DILONGI 39
Dizina Diaku Disonama “mu Buku yi Luzingu”?
Baboso bantumukinanga Yave, mazina mawu madi masonama mu buku yi mbambukulu moyo.’—MALA. 3:16.
NKUNGA 61 Kuikamanu, Benu Zimbangi zi Yave!
MAMBU TUANLONGUKA a
Nati bubu, Yave wumbuelanga mazina ma batu mu ‘buku yi luzingu’ (Tala matangu 1-2)
1. Dedi bummonisina Malaki 3:16, buku mbi Yave kansonikanga ayi mbi bidi muawu?
TONA thama, vadi buku yimueka yimfunu Yave kadi mu kusonika. Mu buku beni, muidi mazina ma batu. Ayi dizina di Abeli, ḿba diawu ditheti disonama mu buku beni. b (Luka 11:50, 51) Ayi buviokila thangu, Yave wumbuelanga mazina mu buku beni. Bubu, mueka bivevi na bivevi bi mazina ma batu. Kibibila kintedila buku beni ‘buku yimbambukulu moyo,’ ‘buku yi luzingu’ ayi ‘nkanda monho.’ Mu dilongi adidi tunkuiza tedila yawu ‘buku yi luzingu.’—Tanga Mala. 3:16; Nzai. 3:5; 17:8.
2. Mazina manani madi masonama mu buku yi luzingu? Ayi mbi tufueti vanga bubu muingi mazina mitu maba masonama mu buku beni?
2 Mu buku ayoyi muidi mazina ma batu babuongimina Yave nati bafua ayi bamonisa luzolo mu dizina diandi. Bawu badi luaku lu kuzinga mvu ka mvu. Mazina mitu mvandi malenda sonama mu buku ayoyi, befu kukuna kikundi kingolo na Yave mu nzila khudulu yi Muan’andi Yesu Klisto. (Yoa. 3:16, 36) Kheti tuidi kivuvu ki kuzingila ku diyilu voti va ntoto, befu boso tuntomba mazina mitu maba masonama mu buku yi luzingu!
3-4. (a) Mazina mitu ma kusonama mu buku yi luzingu mansundula ti malendi bue kubuka ko? Sudikisa. (b) Mbi tunkuiza longuka mu dilongi adidi ayi dinkuiza?
3 Ba kusonika dizina di mutu mu buku yi luzingu, buna mawu mansundula ti balendi kubula ko dizina mu buku beni? Ndamba. Tuzabidi mawu mu kibila ki mambu Yave kakamba Mose mu Esodu 32:33: “Yala kubula mu buku’ama dizina di mutu wala vola disumu va mesu mami.” Matangu amomo mammonisa ti, mazina madi masonama malenda kubuka. Kibila va thonono Yave wunsonikinanga mawu, mu lapi. (Nzai. 3:5, nota.) Diawu tufueti tatamana kuvanga mangolo muingi mazina mitu matatamana masonama mu buku, kubika kuandi mu lapi vayi mu ndimba yikhambu kubukanga.
4 Vayi ḿba tulenda kuyivusa. Mbi Kibibila kintuba matedi mazina madi masonama mu buku yi luzingu ayi makhambulu masonama muna? Thangu mbi batu badi mazina masonama mu buku beni bala tamabula luzingu lu mvu ka mvu? Bukiedika ti batu bafua bakhambu zaba Yave, mvawu mazina mawu malenda sonama mu buku yi luzingu? Biuvu abiobio biawu tuentambudila mu dilongi adidi ayi dinkuiza.
MAZINA MA BANANI MADI MASONAMA MU BUKU?
5-6. (a) Dedi bummonisina Filipi 4:3, mazina ma banani madi masonama mu buku yi luzingu? (b) Ayi thangu mbi mazina mawu mala sonimina mu ndimba yikhambu kubukanga?
