BEFU BOSO tunkikininanga ti mu ‘bilumbu abibi bi tsuka’, Yave widi mu kutuadisa ayi kukieba dikabu diandi mu kiphevi. (2 Timoteo 3:1) Mbi tumvanganga bo Yave katu vana zithuadusulu? Tulenda dedikisila luzingu luitu bubu, banga lu bana ba Isaeli bo baba ku thandu. Bo babe kuwanga bisiku bi tulumbeta, vaba tombulu bawu kuvanga dioso diambu.

Yave wutuma Mose muingi kavanga zitulumbeta wadi zi palata. Baba sikanga ziawu ‘muingi kukutikisa dikabu ayi kuba zabikisa ti bafueti kanga mavuala mawu ayi kukuenda ntuala.’ (Zintalu 10:2) Zinganga Nzambi baba sikanga tulumbeta mu phila yiviakana muingi dikabu bazaba mbi bafueti vanga. (Zintalu 10:3-8) Bubu mvandi, dikabu di Nzambi dintambulanga zithuadusulu mu ziphila ziviakana. Tuentubila ziphila zitatu: mu thangu ba tutumisanga mu zikhutukunu zinneni, mu thangu bantelanga bakhulutu ba kimvuka muingi kutambula khubumunu ayi mu thangu tuntambulanga zithuadusulu zimona mu kimvuka.

Bo Yave kabe tombanga dikabu dioso dikutakana va ndeko nzo yinlongo, zinganga Nzambi babe sikanga zitulumbeta wadi. (Zintalu 10:3) Kheti dikabu diba dikabuka mu mangumba ma nna ayi mankaka maba kinanu ki nzo yinlongo, vayi bo babe sikanga tulumbeta baboso babe kuwanga. Bo babe kalanga va ndeku nzo yinlongo babe fika vitilanga, vayi bo baba kinanu thangu ayi mangolo mabe tombuluanga muingi bavitila. Kuba bo babe fuminanga ku kinanu voti baba babelama, Yave waba tombanga baboso bakutakana muingi kukuwa zithuadusulu ziandi.

Bubu, kheti tutombuluanga ko kukuwa theti tulumbeta muingi kukutakana ku nzo yinlongo dedi bo basi Isaeli babe vangilanga, vayi batutumisanga muingi tukutakana na dikabu di Nzambi. Tumvanganga mawu bo tunkuenda mu zikhutukunu zi mavula, ayi zikhutukunu zinkaka zinneni tuntambudilanga zithuadusulu zi nkinza. Mu nza yimvimba dikabu di Yave banlandakananga thuadusulu yimueka. Bankaka badi bafikama mu bibuangu tunkutakananga vayi bankaka badi kinanu. Kuba kinanu tunkalanga voti nduka, kuba mu zikhutukunu aziozi kutu tuadisanga ndandu.

Bukiedika ti mangumba mankalanga beni kinanu mu bibuangu tunkutakananga mvawu balenda baka ndadu mu zikhutukunu beni? Ngete, mu kibila ki bisadulu bimona bi tecnologia, bawombo balenda landakana zikhutukunu aziozi buka ti mvawu badi va kibuangu beni. Dedi, bo filiali yi Benin batambula mvuala wufumina ku kikulutu, zikhomba ku Beteli bavanga mangolo muingi zikhomba bankalanga ku Niger, ku divula di Arlit balandakana mvawu lukutukunu beni. 21 di batu balandakana lukutukunu beni. Kheti baba kinanu  bawu bakimona ti baba mu khati dingumba di 44.131 di batu baba bakutakana mu lukutukunu beni. Khomba mueka wusonika: “Yimvutula fundu ki matondo mu kutu sadisa kulandakana lukutukunu alolo. Mawu matu monisa ti benu mutu zolanga beni.”

Bo zinganga Nzambi babe sikanga tulumbeta yimueka, ‘bakulutu babe tuadisanga mangumba ma bivevi’ bawu to babe kuendanga muingi kukutakana. (Zintalu 10:4) Mu lukutukunu beni, Mose waba bavananga zithuadusulu ayi khubumunu muingi kuba sadisa kukieba buboti kiyeku kiawu ki kutuadisa dikabu. Boti ngie wuba wumueka mu bakulutu abobo, bukiedika ti khanu waba vanganga mangolo muingi kumonika mu zikhutukunu beni.

