1. Mu weliy rarogon e rofen ni yima tay e Madnom ko Pentekost.

 RIB sug e girdi’ u lan e yu pa’ i kanawo’ u Jerusalem, ma ri yad ba felfelan’. a Be yib e ath ko altar u tempel, ma be tang e pi Levite ni yad be yon’ e thin ni bay ko Psalms 113 nge mada’ ko 118. Ba sug e milekag u daken e kanawo’ ni kar bad u boch e nam nib palog ni aram yu Elam, ngu Mesopotamia, ngu Kappadocia, ngu Pontus, ngu Egypt, ngu Roma. b Mang fan ni kar bad ngaram? Bochan e ngar madnomnaged e Pentekost ni ku yima yog e “rran ni m’on ko Madnom ko T’ar Wom’engin e Woldug” ngay. (Num. 28:26, BT) Re madnom ney e yima tay u gubin e duw u nap’an ni ke m’ay e mokun barley ma ke tabab e mokun wheat. Ba gel e felfelan’ ni yima tay ko re madnom nem.

 2. Mang e buch u nap’an e Pentekost ko duw ni 33 C.E. ni yira ngat ngay?

² Bang ko mereb e kolok ni kakadbul ko duw ni 33 C.E., me buch ban’en ndabi pag e girdi’ talin ko pi chibog nga tomuren. Yugu ni gin ma ke yib “lingan ban’en u lan e lang ni bod lingan bangi nifeng nib gel ni ke thow.” (Acts 2:2) Me sugnag fare lam lan fare naun ni bay sogonap’an 120 i gachalpen Jesus riy ni kar muulunggad. Ngemu’ me buch ban’en ni yira ngat ngay. I yib e nifiy ni bod yaan e yunmon, ma ra be’ u rom me yan i math reb ngak. c Ngemu’ me “sugnagrad” gelngin Got nib thothup mi yad tabab ko numon ni lungun boch e nam! Nap’an ni chuw pi gachalpen Jesus u lan fare naun, mi ri gin e pi milekag nra mada’gad u daken e kanawo’ u Jerusalem ni bochan e rayog ni ngar  nonad ngorad ko thin rorad! Ra bagayad me rung’ag fa piin ni gachalpen Jesus ni yad “be welthin nlungun e re nam ni yib riy.”​—Acts 2:1-6.

 3. (a) Mang fan ni Pentekost ko duw ni 33 C.E. e aram ba ngiyal’ nib ga’ fan u chepin e bin riyul’ e liyor? (b) Uw rogon ni fanay Peter reb fapi “kiy ko gagiyeg” nni pi’ ngak u nap’an ni be non ko fapi girdi’?

³ Re n’ey ni buch e rib ga’ fan nga chepin e liyor ni yima tay ngak Jehovah ni bochan e aram e ngiyal’ ni sum fare nam ni ka nog piyu Israel u fithik’ i lanin’rad ngorad, ara piin Kristiano ni kan dugliyrad. (Gal. 6:16) Machane ku bay boch ban’en ni i buch nib ga’ fan. Nap’an ni non Peter ko fapi girdi’ e rofen nem, me fanay e bin som’on ko fa dalip i “kiy ko gagiyeg” nni pi’ ngak ni ir e ra bing e kanawo’ nga yugu reb e ulung nib thil ni nge yag boch e tow’ath ngorad. (Matt. 16:18, 19) Bin som’on e kiy e bing e kanawo’ ngak e pi Jew nge piin nra piggad ngar uned ko teliw rok e pi Jew ni nge m’agan’rad ko fare thin nib fel’ min dugliyrad nga gelngin Got nib thothup. d Ma aram e yad ra mang bang ko fare nam ni ka nog piyu Israel u fithik’ i lanin’rad ngorad, ma bochan e re n’ey ma aram e ra yag e athap ngorad ni ngar uned ko gagiyeg u Gil’ilungun fare Messiah ni yad boch e pilung nge prist. (Rev. 5:9, 10) Ra munmun maku yira pi’ e re tow’ath ney ngak piyu Samaria nge piin gathi yad e Jew. Mang e rayog ni nge fil e pi Kristiano e ngiyal’ ney ko pi n’en nib ga’ fan ni buch u nap’an e Pentekost ko duw ni 33 C.E.?

