Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

MURUNG’AGEN BE’

Kemus ni Maruwel Rog e Kug Ngongliy

Kemus ni Maruwel Rog e Kug Ngongliy

KE PAG guyey e duw ni ke ayuweg Donald Ridley e Pi Mich Rok Jehovah u boch e oloboch ni kan togopuluwnag ngorad. Boor e maruwel nib ga’ fan ni ka i rin’ ni nge ayuweg mat’awun boch e m’ar ni ngar siyeged ndabin pi’ e racha’ ngorad. Ki yag ni nge ayuweg e Pi Mich Rok Jehovah ni ngar gelnaged boor e case ni kan fek nga boch e tagil’ e puf oloboch u Meriken nib ga’. Pi fager rok e ba ga’ ni yad ma pining Don ngak. Ma cha’ney e ir be’ nib pasig, mab sobut’an’, ma ma pag fan u boch ban’en.

Nap’an e duw ni 2019, ma aram min pirieg ba mit e m’ar rok Don ndariy e falay riy. Ba papey ni ubchiya’ e re m’ar rok nem, ma aram me yim’ ko August 16, 2019. Baaray murung’agen e cha’ney.

Ni gargelnageg ko duw ni 1954 u St. Paul, Minnesota ni bay u Meriken. Gallabthir rog e dar flaabgow maku dar gafgowgow, ma gamad ba Katolik. Gamad lal e bitir u gubin me gag e gub migid ko en th’abi ilal. Nap’an ku gub bitir, ma ug un nga reb e skul ko Katolik ma gag reb e mistrand. Yugu aram rogon, ma gathi ri boor ban’en u murung’agen e Bible ni gu manang. Yugu aram rogon nib mich u wan’ug nsana bay ba Got ni ir e ke sunmiy urngin ban’en, machane daki mich u wan’ug e pi n’en ni un fil u galesiya.

KUG FIL E TIN RIYUL’

Nap’an e bin som’on e duw ni kug un nga reb e skul ni yima fil murung’agen e motochiyel ko am nge nam riy, ma aram me yib e Pi Mich Rok Jehovah nga tafenag. Rofen nem e gu be maluknag e mad rog, ma aram me yog e re wu’ i mabgol ni baaram nra bow nga tafenag ni bay fin ki reb e rran mar sulow. Ere nap’an ni kur sulow bayay, ma l’agruw e deer nug fith ngorow ni aram e: “Mang fan nder yag ni nge fel’ rogon e tin nib fel’ e girdi’?” nge “Uw rogon nrayog ni ngan pirieg e bin riyul’ e felfelan’?” I m’agan’ug ngay ni nggu fek ba ken fare babyor ni Thin Nriyul’ Ni Ma Pow’iy I Yan Ko Yafas Ni Manemus nge fare Bible ni New World Translation of the Holy Scriptures nra piew ngog nib green ramaen. Ki m’agan’ug ngay ni nggu un ko fol Bible. Nap’an nug un ko fol Bible ma boor ban’en nib beech ni yag ni nge tamilang u wan’ug. Rug felfelan’ u nap’an nug fil ni Gil’ilungun Got e aram e re am nra gagiyegnag e fayleng. Ya rayog ni ngguy nder yag ni nge fel’ rogon e gagiyeg ni be tay e girdi’, ma bochan e re n’ey ma aram fan ni ke sug e fayleng ko amith, nge gafgow, nge tin nde mat’aw, nge boch ban’en ni be buch ni be kireban’ e girdi’ ngay.

U tabolngin e duw ni 1982 mug ognag e yafos rog ngak Jehovah, ma nap’an ni chugur nga tungun e re duw nem ma aram mug un ko taufe u nap’an fare convention ni kenggin e “Kingdom Truth” ni thin ni Meriken nni tay u reb e naun nib ga’ ni bay u St. Paul. Reb e wik nga tomuren, mug sul ko re naun nem nni tay e convention riy ni nggu fek ba skeng ni ma fek be’ ni ke un ko skul ni yima fil e motochiyel riy u m’on nrayog ni nge mang reb e lawyer u Minnesota. U tabolngin e October, ma aram mi nog ngog ni kug passnag e re skeng nem ni aram e rayog ni nggu tabab ko maruwel ni gag reb e lawyer.

