“NOSO KUA mu beno wumanga kunuanisa basi França ayi basi Inglaterra wunkuiza fua!” Mawu mfumu yimueka yi masodi muisi Nazi kakamba dingumba dimueka di Zimbangi zi Yave, mu mvita wummuadi wulutidi mu nza. Masodi ma Nazi baba bakubama muingi kunuana mvita vayi ni wumueka mu Zimbangi zi Yave wuvanga mawu, bawu bamonisa kibakala! Diawu, kifuani akiokio kimmonisa, buidi befu Zimbangi zi Yave tuntadilanga matedi mvita. Kheti bo batukamba ti bankuiza tuvonda bo tumanga kue nuana mimvita, befu tummanganga kukota mu mambu ma nza ayiyi.

1. DIKABU DIOSO DI NZAMBI BABA ZINGILANGA MU TSI MUEKA

Mu thangu khulu, Yave wusola dikabu diandi muingi bazingila vakimueka, mu ntoto wu Isaeli. Nandi wutedila Isaeli, dikabu diandi disolu. (Esodu 19:5) Bo Yave kaba bakambanga muingi banuana ayi mimvila minkaka, bawu babasa nuananga ko voti kuvonda zikhomba ziawu, voti batu bankaka beba buongiminanga yawu Nzambi yimueka. *

Bubu, baboso bambuongiminanga Yave, badi mu zi tsi zioso, mimvila mioso, makabu mosa ayi zimbembu zioso. (Nzai. 7:9) Boti dikabu di Yave bubu bannuananga mvita, khanu—bannuananga ayi bamvondanga—zikhomba ziawu zi kiphevi.

 2.YAVE WABA VANANGA NSUA MUINGI BASI ISAELI BENDA MU MVITA

Mu thangu khulu, Yave weba vananga nsua, thangu mbi ayi kibila mbi basi isaeli bafueti nuanina mvita. Dedi, Yave Nzambi wutuma basi Isaeli banuanisa basi kanani, kibila baba buongiminangi ziphevi zimbi, baba vanganga kitsuza ayi baba vikanga bana bawu ku mbazu. Mvandi, basi Kanani baba zingilanga mu ntoto Yave kakanikisa kuvana dikabu diandi, diawu Yave katumina basi Isaeli muingi baba bunga. Muingi babika tambikisa mavanga mawu mambi kuidi basi isaeli. (Levi. 18:24, 25) Ayi kheti bo bayiza zingila ku ntoto baba kanikisa, khumbu zinkaka Yave wabe vananga nsua muingi basi Isaeli banuana ayi mimvila minkaka. (2 Samu. 5:17-25) Vayi, ni khumbu mueka Yave kasa vana ko nsua kuidi basi Isaeli muingi babaka makani mawu veka muingi kunuana mvita. Ayi bo beba bakanga bawu veka makani muingi kue nuana, babasa nunganga ko.—Zinta. 14:41-45; 2 Lusa. 35:20-24.

Bubu, Yave kavananga ko nsua muingi batu benuana mvita. Bawu bannuaninanga mvita bakana ko mu kibila ki Nzambi, vayi mu kibila ki zitsatu ziawu. Mvandi, bamvangilanga mawu mu kibila ki lungoso, muingi kutodisa kizunga kiawu voti mu kibila ki mambu ma pulitika. Ayi vadi bankaka bantubanga ti bannuaninanga mu kibila ki Nzambi muingi kukakudila kinganga kiawu, voti muingi kuvonda zimbeni zi Nzambi. Vayi Yave wala kakudila dikabu diandi ayi wala bunga zimbeni ziandi mu mvita wu Alamagedoni. (Nzai. 16:14, 16) Mu mvita awowo, nkangu wu masodi ma Yave bela ba bivangu bi kiphevi, kubika kuandi batu bakinsuni ba kumbuongiminanga.—Nzai. 19:11-15.

3. BASI ISAELI BABASA VONDANGA KO BATU BABA KIMINU MU NZAMBI

Mu thangu khulu, masodi ma Isaeli khumbu zinkaka baba lemvukilanga batu baba monisanga kiminu mu Nzambi. Vayi bawu baba vondanga batu bo Nzambi katuba ti bafueti vondu.  Tala bifuani biodi: Yave wutuma basi Isaeli muingi batulula divula di Yeliko vayi basa bavonda ko Lahabi ayi dikanda diandi, mu kibila ki kiminu kamonisa. (Yosua 2:9-16; 6:16, 17) Mvandi, basa bunga ko basi Ngibioni mu kibila ki kiminu bamonisa mu Nzambi.—Yosua 9:3-9, 17-19.