 4. Uw rogon ni be ulul e ulung ni Kristiano e ngiyal’ ney ni ngar rin’ed e maruwel ni i rin’ fare ulung nni tababnag ko duw ni 33 C.E.?

⁴ I tabab e ulung ni Kristiano rok fapi cha’ ni gachalpen Jesus nra ‘muulunggad  nga taabang’ ngab singgil ni bay ko thal ni nga lang u reb e naun min dugliyrad nga gelngin Got nib thothup ni yad sogonap’an 120 u gubin. (Acts 2:1) Nap’an ni chugur ni nge m’ay e re rran nem, ma bokum biyu’ e girdi’ ni kan taufenagrad. Ma ka be ulul ni be yoor girdien e re ulung nem keb i mada’ ko chiney! Re ulung ney e ngiyal’ ney e aram fare ulung ni Kristiano ni bay e pumoon nge ppin riy ni bay madgun Got u wan’rad, ma yad be machibnag fare ‘Thin Nib Fel’ ni murung’agen e gagiyeg rok Got’ u “gubin yang u fayleng ni nge urngin e girdi’ me nang” u m’on ni nge taw nga tungun e re m’ag ney.​—Matt. 24:14.

 5. Mang angin nra yib ngak be’ ni faanra i chag ko ulung ni Kristiano u nap’an e bin som’on e chibog nge ngiyal’ ney?

⁵ Ra ayuweg e ulung ni Kristiano e girdi’ riy me pi’ e athamgil nga lanin’rad ni tabab ko piin kan dugliyrad me boch nga tomuren miki un “yugu boch e saf” ngay. (John 10:16) I dag Paul feni ga’ fan u wan’ rogon e ayuw ni ma pi’ be’ ngak be’ u lan e ulung u nap’an ni yol ngak e pi Kristiano u Roma ni gaar: “Ri gub adag ni nggub gguymed nggu pi’ e thin rok Got ngomed nge gelnagmed. N’en ni gu be lemnag e ra fel’ rogomed riy, ma er rogon gag nra fel’ rogog riy ni baaray rogon: ra fel’ rogomed ko michan’ rog ma ra fel’ rogog ko michan’ romed.”​—Rom. 1:11, 12.

6, 7. Uw rogon ni be lebguy e ulung ni Kristiano e ngiyal’ ney e n’en ni tay Jesus chilen ni aram e ngan machibnag girdien e pi nam u gubin yang?

⁶ Taareb rogon e maruwel ni be rin’ e ulung ni Kristiano e ngiyal’ ney ko maruwel ni i rin’ e ulung ko bin som’on e chibog. I pi’ Jesus reb e maruwel ngak pi gachalpen ni ngar rin’ed nib mo’maw’, machane ba gel e felfelan’ ni yira tay riy. I gaar ngorad: “Mmarod ngak girdien e pi nam u gubin yang ngam pingeged yad ngar manged pi gachalpeg, mi gimed taufenagrad nga fithingan e Chitamangiy  nge Fak nge fare Kan ni Thothup, mi gimed fil ngorad rogon ni nguur folgad u gubin e tin ni ku gog ngomed ni nguum rin’ed.”​—Matt. 28:19, 20.

⁷ Ulung ko Pi Mich Rok Jehovah e ngiyal’ ney e ir e be lebguy e re maruwel ney. Riyul’ nib mo’maw’ ni ngan machibnag e girdi’ nib thilthil e thin rorad. Machane ke ngongliy e Pi Mich Rok Jehovah boch e babyor nib puluw e thin riy ko Bible nib pag 1,000 mit e thin. Faanra gubin ngiyal’ ni ga ma chag ko ulung ni Kristiano ma ga be un ko fare maruwel ni ngan machib min ayuweg e girdi’ ni ngar manged boch i gachalpen Jesus, ma aram e bay fan ni ngam felfelan’. Gur bagayad fachi ulung i girdi’ u fayleng e ngiyal’ ney ni yad be machibnag fithingan Jehovah nib fel’ rogon!

