1. Mini’ e sunmiy urngin ban’en nib fas?

BE GAAR Jeremiah, Jehovah e ‘ir e Got nib fos.’ (Jeremiah 10:10) Ere, Jehovah Got e Ir e Sunmiy urngin ban’en nib fas. I yog e pi kan nu tharmiy ni lungurad: “Yi gur e mu sunumiy urngin ban’en, yi gur e mu lemnag mi yad sum ni yad ba fos.” (Revelation 4:11) I yin’ David ni Pilung reb e tang ni be pining e sorok riy ngak Got ni gaar: “I gur enggin gubin e yafos.” (Psalm 36:9, BT) Ere, yafas e reb e tow’ath ni yib rok Got.

2. Mang e ma pi’ Got ni nge ayuweg e yafas rodad?

² Ma ayuweg Jehovah e yafas rodad. (Acts 17:28) Ma pi’ e ggan, nge ran, nge nifeng, nge but’ ni gad ma par u daken ni fan ko yafas rodad. (Mu beeg e Acts 14:15-17.) Ma pi’ Jehovah e pi n’ey ngodad ya nge felfelan’nag e yafas rodad. Ere rib t’uf ni ngad filed e pi motochiyel rok Got ma gad fol riy.​—Isaiah 48:17, 18.

3. Mang e rin’ Got u nap’an ni thang Kain e fan rok Abel?

³ Baadag Got ni ngad ted fan e yafas rodad nge yafas rok yugu boch e girdi’. U nap’an Adam nge Efa ma ri damumuw Kain ni fakrow ngak Abel ni walagen. I yog  Jehovah ngak Kain ni damumuw rok e ra fek i yan ko denen nrib kireb. Machane de fol Kain ko thin rok Got. Me chel “Kain ngak walagen nge li’ ngem’.” (Genesis 4:3-8) I gechignag Jehovah Kain ni bochan e thang e fan rok walagen.​—Genesis 4:9-11.

4. U lan e Motochiyel rok Moses, ma uw rogon ni i tamilangnag Got rogon ni ngad ted fan e yafas?

⁴ Bokum biyu’ e duw nga tomuren me pi’ Jehovah e motochiyel ngak piyu Israel ni fan e nge mat’aw rogon e pigpig rorad ngak. Yima yog e Motochiyel rok Moses ko pi motochiyel nem ni bochan e pi’ Got ngak Moses. Reb ko pi Motochiyel nem e be gaar: “Dab mu li’ be’ ngem’.” (Deuteronomy 5:17, BT) Be m’ug riy nib ga’ fan e yafas ko girdi’ u wan’ Got ma thingari tay e girdi’ fan e yafas rok yugu boch e girdi’.

5. Susun ni nge uw rogon u wan’dad e mali’ bitir u meyal?

⁵ Uw rogon e yafas ko bitir ndawor ni gargeleg? Rogon e Motochiyel rok Moses e ba kireb ni ngan li’ e bitir u meyal. Arrogon, kub t’uf e yafas ko bitir u meyal u wan’ Jehovah. (Mu beeg e Exodus 21:22, 23; Psalm 127:3.) Ere, ba kireb ni ngan li’ e bitir u meyal.

6. Mang fan ndab ud fanenikayed boch e girdi’?

⁶ Ra ngad ted fan e yafas ma aram e ngkud ted fan e girdi’. Be gaar e Bible: “En ni be fanenikay walagen ni girdien Kristus e be’ ni ma thang e fan ko girdi’; ma gimed manang ni be’ nib tathang e fan ko girdi’ e dawori yog e yafos ndariy n’umngin nap’an ngak.” (1 John 3:15) Faanra gad ba adag ni nge yag e yafas ni manemus ngodad, ma thingar da chuweged e fanenikan u gum’ircha’dad, ya fanenikan e ir tapgin e cham. (1 John 3:11, 12) Thingar da filed rogon ni nge bagadad me t’ufeg bagadad.