Bubu, zitsi zinnuananga mvita, bamvondanga batu badi kiminu. Ayi mvandi, bawombo bakhambulu kibila banfuanga mu mvita amiomio.

4. VABA TOMBULU BASI ISAELI KULANDAKANA MINSIKU MI YAVE MATEDI MVITA

Mu thangu khulu, Yave waba tombanga basi Isaeli balandakana zithuadusulu ziandi bo bannuana mvita. Dedi, khumbu zinkaka Yave weba bakambanga bavanga luwawanu lu ndembama ayi zimbeni ziawu. (Deute. 20:10) Yave mvandi weba tombanga ti, masodi ma Isaeli baba badiodila va meso mandi mu ziphila zioso. (Deute. 23:9-14) Dedi, masodi ma mimvila minkaka, beba kuikanga kubundana nhitu na bakieto ku kizunga bakue nuanina mvita. Vayi, Yave wukandimina basi Isaeli babika kuvanga mawu. Boti muisi Isaeli tidi kukuela nkieto babenata mu buvika, vafueti vioka theti ngonda mueka.—Deute. 21:10-13.

Bubu, nduka zitsi zioso bavanga luwawanu mu minsiku bafueti landakana matedi mvita. Bamvangilanga minsiku amiomio, muingi kukieba batu. Vayi masiko mawu mammonikanga.

5. NZAMBI WUNUANINA DIKABU DIANDI

Mu thangu khulu, Yave wunuanina basi Isaeli, mu kubavana lunungu khumbu ziwombo. Dedi, buidi Yave kasadisila basi Isaeli kutulula divula di Yeliko? Mu kulandakana zithuadusulu zi Yave, ‘bo basi Isaeli batenduka, bibaka bi divula bibua.’ Mawu mazibula nzila muingi kununga zimbeni ziawu. (Yosua 6:20) Vayi, buidi bawu banungina basi Amoli? ‘Yave wuba buisila mamanha ma graniso . . . bukiedika, batu bafuila mu mamanha baluta kena bo basi Isaeli bavonda.’—Yosua 10:6-11.

BAKLISTO BAKIEDIKA BANTUADISANGA NDEMBAMA

Dedi bo tuma muena, phila mambu madidi bubu, disuasana madi na phila mabela ku Isaeli mu thangu yikhulu. Vayi, disuasana adiodio disiko to diawu dituvanganga tubika kue nuana mvita. Vadi mambu mankaka. Dedi, Nzambi wubikula ti ‘mu bilumbu bitsuka,’ dikabu diandi ‘balasa longuka ko kunuana mimvita.’ (Yesa. 2:2-4) Ayi kiawu kibila befu tubuedilanga ko mioko mu mimvita. Mvandi, Klisto wutuba ti, minlandikini miandi ‘balasa kotako mu mambu ma nza.’ Diawu bawu, babuedilanga ko mioko mu mambu ma nza ayiyi.—Yoa. 15:19.

Klisto wukindisa minlandikini miandi bavanga diambu dinkaka. Nandi wuba kamba babika kusuekilanga bankaka nganzi ayi kuba mayindu malenda kuba nata kunuana mimvita. (Matai 5:21, 22) Mvandi, wuba kindisa batuadisanga ndembama ayi bazolanga zimbeni ziawu.—Matai 5:9, 44.

Buidi kadika mutu mu befu kalenda sadila mambu amomo? Ḿba befu tuisi kue nuana ko mvita, vayi bukiedika ti, tuidi mabanza mu ntima malenda tuadisa luvasanu ayi kithatu mu kimvuka? Diawu, tufueti tatamana kunuana, muingi kubotula moso kua mayindu ma phila ayoyo mu ntim’itu.—Yako. 4:1, 11.

Befu tubuelanga ko mioko mimvita, vayi tumvanganga mangolo muingi kutuadisa ndembama ayi kuzolasana befu na befu. (Yoa. 13:34, 35) Diawu tutatamana bavasuka mu mambu ma nza ayi kuvingila kilumbu Yave kala manisa mimvita.—Minku. 46:9.