1, 2. Uw rogon ni dag David nib yul’yul’ ngak Got? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

 IMMOY reb e nep’ ni yan David nge Abishai nga fithik’ 3,000 i salthaw ni yad be mol. Mi yow pirieg Saul ni Pilung ni ke mol nib liyeg e pi salthaw nem. Ka i yan u daken e ted u Judea ni be gay David ni nge li’ ngem’. Ere, nap’an ni pirieg Abishai nge David Saul u rom, me gaar Abishai ngak David: “Mu pageg nggu rugoy e sarey rok ngak, nggu michgiy u but’ nri taab yay​—dabi man e l’agruw yay ni nggu rugoy!” Machane, me yog David ban’en ngak Abishai ni yira gin ngay! I gaar ngak: “Ri dab mu maad’ad ngak! Somol e ra gechignag e en nra rin’ e kireb ngak e re pilung ni ke turguy. . . . Somol e dabun ni ngguy rogon nggu gafgownag e en ni ke tay ni pilung!”​—1 Sam. 26:8-12, BT.

² Manang David e n’en nib t’uf ni nge rin’ ya nge yag ni par nib yul’yul’ ngak Got. Der lemnag ni nge gafgownag Saul. Mang fan? Ya bochan ni Got e ir e ke dugliy Saul ni nge mang pilung u Israel. Ma pi tapigpig rok Jehovah  ni yad ba yul’yul’ e yad ma tayfan e piin ni ke dugliyrad Jehovah ni ngar rin’ed boch e maruwel ni fan ngak. Arrogon, baadag Jehovah ni ‘nge ga’ fan e yul’yul’ u wan’’ urngin e pi tapigpig rok.​—Mu beeg e Mikah 6:8.

3. Uw rogon ni par Abishai nib yul’yul’ ngak David?

³ I tay Abishai fan David. Bod nnap’an ni be guy David rogon ni nge mithag e ngongol ndarngal ni kar rin’ew Bath-sheba, ma aram me yog ngak Joab ni be’ ni walagen Abishai ni nge guy rogon ni nge yim’ Uriah ni figirngin Bath-sheba u nap’an e mahl. (2 Sam. 11:2-4, 14,15; 1 Kron. 2:16) Dabisiy ni rung’ag Abishai murung’agen e n’en ni ke lemnag David ni nge rin’, machane kki ulul ni nge tayfan David ni bochan e Got e ir e ke mel’eg ni nge mang pilung. Maku reb e, dariy ba ngiyal’ ni guy Abishai rogon ni nge fanay mat’awun ni ir e ga’ ko salthaw nu Israel ni nge lag e liw ko pilung. Ya gubin ngiyal’ ni i ayuweg David u pa’ e piin ni ur chelgad ngaur togopuluwgad ngak nge pi toogor rok.​—2 Sam. 10:10; 20:6; 21:15-17.

4. (a) Uw rogon ni kad nanged ni David e ir be’ nib yul’yul’ ngak Got? (b) Mang e ku gad ra weliy murung’agen?

⁴ Bochan ni siyeg David ni nge li’ Saul ni Pilung, ma be m’ug riy ni ir reb e tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’. Nap’an ni kab pagel David, me li’ facha’ nu Filistia ni ka nog Goliath ngak ni bochan e “be darifannag e salthaw rok Got.” (1 Sam. 17:23, 26, 48-51) Ma nap’an ni rin’ reb e denen nrib ubchiya’ u nap’an ni ke mang pilung ni aram e ra parew be’ ni gathi mabgol rok, miki yan u thaan be’ ni ngan li’ ngem’, ma aram me l’og Jehovah reb e profet rok ni ka nog Nathan ngak ni nge yal’uweg. Machane, me wenignag David e denen rok me kalngan’. (2 Sam. 12:1-5, 13) Ma nap’an ni ke pilibthir, ma kki ulul ni nge par nib yul’yul’ ngak Got. Bod ni, i pi’ boch ban’en ni immoy rok nib tolang puluwon ni ngan fanay u nap’an ni yibe ngongliy e tempel rok Jehovah. (1 Kron. 29:1-5) Riyul’ nrib gel e kireb ni rin’ David, machane ir be’ nib yul’yul’ ngak Got. (Ps. 51:4, 10; 86:2) Nap’an ni gad be fil murung’agen David nge boch e girdi’ ni ur moyed ko ngiyal’ ni immoy riy, ma ngad gayed e fulweg ko pi deer ni baaray ni be gaar: Mini’ e thingar da pared ni gad ba yul’yul’ ngak ni gubin ngiyal’? Faanra ngad pared ni gad ba yul’yul’, ma mang boch e fel’ngin nib t’uf ni nge m’ug ko ngongol rodad?