5 Muingi tubaka mvutu wu kiuvu akiokio, tunkuiza fiongunina mangumba matanu ma batu. Mu mangumba beni, vadi bo badi mazina basonama mu buku beni vayi bankaka ndamba.
6 Dingumba ditheti tunkuiza tubila, batu basolo muingi kuyala na Yesu ku diyilu. Bukiedika ti mazina mawu madi masonama mu buku yi luzingu? Ngete. Tuzabidi mawu kibila mvuala Polo wuzabikisa baklisto ku Filipi mazina ma batu basolo madi masonama mu buku yi luzingu, muingi kuyala na Yesu ku diyilu. (Tanga Filipi 4:3.) Vayi muingi mazina mawu matatamana masonama mu buku beni, bawu bafueti kuikama nati ku tsuka luzingu luawu. Bo bala tambula kidimbu ki lunungu, kuba kuandi bo bamfua mu kinsuni voti bo ziphasi zingolo ziala tona, bosi mazina mawu mala sonimina mu ndimba yikhambu kubukanga.—Nzai. 7:3.
7. Dedi bummonisina Nzaikusu 7:16, 17, thangu mbi mazina ma mamemi mankaka mala sonimina mu ndimba yikhambu kubukanga mu buku yi luzingu?
7 Dingumba dimuadi didi: nkangu wuneni wu mamemi mankaka. Bukiedika ti mazina mawu madi masonama mu buku yi luzingu? Ngete. Ayi mawu mala tatamana masonama bo bala vuka mu Alimangedoni. (Nzai. 7:14) Yesu wutuba ti bo badi mu nkangu wu mamemi mankaka bala baka luaku, lu kubaka “luzingu lu mvu ka mvu.” (Matai 25:46) Baboso bala vuka mu Alimangedoni, balasa fika baka ko luzingu lu mvu ka mvu. Mazina mawu mala tatamana masonama mu lapi dedi bo mabela. Mu Luyalu lu Yesu lu Kivevi di Mimvu, nandi “wala tuadisa mamemi mankaka ku tho yi nlangu wu luzingu.” Baboso bala landakana thuadusulu yi Yesu, ayi bala baka lunungu, bawu bala ba mazina masonama mu buku yi luzingu mu ndimba yikhambu kubukanga.—Tanga Nzaikusu 7:16, 17.
8. Mazina ma banani makhambulu masonama mu buku yi luzingu ayi lufundusu mbi bala tambula?
8 Dingumba dintatu didi, batu bamfuanikisa na zikhombo bala bungu mu Alimangedoni. Mazina mawu masi ko masonama mu buku yi luzingu. Yesu wutuba ti bawu “bala bungu mvu ka mvu.” (Matai 25:46) Mu thuadusulu yi phevi yinlongo, mvuala Polo wutuba ti “batu abobo bala tambula lufundusu lu mbungulu lu mvu ka mvu.” (2 Tesa. 1:9; 2 Pete. 2:9) Mawu mvandi tulenda tuba matedi batu, bansumukanga kuidi phevi yinlongo mu lutia luawu. Bawu mvawu bala tambula lufundusu lu mbungulu lu mvu ka mvu. Ayi balasa baka ko kivuvu ki kuvulubuka. (Matai 12:32; Malako 3:28, 29; Ebe. 6:4-6) Buabu, ndoko tutubila mangumba muadi ma batu bala vulubuka va ntoto.
BO BALA VULUBUKA VA NTOTO
9. Dedi bummonisina Mavanga 24:15, mangumba mbi muadi mala vulubuka va ntoto? Ayi disuasana mbi madi?
9 Kibibila kintubila mangumba muadi ma batu bala vulubuka ayi bala baka luaku lu kuzinga mvu ka mvu va ntoto. Kiawu kintubila “batu basonga” ayi “bakhambulu basonga.” (Tanga Mavanga 24:15.) “Basonga,” badi batu basadila Yave mu lukuikumunu bo baba bamonho. Vayi, “batu bakhambulu basonga,” badi batu bakhambu sadila Yave mu luzingu luawu ayi mavanga mawu masa ba ko masonga. Mu kuzaba ti mangumba beni mala vulubuka, mawu mansundula ti, mazina mawu madi masonama mu buku yi luzingu? Mo tubaka mvutu wu kiuvu akiokio, ndoko tufiongunina kadika dingumba.
