Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 44

Bana Baku Bala Sadila Nzambi bo Bala Konzuka?

Bana Baku Bala Sadila Nzambi bo Bala Konzuka?

‘Yesu wuyonzuka mu nduenga ayi mu ntela. Nandi nyenzi yiwombo kamonisa Nzambi ayi batu.’LUKA 2:52.

NKUNGA 134 Bana Badi Nkhayilu yi Yave

MAMBU TUANLONGUKA *

1. Makani mbi malutidi nkinza woso mutu kalenda baka?

KHUMBU ziwombo makani matata bambaka, mambalulanga luzingu loso lu bana bawu. Boti makani mambi matata babe baka, bana bankuiza tovukanga beni kuntuala mu makani beni. Bobuawu mvandi, boti makani mamboti babe baka, bana bawu bankuiza bakanga luzingu lu mayangi kuntuala. Bukiedika ti muana mvandi kafueti baka makani mandi veka, vayi matata balenda kunsadisa mu mawu. Vasi ko makani malutidi nkinza mutu kalenda baka, kena kusadila Yave Tat’itu yi luzolo.—Minkunga 73:28.

2. Makani mbi mamboti Yesu ayi matata mandi babaka?

2 Matata ma Yesu va ntoto, basadisa bana bawu kubaka makani ma kusadila Yave. Ayi makani bawu babaka mamonisa kuidi bana bawu ti kusadila Yave, diawu diambu diluta ba nkinza mu luzingu luawu. (Luka 2:40, 41, 52) Bobuawu mvandi, Yesu wubaka makani mamboti mansadisa kununga kuvanga kiyeku kaba mu lukanu lu Nzambi. (Matai 4:1-10) Yesu wuyonzukila mu phila yimboti, mu lukuikumunu ayi mu kibakala. Nandi wuba muana waba tuadisanga nzitusu kuidi matata mandi.—Ayi yosokua tata kalenda kuangalala kuba muana wu phila ayoyi.

3. Biuvu mbi tunkuiza fiongunina mu dilongi adidi?

3 Makani mbi mamboti Yave kabaka mu matedi Yesu? Mbi matata badi Zimbangi zi Yave, balenda longuka mu makani matata ma Yesu va ntoto babaka? Ayi mbi matoko badi Zimbangi zi Yave, balenda longuka mu makani Yesu kabaka? Biuvu abibi biawu tunkuiza fiongunina mu dilongi adidi.

LONGUKA MU KIFUANI KI YAVE

4. Makani mbi mamboti Yave kabaka mu matedi matata Muan’andi kafueti butukila?

4 Yave wusola buboti matata ma Yesu va ntoto. (Matai 1:18-23; Luka 1:26-38) Mambu Malia katuba madi mu Kibibila, mamvana kivisa ti nandi wuba luzolo luwombo mu Yave. (Luka 1:46-55) Mvandi phila Yosefi katumukina thuadusulu yi Yave, yimmonisa ti nandi wuba boma bu Nzambi ayi waba tomba kuvanga mambu ma kunkuangidika.—Matai 1:24.

5-6. Mambu mbi maphasi Yave kabikila Muan’andi kaviokila?

5 Tulenda mona ti Yave kasa sola ko dikanda didi busina muingi Muan’andi Yesu kabutukila. Minkhayilu Yosefi ayi Malia bavana bo Yesu kabutuka, mimmonisa ti bawu basa ba ko zimbongo ziwombo. (Luka 2:24) Va ntuala nzo’andi yiba ku Nazaleti, ḿba Yosefi wutula vana muanza kaba vangilanga kisalu ki mabaya. Nandi kabasa natanga ko nzingulu yi kikafi, kheti bo dikanda diandi diyonzuka ayi bo kayiza ba sambuadi di bana.—Matai 13:55, 56.