5. Mang e gad be fil ko n’en ni oloboch Abishai riy?

⁵ Nap’an ni yan Abishai ko gin ni bay Saul nge pi salthaw rok riy, ma de puluw rogon ni lemnag ko mini’ e thingari par nib yul’yul’ ngak. I guy rogon ni nge par nib yul’yul’ ngak David. Ere, aram fan ni baadag ni nge li’ Saul ni Pilung nge yim’. Machane, me taleg David nde rin’ e re n’em ni bochan e manang nib kireb ni ngan “gafgownag e en ni ke tay [Jehovah] ni pilung.” (1 Sam. 26:8-11, BT) Bay ban’en nib ga’ fan ni gad be fil ko re n’ey. Gad be fil riy nnap’an nra t’uf ni ngad dugliyed ko mini’ e ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak, mab t’uf ni ngad lemnaged boch e pi kenggin e motochiyel u Bible nrayog ni nge ayuwegdad ni ngad dugliyed e n’en nib puluw ni ngad rin’ed.

6. Yugu aram rogon ni gad baadag ni ngad yul’yul’gad ko pi fager rodad nge chon e tabinaw rodad, machane mang fan nthingar da kol ayuwgad ko re n’ey?

⁶ Yul’yul’ e ban’en ni ma sum u gum’irchaey. Machane gad manang ni gum’irchaen e girdi’ e ba sasalap. (Jer. 17:9) Ya mus ngak be’ nib yul’yul’ ngak Got nrayog ni nge lemnag nthingari par nib yul’yul’ ngak reb e fager rok nrib pach e thin rorow ara reb i girdien e tabinaw rok ni yugu aram rogon ni bay ban’en nib kireb ni be rin’ fare fager rok ara facha’ ni girdien e tabinaw rok. Mus ni faanra ke chuw be’ nrib chugur ngodad ko tin riyul’, ma thingar dab da paged talin ni Jehovah e ir e ba ga’ fan ni ngaud pared ni gad ba yul’yul’ ngak ni gubin ngiyal’.​—Mu beeg e Matthew 22:37.

7. Uw rogon ni par reb e walag nib pin nib yul’yul’ ngak Got u nap’an ni mada’nag reb e magawon nib mo’maw’?

⁷ Ku rayog ni nge mo’maw’ rogon ni ngad dugliyed e en ni ngad yul’yul’gad ngak u nap’an ni yira tharbog reb i girdien e tabinaw rodad ko ulung. Am lemnag e n’en ni buch rok reb e walag ni ka nog Anne ^[1] ngak. Immoy reb e rran ni call e chitiningin ni kan tharbog ko ulung me yog ngak ni baadag ni nge yib i guy ni bochan e ke kireban’ ndakir yag ni ngar nonad chon e tabinaw rok. Kari kireban’ Anne ko n’en ni yog e chitiningin ngak ma aram me yog ngak ni bayi yoloy bangi babyor nge pi’ ngak. Ere, u m’on ni yoloy fagi babyor, ma aram me beeg boch e pi kenggin e motochiyel u Bible. (1 Kor. 5:11; 2 John 9-11) Tomuren e re n’ey ma  aram me tabab Anne ni nge yoloy fagi babyor rok. I puguran ko chitiningin ni ir e ke kirebnag e tha’ u thilrad chon e tabinaw rok ni bochan e kireb ni ke rin’ nde kalngan’ riy. Ma aram me yog Anne ngak u lan e gi babyor nem ni gaar: “Kemus nrogon me yag ni ngkum felfelan’ bayay e ngam sul ngak Jehovah.”​—Jas. 4:8.

8. Mang boch e fel’ngin nra ayuwegdad ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Got?

⁸ Yul’yul’ ni i tay boch e tapigpig rok Got ni ur moyed u nap’an David e ku be tamilangnag ni bay dalip e fel’ngin nrayog ni nge ayuwegdad ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Got. Re dalip i fel’ngin nem e aram e sobut’an’, sumunguy, nge ngan par ndab ni rus. Chiney e ngad weliyed e pi fel’ngin ney nreb nge reb.