10. Kibila mbi “basonga” bela vulubukila? Ayi luaku mbi bawu bala tambula? (Tala mvandi “Biuvu bi Mintangi” bintubila matedi luvulubukusu va ntoto.)
10 “Basonga” bawu badi mu dingumba dinna. Ava bafua, mazina mawu maba masonama mu buku yi luzingu. Mawu mansudula ti bo bafua, bakubula mazina mawu? Ndamba. Kibila bawu bakhidi “zinga” mu kilunzi ki Yave. Kibibila kintuba ti Yave “kasi ko Nzambi yi bafua, vayi yi bamonho, [kibila] kuidi nandi baboso bakhidi zinga.” (Luka 20:38) Mawu mansundula ti bo batu basonga bala vulubuka va ntoto, mazina mawu mala tatamana masonama mu buku yi luzingu vayi mala ba masonama “mu lapi”. (Luka 14:14) Tuisi ko divuda ti, bawombo mu batu basonga bala vulubuka, bala baka luaku lu kuba “bana ba ntinu mu nza yimvimba.”—Minku. 45:16.
11. Mbi biala tombulu muingi mazina ma “batu bakhambulu basonga” masonama mu buku yi luzingu?
11 Dingumba dintanu didi di “batu bakhambulu basonga.” Bo bawu bafua mu khambu zaba zithumu zisonga zi Yave, diawu mazina mawu masa sonimina ko mu buku yi luzingu. Vayi bo bala vulubuka, Yave Nzambi wala bavana luaku muingi mazina mawu masonama. Batu “bakhambulu basonga”, bala tombulu beni lusalusu. Bawombo mu bawu, ava kufua baba vanganga mambu mambi ayi makhambu fuana. Ayi bo bala vulubuka bala tombulu kuba longa mu phila bafueti zingila mu zithumu zisonga zi Nzambi. Diawu Kintinu ki Nzambi, kiala tuadisa kisalu kinneni ki kulonga batu abobo mu nza yimvimba.
12. (a) Banani bala longa batu bakhambulu basonga bala vulubuka? (b) Mambu mbi mala monikina batu beni ba kumanga kusadila mambu bala longuka?
12 Banani bala longa batu bakhambulu basonga bala vulubuka? Nkangu wuneni wu mamemi mankaka ayi batu basonga bala vulubuka, bawu bala kuba longa. Muingi mazina ma batu bakhambulu basonga bala vulubuka maba masonama mu buku yi luzingu, bawu bafueti kuna kikundi kifikama na Yave ayi kukivana kuidi nandi. Yesu Klisto ayi baklisto basolo, bala landudila buboti ndionzukulu yi kiphevi yi batu abobo bakhambulu basonga. (Nzai. 20:4) Vayi mambu mbi mala monikina batu beni ba kumanga kusadila mambu bala longuka? Bo bala manga kubalula nzingulu’awu, bala bungua—kheti bala ba to 100 di mimvu. (Yesa. 65:20) Yave ayi Yesu balenda zaba mambu madi mu mintima mi batu ayi balasa bika ko ni mutu kavanga mambu makhambu fuana mu nza yimona.—Yesa. 11:9; 60:18; 65:25; Yoa. 2:25.
LUVULUBUKUSU MUINGI KUZINGA AYI KUFUNDUSU
13-14. (a) Kumbusa, buidi befu tuaba visilanga mambu Yesu katuba mu Yoane 5:29? (b) Vayi mbi tufueti fiongunina buboti mu mambu Yesu katuba?