Nap’an fare convention nni tay ni kenggin e “Kingdom Truth,” mug mada’nag be’ ni ka nog Mike Richardson ngak ni ir reb e walag ni ma pigpig u Bethel u Brooklyn. Ere yog ngog ni bay reb e ofis ni kan ngongliy ko tochuch rodad ni yima rin’ boch e maruwel riy ni fan ko pi oloboch ni yibe togopuluwnag ngak e Pi Mich. Ere yib ngan’ug fapi thin ni yog fare moon nib tolang ni be’ nu Ethiopia ni bay ko Acts 8:36, ma aram mug fitheg ni lungug, ‘Mang e be talegeg ndab gog ni nggu un ko maruwel ko re Ofis ney?’ Tomuren ma aram mug fal’eg e babyor rog ni nggu un ko pigpig u Bethel.

Dabun e gallabthir rog ni kug mang reb e Pi Mich Rok Jehovah. Ere fitheg e chitamag ko re maruwel nem ni nggu un ngay u Bethel e bay angin nra yib ko maruwel nug be tay ni gag reb e lawyer fa dariy. Ma aram mug weliy ngak ni binem e maruwel ni nggu rin’ e gag e kug ognageg ngay. Gog ngak nra reb e pul ma 75 e dolla ni yira pi’ ngog ni aram urngin e salpiy ni yima pi’ ngak e piin yad ma pigpig u Bethel ni nge ayuwegrad ko maruwel ni yad be tay u rom.

Bochan ni ke m’agan’ug ngay ni nggu maruwel u reb e tagil’ e puf oloboch, ma aram e dabiyog ni nggu tabab ko maruwel u Bethel ni ka chingiyal’ nem. Ere nap’an e duw ni 1984, mfin aram e ngiyal’ nug tabab ko pigpig u Bethel u Brooklyn, New York. Ma aram min teg ni ngaug maruwel ko fare Ofis ni yima rin’ boch e maruwel riy ni fan ko pi oloboch ni yibe togopuluwnag ngak e Pi Mich. Pi n’en nug fil u nap’an nug be maruwel ko fare tagil’ e puf oloboch ni ug maruwel riy e ayuwegeg ko pi n’en ni buch nga tomuren nug tabab ko maruwel ko re ofis ney.

MARUWEL NNI TAY KO FARE STANLEY THEATER

Rogon yaan fare Stanley Theater u nap’an ni ka fin chuw’iy

Nap’an e November ko duw ni 1983, ma aram min chuw’iy fare naun ni ka nog e Stanley Theater ngay ni bay u Jersey City u New Jersey. Ere ngongliy e pi walag e babyor ni ngan pi’ mat’awrad ni ngar ngongliyed boch ban’en ko re naun nem ni bay rogon ko gamig nge pipe ko ran nge kolosis. Nap’an nra mada’gad boch e tayugang’ ko re binaw nem, ma aram me yog e pi walag ngorad ni yad be lemnag ni ngan fal’eg e re Stanley Theater nem ni nge mang tagil’ e convention ko Pi Mich Rok Jehovah. Machane bay e magawon ko re n’ey, ya rogon e motochiyel u Jersey City ni be weliy rogon e pi n’en rayog ni ngan rin’ nga reb e naun nge reb e be yog ni kemus ni yigoo yungi n’en ni ma par e girdi’ riy e rayog ni ngan tay e pi naun riy ni fan ko muulung ni ma tay e pi yurba’ i teliw. Ma fare Stanley Theater e bay u bangi ban’en ni tagil’ e siyobay. Ere yog e pi tayugang’ ko re binaw nem ndab ra ngongliyed e babyor ni be pi’ mat’awun e pi walag nrayog ni ngar rin’ed boch ban’en ko re naun ney. Ere wenig e pi walag ni ngar thilyeged e n’en ni kar dugliyed, machane dan fanay e wenig rorad.

Nap’an e bin som’on e wik nug tabab ko maruwel u Bethel, ma aram me fek e ulung rodad e re magawon ney nga tagil’ e puf oloboch. Bochan ni ka ug maruwel u reb e tagil’ e puf oloboch u St. Paul u Minnesota u lan l’agruw e duw, ma boor ban’en ni gu manang u murung’agen boch e magawon ni aray rogon ni yima fek nga tagil’ e puf oloboch ni ngan pithig. Bay reb e pumoon ni ir e lawyer ko Pi Mich ni yog nre Stanley Theater nem e ka un rin’ boor ban’en riy, ya ka immoy ni tagil’ e miyal kachido maku yima musik riy. Ere mang fan ndabiyog ni nge tay barba’ e teliw e muulung rorad u rom? Ere gay e re tagil’ e puf oloboch nem murung’agen e re n’ey ma aram mar dugliyed ni ke togopuluw yu Jersey City nga mat’awun e girdi’ ni ngar rin’ed boch ban’en ni bay rogon ko teliw. Ere nog u tagil’ e puf oloboch ko re binaw ney ni ngar ngongliyed e babyor ni be pi’ mat’awun e Pi Mich ni ngar rin’ed boch e maruwel ko re naun ney. Aram e ngiyal’ nug tabab ni ngguy rogon ni be tow’athnag Jehovah e ulung rok ni aram e be fanay boch ban’en ni bay rogon ko motochiyel ko nam ni nge bing kanawoen e maruwel rok ni nge yan nib fel’ rogon. Rug felfelan’ ni yag ni nggu un i rin’ e re maruwel ney.

