1, 2. Uw rogon nib thil e milekag ni nge tay Barnabas nge Saul? Uw rogon ni maruwel ni yow ra rin’ e ra ayuweg ni nge lebug fare thin ni bay ko Acts 1:8?

 ROFEN nem e ba gel e felfelan’ ni be tay e ulung nu Antiok. Ke mel’eg gelngin Got nib thothup Barnabas nge Saul u fithik’ e pi profet nge tamachib ni ngar machibnagew fare thin nib fel’ u boch e binaw nib palog. a (Acts 13:1, 2) Riyul’ ni immoy boch e pumoon ni un pi’rad nga boch e binaw u m’on riy ni ngar machibnaged fare thin nib fel’, machane ba ga’ ni u ranod ko pi binaw ni bay boch e Kristiano riy. (Acts 8:14; 11:22) Yaney e Barnabas, nge Saul, nge John Mark ni ir e nge ayuwegrow ko maruwel e ngan pi’rad nga boch e binaw ni yooren e girdi’ riy e dawor rung’aged fare thin nib fel’.

² Sogonap’an 14 e duw u m’on riy me gaar Jesus ngak pi gachalpen: “Mi gimed weliy murung’ageg u lan yu Jerusalem, ngu lan yu Judea ni polo’, ngu lan yu Samaria, nge yan i mada’ ko yungi n’en ni yan i mus e fayleng ngay.” (Acts 1:8) Ere re n’ey ni kan mel’eg Barnabas nge Saul ni nga ranow ko machib nga boch e binaw nib palog e ra ayuweg ni nge lebug e pi thin ney ni yog Jesus! b

 3. Mang fan nib mo’maw’ e milekag ni yima tay u nap’an e bin som’on e chibog?

³ Gad ba tow’ath e ngiyal’ ney ni bochan e bay e karrow nge skoki nrayog ni nge milekag e girdi’ riy nga bang nib palog u lan taareb ara l’agruw e awa. Machane gathi aram rogon u nap’an e bin som’on e chibog C.E. Ya ngiyal’ nem e ba ga’ ni yima milekag ni yibe yan u but’ u yungi ban’en nib mo’maw’ e yan riy. Ra ngan milekag nga bang ni 20 e mayel palogin ma ri  ma fekey reb e rran ma ri ku ma aw parwoy riy! c Ere yugu aram rogon ndariy e maruwar riy nib felfelan’ Barnabas nge Saul ni ngar rin’ew e re maruwel ney, machane ku yow manang nib t’uf ni ngar athamgilgow mu kur pagew farow u boch ban’en.​—Matt. 16:24.

 4. (a) Mang e pow’iy rogon nni mel’eg Barnabas nge Saul, ma mang e lemnag e pi walag u nap’an nni pi’ e re maruwel ney ngorow? (b) Uw rogon nrayog ni ngad ayuweged e piin kan pi’ boch e maruwel ngorad u lan e ulung?

⁴ Mang fan ni yog Got u daken gelngin nib thothup ni ngan ‘fal Barnabas nge Saul nga bayang’ ni ngar ngongliyew e maruwel rok? (Acts 13:2) Der yog e Bible, machane gad manang ni gelngin Got nib thothup e ir e pow’iy e piin nra mel’eged e gali cha’ney. Der yog e Bible ni togopuluw e pi profet nge pi tamachib ko n’en nni dugliy, ya rrin’ed e tin nrayog rorad ni ngar ayuweged yow ko maruwel ni kan pi’ ngorow. Am lemnag rogon lanin’row u nap’an ni par pi walagrow nda kur abichgad ngaur meybilgad mi “yad tay pa’rad nga dakenrow ngar yibiliyed yow ngak Kristus, nge mu’ mi yad l’ogrow nga ranow” nde awan’rad ngorow. (Acts 13:3) Ku arrogodad nsusun e ngad ayuweged e piin kan pi’ boch e maruwel ngorad u lan e ulung nib muun ngay e pi pumoon ni kan dugliyrad ni nga u rogned e thin u lan e ulung. Susun e ‘ngar ud ted farad ma gad t’ufegrad ni bochan e maruwel ni yad be rin’’ ko bin nge awan’dad ngorad ni bochan e maruwel ni kan pi’ ngorad.​—1 Thess. 5:13.