9. Mang fan ni guy Abner rogon ni nge li’ David?

⁹ Nap’an ni fek David lolugen Goliath i yib ngak Saul ni Pilung, ma bay l’agruw ni’ ndabisiy ni ur moyew u rom ni ur rung’agew e n’en ni i weliy David nge Saul ni Pilung. Bagayow e aram Jonathan ni fak Saul ni ir faen ni ngongliy e m’ag u thilrow David ni ngar parew ni yow ba fager. Ma bagayow e aram Abner ni ir e en nib ga’ ko salthaw rok Saul. (1 Sam. 17:57–18:3) Boch nga tomuren mi i ayuweg Saul u nap’an ni be guy rogon ni nge li’ David nge yim’. Aram fan ni yoloy David ni gaar: “Girdi’ ndariy e runguy rorad e yad be guy rogon ni ngar thanged e pogofan rog.” (Ps. 54:3, BT; 1 Sam. 26:1-5) Mang fan nib thil e n’en ni rin’ Abner ko n’en ni rin’ Jonathan? Manang Jonathan nge Abner ni Got e ir e ke mel’eg David ni nge mang pilung u Israel. Ere, tomuren ni yim’ Saul ma susun e rayog ni nge sobut’nag Abner ir nge ayuweg David me par nib yul’yul’ ngak Got. Machane de rin’ ni aram rogon ya chel nge mang ngak Ish-bosheth ni fak Saul. Boch nga tomuren u nap’an nra parew reb fapi ppin rok Saul ni Pilung, ma dabisiy ni rin’ e re n’em ni bochan e be guy rogon ni nge mang e ir e nge mang pilung.​—2 Sam. 2:8-10; 3:6-11.

10. Mang fan nde par Absalom nib yul’yul’ ngak Got?

¹⁰ Absalom ni fak David e ku de par nib yul’yul’ ngak Got ni bochan e ir be’ nib tolangan’. I fek ‘ba karrow ni ma girngiy e os nge boch e os nge wugem e salthaw ni nguu ranod ni yad be m’on rok ma be lay.’ (2 Sam. 15:1) Ki guy rogon ni nge waliy laniyan’ e girdi’ ni ngar yul’yul’gad ngak. Absalom e ku bod Abner ni bochan e i guy rogon ni nge li’ David nge yim’ ni yugu aram rogon ni manang ni Jehovah e ir e ke dugliy David ni nge mang pilung u Israel.​—2 Sam. 15:13, 14; 17:1-4.

11. Mang e gad ra fil ko n’en ni buch rok Abner, nge Absalom, nge Baruk?

¹¹ Ba tamilang ko n’en ni buch rok Abner nge Absalom ni faanra tolangnag be’ ir miki guy rogon ni nge ga’ lungun, ma aram e rayog ni nge dab ki yul’yul’ ngak Got. Dariy reb e tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’ ni yigoo ir e ma lemnag ir mab kireb. Machane, faanra i guy reb e tapigpig rok Got rogon ni nge yoor  e salpiy rok ara nge yag reb e liw u tabon e maruwel ngak nib tolang ma kub tolang puluwon, ma rayog ni ngki magawonnag ko tirok Got ban’en. Aram e n’en ni buch rok Baruk ni tayol rok Jeremiah. Immoy ba ngiyal’ ndaki yag ni nge tiyan’ ko pigpig ni be tay ngak Got. Bochan e re n’em ma aram me gaar Jehovah ngak: “Nggu buthug nga but’ e n’en ni kug toy mug pug nga lang e n’en ni kug yung. Arrogon ni bay gu rin’ nga ga’ngin e fayleng. Mog ga be guy rogon ni gur e ngan rin’ ban’en ngom ni yu gub thil ko girdi’? Dab mu rin’ ni arrogon.” (Jer. 45:4, 5, BT) I motoyil Baruk ko n’en ni yog Jehovah ngak. Maku arrogodad nthingar kud motoyilgad ngak Got ni bochan e dab ki n’uw nap’an me thang e re fayleng nib kireb ney!

