Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 7

Baka Ndandu mu Matangu Maku ma Kibibila

Baka Ndandu mu Matangu Maku ma Kibibila

“Buidi wuntangilanga?”—LUKA 10:26.

NKUNGA 97 Diambu di Nzambi di Tuvana Moyo

MAMBU TUANLONGUKA a

1. Mbi bimmonisa ti Masonoko maba nkinza kuidi Yesu?

 YINDULA buidi bubela kukuwa malongi ma Yesu. Khumbu ziwombu, nandi wutuba mambu madi mu Masonoko—mu khambu tanga! Yesu wusadila mambu madi mu Masonoko, bo kabotama ayi ava kafua. b (Deute. 8:3; Minku. 31:5; Luka 4:4; 23:46) Ayi mu mimvu mitatu ayi ndambu kavanga mu kisalu ki kusamuna, nandi waba tanganga ayi waba sudikisanga Masonoko.—Matai 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20.

Mu luzingu luandi loso, Yesu wumonisa ti waba zolanga masonoko ayi wubika muingi mawu matuadisa mamosa kaba vanganga (Tala lutangu 2)

2. Bo Yesu kaba konzuka, mbi binsadisa muingi kuba nzayilu mu Masonoko? (Tala fikula yidi va thonono levista.)

2 Mimvu miwombo ava katona kisalu kiandi ki kusamuna, Yesu waba tanganga ayi waba kuwanga khumbu ziwombu Diambu di Nzambi. Tuisi ko divuda ti Yosefi ayi Malia, baba tubilanga matedi Masonoko mu masolo mawu ma lumbu ka lumbu va dikanda. c (Deute. 6:6, 7) Tulenda ba lufiatu ti Yesu ayi dikanda diandi, baba landakananga lukutukunu lu kadika sabala ku nzo yi lukutukunu. (Luka 4:16) Ayi bo kaba vitilanga kuna, waba tekanga matu mu mambu baba tanganga mu Masonoko. Ayi buviokila thangu, Yesu wulonguka kutanga Masonoko manlongo maba tubila matedi nandi. Buviokila thangu, Yesu kasa zaba ko to buboti Masonoko, vayi wutona kuzola mawu ayi wubika muingi mawu matuadisa luzingu luandi. Dedi, ngie wuntebuka moyo mambu mamonika ku tempelo bo Yesu kaba 12 di mimvu? Minlongisi mipisuka mu nsiku wu Mose, bayituka beni mu “phisulu ayi mu mimvutu [Yesu] ka bavana”. —Luka 2:46, 47, 52.

3. Mbi tunkuiza longuka mu dilongi adidi?

3 Befu mvitu tulenda zaba ayi kuzola Diambu di Nzambi bo tuntanga diawu kadika kilumbu. Buidi befu tulenda luta bakila ndandu mu mambu tuntanga? Tulenda longuka mu mambu Yesu kakamba kuidi batu bazaba nsiku dedi, ba Escriba, Bafalisi ayi Basaduki. Zimfumu aziozio zi binganga, baba tanganga Masonoko, vayi babasa bakanga ko ndandu mu mambu baba tanganga. Yesu wutubila ziphila zitatu bawu babasa bakilanga ko ndandu, mu mambu baba tanganga mu Masonoko. Mambu Yesu kaba kamba, mankuiza tusadisa kubuela pisuka mu mambu dedi, (1) kuvisa mambu tuntanga, (2) kubakula kiuka kisuama ayi (3) kubika Diambu di Nzambi dibalula kimutu kitu.

TANGA MUINGI KUVISA

4. Mbi Luka 10:25-29 yi tulonga mu matedi kutanga diambu di Nzambi?

4 Befu tuntomba kuvisa tsundu yi mambu tuntanga mu Diambu di Nzambi. Befu kumanga vanga mawu, khanu tuisinkuiza baka ko ndandu mu mambu tuntanga. Dedi, fiongunina masolo Yesu kaba na dibakala dimueka “wuba wupisuka mu Nsiku.” (Tanga Luka 10:25-29.) Bo dibakala beni kanyuvula mbi bintombulu muingi kabaka luzingu lu mvu ka mvu, Yesu wunyuvula: “Mambu mbi madi mu Nsiku? Buidi wuntangilanga?” Dibakala beni wununga kuvana mvutu mu kutadila mambu madi mu Masonoko ti, fueti zola Nzambi ayi wadi’aku. (Levi. 19:18; Deute. 6:5) Vayi tala mambu kabue kunkuvula: “Nani wadi yami?” Biuvu abiobi bimmonisa ti dibakala adiodi, kabasa visanga ko tsundu yi mambu kaba tanganga. Diawu, nandi kabasa zabanga ko bu kusadila mambu moso kaba tanganga mu masonoko mu luzingu luandi.