6 Yave wukieba Muan’andi Yesu mu mambu mawombo maphasi. Vayi Nandi kasa kumvengumuna ko mu ziphasi zioso kaviokila. (Matai 2:13-15) Dedi, yindulabu buidi mambu amomo maba nyongisilanga Yesu, mu thangu bawombo va dikanda diandi va thonono baba manga kikininanga ti nandi widi Mesiya. (Malako 3:21; Yoane 7:5) Diambu dinkaka Yesu kaviokila diphasi, lufua lu Yosefi tat’andi wunyonzula va ntoto. Ayi Yesu mu kuba muana wunkulutu, ḿba nandi wutuama ntuala mu kisalu Yosefi kabika ayi mvandi kukieba zitsangu zi dikanda. (Malako 6:3) Boso kaba konzuka, Yesu waba salanga beni kisalu kingolo muingi kabaka bu kukiebila zitsatu zi dikanda. Ayi khumbu ziwombo, Yesu waba banga beni wuvonga kutsuka kilumbu mu kibila ki kisalu.

Matata, kubikanu bana binu mu mambu balenda dengana mu luzingu, mu kuba longa kutombanga malongi madi mu Diambu di Nzambi (Tala lutangu 7) *

7. (a) Biuvu mbi bilenda sadisa bakuela batidi kubuta bana? (b) Buidi matata balenda sadila matangu madi mu Zingana 2:1-6, muingi kukubika bana bawu?

7 Boti benu mueka bakuela ayi mutidi kubuta bana, buboti kuyikuvusa: ‘Befu tuidi batu ba kikululanga? Tunzolanga Yave ayi Diambu Diandi? Bukiedika kuandi ti Yave kalenda kutusola muingi kukieba luzingu lu mutu wunkaka?’ (Minkunga 127:3, 4) Boti mueka matata, buboti kuyikuvusa: ‘Minu yinlonganga bana nkinza widi mu kuba batu bansalanga?’ (Mpovi 3:12, 13) ‘Minu yimvanganga mamoso muingi kukieba bana bami mu zithotolo bamviokilanga mu nza yi Satana?’ (Zingana 22:3) Bukiedika ti ngie wisi ko bu kukiebila bana baku mu mambu moso maphasi balenda viokila. Akiokio kidi kiyeku ni tata wumueka kalendi nunga ko kuvanga. Vayi mbi wulenda vanga? Bo bawu bankonzuka, mu luzolo wuba vana malongi mabongulu mu Diambu di Nzambi, mu kuba kubika mu mambu maphasi mala thota kiminu kiawu kuntuala. (Tanga Zingana 2:1-6.) Dedi, mu thangu mutu va dikanda kamvayikusu mu kimvuka voti kambika kusadila Yave, buboti kusudikisa muan’aku mu nzila Kibibila, nkinza widi mu kutatamana kusadila Yave mu lukuikumunu. (Minkunga 31:23) Voti mu thangu mutu kanzolanga beni va dikanda kabe fua, sadisa muan’aku mu kummonisina matangu ma Kibibila malenda kumbomba ayi kunsadisa mu thangu beni yi phasi.—2 Kolinto 1:3, 4; 2 Timoteo 3:16.

LONGUKA MU KIFUANI KI YOSEFI AYI MALIA

8. Dedi bummonisa Deutelonomi 6:6, 7, mbi bisadisa Yosefi ayi Malia kukonzula buboti bana bawu?

8 Matata ma Yesu va ntoto, bansadisa kukonzuka mu kuba lunungu va meso ma Nzambi. Ayi bawu balandakana zithuadusulu Yave kavana tona mu thangu yikhulu kuidi matata, mu phila yi kukonzudila bana. (Tanga Deutelonomi 6:6, 7.) Yosefi ayi Malia baba luzolo lungolo mu Yave ayi bawu batsikika makani ma kukindisa bana bawu mvawu baba ntindu luzolo beni mu Yave.

