1-2. Mbi tulenda yindudila boti Yave kasimfika tambudila ko minsambu mitu?

 ‘TOMBA mayangi makiedika mu Yave ayi nandi wala kuvana mambu ntim’aku kantomba.’ (Minku. 37:4) Lukanu alolo lumboti! Vayi tufueti telimina Yave kufika tambudila minsambu mitu mu mambu moso tukundinda? Kibila mbi tufueti kuyivanina kiuvu akiokio? Tala bifuani abibi. Khomba yimueka wunsambila muingi kukota Kikola ki Minsamuni mi Kintinu. Vayi vamvioka mua mimvu ayi basa kuntumisa ko kakota kikola akiokio. Khomba wu ditoko, wunsambila kuidi Yave muingi kambelusa mo kaluta kunsadila mu phila yifuana. Vayi nandi wuntatamana kubela. Matata bansambila muingi muan’awu katatamana mu kiedika. Vayi muana wumbaka makani ma kubika kusadila Yave.

² Ḿba ngie mvaku mana dinda diambu kuidi Yave, vayi wusa tambula ko mvutu. Mu kibila akiokio, ḿba ngie wuyindula ti Yave wuntambudilanga minsambu mi batu bankaka, vayi nandi katambulanga ko miaku. Ḿba mvandi wulenda yindula ti diambu dimbi wuvanga. Khomba mueka bantedilanga Janice b wuba mayindu amomo. Nandi ayi nnuni’andi basambila muingi kue sadila ku Beteli. Nandi wutuba: “Minu yiba lufiatu ti bankuiza fika tutumisa ku Beteli.” Bawu bayindula ti mua zingonda to zinkuiza vioka vayi vavioka mimvu miwombu ayi bawu basa kuba tumisa ko. Yaya Janice wubue tuba: “Yiba kiunda ayi divuda. Minu yaba kuyikuvusanga, boti diambu yivanga  dinyongisa Yave. Minu yisambila beni muingi kukuenda ku Beteli. Ayi yikiyuvusa kibila mbi kakhambu tambudila nsambu’ami?”

3. Mbi tunkuiza longuka mu dilongi adidi?

³ Khumbu ziwombu tuyikuvusanga boti Yave wunkuwanga minsambu mitu. Ayi mvandi, bisadi biwombo bikuikama mu thangu yikhulu bayindudila abobo. (Yobi 30:20; Minku. 22:2; Haba. 1:2) Mbi bilenda tuvana lufiati ti Yave kalenda tambudila minsambu mitu? (Minku. 65:2) Muingi tubaka mvutu wu kiuvu akiokio, tuemmona mambu matatu: (1) Mbi tufueti tedimina kuidi Yave? (2) Mbi Yave kantomba mu befu? (3) Kibila mbi tufueti baludila mua mambu mankaka tundinda mu minsambu?

4. Dedi bummonisina Yelemia 29:​12, lukanu mbi Yave kavana?

⁴ Yave wukanikisa kutambudila minsambu mitu. (Tanga Yelemia 29:12.) Nzamb’itu wunzolanga bisadi biandi bikuikama, diawu nandi kalasa manga ko kutambudila minsambu miawu. (Minku. 10:17; 37:28) Vayi mawu masinsundula ko ti nandi wala tambudila minsambu miawu mioso. Vala tombulu kutelimina, kibila minsambu minkaka tundindanga tuela mitambudila to mvutu ku nza yimona.

5. Mbi Yave kantadilanga bo kankuwa minsambu mitu? Sudikisa.

⁵ Yave wuntadilanga boti mambu tukundinda madi nguizani na luzolo luandi. (Yesa. 55:​8, 9) Dimueka mu lukanu beni didi: Nandi wuntomba ntoto wuwala batu bakuntumukina mu ntima woso. Vayi Satana wutuba ti bulutidi batu bakituma baveka. (Ngene. 3:​1-5) Muingi kumonisa ti Satana widi nkua luvunu, Yave wubika muingi batu bayala baveka. Vayi luyalu lu batu luntuadisanga ziphasi bubu. (Mpovi 8:9) Yave kalasa manisa ko ziphasi zioso mu bilumbu abibi. Kibila na kuvanga mawu, bawombo balenda tuba ti luyalu lu batu lulenda nunga kumanisa mambu moso maphasi batu bamviokilanga.