7. Mang boch e ngongol ni ma rin’ e girdi’ ni be m’ug riy ndarur ted fan e yafas?

 ⁷ Uw rogon ni ngam tayfan e yafas rom? Dariy be’ ni baadag ni nge yim’. Machane, boch e girdi’ e yad ma un nga boch ban’en ni ngar felfelan’gad ngay ni bay e riya’ riy. Boor e girdi’ ni yad ma tamagow, ara yad ma langad, ara yad ma marijuana, ara yad ma fanay boch e falay nib kireb. Pi n’ey e ma kirebnag e dowef ma rayog ni nga nim’ riy. Be’ ni ma un ko pi ngongol nem e der tayfan e yafas. Ba alit e pi ngongol nem u mit Got. (Mu beeg e Roma 6:19; 12:1; 2 Korinth 7:1.) Ere, thingar da paged e pi ngongol nem ni faanra nge m’agan’ Got ko pigpig ni gad be tay ngak. Ba mo’maw’ ni ngan pag e pi ngongol nem, machane rayog ni nge ayuwegdad Jehovah ni ngad paged. Ku ra felfelan’ Got ngay ni faan gad ra athamgil ni ngad ted fan e yafas rodad nib tow’ath ni yib rok.

8. Mang fan nthingar da kol ayuwgad ni gubin ngiyal’?

⁸ Faanra gad ma tayfan e yafas, ma gad ra kol ayuw ni gubin ngiyal’. Gad ra kol ayuw ndab da uned ko fafel ni bay e riya’ riy. Gad ra ayuw u nap’an ni gad be yan u karrow, ma dab da uned ko fafel ni bay e cham nge maad’ad riy. (Matthew 4:5-7) Ke Motochiyelnag Got ngak piyu Israel kakrom ni gaar: “Nap’an ni gimed ra toy reb e naun nib beech, ma nopa’med ni gimed ra tay e yoror u thatharen e chigiy riy. Ya ri mul be’ riy nga but’ nge riya’ min tay u puluwmed.” (Deuteronomy 22:8, BT) Faanra gad be fol ko re kenggin e motochiyel nem ma aram e gad ra fal’eg e tawo’ ko naun rodad nib fel’ rogon ya ri chey me dol’ be’ riy nge maad’ad. Faanra bay e karrow rom ma ga ayuweg nge par nib fel’ gubin ban’en riy. Mu guy rogon ni nga i par e naun rom nge karrow rom nib fel’ rogon gubin ban’en riy, ya nge dab mu maad’ad riy ara maad’ad be’ riy.

9. Faanra gad ma tayfan e yafas, ma uw rogon e yafas ko gamanman?

 ⁹ Ere, uw rogon e yafas ko gamanman? Kub thothup e yafas ko gamanman u wan’ Got. Ke pagdad Got ni ngad lied e gamanman ni fan ko thum’ag, ara mad, ara ngad lied e gamanman ni maloboch ngem’, ya nge dabi maad’ad ko girdi’. (Genesis 3:21; 9:3; Exodus 21:28) Machane ba kireb ni ngan gafgownag e gamanman ara ngan gosgos ngay, ya aram e yibe darifannag e yafas nib thothup.​—Proverbs 12:10.

10. Uw rogon ni ke dag Got ni bay rogon e yafas ko racha’?

¹⁰ Tomuren ni li’ Kain Abel ni walagen, me yog Jehovah ngak ni gaar: “Rachaen walagem e be tolul ngog u fithik’ e but’.” (Genesis 4:10) Nap’an ni weliy Got murung’agen rachaen Abel, ma be weliy murung’agen e yafas rok. Ke thang Kain e fan rok Abel, ere thingar ni gechignag Kain. Gowa be non rachaen, ara yafas rok Abel ngak Jehovah ni ngan rin’ e tin nib mat’aw. Tomuren ni Tharey e Ran e Fayleng u nap’an Noah me m’ug bayay ni bay rogon e yafas ko racha’. U m’on ni Tharey e Ran e Fayleng, ma i kay e girdi’ wom’engin e gek’iy, nge ggan, nge yasay. Tomuren ni Tharey e Ran e Fayleng me yog Jehovah ngak Noah nge pi fak ni gaar: “Chiney e aram e rayog ni ngam longuyed urngin e gamanman.” Machane i tay Got chilen ni gaar: “Ri taa ban’en e ba’ ndab mu koyed: ufin ni ba’ e racha’ u fithik’ e dab mu koyed, ya racha’ e ba’ e yafos u fithik’.” (Genesis 1:29; 9:3, 4) Ere, ba tamilang ni bay rogon e yafas ko racha’ u wan’ Jehovah.