9. Makani mbi mankinza Yosefi ayi Malia babaka?

9 Yosefi ayi Malia babaka makani ma kutula mambu ma kiphevi va theti va dikanda diawu. Bukiedika, bawu baba landakananga zikhutukunu zioso kadika sabala, bo tempelo yiba ku Nazaleti. Ayi mvandi baba kuendanga kadika mvu muingi kulandakana nkungi wu Pasika ku Yelusalemi. (Luka 2:41; 4:16) Bawu ḿba baba sadilanga luaku alolo, muingi kulonga Yesu ayi zikhomba ziandi zi bilezi mu kuba sudikisa mambu mawombo matedi dikabu di Yave. Ḿba baba viokilanga mu bibuangu biwombo Kibibila kintubila mo dikabu di Yave baviokila. Kuntuala ḿba bo dikanda diyonzuka, disa ba ko diambu diluelu kuidi bawu kutatamana kutula mambu ma Nzambi va theti. Vayi bawu babaka lusakumunu luwombo mu kutatamana kuvanga mangolo ma kubuongimina Yave. Mbi biba sadisa kuvanga mawu? Kutula mbuongimina yi Yave va theti mu luzingu luawu mawu maba sadisa. Ayi mawu mvandi maba sadisa kukieba buboti dikanda diawu mu kiphevi.

10. Malongi mbi matata badi Zimbangi zi Yave balenda longuka kuidi Yosefi ayi Malia?

10 Dilongi mbi dinkaka matata mantumukinanga Nzambi balenda longuka mu kifuani ki Yosefi ayi Malia? Diambu dilutidi nkinza didi, kulonga bana binu kubika kuandi to mu mambu muntuba vayi mvandi kumonisa mawu mu mavanga minu. Mu phila ayoyi, bawu bala mona luzolo luwombo benu muidi mu Yave. Tebukanga moyo ti nkhayilu wulutidi wulenda vana bana baku, widi kuba vana luaku muingi bawu bakuna luzolo lungolo mu Yave. Ayi dilongi dilutidi nkinza wufueti longa bana baku didi, batatamana kukindisa kiphevi kiawu mu kuvanga ndongukulu’awu yi Kibibila, kusambila, kulandakana zikhutukunu ayi kuvanga kisalu ki kusamuna. (1 Timoteo 6:6) Bukiedika ti mu kuba matata, mufueti kuazukila zitsatu zi kinsuni zi bana binu. (1 Timoteo 5:8) Ayi mufueti tebukanga moyo ti kikundi kimboti bana binu badi na Yave, kiawu kiala basadisa kuvuka mu nza ayiyi ayi kukota mu nza yimona. Kubika kuandi biuma bi nza. *Yehezekeli 7:19; 1 Timoteo 4:8.

11. (a) Buidi ndubu yidi mu 1 Timoteo 6:17-19, yilenda sadisila matata kubaka makani mamboti bo bankonzula bana bawu? (b) Makani mbi makanda moso balenda baka, ayi lusakumunu mbi balenda tambula? (Tala tsielu yintuba “ Makani Mbi Ngie Widi?”)

11 Nyenzi beni kumona ti matata mawombo badi Zimbangi zi Yave, bambakanga makani mamboti ma kiphevi muingi kusadisa dikanda dioso! Bawu bamvanganga mangolo moso muingi kubuongimina Yave va kimueka. Dedi, bankuendanga mu zikhutukunu zi kimvuka ayi zikhutukunu zinneni. Bawu mvawu bamvanganga mangolo ma kusamuna va kimueka na dikanda. Khumbu zinkaka makanda mawombo, bakivananga muingi kuesamuna kuidi tsatu. Ayi makanda mankaka, bankubamanga muingi kuetala Beteli. Vadi mvandi makanda mankaka bambuelanga mioko bisalu bi kutunga zinzo zi Kintinu. Makanda amomo, bambotulanga thangu’awu, ayi khumbu zinkaka vantombuluanga zimbongo muingi kubaka makani amomo voti kudedikisa mawu. Vayi ndandu bambakanga mu kuvanga mawu, ma kuba sadisanga kuba busina mu kiphevi. (Tanga 1 Timoteo 6:17-19.) Bana bankozukilanga mu makanda ma phila ayoyi, khumbu ziwombo bawu bantatamananga kuba zikhadulu aziozio zimboti, boso bankonzuka ayi kuntuala banyonganga ko mu makani amomo mamboti babaka! *Zingana 10:22.