6. Kibila mbi tulenda bela lufiatu ti Yave wala tatamana kuvangila mambu mu luzolo ayi mu busonga?

⁶ Yave mvandi kalenda tambudila minsambu mitu mu ziphila ziviakana. Dedi, bo Ntinu Ezekiasi kaba viokila mu kimbevu kingolo, nandi wudinda kuidi Yave muingi kansadisa kubeluka. Yave wutambudila nsambu’andi mu kumbelusa. (2 Minti. 20:​1-6) Vayi bo mvuala Polo kadinda kuidi Yave muingi kambotula ‘nsongo mu nsuni,’ voti kimbevu kingolo kiaba kuntuadisanga kiunda ayi ziphasi, Yave kasa vanga ko mawu. (2 Koli. 12:​7-9) Tala mvandi kifuani ki apostolo Tiagu ayi Petelo. Ntinu Helodi wukanikisa kuvonda baba buadi. Zikhomba mu kimvuka bavanga nsambu mu kibila ki Petelo ayi ḿba mvandi mu Tiagu. Vayi kheti bobo Tiagu bamvonda vayi mvuala Petelo wuvukusu mu mangitukulu. (Mava. 12:​1-11) Ḿba tulenda kuyikuvusa ‘kibila mbi Yave kavukisila Petelo vayi kasa vukisila ko Tiagu?’ Kibibila kisinsudikisa ko mawu. c Vayi tulenda ba lufiatu ti Yave kavanganga ko ‘mambu makhambulu masonga.’ (Deute. 32:4) Ayi tuzebi ti Petelo ayi Tiagu baba lunungu va meso ma Yave. (Nzai. 21:14) Khumbu zinkaka tulenda viokila mu mambu tukhambu yindula. Vayi, kibila mbi tufueti bela lufiatu ti Yave wala tambudila minsambu mitu mu luzolo ayi mu busonga? Ayi tulendi fundisa ko phila nandi kansodila kutambudila minsambu mitu.—Yobi 33:13.

7. Mbi tufueti bika kuvanga ayi kibila mbi?

⁷ Tufueti bika kudedikisanga mambu tumviokila na bankaka. Dedi, tulenda dinda  lusalusu kuidi Yave, vayi nandi kasinkuiza tutambudila ko. Vayi bumviokila thangu ngie wumvisa ti vadi khomba wudinda momawu mambu ngie wudinda mu nsambu, ayi Yave wutambudila nsambu wu khomba ayoyo. Khomba mueka bantedilanga Anna, wuviokila mu mambu amomo. Nandi wusambila muingi nnuni’andi Matewu, kabeluka mu kimbevu ki câncer kaba. Mu yoyawu thangu, zikhomba wadi zima nuna baba yoyawu mbela. Yaya Anna wutatamana kusambila muingi nnuni’andi ayi zikhomba ziozio zibeluka. Zikhomba aziozio babeluka vayi nnuni’andi wufua. Va thonono, yaya Anna wukiyuvusa boti zikhomba aziozio babelukila kibila Yave wuba sadisa. Ayi boti buawu, kibila mbi nandi kamanga kutambudila minsambu mi yaya Anna muingi nnuni’andi kabeluka? Bukiedika, tuisi ko bu kutubila kibila mbi zikhomba aziozio babelukila. Vayi tuzebi ti Yave widi makani ma kumanisa ziphasi zioso tumviokila ayi nandi widi phuila yi kuvulubusa bakundi bandi bafua.—Yobi 14:15.

8. (a) Dedi bummonisina Yesaya 43:​2, buidi Yave ka tusadisilanga? (b) Buidi nsambu wulenda kutusadisila kununga ziphasi tuidi mu kuviokila? (Tala video Minsambu Mitusadisanga bo Tumviokila mu Ziphasi.)

⁸ Yave wala tatamana ku tusadisa. Mu kuba Tata yi luzolo, nandi kazolanga ko ku tumona kutovuka. (Yesa. 63:9) Vayi kheti bobo, nandi katulanga ko nkaku mu mambu tulenda viokila, mo tulenda dedikisa banga mila voti mbazu. (Tanga Yesaya 43:2.) Ayi nandi wukanikisa ku tusadisa mu ‘mambu maphasi tumviokila.’ Nandi kalasa bika ko mambu amomo ma tutuadisa ziphasi zi mvu ka mvu. Yave mvandi wu tuvananga phevi’andi yinlongo muingi ku tusadisa kununga ziphasi aziozio. (Luka 11:13; Fili. 4:13) Diawu tulenda ba lufiatu ti tuala baka mangolo mantombulu, muingi kununga mambu tumviokila ayi kutatamana bakuikama mu nandi. d