11. Mang e ke tay Got chilen u murung’agen e racha’ ni ka nap’an Noah?

¹¹ Faanra dab da ked e racha’ ma aram e gad be tayfan.  U lan fare Motochiyel ni pi’ Jehovah ngak piyu Israel, e tay chilen ni gaar: “Faanra kol be’ nu Israel . . . ba gamanman fa ba arche’ nib beech, ma thingari puog rachaen nga but’ me tharey ko but’ . . . aram fan ni yog Somol ngak e girdi’ nu Israel: ‘Ni dab ra ked demtrug e mit i ufin ni ka bay e racha’ u fithik’.’” (Levitikus 17:13, 14, BT) Motochiyel rok Got ndab ni kay e racha’ ko gamanman ni ke pi’ ngak Noah e ke pag 800 e duw ni ke yan ma ka be fol piyu Israel riy. Ba tamilang e thin rok Jehovah: Nrayog ni nge kay e pi tapigpig rok e ufin ko gamanman machane dab ra ked e racha’. Thingar ra puoged rachaen nga but’, ya aram e yad be fulweg e yafas rok fare gamanman ngak Got.

12. Mang motochiyel u murung’agen e racha’ e kan pi’ u nap’an e bin som’on e chibog ni bay fan ngodad e ngiyal’ ney?

¹² Ku bay reb e motochiyel ni taareb rogon ko biney ni thingari fol e pi Kristiano riy. I muulung e pi apostal nge boch e piilal ni yad ma yog e thin u lan e ulung ni Kristiano ko bin som’on e chibog ni ngar puruy’naged ko mang motochiyel e nge fol girdien e ulung ni Kristiano riy. Bochan gelngin Got nib thothup ma aram ma rogned ko pi walag u lan e ulung ni lungurad: “[Dab] kun tay ban’en nib tomal nga dakenmed nge chag ko tin ni baaray e motochiyel ni ba’, ni aram e dab mu ked e ggan ni kan pi’ ni maligach ko liyos ni ma meybil boch e girdi’ ngay; ma dab mu ked e racha’; ma dab mu longuyed e gamanman nni uchuluy k’angan nge yim’ [ya bay e racha’ u fithik’ e ufin]; mi gimed ayuwegmed ndab mu pired be’ ni gathi mabgol romed.” (Acts 15:28, 29; 21:25) Ere thingar dab da ‘ked e racha’.’ Dabun Got ni ngad ked e racha’ ya ku taareb rogon ndab da meybilgad ko liyos ma dab da pared be’ ni gathi mabgol rodad.

13. Mu tamilangnag fan ni fare motochiyel ndab ni kay e racha’ e ku taareb rogon ko bin ndab ni fanay.

 ¹³ Fare motochiyel ndab ni kay e racha’ e ku taareb rogon ko bin ndab ni fanay e racha’. Susun ni faanra yog e togta ngom ndab mu unum e alkul, ma aram e be yip’ fan nrayog ni ngam kuruf ko nguchey u dowam, fa? Danga’! Ere, fare motochiyel ndab ni kay e racha’ e ku be yip’ fan ndab ni fanay, maku dab da paged be’ ni nge pi’ e racha’ ngodad.

14, 15. Faanra yog e togta ni ngan pi’ e racha’ ngak be’ ni Kristiano, ma mang e ra rin’, ma mang fan?

¹⁴ Uw rogon reb e Kristiano ni ke maad’ad nib gel mab t’uf ni ngan sey u aspital? Ma ke yog e togta nra yim’ nfaanra dab ni pi’ e racha’ ngak. Riyul’ ni dabun facha’ nib Kristiano ni nge yim’. Ere, ra guy rogon ni nge ayuweg e yafas rok ni ke pi’ Got nib tow’ath, ma ra un ko tafalay ndabi fanay e racha’. Maku ra gay bang ni nge tafalay riy ndab ni pi’ e racha’ ngak.

¹⁵ Ra th’ab be’ ni Kristiano e motochiyel rok Got ni bochan e nge par taa bochi ngiyal’ nib fas, fa? I gaar Jesus: “En nra finey ni nge ayuweg e pogofan rok e ra thay rok; ma en nra thay e pogofan rok ni bochag e ra pirieg.” (Matthew 16:25) Dubdad ni ngad m’ad. Machane faanra da th’abed e motochiyel rok Got ni bochan e ngad ayuweged e yafas rodad e chiney ma dabiyog ni nge yag e yafas ni manemus ngodad. Gad ba gonop nfaanra pagan’dad ko motochiyel rok Got. Faanra yim’ be’ ni ke fol ko motochiyel rok Got ma ra faseg Jehovah u nap’an nra faseg e piin ni kar m’ad.​—John 5:28, 29; Hebrews 11:6.