12. Mu weliy fan ndabiyog ni nge par be’ nib yul’yul’ ngak Got ni faanra yigoo ir e be lemnag ir.

¹² Bay reb e walag ni pumoon ni ma par u Mexico ni ka nog Daniel ngak ni immoy ba ngiyal’ nthingari dugliy ko mini’ e nge par nib yul’yul’ ngak. Ya baadag ni nge leay bochi pin nder ma pigpig ngak Jehovah. I yog Daniel ni gaar: “Tomuren ni gu un ko pioneer, mu kug ma ulul ni ngaug yol ko chi pin nem. Tomur riy mug sobut’nag e lem rog, ma aram mug weliy salpeg ngak reb e piilal. Mu gog ngak ni be mo’maw’ ngog ni nggu dugliy e en ni nggu par ni gub yul’yul’ ngak. I ayuwegeg e re piilal nem ni nggu nang ni faanra nggu par ni gub yul’yul’ ngak Got, ma thingar gu tal ndab kug yol ko chi pin nem. Ma aram mu ug par ngaug meybil ma gu be yor. Machane, tomur riy ma aram e n’en ni gu dugliy ni nggu rin’. De n’uw nap’an mu kug felfelan’ bayay ko machib ni gu be tay.” Boch nga tomuren me leay Daniel reb e walag ni Kristiano nib t’uf Jehovah rok ma chiney e ir reb e circuit overseer ara be’ ni ma lekag boch e ulung.

13. Uw rogon ni par Nathan nib yul’yul’ ngak Got nge David u nap’an ni denen David?

¹³ Faanra gad ba yul’yul’ ngak Jehovah, ma rayog ni nge ayuwegdad ni ngkud yul’yul’gad ko girdi’ ma gad ayuwegrad u rogon kanawoen nsusun e ngad rin’ed riy. I par Nathan ni profet nib yul’yul’ ngak David, machane ki par nib yul’yul’ ngak Got. I nang Nathan ni ke par David nge be’ ni gathi mabgol rok ma kki yan u thaan ni ngan li’ e pumoon ko re ppin nem u nap’an e mahl nge yim’. Ere, nap’an ni l’og Jehovah ni nge yan i non ngak David, me fol ko n’en ni ke yog Jehovah ngak ma de rus ni nge yan i non ngak David ni yugu aram rogon ni gubin ngiyal’ ni ma par nib yul’yul’ ngak. I weliy ngak David e kireb ni ke rin’ u fithik’ e gonop nge sumunguy. I weliy ba fanathin ngak u murung’agen be’ nib pumoon ni boor ban’en rok ni iring e taare fak e saf ni fak be’ nib pumoon nib gafgow. I weliy e re fanathin ney ngak David ya nge ayuweg ni nge nang feni ubchiya’ e denen ni ke ngongliy. Nap’an ni yog David ni kari damumuw ko n’en ni ke rin’ fare pumoon ni boor ban’en rok, me gaar Nathan ngak: “I gur e cha’nem!” Ma aram me tamilang u wan’ David e kireb ni ke rin’!​—2 Sam. 12:1-7, 13.

14. Uw rogon nrayog ni ngam par ni gab yul’yul’ ngak Jehovah nge fager rom ara reb i girdien e tabinaw rom?

 ¹⁴ Rayog ni ngki ayuwegdad e sumunguy ni ngad nanged ko mini’ e thingar da pared ni gad ba yul’yul’ ngak ni gubin ngiyal’. Bod ni, sana kam nang ni bay reb e walag u lan e ulung ni ke rin’ reb e denen nib ubchiya’. Ma ga baadag ni ngam par ni gab yul’yul’ ngak e re walag nem ni bochan e sana ir reb e fager rom nrib pach e thin romew ara ir reb i girdien e tabinaw rom. Machane, faanra mu un i mithag e kireb rok fare walag, ma aram e da kum yul’yul’ ngak Got. Ma Jehovah e ir e ba ga’ fan ni ngam yul’yul’ ngak. Ere, thingar mu fol rok Jehovah, machane thingar kum dag e sumunguy ngak walagem ni bod rogon e n’en ni rin’ Nathan. Mu pi’ e athamgil nga laniyan’ ni nge yan i ning e ayuw ko piin piilal. Ma faanra dabi rin’, ma aram e susun ni gur e ngam man mu guy e piin piilal nga mog murung’agen fare kireb ngorad. Faan ga ra rin’ ni aray rogon ma aram e gab yul’yul’ ngak Jehovah, ma kag be dag e sumunguy ko fager rom ara facha’ nreb i girdien e tabinaw rom, ni bochan e ra ayuweg e piin piilal facha’ u fithik’ e sumunguy ni nge thilyeg e ngongol rok.​—Mu beeg e Levitikus 5:1; Galatia 6:1.