9. Dedi bummonisina Tiagu 1:​6, 7, kibila mbi tufueti fiatila ti Yave wala tusadisa?

⁹ Yave wuntomba muingi tumfiatila. (Ebe. 11:6) Khumbu zinkaka, ziphasi tumviokila zilenda monikina ti tulendi nunga ko ziawu. Ayi ḿba tulenda ba divuda boti Yave wala tusadisa. Vayi Kibibila ki tuvana lufiatu ti, mu mangolo ma Nzambi, ‘tulenda nunga kumaka kibaka.’ (Minku. 18:29) Muingi tubika bua mu ntambu wu divuda, tufueti sambila mu lufiatu ti Yave wala tambudila minsambu mitu.—Tanga Tiagu 1:​6, 7.

10. Vana kifuani kimmonisa ti mambu tundinda mu nsambu mafueti ba nguizani na phila tunnatina luzingu.

¹⁰ Yave wuntomba minsambu mitu miba nguizani na phila tunnatina luzingu luitu. Dedi, khomba kalenda dinda kuidi Yave muingi kansadisa kubaka thangu ku kisalu kiandi muingi kanunga kulandakana lukutukunu lu mavula. Buidi Yave kalenda tambudila nsambu awowo? Nandi kalenda vana kibakala kuidi khomba beni muingi kayoluka na mfumu’andi yi kisalu. Vayi khomba kafueti tuama ntuala muingi kuvanga mawu. Mawu mankuiza tombulu nandi kukoluka khumbu ziwombu na mfumu’andi yi kisalu. Ayi ḿba kalenda yoluka na mutu wunsalanga yandi muingi kasala va mvingi’andi mu kilumbu beni voti kalenda dinda ziferia kheti ba kundekula zimbongo kafueti tambula mu ngonda beni.

11. Kibila mbi ka tulendi vongila ko kudinda mambu tuntomba?

¹¹ Yave wuntomba muingi tudindanga mu nsambu mambu malutidi nkinza. (1 Tesa. 5:17)  Yesu wusudikisa ti bakana ko mambu moso tundindanga mu minsambu tuala fika tambudila mimvutu. (Luka 11:9) Diawu bika kuvonga ayi tatamana kusambila. (Luka 18:​1-7) Bo tuntatamana kusambila matedi diambu, tuala monisa kuidi Yave ti mambu tundinda mawu tuntomba. Mvandi mammonisanga kiminu tuidi mu mangolo kadi muingi ku tusadisa.

12. (a) Kiuvu mbi tulenda kuyikuvusa matedi minsambu mitu ayi kibila mbi? (b) Buidi minsambu mitu milenda monisina lukinzu kuidi Yave? (Tala Quadro yintuba “ Minsambu Miama, Mimmonisanga Lukinzu Kuidi Yave?”)

¹² Boti tutambudi’abu ko mimvuntu mi minsambu mitu, buna tufueti kuyikuvula biuvu bitatu. Kitheti, ‘Yidi mu kudinda diambu difuana?’ Khumbu zinkaka, befu tummuenanga ti tuzebi mambu mafueni mu befu. Vayi mambu tundinda mu minsambu, ḿba malendi ku tutuadisa ko ndandu mu mimvu miwombo. Boti tuidi mu kudinda diambu dimueka mu nsambu, ḿba valenda ba diambu dimueka dilutidi na dio tuidi mu kudinda. Kibila mambu mankaka tundindanga, masi ko kithuadi na luzolo lu Yave. (1 Yoa. 5:14) Dedi, tala kifuani ki matata tube tubila kumbusa. Bawu baba dinda kuidi Yave muingi kasadisa muan’awu katatamana mu kiedika. Adiodio didi diambu dimboti. Vayi Yave kakuikanga ko ni mutu mu befu muingi kunsadila. Nandi wuntomba muingi befu boso, kubunda mvandi bana bitu, tusola kunsadila. (Deute. 10:​12, 13; 30:​19, 20) Diawu, khanu matata badinda kuidi Yave muingi kabasadisa kunyikuna ntima wu muan’awu muingi nandi kazola Yave ayi kaba nkundi’andi.—Zinga. 22:6; Efe. 6:4.