 5. Mu weliy rogon e machib ko fare donguch nu Cyprus.

⁵ Tomuren ni yan Barnabas nge Saul u but’ nga ranow ra tawgow nga Selucia nib gampek ni bay u tooben yu Antiok, ma aram mar afgow nga barkow ngar milekaggow ko fare donguch nu Cyprus u lan sogonap’an 120 e mayel. d Dariy e maruwar riy ni baadag Barnabas ni nge yan i weliy fare thin nib fel’ ko girdi’ nu Cyprus ni bochan e be’ nu rom. Nap’an nra tawgow nga Salamis nreb e mach ni bay u ba’ ni ngek e re donguch nem, ma ka chingiyal’ nem “mi yow machibnag e Thin rok Got ngak e girdi’ u lan e pi tafen e muulung rok piyu Israel i yan.” e (Acts 13:5) Ga’ngin yang e re donguch nem nranow riy, ma dabisiy ni ur machibgow ko pi mach riy nib gagang’. Ere re n’ey e be yip’ fan nsogonap’an 100 e mayel nra milekaggow riy ni yow be yan u but’!

6, 7. (a) Mini’ Sergius Paulus, ma mang fan ni guy Bar-Jesus rogon ni nge k’aring ndab ki motoyil ko fare thin nib fel’? (b) Uw rogon ni taleg Saul e togopuluw ni tay Bar-Jesus?

⁶ Girdi’ nu Cyprus e ngiyal’ nem e yad ma liyor nga boch e got ni googsur. I tamilang e re n’ey u nap’an ni taw Barnabas nge Saul nga Pafos ni  bay u ba’ ni ngal e re donguch nem. Aram e gin nra mada’gad “be’ riy nib tapig ni Bar-Jesus fithingan, ni ir be’ u Israel ni be yog ni ir reb e profet.” Ma “yow ba pach e en ni ir e am ko re donguch nem, ni aram Sergius Paulus, ni be’ nib moon nib llowan’.” f Nap’an e bin som’on e chibog, ma boor e girdi’ nu Roma nib tolang e liw rorad ni kub muun ngay e piin “nib llowan’” ni bod Sergius Paulus nib ga’ ni yad ma sap ko pi tapig ara piin yad ma yog e n’en nra buch nga m’on ni ngar ayuweged yad u rogon ni ngar dugliyed boch ban’en nib ga’ fan. Machane baadag Sergius Paulus fare thin ni murung’agen Gil’ilungun Got, ma “ba adag ni nge rung’ag e thin rok Got.” Machane de fel’ u wan’ Bar-Jesus e re n’ey ni ku yima pining Elymas ngak ni be yip’ fan e “Tapig.”​—Acts 13:6-8.

⁷ Dabun Bar-Jesus fare thin ni murung’agen Gil’ilungun Got. Ma baadag ni nge ulul ni nga i suruy laniyan’ Sergius Paulus, ere guy rogon ni nge “pingeg fare am nge dabi mich Jesus u wan’.” (Acts 13:8) Machane dabi pag Saul e re tapig ney ni nge suruy laniyan’ Sergius Paulus. Ere mang e rin’ Saul? Be gaar e Bible: “Saul ni ku yima pining Paul ngak e ba sug ko fare Kan ni Thothup; me changar ngak faanem nib tapig [Bar-Jesus] me gaar, ‘Fak e moonyan’ gur! I gur e toogor rok urngin e tin nib fel’ ban’en; gab sug ko urngin mit e sabanban ni kireb, ma  gubin ngiyal’ ni ga be guy rogon ni ngam pingeg e thin rok Got nib riyul’ nge yan i par u wan’ e girdi’ ni thin ni malifith! Bay yib pa’ Somol nga dakenam e chiney; ma bay mmalmit, nge dab kum guy e tamilang ni ba’ n’umngin nap’an.’ Ka chingiyal’ nem me thamiy Elymas rok ni ke ing e lumor owchen me yan ni nge guy rogon ni nge pirieg be’ ni nge kol pa’ nge fek i yan ko gin ni nge yan ngay.” g Ere mang e rin’ Sergius Paulus? “Faani guy fare am e n’en ni ke rin’ faanem, me mich Jesus u wan’; me ri gin ko tin ni ke rung’ag ni murung’agen Somol.”​—Acts 13:9-12.