15, 16. Mang fan nib t’uf ni nge dabi rus Hushai ya nge yag ni par nib yul’yul’ ngak Got?

¹⁵ Immoy reb e tapigpig rok Got kakrom ni t’uf ni nge dabi rus ya nge yag ni par nib yul’yul’ ngak Got. Hushai e ir reb e fager rok David ni Pilung nib yul’yul’ ngak. Machane, nap’an ni yoor e girdi’ ni adag daken Absalom ni fak David miki tabab ni nge guy rogon ni nge mang pilung me gagiyegnag yu Jerusalem, ma aram me yan i aw nthingari dugliy Hushai ko mini’ e nge yul’yul’ ngak. (2 Sam. 15:13; 16:15) I mil David nge chuw ko re mach nem, machane mang e nge rin’ Hushai? Gur, ra chel nge mang ngak Absalom, fa ku ra ulul ni nge par nib yul’yul’ ngak reb e pilung ni ke pilibthir ma be mil i yan ni be guy rogon ni nge ayuweg e yafas rok? I dugliy Hushai ni nge par nib yul’yul’ ngak David ni ir e en ni ke dugliy Got ni nge mang pilung. Ere, yan nga daken fare Burey nu Olives ni ngar mada’gow.​—2 Sam. 15:30, 32.

¹⁶ Ere, yog David ngak Hushai ni nge sul nga Jerusalem ni nge dake ir e fager rok Absalom, me togopuluw ko fonow ni be tay Ahithofel ngak Absalom. I tay Hushai e yafas rok nga thatharen e riya’, me rin’ e n’en ni yog David ngak ni bochan e nge micheg nib yul’yul’ ngak Jehovah. I meybil David ngak Got ni nge ayuweg Hushai ni nge pingeg e fonow rok Ahithofel ni nge par ni thin ko balyang. Ma aram e n’en ni buch.​—2 Sam. 15:31; 17:14.

17. Mang fan nib t’uf ni nge dab da rusgad ya nge yag nda pared ni gad ba yul’yul’?

¹⁷ Ra ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Jehovah, ma thingar ku dab da rusgad. Boor i gadad ni ke par nib mudugil u fithik’ e towasar ni ma tay chon e tabinaw rok ngak, ara piin ni yad nga maruwel, ara girdien e am ni bochan e yad baadag ni ngar pared ni yad ba yul’yul’. Taro ni ma par u Sapan e ir be’ ni ma fol ko gallabthir rok ni gubin ngiyal’. Gathi ma rin’ e re n’ey ni bochan e ban’en nthingari rin’. Ya ma rin’ ni bochan e baadag ni nge felfelan’nag e gallabthir rok. Ere, nap’an nra tababgow ni ngar togopuluwgow ngak ni bochan e be chagil ko Pi Mich Rok Jehovah, ma aram me guy nrib mo’maw’ ngak ni nge yog ngorow ni ke dugliy u wan’ ni nge un ko muulung. I yog Taro ni gaar: “Ra damumuwgow ngog nib gel ma boor e duw nda ur pagew gag ni nggu wan nga tabinaw romad ni ngguyrow. Ere, ug meybil ngak Got ni nge ayuwegeg ni nggu par ni gub mudugil ndab gu thilyeg e lem rog. Machane, chiney e ke munguy lanin’row ke yag ni ngar pagew gag ni ngaug wan gguyrow ni gubin ngiyal’.”​—Mu beeg e Proverbs 29:25.

18. Uw rogon ni ke ayuwegem e pi n’en ni kad filed?

¹⁸ Ere, ngad athamgilgad ni ngad yul’yul’gad ngak Jehovah ma gad par ni gad ba felfelan’ ni bod rogon David, nge Jonathan, nge Nathan, nge Hushai. Machane, ngad guyed rogon ndab da boded Abner nge Absalom ndar yul’yul’gow. Dariy e maruwar riy ni gad baadag ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Jehovah ni bod rogon David. Machane, bochan ndawor da flontgad ma aram fan ni bay yu ngiyal’ ni ka gad ma oloboch. Yugu aram rogon ma rayog ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Jehovah ni gubin ngiyal’.