Boor ban’en ni ngongliy e pi walag ko re naun ney, ma de gaman reb e duw nga tomuren ko September 8, 1985, ma aram min tay e graduation ko fa bin 79 e class ko fare skul u Gilead ko fare Jersey City Assembly Hall. Ba gel e felfelan’ nug tay ni ke yag ni nggu un i pi’ e ayuw ko biney e maruwel ni fan ngak Jehovah. Ba gel e felfelan’ nug tay riy ko bin baaram e maruwel ni ug rin’ kafram ni gag reb e lawyer u m’on ni nggu tabab ko pigpig u Bethel. Machane, dagnang e ngiyal’ nem ni ku ra fanayeg Jehovah ni nggu un i pithig yugu boch e oloboch ni un togopuluwnag ko Pi Mich boch nga tomuren.

KUG UN I AYUWEG MAT’AWUN BOCH E WALAG NI NGAR UNED KO TAFALAY NDAB RA FANAYED E RACHA’

Nap’an e pi duw u thilin e 1980 nge 1989, mab ga’ nder ma tay e pi togta nge aspital fan mat’awun e Pi Mich ni kar ilalgad ndubrad ni ngan pi’ e racha’ ngorad. Ba ga’ ni piin nib pin nib diyen e ba gel e magawon ni yad ma mada’nag ni bochan e ba ga’ ni ma lemnag e pi tapuf oloboch ndariy mat’awrad ni ngar siyeged ndabin pi’ e racha’ ngorad. I yog e pi tapuf oloboch ni faanra dabi fanay reb e matin e racha’, ma rayog ni nge yim’ me par fak ndariy e chitiningin.

Nap’an e December 29, 1988, ma bay reb e walag nib pin ni ka nog Denise Nicoleau ngak ni boor rachaen ni yan u nap’an ni gargeleg bochi pagel ni fak. Ere yan e hemoglobin rok nga but’ nge lich ko 5.0, ma aram me yog e togta rok ngak ni nge pi’ mat’awun ni nge pi’ e racha’ ngak, machane me siyeg Sister Nicoleau e re n’ey. Faani bin migid e kadbul nga tomuren, ma aram me yog e aspital ngak reb e tapuf oloboch ni nge pi’ mat’awrad ni ngar pied e racha’ ko re walag ney. Ma aram me pi’ fare tapuf oloboch mat’awun e aspital ni ngar pied e racha’ ngak Sister Nicoleau nde yog ngorow figirngin ni ngar weliyew fan ni dubrow ni nge fanay e re walag ney e racha’ fa yog ngorow e n’en ke pi’ mat’awun e aspital ni ngar rin’ed.

Nap’an e Biyernes ko December 30, me pi’ e aspital e racha’ ngak Sister Nicoleau ni yugu aram rogon nri be yog figirngin nge girdien e tabinaw rok ni yad bay u rom ndabin pi’ e racha’ ko re walag ney. Faani blayal’ ma aram min kol in i girdien e tabinaw rok e re walag ney nge taareb ara l’agruw e piilal ni bochan e yibe yog ni kar taleged woen e pi togta ndabiyog ni nga ranod ko gin bay e bet rok Sister Nicoleau riy ni ngar pied e racha’ ngak. Faani Sabado ni kakadbul ko December 31, ma aram min weliy ko news u New York City nge Long Island murung’agen e pi cha’ney ni kan kolrad.