 8. Uw rogon nrayog ni ngad machibgad e ngiyal’ ney ndab da rusgad ni bod Paul?

⁸ De rus Paul ngak Bar-Jesus. Ku arrogodad nsusun e dab da rusgad u nap’an nra guy e pi tatogopuluw rogon ni ngar warnaged e michan’ rok e piin yad baadag fare thin ni murung’agen Gil’ilungun Got. Riyul’ nsusun e nga u ‘dogned e thin ngorad nib fel’ ma ba’ fan.’ (Kol. 4:6) Yugu aram rogon, ma de fel’ ni ngad paged be’ ndab da machibnaged ni bochan e dubdad ni ngad k’aringed e damumuw ko girdi’. Maku reb e susun e dab da magagawongad ni ngad gagiyelnaged e n’en be rin’ e pi yurba’ i teliw ni googsur ni aram e yad be “pingeg e thin rok Got nib riyul’ nge yan i par u wan’ e girdi’ ni thin ni malifith” ni bod e n’en ni rin’ Bar-Jesus. (Acts 13:10) Ere manga yugu da weliyed e tin riyul’ ndab da rusgad ma gad ayuweg e piin yad baadag ni ngkur filed boch ban’en ni bod e n’en ni rin’ Paul. Ma mus ni faanra gathi rib gagiyel rogon ni be ayuwegdad Jehovah ni bod rogon ni  ayuweg Paul, ma rayog ni nge pagan’dad ngay nra fanay gelngin nib thothup ni nge ayuweg e piin nib fel’ gum’ircha’rad ni ngar bad ko tin riyul’.​—John 6:44.   

 9. Uw rogon ni dag Paul nge Barnabas e kanawo’ nib manigil nrayog ni nge folwok e piin yad ma yog e thin u lan e ulung riy e ngiyal’ ney?

⁹ Ba tamilang ni bay ban’en ni thil u nap’an ni chuw fapi pumoon u Pafos ngar milekaggad u barkow u lan sogonap’an 150 e mayel nga Perga nib migid nga tooben e day u Asia Minor. Be yog e Acts 13:13 ni pi cha’nem e aram “Paul nge piin ni yad be un ngak.” Pi thin ney e be dag ni Paul e ir e be yog e thin rorad e ngiyal’ nem. Machane der m’ug riy ni i awan’ Barnabas ngak Paul. Ya ra ululgow ko maruwel u taabang ni ngar lebguyew e n’en nib m’agan’ Got ngay. Ke dag Paul nge Barnabas e kanawo’ nib manigil nrayog ni nge folwok e piin yad ma yog e thin u lan e ulung riy e ngiyal’ ney. Piin Kristiano e darur guyed rogon ni nge m’ug nib ga’ farad, ya darur paged talin fapi thin ni yog Jesus ni gaar: “Gimed gubin nra bigimed ma walagen bigimed.” Ki yog ni gaar: “En nra tolangnag ir e yira sobut’nag nge sobut’an’, ma en nra sobut’nag ir e yira tolangnag.”​—Matt. 23:8, 12.