 8. Uw rogon ni ma ayuwegdad e ulung ni Kristiano?

⁸ Ke pi’ Jehovah Got ba ulung i walag ni yad bay u ga’ngin yang e fayleng ni ngar ayuweged gur ni ngam athamgil e ngiyal’ ney ni ke mo’maw’ e par ndabi chuw e felfelan’ rom. I yol Paul ngak e pi Kristiano ni Hebrew ni gaar: “Nge bagadad ma ngi i lemnag bagadad, ma nge bagadad ma ngi i ayuweg bagadad ma be dag ngak nib t’uf rok ma be rin’ e tin nib fel’ ngak. Ma ngad guyed rogon ndab da paged e muulung rodad, ni bod rogon ni be rin’ boch e girdi’. Ma nge bagadad me pi’ e athamgil nga laniyan’ bagadad, ngari gel ni fan e gimed be guy ni Chirofen ni bay yib Somol riy e be chugur.” (Heb. 10:24, 25) Ke pi’ Jehovah e ulung ni Kristiano nib tow’ath ya nge yag nim pi’ e athamgil nga laniyan’ yugu boch e girdi’, mu kur pied e athamgil nga lanin’um. Ere mu par ni gab chugur ngak e pi walag, ma dab um pag e muulung!

9, 10. Mang e ke rin’ boch e walag ya nge yag nra nonad ko girdi’ nib thil e thin rorad?

⁹ Am lemnag gelngin e felfelan’ ni tay e pi Jew nge piin nra piggad ngar uned ko teliw rok e pi Jew u nap’an e Pentekost ko duw ni 33 C.E. Yooren e pi girdi’ ney e dabisiy ni yad ma non ko thin ni Greek ara Hebrew. Machane chiney e ra bagayad ma be “rung’ag fa piin nib mich Jesus u wun’rad ni yad be welthin nlungun e re nam ni yib riy.” (Acts 2:6) Ere ba mudugil nra felfelan’gad ni kar rung’aged fare thin nib fel’ ko thin rorad. Piin Kristiano e ngiyal’ ney e dabiyog ni ngar nonad ni lungun yugu boch e nam u daken e maang’ang. Machane boor i yad e be machibnag murung’agen Gil’ilungun Got ko girdi’ u gubin e nam. Ni uw rogon? Bay boch i yad ni ke fil yugu reb e thin ya nge pigpig u reb e ulung nib chugur ngak ni yima non riy ni thin nu bang ara yan i par nga yugu reb e nam. Ba ga’ ni yad ma guy ni piin yad ma machibnagrad e yad ma ngat ngay ni ke yag ni ngar filed e thin rorad.

¹⁰ Christine e un ngak medlip e Pi Mich ngar filed e thin ni Gujarati. Nap’an nra mada’gow be’ nib pin ni yow ma maruwel ni ma non ko thin ni Gujarati, ma aram me non ngak ko thin rok. I ngat fare pin ngak Christine ma baadag ni nge nang fan ni be guy rogon ni nge fil reb e thin nib mo’maw’ i yog ni bod e thin ni Gujarati. Ere yag ni nge machibnag Christine fare pin, ma aram me gaar ngak Christine: “Dabisiy ni bay ban’en nrib ga’ fan ni ngam weliy.”

11. Uw rogon nrayog ni ngad fal’eged rogodad ni ngad machibnaged murung’agen Gil’ilungun Got ko girdi’ nib thil e thin rodad?

¹¹ Riyul’ ni gathi gad gubin nrayog ni ngad filed yugu reb e thin. Yugu aram rogon, ma rayog ni ngad fal’eged rogodad ni ngad machibnaged murung’agen Gil’ilungun Got ko girdi’ nib thil e  thin rodad. Ni uw rogon? Reb e kanawo’ nrayog ni ngam rin’ e re n’ey riy e aram e ngam fanay fare JW Language^® app ni ngam fil in bug e thin u reb e thin ni ma yog boor e girdi’ ko gin ga ma par riy. Ku rayog ni ngam fil in bug e thin ko re thin nem nrayog ni nge k’aring e girdi’ ni ngar adaged ni ngar filed e Bible. Mu dag fare website ni jw.org ngorad, maku rayog ni ngam dag in e video nge babyor ngorad ni kan ngongliy ko thin rorad. Gad ra fanay boch e talin e maruwel ni aray rogon u nap’an e machib, ma rayog ni ngad felfelan’gad ni bod e pi walag u nap’an e bin som’on e chibog nra felfelan’gad u nap’an ni ngat e girdi’ ni kar bad u yugu boch e nam ni kar rung’aged fare thin nib fel’ nra bagayad ma yibe weliy ngak “nlungun e re nam ni yib riy.”

