Skip to content

Skip to table of contents

Kukiyala—Khadulu Yinkinza Muingi Kukuangidika Yave

Kukiyala—Khadulu Yinkinza Muingi Kukuangidika Yave

Paul wutuba: “Mu thangu muana ngundi’ami khasi katona kunduanisa, minu yimfietikisa va dinga. Yaba tomba kumvonda.”

Marco wutuba: “Bo yaba banga ku nzo, minu yaba fika dasukanga mu dioso diambu. Diawu yaba vavilanga kioso kiuma yaba monanga vantual’ami.”

Ḿba befu tusinkuiza vanga ko mambu matoko amomo babe vanganga. Vayi wulenda kikinina ti khumbu zinkaka didi diambu diphasi kukiyala. Mawu mammonikanga mu kibila ki disumu tutambakana kuidi Adami. (Loma 5:12) Dedi Paul ayi Marco, bankaka bammonanga phasi kuyala nganzi. Vayi bankaka bammonanga phasi kuyala mayindu mawu. Bawu bambikanga boma ayi mabanza makhambulu fuana maba yala. Vayi kuidi bankaka, didi diambu diphasi kuyala zitsatu ziawu zi kuvanga kitsuza, kukolu malavu voti kunua zitsunga zingolo.

Batu bakhambu nunganga kuyala mayindu, zinzinunu ayi mavanga mawu, balenda kuyituadisa ziphasi ziwombo mu luzingu. Vayi mbi tulenda vanga muingi mawu mabika monika? Mu kukuna khadulu yikukiyala. Muingi kutu sadisa kukuna khadulu beni, tuentubila biuvu bitatu: (1) Mbi binsundula kukiyala? (2) Kibila mbi didi diambu dinkinza kukuna khadulu beni? ayi (3) Buidi tulenda kunina khadulu ayoyi yidi mu khati mbutu phevi yinlongo? (Ngalatia 5:22, 23) Bosi tunkuiza tubila mbi kadika mutu kalenda vanga boti khumbu zinkaka phasi kammonanga kukiyala.

MBI BINSUNDULA KUKIYALA?

Mutu wukiyalanga katubanga ko dioso diambu di kunkuizila va kilunzi. Vayi nandi wunkengidilanga mambu kantuba voti kamvanga muingi kabika nyongisa ntima wu Nzambi.

Yesu wumonisa khadulu yi kukiyala

Yesu wumonisa ti waba kukiyalanga. Kibibila kintuba: ‘Bo baba kumfinganga, nandi kasa vutulanga ko mu bifingu; bo baba kumvuezanga nandi kasa vutulanga ko mambi vayi wutula lufiatu luandi kuidi Mutu Wumfundisanga mu busonga.’ (1 Petelo 2:23) Bo kaba va dikunzi, Yesu mvandi wumonisa ti waba kukiyalanga, mu thangu zimbeni ziandi baba kumvueza. (Matai 27:39-44) Vayi ava mawu mamonika, nandi mvandi wumonisa ti waba kukiyalanga, mu thangu zimfumu zi binganga bamvana biuvu biwombo muingi kunnata kutuba diambu dimbi. (Matai 22:15-22) Ayi mu thangu basi Yuda batona kunkuba mamanya, nandi kasa bavutudila ko mambi vayi ‘wusuama ayi wubasika ku Tempelo.’—Yoane 8:57-59.

Bukiedika kuandi ti befu tulenda nunga kulandakana kifuani ki Yesu? Ngete. Diawu mvuala Polo kasonikina: ‘Klisto wumona ziphasi mu kibila kinu ayi wulubikila kifuani muingi mulandakana zinzila ziandi.’ (1 Petelo 2:21 tala matangu madi va wanda mu nwt-TPO) Kheti tuidi batu ba masumu, tulenda nunga kulandakana kifuani ki Yesu mu matedi kukiyala. Vayi kibila mbi didi diambu dinkinza kukuna khadulu ayioyi?

KIBILA MBI KHADULU YI KUKIYALA YIDIDI NKIZA?

Boti tutidi kukuangidika Yave, tufueti kuna khadulu yi kukiyala. Kheti tueka mimvu miwombo mu kusadila Yave, befu kumanga kukiyala mu mambu tuntuba ayi tumvanga, tulenda tulula kikundi kitu ayi nandi.

Tala kifuani ki Mose. Kibibila kintuba ti mu thangu beni ‘Mose wuba mutu wuluta ba buphombo na batu boso va ntoto.’ (Zintalu 12:3) Mu mimvu miwombo, Mose waba kuwanga mu mvibudulu bo basi Isaeli baba kuananga mu matedi nlangu. Vayi kilumbu kimueka, nandi kasa nunga ko kukiyala bo bawu babue vutukila kukuana matedi nlangu. Mu nganzi nandi wukamba basi Isaeli: ‘Yuwanu benu bikutumatu! Mutidi tumu basisila nlangu mu dimanya adidi?’—Zintalu 20:2-11.

Mose kasa nunga ko kukiyala. Nandi kasa vana ko nzitusu kuidi Yave, Tho yi mangitukulu beni. (Minkunga 106:32, 33) Mu kibila akiokio, Yave kasa kumbika ko kukota ku Ntoto Kaba Kanikisa. (Zintalu 20:12) Ḿba nate kafua, Mose wunyonga beni mu kukhambu monisa khadulu yi kukiyala.—Deutelonomi 3:23-27.