10. Mu weliy rogon e milekag ni yima tay u Perga nga Antiok ni bay u lan yu Pisidia.

¹⁰ Nap’an nra tawgad nga Perga, me digey John Mark Paul nge Barnabas nge sul nga Jerusalem. Der yog e Bible fan ni digeyrow nib tomgin. Yugu aram rogon me ulul Paul nge Barnabas ngar milekaggow u Perga nga Antiok ni bay u lan yu Pisidia nreb e mach ni bay u lan yu Galatia. Ba mo’maw’ e milekag nra tew ngaram ya re binaw nu Antiok nem ni bay u lan yu Pisidia e bay u daken bogi burey nib tolang. Ere thingar ra milekaggow u fithik’ e burey, ma re n’ey e bay e riya’ riy ni bochan e ba ga’ ni ma og e moro’ro’ ko piin yad ma milekag ko yungi n’em. Maku reb e rayog ni aram e ngiyal’ ni ku be m’ar Paul. h

11, 12. Uw rogon ni non Paul ngak fapi girdi’ u lan tafen e muulung u Antiok ni bay u lan yu Pisidia u reb e kanawo’ nra k’aringrad ni ngar motoyilgad ngak?

 ¹¹ Nap’an ni taw Paul nge Barnabas nga Antiok ni bay u lan yu Pisidia ma ranow nga lan tafen e muulung ko rofen ni Sabbath. Be gaar e Bible: “Nap’an nni mu’ i beeg fare Motochiyel rok Moses nge tin ni yoloy e pi profet, me l’og e piin ni pilungen tafen e muulung e thin nge yan ngorad ni be lungurad, ‘Pi walagmad: gamad ba adag ni ngam welthingad ngak e pi girdi’ ney ni faanra bay bbugithin ni ngam weliyed ngorad ni nge pi’ e athamgil nga lanin’rad.’” (Acts 13:15) Me sak’iy Paul nga lang nge welthin.

¹² Som’on e gaar ngorad: “Gimed e piin ni gadad piyu Israel nge urngin e piin ni gathi yad piyu Israel ni bay u roy ni yad ma meybil ngak Got.” (Acts 13:16) Pi girdi’ nem ni be non Paul ngorad e boch i yad e Jew ma boch e kar piggad kar uned ko teliw rok e pi Jew. Uw rogon ni yag rok Paul ni nge non ngorad u reb e kanawo’ nra k’aringrad ni ngar motoyilgad ngak ni yugu aram rogon ndawori m’agan’rad ngay ni Jesus e ir fare Messiah? Som’on e weliy chepin fare nam nu Israel. I weliy rogon ni fal’eg Jehovah rogorad “me yoornagrad ko fare ngiyal’ i n’em ni ur pired u lan e nam nu Egypt ni gathi nam rorad” nge rogon ni i “k’adan’ Got rorad u daken e ted” u lan 40 e duw u tomuren ni kan chuwegrad u Egypt. Ki weliy rogon nra tafnayed fare Nam ni Kan Micheg, nge rogon ni tayrad Jehovah ngay “nge mang yad e mil suwon e gi nam nem ngorad.” (Acts 13:17-19) Bay boch e girdi’ ni ka rogned nrayog ni be weliy Paul murung’agen yu yang u lan e Babyor nib Thothup ni ka fin nni beeg ke rung’ag e girdi’ e rofen nem ni Sabbath. Faanra riyul’ e re n’ey, maku be dag ni manang Paul rogon ni nge “mang urngin mit e girdi’ ngak urngin mit e girdi’.”​—1 Kor. 9:22.

13. Uw rogon nrayog ni ngad k’aringrad e girdi’ ni ngar adaged ni ngar motoyilgad ngodad?

¹³ Ku arrogodad nsusun e ngad machibgad u reb e kanawo’ nra adag e girdi’ ni nge  motoyil ngodad. Bod ni faanra gad manang e n’en nib mich u wan’ be’, ma rayog ni nge ayuwegdad ni ngad mel’eged boch ban’en ni ngad weliyed nra adag ni nge motoyil ngay. Ku rayog ni nga dogned boch e thin nu Bible ni manang facha’. Rayog nib fel’ ni nga dogned ngak ni nge beeg e pi thin nem u lan e ke rok e Bible. Mu lemnag boch e kanawo’ nrayog ni ngam k’aringrad ni ngar adaged ni ngar motoyilgad ngom.

