bochan e nge kireb thin. (Mark 15:10; John 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Ere mang e rayog ni ngad filed ko re n’ey? Thingar da guyed rogon ndabi awan’dad ngak e piin baadag e pi walag u lan e ulung dakenrad ni bochan pi fel’ngirad nib manigil. Ya susun e ngad guyed rogon ni ngad folwokgad ko tin nib fel’ ni yad ma rin’.​—1 Kor. 11:1; 3 John 11.

6. Uw rogon ni dag Diotrefes ni be awan’ ngak boch e girdi’?

⁶ Kan pag fan boch e maruwel ngak be’ u lan e ulung. Nap’an e bin som’on e chibog, me awan’ Diotrefes ngak e piin yad ma yog e thin u lan e ulung ni Kristiano. Diotrefes e baadag “ni ir e nge yog e thin” ara nge ga’ lungun u puluwon e pi walag u lan e ulung. Ere wereg boch e thin nib kireb ni murung’agen apostal John nge boch e walag ni bochan e nge dab kun tay farad u lan e ulung. (3 John 9, 10) Yugu aram rogon ndab da rin’ed e n’en ni rin’ Diotrefes, machane rayog ni ngad tababgad ni nge awan’dad ngak reb e walag ni Kristiano ni bochan e kan pi’ reb e maruwel ngak u lan e ulung ni ud athapeged ni nge yag ngodad, nib ga’ ni faanra gad be lemnag ni ku rayog rodad ni ngad rin’ed fare maruwel ni bod rogon facha’ ara kab fel’ boch nga rogon nrayog ni nge rin’.

7. Uw rogon nrayog ni nge magawonnagdad e awan’?

⁷ Awan’ e bod e pan nib kireb. Nap’an nra sum e mit ney e lem u gum’ircha’dad, ma rayog ni nge mo’maw’ ni nge chuw. Boch e lem nib kireb ni bod ni nga i yib lanin’uy ngak be’, nge tolangan’, nge lem ni fel’ ngak e rayog ni nge gelnag e awan’ rok be’. Pan e rayog ni nge taleg ba ke floras ni kan yung ndabi ga’. Ere awan’ e ku rayog ni nge mo’maw’nag ngak be’ ni nge maruweliy boch e fel’ngin ni bod rogon e t’ufeg, nge runguy, nge sumunguy. Ere nap’an ni yug gad ra guy ni ke sum e biney e lem u gum’ircha’dad ma ngad guyed rogon ngad chuweged. Uw rogon ni ngad gelgad ko awan’?

8. Mang l’agruw e fel’ngin nrayog ni nge ayuwegdad ni ngad gelgad ko awan’?

⁸ Rayog ni ngad gelgad ko awan’ ni faan gad ra maruweliy e sobut’an’ me fel’ u wan’dad e tin bay rodad. Faanra ireray e gal fel’ngin ni be gagiyegnag lanin’dad, ma aram e dabi awan’dad ngak yugu boch e girdi’. Sobut’an’ e ra ayuwegdad ni nge dab da lemnaged ni ka gad ba fel’ ko tin ka bay e girdi’. Be’ nib sobut’an’ e der ma lemnag ni bay rogon ni nge yoor ban’en rok ko tin ka bay e girdi’. (Gal. 6:3, 4) Be’ nib fel’ u wan’ e tin bay rok e der ma lemnag e tin bay rok be’ ndariy rok ara i taarebrogonnag ir ngak yugu boch e girdi’. (1 Tim. 6:7, 8) Be’ nib sobut’an’ mab fel’ u wan’ e tin bay rok e nap’an nra guy be’ ni ke yag ban’en ngak nib manigil, ma ra felfelan’.

9. Mang e ra ayuwegdad gelngin Got nib thothup ni ngad rin’ed nrogon ni be yog e Galatia 5:16 nge Filippi 2:3, 4?

⁹ Faanra ngad siyeged e awan’ miki yag ni ngad maruweliyed e sobut’an’ me fel’ u wan’dad e tin bay rodad, ma aram e ba t’uf ni nge ayuwegdad  gelngin Got nib thothup. (Mu beeg e Galatia 5:16; Filippi 2:3, 4.) Gelngin Jehovah nib thothup e rayog ni nge ayuwegdad ni ngad fal’eged i yaliy e pi n’en bay u fithik’ i lanin’dad nge fan ni gad ma rin’ boch ban’en. Rayog ni nge ayuwegdad Got ni ngad chuweged boch e lem nib kireb ni bay rodad ma gad suguy lanin’dad nga boch ban’en nra pi’ e athamgil nga lanin’dad. (Ps. 26:2; 51:10) Am lemnag e n’en ni rin’ Moses nge Paul ni yow l’agruw ni’ nra siyegew boch ban’en nrayog ni nge k’aring e awan’ ngorow.