Mbi tulenda longuka? Kheti tueka mimvu miwombo mu kusadila Yave, bo mutu katufuemisa voti katuvangila diambu dimbi, tulendi kolukila ko mu phila yikhambu fuana. (Efeso 4:32; Kolosai 3:12) Tuzebi ti mu kibila ki bununu, ḿba tulenda mona phasi kumonisa mvibudulu. Vayi tebukanga moyo kifuani ki Mose, mu kukhambu kukiyala, nandi wubifisa kikundi kiandi na Yave. Diawu, kawubika ni kiuma kibifisa kikundi kiaku na Yave. Buidi tulenda kunina khadulu ayoyi yinkinza?

BUIDI TULENDA KUNINA KHADULU YI KUKIYALA

Dinda phevi yinlongo yi Yave mu nsambu. Kibila mbi? Kibila kukiyala yidi mu khati mbutu yi phevi yinlongo yi Nzambi. Ayi Yave wumvananga yawu kuidi baboso bakundindanga. (Luka 11:13) Mu nzila phevi’andi yinlongo Yave kalenda tuvanga mangolo tuntomba. (Filipi 4:13) Mvandi kalenda kutu sadisa kukuna mimbutu minkaka mi phevi yinlongo, dedi luzolo. Ayi miawu minkuiza tusadisa kukindisa khadulu’itu yi kukiyala.—1 Kolinto 13:5.

Tatuka biuma bioso bilenda kuvanga kubika monisa khadulu yi kukiyala

Tatuka biuma bioso bilenda kuvanga kubika monisa khadulu yi kukiyala. Dedi, bika kufikama zikhondi mayo voti bisavu binkaka bimmonisa mambu mambi. (Efeso 5:3, 4) Voti tufueti tatuka kioso kiuma kilenda ku tuvana phuila yi kuvanga mambu mambi. (Zingana 22:3; 1 Kolinto 6:12) Dedi, mutu wufika vukumukanga mu mambu ma kitsuza, kafueti baka makani ma kubika talanga zibuku voti zifilme zilenda nyikuna mabanza mandi mu phila yimbi.

Disi ko diambu diluelo kuvanga mawu. Vayi befu kuvanga mangolo, Yave wala tusadisa kukuna khadulu ayoyi yinkinza. (2 Petelo 1:5-8) Nandi wala tusadisa kununga kuyala mayindu mitu, mambu tuntuba ayi mavanga mitu. Paul ayi Marco tube tubila va thonono, badi kivisa mu mambu amomo. Bawu bayiza nunga kukuna khadulu yi kukiyala. Yindula mvandi kifuani ki khomba waba fika dasukanga ayi waba kuambilanga na bankaka bo kaba diatisanga dikalu. Mbi nandi kavanga muingi kukuna khadulu yi kukiyala? Nandi wutuba: “Minu yaba sambilanga khumbu ziwombo mu kilumbu. Mvandi yivanga ndongukulu yi Kibibila mu bilongulu bintubila matedi kukiyala ayi yilunda mu ntu matangu ma Kibibila ma kutsadisanga. Kheti yeka mimvu miwombo tona yitona kuvanga mangolo ma kukuna khadulu ayoyi, bo yimbasika ku nzo, minu yikuyikambanga: ‘Bubu makani mami ma kutatamana wuvumbama’. Ayi boti yibe binana na mutu, minu yimbasikanga meni meni muingi yituka mu thangu.”

BOTI TUISA NUNGA KO KUKIYALA

Khumbu zinkaka, befu tummonanga zitsoni kusambila kuidi Yave boti tuisa nunga ko kukiyala. Vayi ayoyi yawu thangu tufueti luta sambila. Lomba nlemvu’andi mu nzila nsambu ayi ndinda muingi ka kusadisa wubika kubue vutukila nzimbala beni. (Minkunga 51:9-11) Ngie kuvanga mawu Yave wala tambudila nsambu’aku. (Minkunga 102:17) Mvuala Yoane wutu tebula moyo ti, menga ma Muana Nzambi ‘ma tuvedisa mu masumu moso.’ (1 Yoane 1:7; 2:1; Minkunga 86:5) Ayi ḿba ngie wuntebuka moyo ti Yave wu tulonganga tulemvukila bankaka. Diawu ba lufiatu ti mawu mvandi kankuiza kuvangila.—Matai 18:21, 22; Kolosai 3:13.

Yave wunyonga bo Mose kabika kumonisa khadulu yi kukiyala. Vayi kheti bobo, nandi wunlemvukila. Ayi Kibibila kintuba ti Mose wuba wumueka mu batu baba kiminu kingolo. (Deutelonomi 34:10; Ebeleo 11:24-28) Yave kasa bika ko Mose kukota ku Ntoto Kaba Kanikisa, vayi nandi wala kumvulubusa muingi kazinga mvu ka mvu ku paladizu va ntoto. Ayi luawu mvandi luaku Yave kamvana kuidi baboso bamvanga mangolo ma kumonisa khadulu ayoyi yinkinza.—1 Kolinto 9:25.