13. Dedi bummonisina Ebeleo 4:​16, thangu mbi Yave kala tusadisila? Sudikisa.

¹³ Kiuvu kimmuandi tufueti kuyikuvula kidi:  ‘Yidi thangu yifuana muingi Yave katambudila nsambu’ama?’ Khumbu zinkaka tummuenanga ti tufueti fika tambula mimvutu mi minsambu mitu. Vayi, Yave zebi thangu yifuana muingi kutusadisa. (Tanga Ebeleo 4:16.) Boti tuisimfika tambula ko mimvutu mi minsambu mitu, tulenda yindula ti Yave ‘Mengi.’ Vayi ḿba ‘Thangu yifueni’abu ko’ muingi katambudila. Dedi, yindula khomba wu ditoko wunsambila muingi Yave kambelusa. Yave na kuvanga mangitukulu muingi kumbelusa, khanu Satana kalenda tuba ti, nandi wuntatamana kusadila Yave kibila wumbelusa. (Yobi 1:​9-11; 2:4) Ayi tuzebi ti Yave mana tsikika thangu kala manisila bimbefu bioso. (Yesa. 33:24; Nzai. 21:​3, 4) Nati thangu beni yintuka, tulendi telimina ko kubelusu mu mangitukulu. Mu phila ayoyo, khomba khanu wudinda kuidi Yave muingi kamvana mangolo ayi ndembama yi phevi’andi muingi kukuikama ayi kutatamana kunsadila mu lukuikumunu.—Minku. 29:11.

14. Mbi ngie belonguka mu kifuani ki yaya Janice?

¹⁴ Wuntebuka moyo kifuani ki yaya Janice, wusambila muingi kuesadila ku Beteli? Vavioka mimvu mitanu muingi nandi kavisa ti Yave wutambudila minsambu miandi. Nandi wutuba: “Yave wusadila thangu ayoyo muingi kundonga ayi kukhubika. Vaba tombulu kubuela lufiatu luama mu nandi ayi kuludika phila yaba vangilanga ndongukulu’ama. Yilonguka ti yilenda baka mayangi, mu kusadila Yave mu kioso kua kiyeku yidi.” Buviokila thangu, nnuni wu yaya Janice wutambula kiyeku ki kuba nkengididi wu bimvuka. Yaya Janice wubue tuba: “Yave wutambudila minsambu miama, kheti mu phila yikhambu tombila. Yisa fika bakula ko phila Yave katambudila minsambu miama, vayi yimvutula matondo mu kumbonisina luzolo ayi mamboti.”

15. Kibila mbi tufueti sudikisila mambu tundinda mu nsambu? (Tala mvandi foto.)

 ¹⁵ Kiuvu kintatu tufueti kuyikuvula kidi: ‘Yilenda sambila mu diambu dinkaka?’ Khumbu zinkaka kusudikisa diambu tuntomba mu nsambu, mawu malenda kutusadisa kuzaba mbi Yave kantomba mu befu. Tala kifuani ki khomba wukhambu kuela wusambila muingi kukota Kikola ki Minsamuni mi Kintinu. Nandi waba tomba kukota kikola akiokio muingi kuesadila ku kibuangu kilutidi tsatu. Vayi bo katatamana kusambila muingi bantumisa ku kikola beni, nandi mvandi kalenda dinda kuidi Yave muingi kansadisa kubakula ziphila zinkaka kalenda buedila kukivana mu kisalu ki kunsamuna. (Mava. 16:​9, 10) Ayi kukuvula kuidi nkengididi wu bimvuka boti vadi kimvuka kifikama kidi tsatu yi mintuami ntuala. Voti kalenda sonika nkanda ku filiali muingi kukuvula kibuangu kidi tsatu yi minsamuni. e Mu phila ayoyo, luzingu luandi lulenda ba kithuadi na mambu kandinda mu minsambu miandi.

16. Lufiatu mbi tulenda ba?

¹⁶ Dedi bo tuma muena, tulenda ba lufiatu ti Yave wala tambudila minsambu mitu mu luzolo ayi mu phila yisonga. (Minku. 4:3; Yesa. 30:18) Khumbu zinkaka, tualasa tambula ko mambu tundinda mu minsambu. Vayi Yave kamanganga ko minsambu mitu. Nandi wutuzolanga beni ayi kalasa tukuekula ko. (Minku. 9:10) Diawu tatamana ‘kumfiatila mu zithangu zioso,’ mu kunzibudila ntim’aku mu nzila nsambu.—Minku. 62:8.