12. (a) Mang e yog Joel ni bay rogon ko fare maang’ang ni buch ko Pentekost ko duw ni 33 C.E.? (b) Mang fan ni yimanang nra lebug fare yiiy rok Joel u nap’an e bin som’on e chibog?

¹² I “sak’iy Peter nga lang” me tabab i welthin ngak fapi girdi’ ni kar bad u boch e nam nib thilthil. (Acts 2:14) I weliy ngak e piin yad be motoyil ni Got e ir e ke ayuweg pi gachalpen Jesus ke yag ni ngar nonad ni lungun yugu boch e nam u daken e maang’ang, ma re n’ey e ke lebguy fare yiiy rok Joel ni be gaar: “Bay gu pi’ e Kan ni Thothup rog [“gelngig nib thothup,” NW] nga daken urngin e girdi’.” (Joel 2:28) U m’on ni nge sul Jesus nga tharmiy, me gaar ngak pi gachalpen: “Bay gu wenig ngak e en ni Chitamangiy, nge pi’ reb e Taayuw ngomed,” me yog nre taayuw nem e aram “fare Kan ni Thothup [“gelngin Got nib thothup,” NW].”​—John 14:16, 17.

13, 14. Uw rogon ni guy Peter rogon ni nge non u reb e kanawo’ nra taw nga gum’irchaen e piin yad be motoyil ngak, ma uw rogon nrayog ni ngad folwokgad rok?

¹³ Tin tomur e thin ni yog Peter ngak fapi girdi’ ni kar muulunggad e be gaar: “Urngin e girdi’ nu Israel ni thingar ra nanged ni cha’nem i Jesus, ni ir e mu richibiyed  ko kuruth, e ke tay Got ni ir e Somol nge Messiah!” (Acts 2:36) Riyul’ ni gathi urngin e piin yad be motoyil ngak Peter ni ur moyed u nap’an nni li’ Jesus u daken fare ley i gek’iy. Machane bochan ni yad bang ko fare nam ni thang e fan rok Jesus, ma aram e ku ra yan i aw nib kireb e rorad. Mu tay fanam i yan riy ni non Peter ngak e pi Jew u fithik’ e tayfan miki guy rogon ni nge taw e thin rok nga gum’ircha’rad. I nameg ni nge k’aring e piin yad be motoyil ngak ni ngar kalgadngan’rad, ma gathi nge puwan’ ngorad. Ere gur, ra damumuwgad ko thin ni yog Peter ngorad, fa? Danga’, ya n’en ni buch e “yib e marus ngorad [“taw e pi thin nem nga gum’ircha’rad,” NW].” Ma aram mar fithed ni lungurad: “Mang e nggu rin’ed?” Bochan ni non Peter ngorad u fithik’ e tayfan, ma aram e n’en ni ayuweg ni nge taw e thin rok nga gum’ircha’rad me k’aringrad ni ngar kalgadngan’rad.​—Acts 2:37.

¹⁴ Rayog ni ngad folwokgad rok Peter u rogon ni non u reb e kanawo’ nra taw nga gum’irchaen e girdi’. Nap’an ni gad be machib, ma de t’uf ni ngad yal’uweged urngin ban’en ni ke yog be’ nde puluw ko Bible. Ya bin riyul’ riy e kab fel’ ni ngad weliyed murung’agen boch ban’en ni be taareban’dad facha’ ngay. Faan gad ra rin’ e re n’ey, ma aram e rayog ni ngad ayuweged facha’ ni nge nang fan e Thin rok Got. Ba ga’ ni faan gad ra weliy e tin riyul’ u Bible ni aray rogon, ma aram e dabisiy nra adag e piin nib fel’ gum’ircha’rad ni ngar motoyilgad.

