YAVE NZAMBI, nandi wukwedisa dikwela di theti. Kibibila kintuba ti Nandi bo kavanga nkyeto wu theti, wunnata kwidi dibakala. Adami wuyangalala ayi wutuba: ‘Kheti nandi mvesi wu mimvesi myami ayi nsuni’ami.’ (Ngenesi 2:22, 23) Mawu mammonisa ti Yave wukhidi tomba bakwela bazingila mu mayangi.

1, 2. Bwidi Yave kantombila makanda ba zingila?

² Angi makanda thangu ayiyi bazingilanga ko mu mayangi. Vayi mu Kibibila mwidi minswa milenda sadisa kadika mutu va dikanda.—Luka 11:28.

3, 4. (a) Bwidi nnuni kafweti kyebilanga nkazi’andi? (b) Kibila mbi bakwela bafweti kukilemvukilanga?

³ Kibibila kintuba ti nnuni fweti kyebanga nkazi’andi mu luzolo ayi mu lukinzu. Tanga Efeso 5:25-29. Nnuni wukyedika kabulanga ko nkazi’andi vayi wukunkyebanga mu luzolo.

⁴ Mbi nnuni kafweti vanga ti nkyeto be vanga dyambu dimbi? Kibibila kintuba: “Beno babakala luzolanga baketo beno; lubika kuba vangilanga mambu ma ndudi.” (Kolosai 3:19) Mufweti zaba ti beno mvinu munzimbakananga khumbu zinkaka. Ngye kutomba nlemvu wu Nzambi mu masumu maku, muna ngye mvaku fweti lemvukilanga nkazi’aku bo kazimbikini. (Matai 6:12, 14, 15)  Dikwela di batu ba kifwilanga nlemvu, dintwalanga beni mayangi.

5. Kibila mbi nnuni kafweti kinzikilanga nkazi’andi?

⁵ Yave wuntomba nnuni kakinzikanga nkazi’andi. Nnuni wukyedika, wunkyebanga nkazi mu matedi zitsatu zinsuni ayi zi kiphevi. Mawu, masi ko mambu ma kusakana, kibila dibakala na kukhambu masadila, Yave kalendi tambudila ko minsambu myandi. (1 Petelo 3:7) Twididi luvalu va meso ma Nzambi kibila wutuzolanga ayi kamonisanga ko diswasana mu dibakala voti mu nkyeto.

6. Mbi binsundula mu bakwela kuba nyitu yimweka?

⁶ Yesu wutuba ti dibakala ayi nkyeto bo bakwedidi, “basiedi diaka batu buadi ko vayi beka mutu wumosi.” (Matai 19:6) Ayi bawu bafweti ba bakwikama va dikwela. (Zingana 5:15-21; Ebeleo 13:4) Mu mbundunu yi nyitu bakwela bankwiza belanga nyitu yimweka, diawu kadika mutu kafweti tudila va ntwala zitsatu zi wunkaka. (1 Kolinto 7:3-5) Babakala bafweti tebuka moyo ti “kuisi ko mutu weta lenda nyitu’andi. Vayi wukuyidikilanga, wukuyikebanga banga Klisto keta kebila [Kimvuka].” Kiawu kibila dibakala kafweti zodila ayi kyebila nkazi’andi. Nkyeto wuntyanga beni bo nnuni’andi kakunkyebila mu luzolo.—Efeso 5:29.

7. Kibila mbi va dikanda va fweti bela mfumu?

⁷ Kadika dikanda difweti ba mfumu mwingi kutwadisa baboso basadila va kimweka. Kibibila kintuba mu 1 Kolinto 11:3: “Thidi luzaba ti Klisto niandi Mfumu yi kadika bakala, bosi bakala niandi mfumu yi nketo ayi Nzambi niandi Mfumu yi Klisto.”

8. Bwidi nkyeto kalenda monisina lukinzu lulutidi mu nnuni’andi?

 ⁸ Vasi ko mutu wukhambu zimbakananga. Angi bo nkyeto kambwela myoko makani nnuni’andi kabeki mu kukhambu kukwiku, malenda sadisa batu boso va dikanda. (1 Petelo 3:1-6) Kibibila kintuba: “Kadika nketo ka kinzika bakala diandi.” (Ephesians 5:33) Efeso 5:33) Bo ti nnuni kasi ko Mbangi yi Yave? Bobuawu Nandi fweti ba lukinzu luwombo mu nnuni’andi. Kibila Kibibila kintuba: “Beno baketo: Bika luba bulemvu kuidi babakala beno muingi enati babakala bankaka mu bawu bawilukilanga mambu ma Nzambi ko, balenda balula mintima miawu mu kambu longo mambu ma Nzambi bu beti mona khadulu yi baketo bawu bila bela mona ti nzingulu yeno yidi yivedila ayi yidi yilukinzu.” (1 Petelo 3:1, 2) Zikhadulu zimboti zinkyeto zilenda vanga nnuni kavitika kyedika ayi ka kinzika kiminu kyandi.

9. (a) Bwidi nkyeto kalenda monisina zikhadulu zimboti mu mambu kakhambu kikinina va dikwela? (b) Dilongi mbi didi mu buku yi Tito 2:4, 5 mu matedi bakyeto?