Kutanga muingi kuvisa, yidi khadulu tulenda kuna

5. Mambu mbi tufueti vanga muingi kubuela visa mambu tuntanga mu Kibibila?

5 Befu tulenda luta visa Diambu di Nzambi mu kunhevisa mambu tuntanga. Tala mua mambu malenda sadisa. Sambila ava kutona kutanga. Muingi tuvisa mambu tuntanga, tufueti tomba lusalusu lu phevi yinlongo yi Yave muingi tuvisa mambu tuntanga. Bosi bika kutanga mu thinu. Mu phila ayoyo, ngie wala luta visa mambu wuntanga. Ngie wulenda baka ndandu mu kukuwa matangu masueku mu fono voti mu kutangila mawu mu mbembu yinangama. Kuvanga mawu, mankuiza buela nzayilu’aku ayi kunhikuna mabanza ayi ntim’aku mu mambu wunlonguka mu Diambu di Nzambi. (Yosua 1:8) Bo wummana kutanga, bue sambila kuidi Yave muingi kuvutula matondo mu nkhailu wu Kibibila ayi kundinda muingi ka kusadisa wusadila mambu betanga.

Kibila mbi kusonika mua mambu mankinza kulenda kusadisila kuvisa ayi kutebuka moyo mambu wuntanga? (Tala lutangu 6)

6. Buidi kukivana biuvu ayi kusonika mua mambu, kulenda kusadisila mu mambu wuntanga? (Tala foto.)

6 Vadi mambu muadi malenda kusadisa kuluta visa Kibibila. Bo wuntanga Kibibila, wukiyuvusa: ‘Nani bantubila mu kinongu akiki? Nani kadi mu kutubila ayi kibila mbi? Kuidi ayi thangu mbi mambu beni madi mu kumonikina?’ Biuvu abiobi binkuiza kusadisa kuvisa diambu dinkinza mu mambu wuntanga. Mvandi, sonika mambu mankinza bo wuntanga. Bo wunsonika mawu, mankuiza ba buka ngiewu wunkuika kilunzi kiaku, muingi kutsikika thalu mu bikuma wunsonika ayi mankuiza kusadisa kuyindula mu phila yifuana mu mambu betanga. Ngie wulenda sonika biuvu mu mambu bebakula ayi kusonika buidi widi mu kumuena mu mambu betanga. Kusonika mambu wuntanga, kunkuiza kusadisa kumona ti Diambu di Nzambi, didi buka tsangu nandi kasonikina kuidi ngiewu.

7. Mbi bintombuluanga bo tuntanga Kibibila ayi kibila mbi? (Matai 24:15)

7 Yesu wumonisa khadulu yinkinza yilenda ku tusadisa boti tuntomba kuvisa mambu tuntanga mu Diambu di Nzambi—kuyindula. (Tanga Matai 24:15.) Mbi binsundula kuyindula? Yidi khadulu yi kuvisa buidi diyindu dimueka didi nguizani na diyindu dinkaka ayi kuzaba disuasana didi na diyindu dio tukhambu visa boboti. Dedi bo Yesu kamonisina, vantombuluanga khadulu ayoyo muingi kubakula zimbikudulu zi Kibibila zimana salama. Mvandi tuntombanga khadulu ayoyo, muingi tubaka ndandu mu mambu tuntanga mu Kibibila.

8. Buidi tulenda visila mambu tuntanga?

8 Yave wuvana bisadi biandi khadulu yi kuyindula. Diawu, mfikama mu nsambu ayi ndinda muingi ka kusadisa kukuna khadulu ayoyi. (Zinga. 2:6) Buidi ngie wulenda sadila mambu wundinda mu nsambu? Fiongunina mu mambu wuntanga ayi mona buidi mawu madidi nguizani na mambu wuzebi. Muingi kukusadisa, fiongunina mu Kibibila ki kulongukila, dedi mu Guia de Pesquiza yi Zimbangi zi Yave. Kulongukila mu phila ayoyo, kuala kusadisa kuzaba tsundu yi mambu widi mu kutanga mu Kibibila ayi kumona ziphila wulenda sadila mawu mu luzingu luaku. (Ebe. 5:14) Ngie kuyindula mu mambu wuntanga, nzayilu’aku mu Kibibila yinkuiza buelama.