14. (a) Uw rogon ni weliy Paul e thin nib fel’ u murung’agen Jesus? Mang e yog ni nge k’aring e pi girdi’ nem ni ngar motoyilgad ko thin ni be yog ngorad? (b) Mang e rin’ fapi girdi’?

¹⁴ Bin migid e weliy Paul ni pi pilung u Israel e yad e pi ga’ rok Jesus, ma John ni Tataufe e ayuweg e girdi’ ni nge mich Jesus u wan’rad ni ir e ra “thapeg e girdi’ ngak Got.” Ngemu’ miki weliy rogon nni thang e fan rok Jesus mu kun faseg ko yam’. (Acts 13:20-37) I yog ni gaar: “Gimed urngin ni ngar mu nanged nu daken Jesus e ke yog ni ngan machibnag riy ngomed murung’agen e denen nrayog ni nge n’ag Got fan . . . Urngin e girdi’ nra mich Jesus u wun’rad e kan n’ag fan urngin e denen rorad.” Ngemu’ me yog ngorad fan nib t’uf ni ngar motoyilgad ko re thin ney ni gaar: “Mu ayuwgad, nge dab mu rin’ed e tin ni ke yog fapi profet ni lungurad: Mu sapgad e pi tamoning! Mu ngatgad mi gimed yim’! Ya maruwel ni gu be ngongliy ko tiromed e rran e ban’en ni gathi bayi mich u wun’med, ni mus ni faanra weliy be’ fan ngomed!” Yira ngat ko n’en ni rin’ e pi girdi’ nem u tomuren nrung’aged e pi thin ney. Be gaar e Bible: “Me yog fapi girdi’ ngorow ni ngku ra bow ko bin ni bay yib e sabbath ngku ra weliyew ngorad murung’agen e pi n’em.” Maku reb e tomuren ni wer e girdi’ ko fare muulung ma “boor piyu Israel nge piin ni gathi yad piyu Israel ni kar piggad kar uned ko ba’ rok piyu Israel e taliw nra uned ngak Paul nge Barnabas.”​—Acts 13:38-43.

15. Mang e buch ko bin migid e Sabbath nga tomuren e welthin ni tay Paul?

¹⁵ Nap’an ni taw ko bin migid e Sabbath, ma “gonap’an e urngin e girdi’ u lan fare binaw” nra muulunggad ni ngar motoyilgad ngak Paul. Re n’ey e k’aring e damumuw ngak boch e Jew ma aram “mi yad non nib togopluw ko thin ni be yog Paul mi yad yog e thin nib kireb ngak.” Machane dar rusgow Barnabas ni nga rognew ngorad ni lungurow: “Ri dabi siy ni gimed e som’on ni ngan weliy e thin rok Got ngomed. Machane faanra kam n’iged, ma damur fineyed ni ba’ rogomed ni nge yog e yafos ndariy n’umngin nap’an ngomed, ma bay gu pagew gimed nggu warow ngak e piin ni gathi yad piyu Israel. Ya baaray e thin ni pi’ Somol ngodad ni faani gaar: Kug tiyem ni ngam mang tamilang ngak e piin ni gathi yad piyu Israel, me gur e ngam mang kanawo’ ni ngan thap riy ngak Got ni fan ngak urngin e girdi’ nu fayleng.”​—Acts 13:44-47; Isa. 49:6.

16. Mang e rin’ e pi Jew u tomuren ni non Paul nge Barnabas ngorad? Mang e rin’ Paul nge Barnabas u tomuren ni tharbogrow fapi Jew ko nug rorad?

