Ngenesi 41:1-57
41 Bo vavioka mimvu miodi, Falawo wuloto ndosi. Nandi wuba wutelama va ndeku muila wu Nilu.
2 Wumona sambuadi di zingombi zinneni zibasikila mu muila wu Nilu, ayi ziaba dia bititi bidi va ndeku muila beni.
3 Bosi, vamonika sambuadi di zingombi zimbi ayi zibanda. Ziawu zibasikila mu muila wu Nilu, ayi ziyiza ba va khonzu zingombi zimboti va ndeku muila beni.
4 Zingombi zimbi ayi zibanda, zitona kudia sambuadi di zingombi zimboti ayi zinneni. Bosi Falawo wukotuka.
5 Nandi wubue lala ayi wuloto ndosi mu khumbu yimmuadi. Wumona mu nsesi wumueka, mubasika sambuadi di minko mi trigu yimboti.
6 Ayi wumona nsesi wunkaka mubasika sambuadi di minko mi trigu yikhambu ba yimboti, ayi phemu yifumina ku khonzu leste yivika miawu.
7 Ayi minko beni mi trigu yikhambu ba yimboti, mitona kumina minko mi trigu yiba yimboti. Bosi Falawo wukotuka ayi wuvisa ti ndosi kaba loto.
8 Vayi, bo Falawo kakotuka va meni, nandi wutona kukuazuka. Diawu katedila zinganga zioso zi minkisi ayi batu boso ba luzabu ba Ngipiti. Falawo wuba zabikisa zindosi kaloto, vayi ni mutu kasa nunga ko kunzabikisa tsundu yi zindosi beni.
9 Mu kibila akiokio, fumu yi batu bamvananga vinu kuidi ntinu, wukamba Falawo: “Bubu yenzabikisa nzimbala* yivanga.
10 Mu kibila ki mambu mambi tuvanga, Falawo wu tudasukila, diawu wu tutudila mu buloku buidi ku nzo fumu yi minsungi, va kimueka na fumu yi batu bamvanganga mapha ma ntinu.
11 Bosi, va builu bumueka, befu ba buadi tuloto zindosi. Ayi ndosi kadika mutu kaloto, yiba na tsundu’andi.
12 Mu buloku beni muba ditoko dimueka musi Ebeleo, kisadi ki fumu minsungi. Bo tunzabikisa zindosi zitu, nandi wu tusudikisa tsundu yi kadika ndosi.
13 Ayi mambu moso mamonikina buna buawu nandi katubila. Minu baphutula va kiyeku kiama, vayi fumu yi batu bamvanganga mapha ma ntinu, banledika va dikunzi.”
14 Bosi Falawo wutuma batuala Yozefi, diawu bambotudila mu thinu mu buloku. Yozefi wuvuka mayedu, wuvingisa bikhutu ayi wuyenda vantuala Falawo.
15 Falawo wukamba Yozefi: “Minu yibe loto ndosi, vayi vasi ko ni mutu wununga kutsudikisa tsundu yi ndosi beni. Yibe kuwa ti ngie wulenda nunga kusudikisa tsundu yi ndosi.”
16 Yozefi wuvutudila Falawo: “Nzambi nandi wunkuiza sudikisa tsundu yi ndosi beni kuidi Falawo, kubika ti minu.”
17 Falawo wukamba Yozefi: “Mu ndosi beni yibe loto, minu yibe ba wutelama va ndeku muila wu Nilu.
18 Ayi yibe mona sambuadi di zingombi zimboti ayi zinneni zibe basikila mu muila wu Nilu, ayi ziawu zibe tona kudia bititi mu ndeku muila wu Nilu.
19 Bosi, vabe monika mvandi sambuadi di zingombi zimbi, zidi beni zibanda, zibe basikila mu muila beni. Yimueniabu ko zingombi zidi zibanda ku ntoto woso wu Ngipiti, buka zingombi yibe loto.
20 Zingombi zibanda ayi zimbi, zibe tona kudia sambuadi di zingombi zimboti ayi zinneni.
21 Vayi, bo zibe mana kudia zingombi beni, kheti bobo zibe monikina buka ti zisa dia ko, kibila bivumu biawu bibe tatamana kuba babala. Bosi minu yibe kotuka.