10. Mang reb e skeng ni mada’nag Moses? (Mu guy e sasing ni bay u wuru’ e re ke babyor ney.)

¹⁰ Moses e ir e i tay murung’agen e girdi’ rok Got, machane de guy rogon ni nge taleg boch e girdi’ ndabi yag e re tow’ath nem ngorad. Bod ni, immoy bayay ni fek Jehovah boch gelngin nib thothup ni ke pi’ ngak Moses nge pi’ ngak boch e pumoon u Israel ni yad ma yog e thin ni yad ba sak’iy u tooben fare tent ko m’ag rok Got. De n’uw nap’an nga tomuren, me rung’ag Moses ni ku bay l’agruw e pumoon ndawor ranow ko fare tent ko m’ag rok Got ni kun pi’ gelngin Got nib thothup ngorow ma yow be welthin ni bod rogon e profet. Ere mang e rin’ Moses u nap’an ni yog Joshua ngak ni nge taleg e gal pumoon nem? De awan’ Moses ni bochan e ke tow’athnag Jehovah e gal pumoon nem. Ya bochan ni ir be’ nib sobut’an’, ma aram miki felfelan’ ngorow ni bochan e rayog ni ngkur welthingow ni bod rogon e profet. (Num. 11:24-29) Mang e rayog ni ngad filed rok Moses?

11. Uw rogon nrayog ni nge folwok e piin piilal rok Moses?

¹¹ Faanra gur reb e piilal, ma bay bayay ni ka nog ngom ni ngam fil ngak yugu reb e walag rogon i rin’ reb e maruwel u lan e ulung nri ga baadag ni ga ma rin’, fa? Bod nsana rayog nri ga baadag ni ga ma yarmiy e Fol Wulyang ko Damit u gubin e wik. Machane faanra gur be’ ni gab sobut’an’ ni bod Moses, ma aram e dab mu lemnag ndaki ga’ fam ni bochan e ka nog ngom ni ngam ayuweg yugu reb e walag ni pumoon ya nge munmun me yag ni nge mang ir e i rin’ e re maruwel ney. Bin riyul’ riy e, ga ra felfelan’ ni ngam ayuweg walagem.

12. Uw rogon ni be dag boor e Kristiano e ngiyal’ ney nib fel’ u wan’rad e tin bay rorad mab sobut’an’rad?

¹² Kum lemnag reb e ban’en ni be buch rok boor e walag ni pumoon ni kar pilibthirgad. Boor e duw ni kar pigpiggad ni yad e piin ma yarmiy e piin piilal. Machane nap’an nra gaman 80 e duw rorad, ma aram me m’agan’rad ngay ni ngar talgad i rin’ e binem e maruwel. Pi walag ni pumoon ni yad ma lekag e ulung e ku nap’an nra taw ko 70 e duw rorad mar talgad i rin’ e binem e maruwel me m’agan’rad ngay ni ngkun pi’ yugu reb e maruwel nib thil ngorad. Nap’an fapi duw ni ka fini yan, ma boor e walag ni yad ma maruwel u Bethel u ga’ngin yang e fayleng ni kar talgad i rin’ e binem e maruwel ma yad be rin’ boch e maruwel nib thil ni fan ko machib. Pi walag ni pumoon nge ppin ney ni yad ba yul’yul’ e dawor ra dabuyed daken e pi walag ni yad be rin’ e pi maruwel ni ur rin’ed kafram.

13. Mang fan nrayog ni nge awan’ Paul ngak fa 12 i apostal?

¹³ Apostal Paul e ku ir be’ ni dag e kanawo’ nib fel’ u rogon ni i par nib fel’ u wan’ e tin bay rok mab sobut’an’. De pag Paul e awan’ ni nge sum nga gum’irchaen. Ba gel e maruwel ni i tay ni fan ko machib, machane i yog ni gaar: “Gag e th’abi sobut’ u fithik’ urngin e apostel​—ya ri dariy rogog ni nga nog ni gag reb e apostel.” (1 Kor. 15:9, 10) Fa 12 i apostal e ur uned ngak Jesus u nap’an e machib ni i tay u fayleng, machane Paul e fini mang reb e Kristiano u tomuren ni yim’ Jesus ngan faseg ko yam’. Yugu aram rogon ni munmun min dugliy ni nge mang “ba apostel ngak e piin ni gathi yad piyu Israel,” machane de mang reb fa 12 i apostal. (Rom. 11:13; Acts 1:21-26) Yugu aram rogon, me par Paul nib fel’ u wan’ e binem e tow’ath ni bay rok ko bin nge awan’ ngak e re 12 i pumoon nem nge rogon e maruwel ni ur ted Jesus u taabang.

14. Faanra ba fel’ u wan’dad e tin bay rodad mab sobut’an’dad, ma mang e gad ra rin’?

¹⁴ Faanra ba fel’ u wan’dad e tin bay rodad mab sobut’an’dad, ma aram e gad ra folwok rok Paul mu ud ted fan e piin ke pi’ Jehovah mat’awrad u  boch ban’en. (Acts 21:20-26) Ke yarmiy ni bay boch e pumoon ni kan mel’egrad ni ngar manged piilal u lan e ulung ni Kristiano. Yugu aram rogon dawor ra flontgad, machane ma sap Jehovah ngorad ni yad boch e “pumoon ni tow’ath.” (Efe. 4:8, NW, 11) Faanra ud ted fan e pi pumoon ney ni kan mel’egrad ni nga u rogned e thin rodad, mad sobut’naged lanin’dad ngad folgad ko fonow ni yad be pi’, ma aram e rayog ni ngad pared ni gad ba chugur ngak Jehovah mab gapas thildad pi walagdad ni Kristiano.