15. (a) Mang e yog Peter, ma mang e buch nga tomuren? (b) Mang fan nrayog ni nge un bokum biyu’ e girdi’ nrung’aged fare thin nib fel’ u nap’an e Pentekost ko taufe e rofen nem?

¹⁵ Nap’an e rofen nem ni Pentekost ko duw ni 33 C.E., me gaar Peter ngak e pi Jew nge piin kar piggad kar uned ko teliw rok e pi Jew: “Nge bigimed me pi’ keru’ ko denen ni be rin’, min taufenag.” (Acts 2:38) Bochan e re n’ey ma  sogonap’an 3,000 e girdi’ nni taufenagrad, nrayog nni taufenagrad u lan e pi lipath ni bay u Jerusalem ara u tooben. e Gur, ka yigi papey ni kan taufenag e pi girdi’ ney, fa? Be micheg e re thin nu Bible ney nsusun e nge gur e piin yad be fil e Bible nge pi fak e piin Kristiano ngar uned ko taufe ni yugu aram rogon ndawori bung rogorad, fa? Danga’. Dab mu pagtalin ni pi Jew nem nge piin kar piggad kar uned ko teliw rok e pi Jew nni taufenagrad ko Pentekost ko duw ni 33 C.E. e yad ma fal’eg i fil e Thin rok Got, ma yad bang u ba nam ni kan ognag ngak Jehovah. Maku reb e bay boch e kanawo’ ni yad be dag riy ni yad ba pasig, ya bay boch i yad nib n’uw e kanawo’ ni ke milekag riy ni nge un ko re madnom ney ni yima tay u gubin e duw. Tomuren ni m’agan’rad ngay ni bay ban’en nib ga’ fan nib milfan ngak Jesus Kristus u rogon ni nge lebguy e n’en nib m’agan’ Got ngay, ma aram me bung rogorad ni ngar uned ko taufe ni kar manged boch i gachalpen Kristus mar ululgad ko pigpig ni yad be tay ngak Got.

16. Uw rogon ni dag e pi Kristiano ko bin som’on e chibog ni yad be pag farad u boch ban’en?

¹⁶ Ri tow’athnag Jehovah e pi girdi’ nem, ya be gaar e Bible: “Urngin e piin ni ke mich Jesus u wun’rad ni ur pired nib taareban’rad, ma ra bagayad ma tin ni bay rok e farad ni yad gubin. Yad ma pi’ e binaw nge tin ni bay rorad ni chuway’ mi yad fek e salpiy riy ngar f’othed rorad, ni be yan u rogon e n’en nra be’ ma dabi siy ni nge yog ngak.” f (Acts 2:44, 45) Ba mudugil ni urngin e tin riyul’ e Kristiano ni yad baadag ni ngar folwokgad ko pi cha’ney nra paged farad u boch ban’en.

17. Mang e ba t’uf ni nge rin’ be’ u m’on ni nge un ko taufe?

¹⁷ Be yog e Bible ni bay boch ban’en nib t’uf ni nge rin’ be’ u m’on ni nge ognag ir ngak Got nge un ko taufe. Som’on e thingari fil e Thin rok Got. (John 17:3) Ba t’uf ni nge dag nriyul’ ni bay e michan’ rok ma kki kalngan’ ko kireb rok. (Acts 3:19) Ngemu’ me pi’ keru’ ko denen rok me tabab ni nge rin’ e pi n’en nib m’agan’ Got ngay. (Rom. 12:2; Efe. 4:23, 24) Tomuren ma aram me ognag ir ngak Got u daken e meybil me un ko taufe.​—Matt. 16:24; 1 Pet. 3:21.

18. Mang tow’ath e kan pi’ ngak pi gachalpen Kristus ni kan taufenagrad?

¹⁸ Gur reb i gachalpen Jesus Kristus ni kan taufenagem, fa? Faanra gur reb, ma nge ga’ fan u wan’um e biney e tow’ath ni kan pi’ ngom. Rayog ni ngan fanayem u boor e kanawo’ ni ngam machib nib fel’ rogon mag rin’ e n’en nib m’agan’ Jehovah ngay ni bod e n’en ni rin’ pi gachalpen Jesus ko bin som’on e chibog ni sugnagrad gelngin Got nib thothup!