22 “Mu ndosi yinkaka, minu yibe mona mu nsesi wumueka, mube basika sambuadi di minko mi trigu yimboti.
23 Bosi vabe monika nsesi widi sambuadi di minko mi trigu yikhambulu yimboti, babe vika kuidi phemu yibe fumina ku khonzu leste.
24 Ayi sambuadi di minko mi trigu yimbi, mibe tona kumina sambuadi di minko mi trigu yimboti. Minu yibe zabikisa zindosi aziozio kuidi zinganga zi minkisi, vayi ni mutu kasa nunga ko kunzabikisa tsundu yi zindosi beni.”
25 Bosi Yozefi wukamba Falawo: “A fumu, zindosi ziaku zidi yoyawu tsundu. Nzambi yikiedika bezabikisa kuidi Falawo mambu kankuiza vanga.
26 Ayiyi yawu tsundu yi zindosi beloto: “Sambuadi di zingombi zimboti bemona, zinsundula sambuadi di mimvu. Ayi sambuadi di minko mi trigu yimboti bemona, mvandi minsundula sambuadi di mimvu.
27 Sambuadi di zingombi zimbi ayi zibanda zibe basikila mu muila, zinsundula sambuadi di mimvu. Ayi sambuadi di minko mi trigu yimbi babe vika kuidi phemu yibe basikila ku khonzu leste, minsundula sambuadi di mimvu mi nzala.
28 Dedi bo yibe kukambila, a ntinu Falawo: Nzambi yikiedika bekuvanga kuzaba mambu nandi kankuiza vanga.
29 “Mu sambuadi di mimvu, ku Ngipiti kunkuiza ba bidia biwombo.
30 Vayi bo sambuadi di mimvu mi bidia biwombo miala vioka, kuala ba beni nzala ku ntoto woso wu Ngipiti mu sambuadi di mimvu.
31 Mu kibila ki nzala, batu bala zimbakana ti bidia biwombo bibedi ku Ngipiti, kibila nzala yala tuadisa beni ziphasi kuidi batu.
32 Nzambi yikiedika bevanga Falawo kuloto zindosi aziozio khumbu wadi, muingi kumonisa ti nandi bebaka makani ma kuvanga mambu amomo. Ayi nandi wunkuiza vanga mawu mu thinu.
33 “Diawu, ngie Falawo fueti tomba dibakala didi nduenga ayi diela, muingi wumvana kiyeku ki kukieba biuma bioso ku Ngipiti.
34 Mvandi fueti bieka minyadi mu mavula moso ma Ngipiti, muingi bakongulanga kikhuku kintanu mu mbongu yoso dikabu bankuiza kongula ku Ngipiti mu sambuadi di mimvu tunkuiza ba bidia biwombo.
35 Ayi bawu bankuiza kongulanga bidia mu sambuadi di mimvu amiomio tunkuiza ba bidia biwombo. Minyadi beni bafueti tunga bilundulu mu mavula, muingi balundila bidia. Ayi bidia bioso abiobio, binkuiza ba bi Falawo.
36 Bidia abiobio, biawu batu bankuiza dia mu sambuadi di mimvu tunkuiza ba nzala ku Ngipiti, muingi batu ku Ngipiti babika fuila mu nzala.”
37 Mambu Yozefi katuba, mayangidika Falawo ayi bisadi biandi bioso.
38 Diawu Falawo kakambila bisadi biandi: “Dibakala adiodio widi nduenga yi Nzambi, bukiedika ti vadi dibakala dinkaka widi buka nandi?”
39 Bosi Falawo wukamba Yozefi: “Mu kumona ti Nzambi be kuzabikisa mambu moso amomo, vasi ko mutu wunkaka wulutidi nduenga ayi diela kena ngiewu.
40 Ngiewu wunkuiza ba ntuadisi wu biuma bioso bidi ku nzo’ama, ayi batu boso ku Ngipiti, bankuiza tumukinanga mambu moso wuntuba. Minu mu kuba ntinu, buawu to yinkuiza kulutila kifumu.”