Mayangi beni kumona matata bambaka makani mamboti ma kiphevi mansadisa dikanda dioso (Tala lutangu 11) *

LONGUKA MU KIFUANI KI YESU

12. Mbi Yesu kasola kuvanga bo kaba konzuka?

12 Tuma mona ti dedi bo Yave ku diyilu kabakila makani ma nduenga mu matedi Muan’andi Yesu, matata ma Yesu va ntoto mvawu babaka makani mamboti mu nandi. Vayi thangu Yesu kaba konzuka, vaba tombulu nandi mvandi kubaka makani mandi veka. (Ngalatia 6:5) Dedi kuandi befu boso, nandi mvandi wuvangu na luaku lu kusola. Nandi khanu wusola kusadila luzingu luandi mu kutula zitsatu ziandi vatheti. Vayi nandi wusola kutatamana kubuongimina Yave. (Yoane 8:29) Mbi matoko bubu balenda longuka mu kifuani ki Yesu?

Matoko, bikanu kubayisa zithuadusulu zimboti matata minu ba muvana (Tala lutangu 13) *

13. Makani mbi mankinza Yesu kabaka mu butoko?

13 Tona kuandi bo kabutuka va ntoto, Yesu wusola kutumukina matata mandi. Nandi kabasa manganga ko thuadusulu baba kumvananga mu kutuba ti nandi wuluta zaba mawombo ke bawu. Vayi nandi ‘wutatamana kuba tumukina.’ (Luka 2:51) Yesu kasa levula ko kiyeku kiandi kaba mu kuba muana wunkulutu. Vayi nandi wusala mu bungolo muingi kulonguka kisalu ki mabaya kuidi tat’andi Yosefi ayi waba kumbuelanga mioko muingi kukieba zitsatu zi dikanda.

14. Buidi tuzabidi ti Yesu wuba nlonguki wumboti wu Diambu di Nzambi?

14 Matata ma Yesu va ntoto, banlonga mu matedi mangitukulu mu phila nandi kabutukila. Ayi mambu mvuala Nzambi kafila, kaba kamba mu matedi nandi. (Luka 2:8-19, 25-38) Vayi Yesu kasa tsikimina ko to mu mambu bankamba, vayi naveka wubotula thangu muingi kulonguka Kibibila ayi kufiongunina matangu moso maba tubila matedi nandi. Buidi tuzabidi ti Yesu wuba nlonguki wumboti wu Diambu di Nzambi? Kibila bo kaba muana ditoko, minlongisi ku Yelusalemi baba kuitukanga beni ‘mu phila phisulu yiba yandi mu mambu ma Nzambi, ayi mu mimvutu kaba vananga.’ (Luka 2:46, 47) Ayi bo kaba 12 di mimvu, Yesu wununga kuvana bivisa biaba monisa ti Yave nandi Tat’andi.—Luka 2:42, 43, 49.

15. Buidi Yesu kamonisina ti wusola kuvanga luzolo lu Yave mu luzingu luandi loso?

15 Bo Yesu kalonguka mu matedi kiyeku kiandi mu lukanu lu Yave, nandi wusola ayi wukikinina kiawu. (Yoane 6:38) Nandi wuzaba ti mu kuvanga mawu bawombo bala kunlenda, vayi kheti bobo nandi wutatamana kutumukina Yave. Diawu bo Yesu kabotama mu mvu 29 T.K., nandi wutsikika mayindu mandi mu kuvanga mambu Yave kaba tomba. (Ebeleo 10:5-7) Kheti bo kaba mana moyo va dikunzi bambanda, Yesu wutatamana kuvanga luzolo lu Tat’andi.—Yoane 19:30.

16. Dilongi mbi bana balenda longuka mu matedi Yesu?

16 Tumamana matata maku. Buka Yosefi ayi Malia, matata maku basi ko batu balunga. Vayi, matata maku batambula kiyeku kuidi Yave ki kukieba, ku kukubika, ayi ku kutuadisa. Ngie kuba kuwila mu kulandakana malongi mawu ayi kuvana lukinzu mu kiyeku bawu batambula, ‘mambu moso mu luzingu luaku mala kuenda buboti.’—Efeso 6:1-4.

17. Dedi bummonisina Yosua 24:15, makani mbi mankinza matoko bafueti baka baveka?

17 Baka makani matedi nani ngie wunkuiza sadila. Tomba kuvisa ngieveka Yave widi nani ayi buidi luzingu luaku luididi kithuadi na lukanu luandi. (Loma 12:2) Ngie kuvanga mawu, wala ba wukubama muingi kubaka makani malutidi nkinza mu luzingu luaku—kukivana kuidi Yave muingi kunsadila. (Tanga Yosua 24:15; Mpovi 12:1) Ngie kutatamana kutanga ayi kulongukanga Kibibila, luzolo luaku mu Yave luala tatamana kukonzuka ayi kiminu kiaku mu nandi kiela buela ba kikinda.