 ¹⁶ Ri felfelan’ e piin gathi yad e Jew ni ur motoyilgad ma “piin ni ke mel’egrad Got ni nge yog e yafos ndariy n’umngin nap’an ngorad e mich Jesus u wun’rad.” (Acts 13:48) De n’uw nap’an nga tomuren me garer e thin rok Jehovah u ga’ngin yang e re nam nem. Machane ba thil e n’en ni rin’ e pi Jew. Ere yog Paul nge Barnabas ngorad ni yugu aram rogon ni yad e som’on nni weliy e thin rok Got ngorad, machane kar dugliyed ni ngar siyeged fare Messiah. Aram fan ndab ki fel’ e liyor rorad u wan’ Got. Ere pingeg fapi Jew laniyan’ e pi ppin nib tolang nge pi pumoon ni yad be tay murung’agen e re binaw nem, ma aram mar “tababgad i gafgownag Paul nge Barnabas, mi yad therbegrow ko nug rorad.” Ere mang e rrin’ew? I “rurug fa gali apostel e fiyath u ayrow nib togopluw ngorad mi yow yan u rom nga Ikonium.” Ere gur, aram e par yu Antiok ni bay u lan yu Pisidia ndakuriy e ulung ni Kristiano riy? Danga’, ya pi gachalpen Jesus ni ur moyed u rom e “ra suggad ko felfelan’” nge gelngin Got nib thothup.​—Acts 13:50-52.

17-19. Mang boch e kanawo’ nrayog ni ngad folwokgad rok Paul nge Barnabas riy? Faan gad ra rin’ e re n’ey, ma uw rogon nra ayuwegdad ni ngad pared ni gad ba felfelan’?

¹⁷ Bay ban’en nib ga’ fan ni gad ra fil ko n’en ni rin’ e pi cha’ney ni yad ba yul’yul’ u nap’an nra mada’naged e togopuluw. Darud talgad ko machib ni yugu aram rogon ni be guy e girdi’ nib tolang ko re fayleng ney rogon ni ngar taleged gadad ndab kud machibgad. Kum tay fanam i yan riy nnap’an ni siyeg e girdi’ nu Antiok ni ngar motoyilgad ko n’en be machibnag Paul nge Barnabas, ma aram mar ‘rurugew e fiyath u ayrow’ nre n’ey e gathi be yip’ fan ni kar damumuwgow, ya be yip’ fan ndemtrug e n’en nra buch rorad ma gathi yow e kireb rorow. Yow manang ndabiyog ni ngar towasariyew e pi cha’nem ni nge mich Jesus u wan’rad. Kemus nn’en nrayog ni ngar rin’ew e ngar ululgow ko machib. Ma aram e n’en nrin’ew u nap’an nranow nga Ikonium!

¹⁸ Uw rogon e tin baaram i gachalpen Jesus nra mageygad u Antiok? Riyul’ ni ur pared u fithik’ e girdi’ ni ur gafgownaged yad. Machane felfelan’ rorad e gathi be yan u rogon urngin e girdi’ ni be motoyil ngorad. I gaar Jesus: “Ri kab felan’ e piin ni kar rung’aged e thin rok Got ma kar pired ni yad be fol riy!” (Luke 11:28) Ma aram e n’en ni dugliy pi gachalpen Jesus u Antiok ni bay u lan yu Pisidia ni ngar rin’ed.

¹⁹ Ere manga yugu dab da paged talin nib milfan ngodad ni ngad machibnaged fare thin nib fel’ ni bod Paul nge Barnabas. Girdi’ ni gad be machibnagrad e yad e ba milfan ngorad ko nge m’agan’rad ko re thin ney ara ngar siyeged. Faanra dubrad ni ngar motoyilgad ma rayog ni ngad filed ban’en ko n’en ni rin’ pi gachalpen Jesus ko bin som’on e chibog. Faanra ga’ fan e tin riyul’ u wan’dad ma gad pag gelngin Got nib thothup ni nge pow’iydad, ma aram e ku rayog ni ngad felfelan’gad ni yugu aram rogon ni yibe togopuluw ngodad.​—Gal. 5:18, 22.