Yaamow Philip Brumley u nap’an ni ka gamow ba pagel boch

Faani Montag ni kakadbul, ma aram mug wan gu non ngak reb e tapuf oloboch ni ka nog Milton Mollen ngak ni ma maruwel u reb e tagil’ e puf oloboch nib ga’ boch. Gu weliy murung’agen e re case ney ngak, mug tamilangnag ngak ni ke sayin fare tapuf oloboch ko babyor ni be pi’ mat’awun e aspital ni ngar pied e racha’ ko re walag ney ndan fek e re case nem nga tafen e puf oloboch. Ere yog Justice Mollen ngog ni nggu wan nga ofis rok e rofen nem ni mithigyal’ ya nge yag nni weliy murung’agen e re case ney nge rogon e motochiyel nib l’ag ngay. Philip Brumley nreb e walag ni pumoon ni ma yarmiy rogon e maruwel ni gamad ma rin’ ko gin baaram nug ma maruwel riy u Bethel e ir e un ngog nggu warow gguyew Justice Mollen e rofen nem ni mithigyal’. Ki pining e re tapuf oloboch nem e lawyer ko fare aspital ni nge yib. Ba gel e maluagthin nug ted e rofen nem. Bay ba ngiyal’ ni taw ngay, me yoloy Brother Brumley boch e thin nga ba ke babyor ni be yol nga langgin ni be yog ngog ni “nggu warnag boch e thin rog.” Ba manigil e fonow ni pi’ ngog ni bochan e gu be non nib gel merin e thin ni gu be yog ni kug damumuw, ya gu be guy rogon ni nggu micheg nde puluw e n’en be yog e lawyer ko fare aspital.

I tabab ko ba’ ni gilay’ i yan ko ba’ ni mat’aw: Richard Moake, Gregory Olds, Paul Polidoro,Philip Brumley, gag, nge Mario Moreno​—ireray e pi cha’ ni lawyer romad u nap’an fare case nni tay u reb e Tagil’ e Puf Oloboch nib Ga’ u Meriken u thilin e ulung rodad nge fare binaw nu Stratton.​—Mu guy e Awake! ko January 8, 2003

Sogonap’an reb e awa nga tomuren, me yog Justice Mollen ni ireray e re case nth’abi som’on ni yira pithig ko bin migid e rran nga tomuren. Nap’an ni gamad be n’en ni nggu chuwgad u ofis rok Justice Mollen e rofen nem, ma aram me yog ni fare lawyer ko fare aspital e ba “mo’maw’ e maruwel nra rin’ ko bin migid e rran.” Re n’ey ni yog e be yip’ fan nib mo’maw’ rok fare lawyer ni nge micheg ni bay mat’awun e re aspital nem ni nge towasariy Sister Nicoleau ni nge fanay e racha’. Gu thamiy rog e rofen nem ni be micheg Jehovah nrayog ni nggu gelnaged e re case nem. Rug ngat nga rogon nug guy ni be fanaymad Jehovah ni nggu lebguyed e n’en nib m’agan’ ngay.

Gu maruwelgad e rofen nem nge n’uw e nep’ ni gamad be fal’eg rogon e n’en ni nggogned u nap’an yira yan nga tagil’ e puf oloboch ko bin migid e rran ngay ni kadbul. Rib chugur e re tagil’ e puf oloboch nem ko Bethel u Brooklyn, ere yooren i gamad e yan u but’ e ngaram. Tomuren ni rung’ag aningeg e tapuf oloboch e n’en nug weliyed, ma aram mar dugliyed ni n’en ke rin’ fa binem e tapuf oloboch ni ke pi’ mat’awun fare aspital ni ngar pied e racha’ ko fare walag e ban’en nsusun e dabi rin’. I yog e re tagil’ e puf oloboch nem nib fel’ e rok Sister Nicoleau ma re n’em ni ngan sayin nga bang e babyor ni be pi’ mat’awuy ni ngan rin’ ban’en ngak reb e m’ar ndawor ni motoyil ngak ni nge weliy rogon laniyan’ riy e ba togopuluw nga mat’awun e girdi’ u tan e motochiyel.

De n’uw nap’an nga tomuren miki yog e bin th’abi ga’ e tagil’ e puf oloboch ni bay u New York ni bay mat’awun Sister Nicoleau ni nge un ko tafalay ndabi fanay e racha’. Biney e case nug un i pithig e ireray e bin som’on u aningeg e case ni bay rogon ko racha’ nni fek nga boch e tagil’ e puf oloboch nib ga’ u Meriken min gel riy. (Mu guy fare kahol ni kenggin e “ Boch e Case ni Kad Gelnaged u Boch e Tagil’ e Puf Oloboch nib Ga’.”) Ku bay boch e lawyer u Bethel ni kug un ngorad i pithig boch e case ni bay rogon ko en nge ayuweg reb e bitir, ara ba wu’ e mabgol ni nge dar, nge boch e motochiyel nib l’ag nga rogon boch ban’en ni ngan rin’ nga yu yang e binaw nge boch e naun.