TANGA MUINGI WUBAKULA KIUKA KI LUVALU

9. Kiedika mbi kinkinza Basaduki bamanga kukikinina?

9 Basaduki, bazaba buboti zibuku zitheti zitanu zi Masonoko Manlongo ma Kiebeleo, vayi basa kikinina ko kiedika kinkinza kiba mu zibuku aziozio zinlongo. Dedi, mona buidi Yesu kavutudila musi Saduki wunyuvula matedi luvulubukusu. Yesu wunyuvula: “Mu matedi bafua kuvulubuka, benu musa tanga ko mu buku yi Mose, matedi nti wu zitsendi, ti Nzambi wutuba ti: “Minu yidi Nzambi yi Abalahami, Nzambi yi Isaki ayi Nzambi yi Yakobi’?” (Malako 12:18, 26) Kheti Basaduki batanga matangu amomo khumbu ziwombo, vayi kiuvu Yesu kaba vana kimmonisa ti bawu basa vua ko nkinza—kiedika kitedi luvulubukusu.—Malako 12:27; Luka 20:38. d

10. Mu mambu mbi tufueti sikika thalu bo tuntanga?

10 Mbi tulenda longuka? Bo tuntanga Kibibila, tufueti teka matu mu matangu moso ayi mu mambu mawu, malenda tulonga. Bo tuntanga Kibibila, tuisintomba ko to kuvisa mambu makhambulu phasi, vayi, kuvisa mambu maphinda ayi minsua mi Kibibila midi misuama, milenda ku tutuadisa ndandu.

11. Dedi bummonisina 2 Timoteo 3:16, 17, buidi wulenda bakudila kiuka kisuama mu Kibibila?

11 Buidi tulenda bakila kiuka kisuama bo tuntanga Kibibila? Tala mambu mantuba 2 Timoteo 3:16, 17. (Tanga.) “Masonoko moso madi . . . mfunu” muingi (1) kulonga, (2) kusemba, (3) kusungika ayi (4) kulonga bu kudiatila mu busonga. Ngie wulenda baka ndandu mu mambu manna amomo, kheti bo wuntanga zibuku zinkaka zi Kibibila wukhambu tanganga beni. Fiongunina matangu beni muingi wumona mbi ma kulonga mu matedi Yave, lukanu luandi voti minsua mi Yave. Mona kibila mbi didi diambu dinkinza kuvanga mawu. Bakula matangu ma Kibibila malenda kusadisa kubika bifu bimbi ayi kutatamana wukuikama kuidi Yave. Fiongunina buidi matangu ma Kibibila malenda kukindisila, voti kubalula phila yi kuyindudila yikhambu fuana yi mambu mutu kabe tuba mu kisalu ki kusamuna. Mona malongi ma tsembolo malenda kukubika muingi wuyindula mu phila Yave kanyindudilanga. Ngie kusadila mambu manna amomo, wunkuiza bakula kiuka kisuama, kinkuiza nhevisa matangu maku ma Kibibila.

BIKA MAMBU WUNTANGA MA KUBALULA

12. Kibila mbi Yesu kayuvudila Bafalisi “Musa tanga ko?”

12 Yesu mvandi wuyuvula kiuvu akiki, “Musa tanga ko?” Mawu maba monisa ti Bafalisi baba mayindu makhambu fuana mu matedi Masonoko. (Matai 12:1-7) e Khumbu mueka, Bafalisi batuba ti minlandikini mi Yesu balevula nsiku wu Kisabala. Mu mvutu Yesu kaba vana, wutubila matedi bifuani biodi bi Masonoko ayi wusadila matangu ma Hoseia muingi kumonisa ti Bafalisi basa visa ko nsiku wu Kisabala ayi basa monisa ko kiadi. Kibila mbi mambu bawu baba tanganga mu Diambu di Nzambi masa balula ko mayindu mawu? Kibila baba beni lungundayi ayi baba tanganga muingi kuvueza. Mavanga mawu mambi, ma batula nkaku muingi kuvisa mambu baba tanganga.—Matai 23:23; Yoa. 5:39, 40.

13. Khadulu mbi tufueti monisa bo tuntanga Kibibila ayi kibila mbi?

13 Befu tulonguka mambu Yesu katuba ti, tufueti tanga Kibibila mu mayindu mafuana. Mu kuba disuasana na Bafalisi, befu tufueti tanga mu “nlembami Diambu di Nzambi.” (Yako. 1:21) Befu kuba minlembami, tuala bika Diambu di Nzambi dinhikuna mintima mitu. Befu kubika kifu ki kuvueza ayi kuba lungundayi bo tuntanga Kibibila, buawu to tuala longukila dilongi ditedi kumonisa luzolo, kiadi ayi mamboti.