18. Makani mbi mankaka matoko bafueti baka, ayi kibila mbi?

18 Sola kutula luzolo lu Yave va theti mu luzingu luaku. Nza yi Satana yinkindisanga beni matoko basadila luzingu luawu muingi kutuadisa to ndandu mu baveka. Vayi befu tummonanga ti bawombo bantsikikanga mayindu mawu mu biuma bi nza, ‘bakituadisanga ziphasi ziwombo.’ (1 Timoteo 6:9, 10) Vayi bo bankuangidika Yave ayi bansola kutula luzolo luandi va theti mu luzingu, tummonanga ti bawu bambakanga mayangi makiedika mu luzingu ayi bambakanga ‘makani mamboti.’—Yosua 1:8.

MBI NGIE WALA SOLA KUVANGA?

19. Mbi matata bafueti tebukanga moyo?

19 Matata, vanganu mangolo minu moso muingi kusadisa bana binu babaka makani ma kusadila Yave. Lufiatila mu nandi ayi nandi wala kulusadisa kubaka makani mamboti. (Zingana 3:5, 6) Ayi tebukanganu moyo ti bana binu bala luta landakana mambu mumvanga kubika kuandi to mambu munkoluka. Diawu baka makani mamboti mo malenda vana bana binu luaku lu kubaka lunungu va meso ma Yave.

20. Lusakumunu mbi benu matoko luela baka benu kusola kusadila Yave?

20 Benu matoko, matata minu malenda ku musadisa kubaka makani mamboti mu luzingu. Vayi benu veka lufueti vanga mangolo muingi kubaka lunungu va meso ma Nzambi. Diawu, landakananu kifuani ki Yesu, mu kusola kusadila Tat’inu yi luzolo Yave. Benu kuvanga mawu, muala baka nzingulu yi mayangi tona kuandi bubu. (1 Timoteo 4:16) Ayi mu bilumbu binkuiza kuntuala, benu luala baka nzingulu yilutidi mayangi!

NKUNGA 133 Buongimina Yave mu Butoko Buaku

^ Lut. 5 Matata badi Zimbangi zi Yave, bankuangalalanga beni mu thangu bammona bana bawu kukonzuka mu kusadila Yave mu mayangi. Vayi buidi matata balenda sadisila bana bawu kutatamana mu makani beni bo bankonzuka? Makani mbi matoko badi Zimbangi zi Yave balenda baka, malenda kuba tuadisa mayangi makiedika mu luzingu? Tunkuiza tambudila biuvu abiobio mu dilongi adidi.

^ Lut. 11 Tala tsielu yintuba “Vasiko Matata Mankaka Malutidi Buka Mami” mu Despertai! yi Ngonda Yikumi, mvu 2011, tsielu 20, ayi mvandi dilongi dintuba “Nkanda Kuidi Matata Mami” mu Despertai!, kilumbu 8 Ngonda Yintatu, mvu 1999, tsielu 25.

^ Lut. 66 MAMBU MADI MU FIKULA: Malia wunsadisa Yesu mu butoko buandi muingi kaba luzolo lungolo mu Yave. Bobuawu mvandi bubu, zingudi ziwombo bansadisanga bana bawu kuba luzolo lungolo mu Yave.

^ Lut. 68 MAMBU MADI MU FIKULA: Yosefi waba vanganga beni mangolo muingi kunata dikanda diandi dioso kue buongimina Yave. Bobuawu mvandi bubu, matata mawombo bamvanganga mangolo mu kunata dikanda dioso ku nzo yi Kintinu muingi kulandakana va kimueka zikhutukunu.

^ Lut. 70 MAMBU MADI MU FIKULA: Yesu wulonguka bisalu bi mioko kuidi tat’andi. Matoko bubu mvawu, banlongukanga bisalu bi mioko kuidi matata mawu.