41 Falawo wubue kamba Yozefi: “Bubu, minu yi kuvana kiyeku ki kutuadisa biuma bioso bidi ku Ngipiti.”
42 Bosi, Falawo wubotula nel’andi yi kutudila kidimbu yiba mu luzala, ayi wutula yawu mu luzala lu Yozefi. Mvandi wumvuika bikhutu bi thalu bivangulu mu linho, ayi wuntula nsanga wu wola mu dinga.*
43 Mvandi Falawo wuvanga Yozefi kadiatila mu dikalu diandi dimmuadi dilutidi nzitusu, ayi batu baba kuetendukanga vantual’andi: “Avrékh.* Mu phila ayoyo, Yozefi wutambula kiyeku ki kutuadisa biuma bioso ku Ngipiti.
44 Falawo wubue kamba Yozefi: “Minu yidi ntinu, vayi ngie kukhambu vana nsua, buna ni mutu kalendi vanga ko ni kiuma ku ntoto woso wu Ngipiti.”
45 Bosi, Falawo wuvana Yozefi dizina Zafenati-Paneia. Ayi wumvana Asenati, muana wu Potífera nganga nzambi yi Om,* muingi kaba nkazi’andi. Mu phila ayoyo, Yozefi wutona kutuadisa ntoto woso wu Ngipiti.
46 Yozefi wuba 30 di mimvu bo kayenda vantuala Falawo ntinu wu Ngipiti.
Bosi Yozefi wubotuka vantuala Falawo, ayi wudiengila ntoto woso wu Ngipiti, muingi kuzaba tsi.
47 Ayi mu sambuadi di mimvu, ntoto woso wu Ngipiti, wubuta beni bidia.
48 Yozefi wutatamana kukongula bidia bioso baba vatanga ku Ngipiti mu sambuadi di mimvu. Ayi wutungisa bilundulu mu mavula moso muingi kulundila bidia. Ayi mu kadika divula, nandi waba kongulanga bidia mu zitsola ziba kuna.
49 Yozefi wutatamana kulunda bidia biwombo, ayi biawu biyiza ba buka nsengisini wu ḿbu. Mu kibila akiokio, batu basa bue nunga ko kutanga thalu yi bidia bioso kalunda, kibila biba beni biwombo.
50 Ava sambuadi di mimvu mi nzala mitona, Yozefi ayi Asenati babuta bana buadi. Asenati wuba muana wu Potífera nganga nzambi yi Om.*
51 Yozefi wuvana muan’andi wutheti dizina Manase,* kibila wutuba: “Nzambi ma kuphanga kuzimbakana ziphasi ziama zioso, ayi dikanda di tat’ama.”
52 Ayi muana wummuadi wumvana dizina Efraim,* kibila wutuba: “Nzambi maphana bana mu ntoto wu ziphasi.”
53 Bosi, sambuadi di mimvu mi bidia biwombo ku Ngipiti mimana,
54 ayi sambuadi di mimvu mi nzala mitona dedi bo Yozefi katubila. Mu zitsi zioso, muba nzala yiwombo, vayi ku Ngipiti kuba bidia.
55 Ku Ngipiti mvandi kuyiza tona kuba nzala, diawu dikabu dioso baba kuendilanga kuidi Falawo muingi kue dinda bidia. Vayi Falawo wukamba basi Ngipiti: “Yendanu kuidi Yozefi, ayi vanganu mamoso kankuiza lukamba.”
56 Ntoto woso wutatamana kuba nzala. Diawu Yozefi wutona kuzibula bilundulu katungisa muingi kulundila bidia, ayi wutona kusumbisa bidia beni kuidi basi Ngipiti, kibila nzala yaba buelama beni ku ntoto wu Ngipiti.
57 Mu kumona ti mu zitsi zioso muba nzala, diawu batu boso baba kuendilanga ku Ngipiti, muingi kuesumba bidia kuidi Yozefi.
Footnotes
^ Lit: “disumu.”
^ Voti: “kidongo.”
^ Ḿba kikuma kiaba kindisanga bankaka kuvana nzitusu kuidi mutu.
^ Kikuma kinsundula ‘Heliópolis.’
^ Kikuma kinsundula ‘Heliópolis.’
^ Dizina dinsundula ‘ mutu wumvanganga kuzimbakana.’
^ Dizina dinsundula ‘ mbozi yiwombo.’
