Yindula kifwani akiki: Bo Júlia kakitala mu lumwenu, wuyituka phila katodila. “Minu yifweti buba kheti matata ayi bakundi bama basintya ko yiba wulwelo voti yibuba.”

Júlia wuntombanga kudekuka kheti 5 di zi kilu mu kizitu ki nyitu’andi. Diawu kabakila makani ma kufwanga nzala bilumbu binkaka.

Boti ngyewu Júlia, khanu mbi wuvanga?

Vasi ko dyambu dimbi mu kuyindula matedi zinyitu zyaku. Kibibila kintubila batu bawombo baba bizizi bimboti dedi Salai, Lakeli, Yosefi, Davidi ayi Abingaili. Kibibila kintuba ti Abingaili ‘wuba beni kitoko.’—1 Mintinu 1:4

Matoko mawombo bamvanganga mambu ma phila mu phila mwingi baba kitoko. Vayi bazabanga ko ti malenda kubatwadisa ziphasi. Tala va wanda:

• Bo bafyongunina 58% di bana bakyeto baba kiyindulanga ti batodila ngolo nyitu, ba bakula ti 17% to baba zi kilu ziwombo.

• Khumbu yinkaka babwe fyongunina, ba bakula ti 45% baba khambu zi kilu zifwana.

• Mambu matoko bamvanganga mwingi kubika kutola, maba twadisanga khumbu zinkaka kimbevo bantanguninanga anorexia​—kinsundula kukhambu mangolo mu nyitu bo bayifwisa nzala.

 Boti thonono anorexia widi, muna fweti dinda lusadusu kwidi matata maku voti nkhulutu wunkaka wu lufyatu. Kibibila kintuba: ‘Nkundi wukyedika wunzolanga thangu zyoso ayi widi banga khomba wubutuka yaku, wukusadisanga mu thangu ziphasi.’ ​—Zingana 17:17.

Bukyedika, kitoko ki khati to kimvanganga mutu kamonikina ti wumboti voti ndamba. Yindula matedi mwana wu Ntinu Davidi bantanguninanga Abasalomi. Kibibila kintuba:

‘Mu dikabu dyoso di Isaeli vasa ba ko mutu wuvyoka kitoko na Abasalomi . . . Kasa ba ko ni kinama kimbi.’​—2 Samueli 14:25.

Kitoko kaba kimvangusa kakinangika, kukizitisa ayi kuvakula bankaka. Kibibila kitubilanga ko mboti Abasalomi, kibila nandi wuba nkwa kimbeni, wukhambu tsoni, wukhambu lukwikumu mu Nzambi ayi mvondi batu.

Mwisi ko mu bobo Kibibila kituvanina malongi amama:

“Lumana vuata mutu wumona.”​—Kolosai 3:10.

“Bika lutomba, bika sia kitoko ki mbata kaka . . . . vayi bika lutomba kitoko ki khati kiokio kilendi suka ko.”​—1 Petelo 3:3, 4.

Vasi ko dyambu kutomba kuba kitoko, vayi dilutidi nkinza kutomba kuba bikadulu bimboti. Kibila kuntwala zikhadulu zyaku zimboti ziawu zyala kuvanga kumonikina kitoko va meso ma batu bankaka. Prisca wutuba: “Mutu widi kitoko ki nyitu baboso bantyanga kuntala mu thinu ayi banzimbikini, vayi mutu widi bikadulu bimboti nandi batu boso bankhambu zimbakananga.”

Ngyewu, wuntyanga zinyitu zyaku?

Wumana ba mayindu ma kuphasula kinama voti kulandakana twadusulu yi kukhambu dya mwingi kuludika vama wukhambu zolanga mu nyitu’aku?

Boti widi mangolo ma kuvingisa binama bi nyitu, khanu kinama mbi wulenda vingisa? (vyaka nlembo vama wunsola.)

• NTELA

• KIZITU

• MILENGI

• KUTOLA KU NYITU

• KIZIZI

• NKANDA NYITU

Boti mvutu’aku ngete mu kyuvu kitheti ayi kimwadi voti be vyaka mvandi nlembo mu mambu matatu mu kyuvu kitsuka, muna fweti zaba ti basi ko batu boso ba kumwenanga phila wukimwenanga. Diawu mayindu ma kutomba kukiludika, malenda kuvukumuna kuvanga mambu makhambulu mu minswa mi Nzambi.​—1 Samueli 16:7.