15. Mang e ba t’uf ni ngad rin’ed?

¹⁵ Dabiyog ni ngad pared nib gapas thildad ni faanra i awan’dad ngodad. Ba t’uf ni ngad chuweged e awan’ u gum’ircha’dad ma gad guy rogon ni nge dab da k’aringed boch e girdi’ ni nge awan’rad ngodad. Ireray boch ban’en nrib ga’ fan nthingar da rin’ed ni faanra nge yag nda folgad ko n’en ke tay Jehovah chilen ni aram e ngad “nameged e pi n’en ni ma fek e gapas i yib, nge pi n’en ni ma gelnagdad [“ma pi’ e athamgil nga lanin’uy,” NW].” (Rom. 14:19) Mang boch ban’en nrayog ni ngad rin’ed me yag nda ayuweged yugu boch e girdi’ ni nge dabi awan’rad, ma uw rogon ni ngad mon’ognaged e gapas u thildad?

16. Uw rogon nrayog ni ngad ayuweged yugu boch e girdi’ ni ngar gelgad ko awan’?

¹⁶ Rogon e lem nge ngongol rodad e rayog ni nge rin’ ban’en ngak yugu boch e girdi’. Baadag e re fayleng ney ni ngaud ‘ufgad’ ko tin bay rodad. (1 John 2:16) Machane mit ney e lem e ma k’aring e awan’. Ere faan gad ra guy rogon ni nge dab ud pared ma gad be weliy murung’agen e tin bay rodad ban’en ara boch ban’en ni gad be lemnag ni ngad chuw’iyed, ma aram e rayog ni ngad ayuweged  yugu boch e girdi’ ni nge dabi awan’rad ngodad. Maku reb e, rogon e ngongol rodad u nap’an yira pi’ reb e tow’ath ngodad u lan e ulung e ku ra ayuweg yugu boch e girdi’ ni nge dabi awan’rad ngodad. Faanra ud pared ni yug gad be weliy murung’agen e pi maruwel ni gad ma rin’, ma aram e gad be momnag ko girdi’ ni nge awan’rad ngodad. Machane, faanra ud daged ni gad be lemnag yugu boch e girdi’ mu u dogned ngorad e tin nib fel’ ni yad ma rin’, ma aram e gad be ayuwegrad ni nge fel’ u wan’rad e tin bay rorad, maku gad be mon’ognag e taareban’ nge gapas u lan e ulung.

17. Mang e yag ni nge rin’ fapi pumoon ni walagen Josef, ma mang fan?

¹⁷ Rayog ni ngad gelgad ko awan’! Am lemnag bayay e n’en ni buch ko fapi pumoon ni walagen Josef. Boch e duw nga tomuren nra gafgownaged Josef, ma aram mu kur mada’gad bayay u Egypt. U m’on ni yog Josef ngorad ko ir mini’, ma aram me skengnagrad ni nge guy ko kar thilgad fa dawor. I piningrad ko abich, ma Benjamin ni ir e en th’abi bitir rorad e boor e ggan ni pi’ ngak ko tin ka bay i walagen. (Gen. 43:33, 34) Yugu aram rogon, ma de awan’ fapi pumoon ni walagen ngak Benjamin. Ya ra daged ni yad be lemnag walagrad nge Jakob ni chitamangirad. (Gen. 44:30-34) Bochan ni yag rok fapi pumoon ni walagen Josef ni ngar talgad ndab ki awan’rad, ma aram me yag ni ngki yib e gapas nga lan e tabinaw rorad bayay. (Gen. 45:4, 15) Ere, ku arrogodad ni faan gad ra guy rogon ni nge chuw e biney e lem rodad, ma aram e rayog ni nge par e tabinaw nge ulung rodad ni bay e gapas riy.

18. Faan gad ra guy rogon ni nga i par nib gapas thildad, ma mang angin nra yib riy nrogon ni bay ko James 3:17, 18?

¹⁸ Baadag Jehovah ni ngad gelgad ko awan’ ma gad mon’ognag e gapas u thildad. Thingar da athamgilgad nib gel ya nge yag nda maruweliyed e gali n’ey. Kad weliyed ko re article ney nib mom ni nga i awan’dad ku be’. (Jas. 4:5) Ku gad be par u ba fayleng ni ma mon’ognag e mit ney e lem. Machane, faan gad ra maruweliy e sobut’an’, me fel’ u wan’dad e tin bay rodad, miki ga’ fan yugu boch e girdi’ u wan’dad, ma aram e dab i awan’dad ngak yugu boch e girdi’. Ya bin riyul’ riy e, ra ud guyed rogon ni nga i par nib gapas thildad ya nge yag nda maruweliyed boch e fel’ngin nib manigil.​—Mu beeg e James 3:17, 18.