Mbi bilenda monisa boti tuidi mu kubika Diambu di Nzambi di tubalula? (Tala lutangu 14) f

14. Buidi tulenda zabila boti tuidi mu kubika Diambu di Nzambi di tubalula? (Tala foto.)

14 Phila tuntadilanga bankaka, yilenda monisa boti tumbika Diambu di Nzambi di tubalula. Bafalisi basa bika ko Diambu di Nzambi dinhikuna mintima miawu. Mu kibila akiokio, bawu “bavana fotu kuidi batu bakhambu kibila.” (Matai 12:7) Bobuawu mvandi, phila tuntadilanga bankaka yimmonisa boti tumbikanga Diambu di Nzambi di tubalula. Dedi, bukiedika ti befu tummonanga zikhadulu ziawu zimboti, voti tunsikikanga to thalu mu zinzimbala ziawu? Befu, tummonisanga ti tuidi bakubama muingi ku balemvukila, voti tu bafundisanga ayi tu balundilanga ngazi? Kukivana biuvu abiobio, kulenda tusadisa kukifiongunina boti mambu tuntanga ma tusadisa kubalula mabanza mitu, mayindu mitu ayi mavanga mitu.—1 Timo. 4:12, 15; Ebe. 4:12.

TANGANGA KIBIBILA MU MAYANGI

15. Buidi Yesu kaba tadilanga Masonoko Manlongo?

15 Yesu waba zolanga Masonoko Manlongo ayi mabanza mandi mabikulu mu mambu madi mu Minkunga 40:8: “A Nzambi’ama, kuvanga luzolo luaku, ku kuthuadisanga beni mayangi ayi nsiku’aku widi mu ntim’ami.” Mu kibila akiokio, nandi wuba mayangi ayi wununga kusadila Yave. Befu mvitu tulenda baka mayangi befu kubika Diambu di Nzambi dinhikuna mintim’itu.—Minku. 1:1-3.

16. Mu phila mbi ngie wulenda luta bakila ndandu bo wuntanga Diambu di Nzambi? (Tala Quadro yintuba “ Mambu Yesu Katuba, Malenda Kusadisa Kuvisa Mambu Wuntanga.”)

16 Mu kutadila mambu Yesu katuba ayi kifuani kiandi, bika kadika mutu mu befu kabuela pisuka mu kutanga. Befu tulenda buela phisulu mu mambu tuntanga mu Kibibila, mu kusambilanga, mu kubika kutanganga mu thinu, mu kukivananga biuvu ayi mu kusonikanga mambu mankinza. Kheti tutanganga ko beni zibuku zinkaka zi Kibibila, tulenda botula thangu muingi kufiongunina mu mambu tuntanga, mu lusalusu lu bilongulu bitu bibongulu mu Kibibila, muingi tubakula kiuka kisuama. Ayi befu tulenda bika Diambu di Nzambi di tubalula, mu kutatamana kuba mayindu mafuana bo tuntanga. Befu kuvanga mawu, tuala luta baka ndandu mu mambu tuntanga mu Kibibila ayi tuala luta fikama Yave.—Minku. 119:17, 18; Yako. 4:8.

NKUNGA 95 Muinda Wumbuelama Kukienzuka

a Baboso bambuongiminanga Yave, bamvanganga mangolo muingi kutanga Diambu diandi kadika kilumbu. Bawombu mvandi bantanganga Kibibila; kheti bavisanga ko mambu badi mu kutanga. Ayi mawu mamonikina kuidi batu bawombu mu bilumbu bi Yesu. Mu kufiongunina mambu Yesu katuba kuidi baboso bantanganga Diambu di Nzambi, mankuiza tusadisa kubuela baka ndandu mu mambu tuntanga mu Kibibila.

b Bo Yesu kabotama, nandi wusolu mu phevi yi nlongo ayi wutebukila moyo mambu moso kaviokila ku diyilu.—Matai 3:16.

c Malia wuzaba buboti Masonoko ayi waba tubilanga mawu. (Luka 1:46-55) Vayi Yosefi ayi Malia, ḿba basa ba ko mbakulu muingi kusumba zikopia zi masonoko. Vaba tombulu bawu kuteka buboti matu bo baba tanganga Masonoko ku nzo yi lukutukunu, muingi babaka bu kutubila mawu ku nzo.

d Tala Kibanga ki Nsungi kilumbu 1, ngonda Yimuadi, mvu 2013 kidi ntu diambu Achegue-se a Deus—‘Ele é o Deus . . . de Vivos’.

e Mona mvandi Matai 19:4-6, bo Yesu kayuvula mvandi musi Falisi kiuvu akiki: “Wusa tanga ko?” Kheti bawu baba tanganga kinongo matedi dikuela, vayi bawu basa vua ko nkinza nsua wu Nzambi matedi dikuela.

f MAMBU MADI MU ZIFOTO: Mu lukutukunu, khomba wunsadilanga ku áudio e vídeo, wumvanga zinzimbala ziwombu. Vayi bo lukutukunu lummana, zikhomba banyunga mangolo mandi, kubika kuandi kusikika thalu mu zinzimbala kabe vanga.