⁹ Bwidi nkyeto kalenda monisina zikhadulu zimboti mu mambu kakhambu kikinina va dikwela? Boti dyambu kamweni dilenda  sadisa dikanda nandi kalenda tuba diyindu dyandi mu khambu ku lunangu. Dedi, Sala voti Salai wumonisa diyindu dyandi mu lukinzu mu dyambu kakhambu kikinina dituba nnuni’andi. Yave wukamba Abalahami: ‘wilukila Salai.’ (Ngenesi 21:9-12) Dibakala wumvanganga luzolo lu Nzambi mu bukyedika, makani mandi mambanga ngwizani na Kibibila. Diawu nkyeto kafweti bwedila myoko mu makani beni. (Mavanga 5:29; Efeso 5:24) Nkazi wukyedika wunkyebanga mboti dikanda. (Tanga Tito 2:4, 5.) Nnuni’aku ayi bana baku balenda bwela lukinzu mu ngyewu bo bammona phila wumvangilanga mangolo mu kubasadisa.—Zingana 31:10, 28.

10. Mbi Kibibila kintuba matedi luvasanu ayi luvambanu va dikwela?

¹⁰ Khumbu zinkaka bakwela bo mambu mamonikini, bafika banga mayindu ma kuvasuka voti kuvambana. Vayi Kibibila kintuba “nketo dikuela kalendi vambana ayi bakala diandi ko . . . bobuawu bakala kalendi botula nketo’andi ko.” (1 Kolinto 7:10, 11) Valenda monika mambu malenda twadisa luvasanu va dikwela vayi masi ko mawu Kibibila kankwika. Mbi tulenda tuba mu matedi luvambanu? Kibibila mvandi kikwikanga ko luvambanu. Vayi ti mutu wukwela vengi kitsuza na mutu wunkaka kunganda, buna mawu to malenda twadisa luvambanu va dikwela.—Matai 19:9.

¹¹ Beno matata, vyokisanganu thangu na bana binu. Ayi mufweti longa bana binu mambu ma Yave, kuvyoka mambu mankaka.—Deutelonomi 6:4-9..

12. Mbi matata bafweti vanga mwingi kukyeba bana bawu?

¹² Batu ba maluta matingu mu nza Satana kantwadisanga. Bawombo bantombanga kuvanga mambu makhambu fwana mu bana balezi, banga kubundana nyitu na bana balezi. Matata mawombo bammonanga tsoni kulongisa bana bawu binama bi nyitu dedi nyitu yi  mwana nkyeto voti nyitu yi mwana dibakala ayi baba monisinanga ko mintambu midi mu matedi bundani nyitu. Diawu matata bafweti tula va khonzo tsoni mwingi balwengisa bana bawu bazaba kutina batu bantyanga kubundananga nyitu na bana balezi. Beno matata, mufweti kyeba bana binu. *—1 Petelo 5:8.

13. Bwidi matata balenda longila bana bawu?

¹³ Matata nswa badi mu kulonga bana kuba mayindu mamboti. Bwidi mulenda longila bana binu? Ngye fweti longa bana baku mu khambu ku bukhabu. (Yelemia 30:11)  Bika semba voti bula mwan’aku bo widi mu nganzi kibila wulenda kumvanga phasi voti mambu wukunkamba malenda kunlweka ntima. (Zingana 12:18) Fweti zabikisa bana baku kibila wuba sembila voti wuba budila.—Efeso 6:4; Ebeleo 12:9-11; tala Tsudukusu bikuma 30 ku tsuka buku..

14, 15. Kibila mbi bana bafweti tumiminanga matata mawu?

¹⁴ JYesu waba tumamananga matata mandi, kheti mu mambu ma phasi. (Luka 22:42; Yoane 8:28, 29) Yave mvandi wuntomba bana batumamananga matata mawu.—Efeso 6:1-3.

¹⁵ Beno bana, kheti mummona khumbu zinkaka phasi kutumamana matata minu, zabanu ti beno kuvanga mawu, Yave ayi matata minu bala kwangalala. *—Zingana 1:8; 6:20; 23:22-25.

¹⁶ Satana nkadi’ampemba kalenda sadila bakundi baku mwingi kuvanga ngye wusumuka. Nandi zebi ti phasi kununga mu ziphukumunu zi bakundi baku. Mawu mamonikina Dina mwana wu Yakobi. Bo kaba bakundi baba khambu bwongiminanga Yave, nandi wubwa mu disumu dintwadisila mambu ayi dikanda dyandi. (Ngenesi 34:1, 2) Ti bakundi baku bavanganga ko luzolo lu Yave, zaba kwaku ti bawu balenda kuvukumuna kuvanga mambu Yave kanlendanga, malenda kutwadisila ziphasi ayi manyongi va dikanda dyaku ayi Nzambi. (Zingana 17:21, 25) Diawu nkinza beni kusola bakundi batidi  kuvanga luzolo lu Yave.—1 Kolinto 15:33.

17. Nswa mbi kadika mutu kadi va dikanda?

¹⁷ Baboso va dikanda ba kulandakana minswa mi Kibibila, mayangi mambwelamanga va dikanda. Diawu ngye nnuni fweti zola nkazi’aku ayi kunkyebila mu luzolo. Ngye nkazi, fweti kinzika ayi tumamana nnuni’aku banga nkyeto wukyedika bantubila mu buku yi Zingana 31:10-31. Beno matata mufweti longa bana binu bazola Nzambi. (Zingana 22:6) Ngye mfumu dikanda zaba twadisa buboti dikanda. (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8) Beno bana mufweti tumamananga matata minu. (Kolosai 3:20) Tebukanu moyo ti batu boso va dikanda banzimbakananga ayi bansumukanga. Diawu zabanu kukikulula ayi dinda nlemvu bo wunkaka kazimbakani. Bukyedika, mu Kibibila mwidi malongi malenda sadisa batu boso va dikanda.