16. Mang e ba mudugil u wan’ e pi tapigpig rok Got u murung’agen e racha’?

¹⁶ Ngiyal’ ney e kari mudugil u wan’ e pi tapigpig rok  Got ni yad ba yul’yul’ ni ngar folgad ko thin rok Got u murung’agen e racha’. Dab ra ked e racha’, maku dab ra fanayed e racha’ ni fan ko tafalay. Ya ba mich u wun’rad ni Jehovah Got e ir e En ni Pi’ e racha’ ma manang e n’en nra fel’ rogorad riy. Ba mich u wan’um ni manang Got e n’en nra fel’ rogom riy, fa?

17. Mang e ma fanay piyu Israel e racha’ ngay nib m’agan’ Jehovah ngay?

¹⁷ I tamilangnag e Motochiyel rok Moses ni kemus ni taa ban’en e ngan fanay e racha’ ngay. I tay Jehovah chilen ngak piyu Israel kakrom rogon ni ngar liyorgad ngak ni gaar: “Yafos ko gubin ban’en nib fos e bay u fithik’ e racha’ riy, ma arfan ni Somol e ke yog ni urngin e racha’ ma ngan puog nga daken fare altar ni nge chuweg e denen ko girdi’. Racha’, ni ir e yafos, e ma chuweg e denen.” (Levitikus 17:11, BT) Nap’an nra denen piyu Israel, ma yad ma pi’ e maligach ya nge n’ag Got fan e denen rorad, maku yad ma puog e racha’ nga daken e altar u tabernacle, ma boch nga tomuren ma ur rin’ed e re n’ey u tempel. Kemus ni un fanay e racha’ ni fan ni ngan pi’ e maligach.

18. Mang e ra yag ngodad ni bochan rachaen Jesus ni ke map’ nga but’?

 ¹⁸ Riyul’ ni gathi bay e pi Kristiano u tan e Motochiyel rok Moses. Ere, darur pied e gamanman ni maligach ara ra puoged rachaen e gamanman nga daken e altar. (Hebrews 10:1) Machane rachaen e gamanman ni i puog yu Israel nga daken e altar kakrom e be yip’ fan e maligach rok Jesus Kristus ni Fak Got. Kad filed ko Guruy ni 5 ko re ke babyor ney ni ke pi’ Jesus e yafas rok ni fan ngodad ma ke pag fan ir ni nge map’ rachaen ni nge mang maligach. Me yan nga tharmiy ni kemus ni taa bayay ni pi’ rachaen ni puluwon e yafas rodad ngak Got. (Hebrews 9:11, 12) Aram rogon ni ke n’ag fan e denen rodad ma ke mab e kanawo’ ni nge yag e yafas ni manemus ngodad. (Matthew 20:28; John 3:16) Rib ga’ fan rachaen Jesus ni map’ nga but’ ni fan ngak gubin e girdi’! (1 Peter 1: 18, 19) Thingari mich u wan’dad ni bay angin rachaen Jesus ya kemus kanawoen ni nge yag e yafas ni manemus ngodad.

19. Mang e thingar da rin’ed ni fan e nge dabi aw rachaen e girdi’ nga pa’dad?

¹⁹ Ri gad ma pining e magar ku Jehovah Got ni bochan e ke pi’ e yafas nib tow’ath ngodad! Gad ma pining e magar ku Got, ma re n’ey e ma k’aringdad ni ngad weliyed ngak yugu boch e girdi’ nra yag e yafas ni manemus ngorad nfaanra michan’rad ko maligach rok Jesus. Gad ba pasig ni ngad wereged e machib ni bochan e gad ma tayfan e yafas. (Mu beeg e Ezekiel 3:17-21.) Faanra da tedan’dad ko re maruwel nem ni ngan wereg e machib ma rayog ni nga dogned e n’en ni yog apostal Paul ni gaar: “Faanra malog bigimed, me gag e dariy rogon ngog. Ya da gu tal nda gog ngomed e tin ni ke m’ay i lemnag rok Got ni fan ngomed.” (Acts 20:26, 27) Rib ga’ fan ni ngad weliyed murung’agen Got nge tin nib m’agan’ ngay ngak e girdi’ ya faan gad ra rin’ ma be dag ni gad be tayfan e yafas nge racha’.