Bubu bakulutu ba kimvuka basi ko ‘zimfumu zi bivevi’ ayi basadilanga ko biyeku biawu muingi kuyadila dikabu di Nzambi. (1 Petelo 5:1-3) Vayi bawu bamvanganga mamoso bannunga muingi kusunga mamemi ma Nzambi. Diawu, mu thangu baba tumisanga muingi kukota Kikola ki Kintinu, kinkubikanga bakulutu ba kimvuka, bawu bamvanganga mamoso bannunga muingi kuba kuna. Kibila kuawu bambakilanga khubumunu yiba sadisanga kukieba buboti mambu ma kimvuka. Khubumunu beni, yinsadisanga mvandi zikhomba mu kimvuka kukonzuka mu kiphevi. Kheti ngie wuviokidiabu ko mu kikola akioki, vayi ḿba widi mu kubaka ndandu mu zikhomba baviokila mu kikola beni.

Mu thangu mbembu yi tulumbeta yaba kuwakananga buka yawu yintitubuka, basi Isaeli babe zabanga ti Yave wuntomba bawu bananguna biuma biawu ayi bayenda ntuala. (Zintalu 10:5, 6) Basi Isaeli babe vangilanga mawu mu phila yisulama, vayi vabe tombulu mangolo ayi kithuadi ki baboso. Diawu bankaka babe monanga phasi kukikinina zithuadusulu aziozi. Kibila mbi?

Kibila bankaka babe yindulanga ti bisiku bi kunanguna biuma ayi kukuenda ntuala biabe kuwakananga zikhumbu ziwombo ayi mu kinzimbukila. Muingi kukuenda kuma kunkaka bana ba Isaeli babe landakananga thuadusulu yi Yave mu nzila dituti. ‘Khumbu zinkaka dituti beni diabe vanganga builu bumueka to bosi diabe kuendanga ku kibuangu kinkaka,’ vayi khumbu zinkaka diabe vanganga bilumbu biodi, ngonda yimueka voti thangu yiwombo. (Zintalu 9:21, 22) Khumbu zikua basi Isaeli banangunina biuma biawu ayi kukuenda ku kibuangu kinkaka? Zintalu kapu 33 yintubila 40 di bibuangu basi Isaeli bazingila.

Mu thandu bana ba Isaeli baba, diba diambu diphasi kubaka mvevu muingi kukala. (Deutelonomi 1:19) Diawu bo bankaka babe bakanga kibuangu kiba mvevu, bawu babe monanga phasi kubika kiawu.

Bo babe sikanga tulumbeta makanda moso babe kuwanga, vayi bakana ko baboso babe basikanga khumbu yimueka. Diawu bankaka babe vongilanga. Bo kisiku ki theti ki tulumbeta kiabe kuwakananga, makabu maba ku leste dedi, dikabu di Yuda, Isakali ayi di Zabuloni mabe basikanga. (Zintalu 2:3-7; 10:5, 6) Bosi, zinganga Nzambi babe sikanga kisiku kimuadi muingi makabu maba ku sude mabasika. Zinganga Nzambi babe tatamananga kuvanga mawu nati baboso bammana kubasika.

Ḿba ngie wu mana mona phasi kulandakana zithuadusulu zimona tutambula mu kimvuka ki Yave. Voti wuzola beni ziawu ayi mu mbuenu’aku wummuenanga ti khanu zibika kubue baluka. Ḿba mawu mathota kiminu kiaku ayi vaba tombulu mvibudulu muingi kukolama mu zithuadusulu aziozi zimona. Vayi befu kuvanga mangolo ma kulandakana zithuadusulu aziozi, tuala tambula lusakunu lu Nzambi.

Mu bilumbu bi Mose Yave wutuadisa bivevi bi babakala, bakieto ayi bana balezi mu thandu. Boti Nzambi kasa bakieba ko ayi kasa batuadisa ko, khanu bawu basa vuka ko. Yave wutu sadisanga kumfikama ayi tutatamana kuba kiminu kikinda mu nandi. Diawu, bo wunkuwa kisiku ki tulumbeta vanga mambu basi Isaeli baba bakuikama mu Yave babe vanganga: telama ayi sadila zithuadusulu beni mu thinu.