13 Yesu mvandi wutubila matedi batu bala vulubuka muingi kuzinga va ntoto. Dedi, nandi wutuba: “Kibila vala ba thangu yo batu boso badi mu biziami bela kuwa mbembo’andi ayi bela basika. Bo bavanga mamboti, bela vulubuka muingi bazinga, vayi bo bavanga mambu mambi, bela vulubuka muingi kufundusu.” (Yoa. 5:28, 29) Mbi Yesu kaba tomba kutuba?
14 Kumbusa, befu tuaba visilanga ti bawu bala fundusu mu mambu bala vanga bo bela vulubuka. Vayi bakana ko mawu Yesu kaba tomba kutuba. Tebuka monho ti Yesu kasa tuba ko ti batu bala vulubuka bala vanga mambu mamboti, voti bala vanga mambu mambi. Vayi nandi wabe tubila matedi batu bavanga mambu mamboti ayi bo bavanga mambu mambi. Mammonisa ti nandi wutubila mavanga mawu ava bawu bafua. Mvandi, mu luyalu lu Yesu lu kivevi ki mimvu, nandi kalasa bika ko ni mutu kuvanga mambu mambi. Buabu buidi tulenda visila mambu Yesu katuba matedi luvulubukusu muingi kuzinga ayi luvulubukusu muingi kufundusu?
15. Banani bala vulubuka“muingi kuzinga,” ayi kibila mbi?
15 Basonga, badi batu bavanga mambu mamboti ava bafua. Bawu bala ‘vulubuka muingi kuzinga’ kibila mazina mawu mayisonimina mu buku yi luzingu ava bafua. Mawu mansundula ti batu ‘bavanga mambu mamboti’ bantubila mu Yoane 5:29, bawu mvandi bantedila ‘batu basonga’ bala vulubuka dedi buntubila Mavanga 24:15. Phisulu ayoyo yidi kithuadi na mambu madi mu Loma 6:7, luntuba: ‘Bila mutu wufua wukulu mu masumu mandi.’ Masumu batu abobo basonga bavanga, malemvukulu bo bafua. Yave kasa zimbakana ko kisalu kikuikama bavanga. (Ebe. 6:10) Vayi batu beni basonga bo bala vulubuka, bala tombulu kutatamana kuba bakuikama muingi mazina mawu matatamana mu buku yi luzingu.
16. Banani bala ‘vulubuka muingi kufundusu’?
16 Mbi tulenda tuba matedi batu bavanga mambu mambi ava kufua? Kheti batambula nlemvu wu masumu bo bafua vayi bawu basa sadila ko Yave bo baba bamonho. Diawu mazina mawu masa sonama ko mu buku yi luzingu. Diawu tulenda tuba ti luvuluvukusu lu ‘batu bavanga mambu mambi’ luala ba dedi mueka na luvulubukusu lu ‘batu bakhambulu basonga’ bantubila mu Mavanga 24:15. Bawu bala ‘vulubuka muingi kufundusu.’ c Lufundusu lu batu bakhambulu basonga lunsundula ti Yesu wala fiongunina mavanga mawu. (Luka 22:30) Ayi Yesu wala tatamana kuba fiongunina muingi kumona boti mazina mawu malenda sonama mu buku yi luzingu. Mazina mawu mala sonama to mu buku yi luzingu, ba kumonisa bivisa ti bama balula nzingulu’awu yikhulu ayi bama kivana muingi kusadila Yave.
17-18. Mbi baboso bala vulubuka muingi kuzinga va ntoto bala tombulu kuvanga? Ayi dedi bummonisina Nzaikusu 20:12, 13 mu mambu mbi bawu bala fundusulu?