MABGOL NUG UN NGAY NGE TABINAW ROG

Yaamow Dawn ni ppin rog

Nap’an nug mada’gow Dawn ni ppin rog ko som’on, ma kar dargow e bin baaram e pumoon ni i leay ko som’on ma bay dalip e bitir ni fakrow. Ma maruwel maku ma pioneer. Rib mo’maw’ rogon e par rok, machane rug ngat nga rogon ni ke dugliy u wan’ ni nge pigpig ngak Jehovah. Nap’an e duw ni 1992, ma aram mug unew ko fare District Convention nni tay u New York City ni thin ni Meriken ni kenggin e “Light Bearers,” ma aram mu gog ngak nug baadag ni nge fel’ e thin romow ya nge yag ni nggu nangew gamow nib fel’ rogon. Reb e duw nga tomuren, ma aram mug mabgolgow. Kari tow’athnageg Jehovah ni ke yag reb e ppin ngog ni ma m’oneg Jehovah u wan’ maku ir be’ ni ma par nib felfelan’. Riyul’ ni boor ban’en ni ke pi’ Dawn ngog nib manigil u n’umngin nap’an e yafos romow u taabang.​—Prov. 31:12.

Nap’an nug mabgolgow, ma ke gaman 11, nge 13, nge 16 e duw ko pi bitir nem. Gu baadag ni nggu mang reb e matam nib manigil nrayog ni ngaug ayuwegrad. Ere ug fal’eg i beeg ma gu be fol u gubin ban’en nug be pirieg u lan e yu ke babyor rodad ni murung’agen rogon ni ngam chuguliy boch e bitir ni gathi fakmew be’ ni kam leay. Bay e magawon ni ka ug mada’nag u lan e pi duw ni ke yan, machane gu be felfelan’ ni ke m’agan’ e pi bitir ney ngay ni nggu mang fager rorad nge chitamangirad ni be pagan’rad ngog. Gamow ma pag e pi fager rok pi fakmow ni ngaur bad nga tabinaw romad, ma gamow ba felfelan’ ngay ni ma yib e pi fel’ yangaren ney nga tabinaw romad.

Nap’an e duw ni 2013, ma aram mug warow Dawn gu parew nga Wisconsin ni nggu ayuwegew e gallabthir romow. Rug gin ngay ni bochan e dag tal ko pigpig ni gu be tay u Bethel. Nog ngog ni nggu ulul i ayuweg e ulung rodad u boch e maruwel nib l’ag nga rogon ni yibe pithig boch e oloboch ni yibe togopuluwnag ko Pi Mich.

KE THIL BOCH BAN’EN NIB TOMGIN

Nap’an e September ko duw ni 2018, mug thamiy ni bay ban’en ni ke buch u k’angag. Ere gu wan gguy e togta romow, machane de yag ni nge pirieg e m’ar rog. Boch nga tomuren, me yog yugu reb e togta ngog ni nggu wan gguy e togta ko nguchey. Ere nap’an e January ko duw ni 2019, ma aram me yog yugu reb e togta ngog nsana bay ba mit e m’ar rog nri in e girdi’ e kan pirieg ni bay rok, ma re miti m’ar ney e ra magawonnag rogon nra i maruwel dowag ni ga’ngin.

Dalip e rran nga tomuren u nap’an nug be un nga ba mit e gosgos nrug baadag, ma aram mug dol’ nge m’ing paag. Ka nap’an ni gub bitir ni ka ug un ko re miti gosgos ney ma ri gub cheg riy. Ere gu nang ndabkiyog ni nggu gagiyegnag rogon e bitbit ni gu be tay.

Ka rug felfelan’ ni ke yag ni nggu un i ayuweg e ulung rok Jehovah ko maruwel nug ma rin’ ni gag reb e lawyer. Ku gub felfelan’ ni boor e article ni kug yoloy ni fan nga yu ken e babyor ni ma beeg e togta, nge lawyer, nge pi tapuf oloboch. Ku bay boch e welthin ni kug pi’ u ga’ngin yang e fayleng ni be ayuweg mat’awun e girdi’ rok Jehovah ni ngar mel’eged boch e tafalay nrayog ni ngar uned ngay ndab ra fanayed e racha’. Yugu aram rogon, ma gu baadag ni nggu sul u daken fare thin ko Luke 17:10 ni faan be yog ni: ‘Gub tapigpig; ni ke mus ni maruwel rog e kug ngongliy.’