Ka am lemnag ko ra uw rogon e par romed chon e tabinaw rom boch nga m’on, fa? Ga be lemnag nra fel’ rogomed fa gimed ra gafgow? Ra par ni bay e t’ufeg u thilmed fa ra kireban’med? Ba n’uw nap’an e yafos romed fa gimed ra yim’ nib tomgin? Ke yan bokum biyu’ e duw ni ma lemnag e girdi’ e pi deer ney.

Ngiyal’ ney e ba ga’ ni ma fil e girdi’ ni llowan’ murung’agen e pi n’en ni be thil u fayleng i yan, mar sananaged ko mang e bayi buch nga m’on. Yugu aram rogon ni boor e pi n’ey ni ke riyul’, machane bin riyul’ riy e bay boch nde buch ni bod rogon nrogned ko som’on. Bod nnap’an e duw ni 1912, ma bay boch e thin ni yog Guglielmo Marconi ni ir e sunmiy ba mit e masin ni ka nog e telegraph ngay ndariy e seng riy ma rayog ni ngan non riy u fithik’ e nifeng ngak be’ nga bang. I yog ni gaar: “Chiney i yan ngaram ni yibe fanay boch e masin nrayog ni ngan non riy u fithik’ e nifeng ngak be’ nga bang e aram e dab ku un mahl.” Ku immoy reb e pumoon ni ma maruwel u barba’ e maruwel ni yima ngongliy boch e musik riy ngaun pi’ nchuway’ ni ka nog e Decca Record Company ngay nde m’agan’ ngay ni nge ayuweg barba’ i girdi’ ni ur tanggad kakrom ni ka nog e Beatles ngorad ko duw ni 1962. I yog e re pumoon ney nib mich u wan’ ni yurba’ i girdi’ ni yad ma fanay e gita ni ngaur musikgad e ra munmun ma boor e girdi’ ndab ki adag ni nga i motoyil ko musik nge tang rorad.

Boor e girdi’ ni yad ma sap nga boch ban’en ni yima rin’ ni bay rogon nga ngongolen e moonyan’ ni nge ayuwegrad ni ngar nanged e n’en nra buch nga m’on. Bay boch e girdi’ ni yad ma taga’ ko n’en ni ma yog e piin ni yad ma fanay boch ban’en u lan e lang ni nga rogned e n’en nra buch rok be’ nga m’on. Ku boor ken e magazine nge shimbung ni yima tay boch ban’en ngay ni ka nog e horoscope ngay ni be yog e n’en nra buch rok be’ nga m’on. Ku bay boch e girdi’ ni yad ma yan ngak e piin ni yad ma yog e n’en nra buch rok be’ nga m’on, ara piin nrayog ni ngar nanged rogon e lem rok yugu boch e girdi’. Pi girdi’ ney e yad ma yog nrayog rorad ni nga “rogned” e n’en nra buch nga m’on u daken e bey ko kat, ara nga rogned boch e namba ni bay fan, ara ra yaliyed e wol u paay.

Kakrom e piin ni yad baadag ni ngar nanged e n’en nra buch rorad nga m’on e yad ma yan ra guyed boch e prist ni pumoon nge prist ni ppin. Pi girdi’ ney e yad ma yog lungun e pi got ni yad ma maruwel ni pa’rad. Bod ni, u nog ni immoy reb e Pilung u Lydia kakrom ni ka nog Croesus ngak ni pi’ boch e tow’ath nib tolang puluwon nge yan ngak reb e prist u Delphi nreb e binaw ni bay u Greece, ma aram me yog ngak ni baadag ni nge nang ko ra gel ko cham ngak Cyrus nu Persia fa danga’. Ma aram me yog fare prist ngak Croesus ni faanra yan i cham ngak Cyrus, ma aram e ra gothey “ba am ni boor e binaw ni bay u tan pa’.” Ere, yan Croesus ko mahl ni be lemnag nra gel, machane yan i tomur riy ma re am ni boor e binaw ni bay u tan pa’ ni war e aram e birok e am!

Ere ba m’ay fan e n’en ni yog fare prist nra buch, ya pi n’en ni yog e ba mudugil nra buch ndemtrug ko mini’ ko gal pilung nem e ra gel. Ri boor e salpiy ni n’ag Croesus nga boch e thin nde puluw ni yib wenegan ngak ko tomur. Ere piin ni yad ma taga’ ngak boch e girdi’ ni yad ma yog nrayog ni ngar nanged e n’en nra buch nga m’on e gur, be yag ni nge yib angin e pi n’ey ngorad, fa?