17 Kuba kuandi basonga voti bakhambulu basonga, vala tombulu baboso bala vulubuka batumukina minsiku miala ba misonama mu zibuku zimona bala zibula mu luyalu lu 1.000 di mimvu. Mu matedi kimona mesu kamona, mvuala Yoane wutuba: “Minu yimona bafua, bakulutu ayi bana balezi, batelama vantuala kikundu ki mfumu ayi zibuku zimona zizibuku. Vayi buku yinkaka yimona yizibuku, yawu yidi buku yi luzingu. Bafua bafundusulu mu mambu maba masonama mu buku beni mu kutadila mavanga mawu.”—Nzai. 20:12, 13.
18 Mu mambu mbi batu bala vulubuka bala fundusulu? Mu mambu bavanga ava bafua? Ndamba! Tebuka monho ti, bo bawu bafua, bafuta masumu mawu ayi mawu makubuku. Vayi “mavanga” kantubila avava, matedi mambu bala vanga mu nza yimona bo bala vulubuka ayi mu kutadila mambu mamona bala kuba longa. Diawu kheti bisadi binkaka bikuikama bi Yave dedi Nowa, Samueli, Davidi ayi Danieli bala tombulu kulonguka matedi Yesu Klisto ayi kuba kiminu mu khudulu. Boti bawu bala vanga mawu, buna batu bafua, bakhambu baka luaku lu kuzaba Yave, bala luta tombulu kuvanga mawu!
19. Mambu mbi mala monikina baboso bala bayisa minsiku mimona bala tambula?
19 Mambu mbi mala monikina baboso bala bayisa minsiku mimona bala tambula? Nzaikusu 20:15 lu tukamba: ‘Baboso bala khambu ba mazina mu buku yi luzingu, bala kuba loza ku diyenga di mbazu.’ Bukiedika, bawu bala bungu ayi balasa bue baka ko kivuvu ki luvulubukusu. Diawu nkinza beni befu boso tutatamana kuvanga mangolo muingi mazina mitu maba masonama mu buku yi luzingu ayi matatamana mu buku beni!
Khomba widi mu kuvanga kisalu ki kulonga kiala vangama mu kiveve ki mimvu (Tala lutangu 20)
20. Kisalu mbi kilutidi nkinza kiala vangama mu luyalu lu Yesu lu Kivevi ki Mimvu? (Tala foto yidi va thonono.)
20 Luyalu lu Yesu lu Kivevi ki Mimvu yala ba thangu yi mayangi! Ayi mu luyalu beni kisalu ki kulonga kiala vangama mu phila ka kivangiminiabu ko. Vayi mvandi yala ba thangu muingi kufiongunina mavanga ma batu basonga ayi bakhambu basonga. (Yesa. 26:9; Mava. 17:31) Vayi buidi buala vangimina ndongusulu ayoyo? Dilongi dinkuiza diala tusadisa kuvisa ayi kuvua nkinza luaku Yave kala tuvana
NKUNGA 147 Tsila yi Luzingu lu Mvu ka Mvu
a Mu dilongi adidi tunkuiza baka phisulu yimona, mu mambu Yesu katuba mu Yoane 5:28, 29 matedi mintindu miodi mi luvulubukusu: ‘kuvulubuka muingi kuzinga’ ayi ‘kuvulubuka muingi kufundusu.’ Mbi kadika ntindu wu luvulubukusu lunsundula? Ayi banani bala ba mu magumba amomo.
b Yave wutona kusonika buku beni, “tona vana thonono nza,” bo batu bakota mu kivika ki masumu. (Matai 25:34; Nzai. 17:8) Ayi dizina di Abeli mutu wusonga, ḿba diawu ditheti disonama mu buku beni yi luzingu.
c Kumbusa tuaba visilanga kikuma, “lufundusu” mu kuyindula lufundusu lumbi voti kuzengila mutu nkanu. Bukiedika, kikuma ‘lufundusu’ kilenda ba tsundu ayoyo. Vayi mu kutala kinongo kioso, kikuma Yesu kasadila ‘lufundusu’ kilenda ba zitsundu zinkaka. Dedi, kutsikika mutu thalu, voti mvandi dedi butubila nsoniki wumueka, “kufiongunina mavanga ma mutu.”
