Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 17

Kikinina Lusalusu lu Yave Mwingi Kununga Zipheve Zimbi

Kikinina Lusalusu lu Yave Mwingi Kununga Zipheve Zimbi

‘Mvita twidi . . . na zipheve zimbi zidi mu tsi yi kipheve.’EFESO 6:12.

NKUNGA 55 Mubika Kubamona Boma

MAMBU TWANLONGUKA *

1. Dedi bo bansudikisila mu Efeso 6:10-13, bwidi Yave kammonisinanga ti wumvwanga nkinza bisadi byandi? Sudikisa.

YAVE widi Nzambi yi luzolo ayi wumvwanga beni nkinza bisadi byandi. Diawu katusadisilanga kununga zimbeni zitu. Satana ayi zipheve zimbi bawu badi zimbeni zitu zitheti. Yave wu tulwengisa matedi zimbeni beni, ayi wu tuvana byuma bitombulu mwingi tubika vukumuka mu mitambu miawu. (Tanga Efeso 6:10-13.) Kukikinina lusalusu lu Yave ayi kumfyatila mu mamoso, yawu to phila tulenda nungina Satana. Tulenda ba lufyatu mvwala Polo kaba. Nandi wusonika: “Mbi tulenda bwe tuba mu matedi mambu amama? Boti Nzambi widi ku khonzo’itu, buna nani wulenda ba mben’itu?”—Loma 8:31.

2. Mbi twenlonguka mu dilongi adidi?

2 Bo twidi Baklisto bakyedika, befu tutsikikanga ko beni mayindu mitu mu Satana ayi zipheve zimbi. Befu tunluta tsikikanga mayindu mitu mu kulonguka matedi Yave ayi bwidi bu kunsadila. (Minkunga 25:5) Kheti bobo, tufweti zaba mintambu mi Satana. Kibila mbi? Kibila mawu mala tusadisa kubika vunuka mu mintambu myandi. (2 Kolinto 2:11; tala matangu madi va wanda mu nwt-TPO) Mu dilongi adidi, twenlonguka mintambu Satana ayi zipheve zimbi banluta sadilanga mwingi kuvuna batu. Twenlonguka mvandi bwidi tulenda kuba nungina.

BWIDI ZIPHEVE ZIMBI BAMVUNINANGA BATU

3-4. (a) Mbi binsundula kindoki voti ziphandu? (b) Bivisa mbi bimmonisa ti batu bawombo bankikininanga mu mambu ma kindoki?

3 Satana ayi zipheve zimbi bamvanganga mamoso mwingi kuvuna batu. Ntambu banluta sadilanga yidi kindoki voti ziphandu. Batu bansadilanga kindoki voti ziphandu bantubanga ti bazebi voti balenda nunga kuvanga mambu batu bankaka balendi nunga ko kuvanga. Buka, bankaka bantubanga ti balenda nunga kuzaba mambu mankwiza kuntwala mu kusadila zinganga zi minkisi. Bankaka balenda vanga mambu malenda monisa buka ti badi mu kukoluka na batu bafwa. Vadi mvandi batu bansadilanga kindoki ayi mambu ma minkisi, ayi balenda lekila bankaka mintambu mi bwilu. *

4 Bubu batu bawombo mu nza yimvimba bankikinina mu kindoki. Bo bafyongunina mu 18 di zitsi ku América Latina ayi ku Caribe, babakula ti mu khati batu 3 vadi 1 mu bawu wunkikininanga mu kindoki voti ziphandu ayi bawu bankikininanga mvandi ti balenda nunga kukoluka na batu bafwa. Bo bafyongunina mu 18 di zitsi ku África. Babakula ti batu bawombo bankikininanga mu ziphandu. Mawu mansundula ti koso kuma tunzingila, befu tufweti ba keba keba mu matedi mambu ma kindoki. Kibila Satana widi mu kuvukumuna “ntoto wumvimba widi batu.”—Nzaikusu 12:9.

5. Bwidi Yave kammwenanga mambu ma kindoki?

5 Yave widi “Nzambi yi kiedika.” (Minkunga 31:5) Diawu, bwidi kammwenanga mambu ma kindoki? Nandi wunlendanga kindoki! Yave wukamba basi Isaeli: ‘Valendi ba ko wumweka mu benu wumvyokisa mwan’andi wu dibakala voti wu nkyeto va mbazu, voti wuntesanga mambu, mutu wunsadila ziphandu, voti wuntombanga batu bansudikisanga bidimbu, voti zindoki, mutu wunsadilanga ziphandu mwingi kuvanga bankaka phasi, voti mutu wuntombanga zinganga zi mikisi, voti mutu wuntesanga, voti mutu wuntombanga kukoluka na bafwa. Bila woso mutu wumvanganga mambu amomo, widi mutu Yave kammonanga khenene.’ (Deutelonomi 18:10-12) Bukyedika ti Baklisto bubu balandakananga ko Nsiku Yave kavana basi Isaeli. Vayi befu tuzebi ti phila Yave kammwenanga mambu ma kindoki yisa baluka ko.—Malaki 3:6.

6. (a) Bwidi Satana kansadilanga kindoki mwingi kutovula batu? (b) Dedi buntubila Mpovi 9:5, kyedika mbi Kibibila kinlonga matedi lufwa?

6 Yave wutulwengisa matedi mambu ma kindoki kibila nandi zabizi ti Satana wunsadilanga kiawu mwingi kutovula batu. Mu kusadila kindoki, Satana wuntyamunanga mambu mandi ma luvunu—kubunda mvandi luvunu luntuba ti bafwa bantatamananga kuzinga ku khonzo yinkaka. (Tanga Mpovi 9:5) Satana wunsadilanga mvandi mambu ma kindoki mwingi kutula batu boma ayi kubatatula kwidi Yave. Nandi wuntomba batu bansadilanga mambu ma kindoki bafyatila mu zipheve zimbi, bika kwandi mu Yave.

BWIDI TULENDA NUNGINA ZIPHEVE ZIMBI

7. Mbi Yave katukamba?

7 Dedi bo tuma tubila kumbusa, Yave wutukamba mbi tufweti vanga mwingi tubika vunuka mu mintambu mi Satana ayi zipheve zimbi. Twemmona mambu tufweti sadila mwingi tutatamana kununga mvita twidi na Satana ayi zipheve zimbi.

8. (a) Phila mbi yilutidi tulenda kukikebila mu mambu ma luvunu ma zipheve zimbi? (b) Bwidi Minkunga 146:4 yimmonisina kyedika Satana kamvunanga matedi bafwa?

8 Tanga Kibibila ayi yindula mu mambu wuntanga. Ayiyi yawu phila yilutidi tulenda kukikebila mu mambu ma luvunu ma zipheve zimbi. Dyambu di Nzambi didi buka sabala yidi meno. Diawu dilenda tulula mambu ma luvunu ma Satana ayi kumonisa kyedika. (Efeso 6:17) Dedi, Kibibila kimmonisa ti bafwa balendi koluka ko na batu bamoyo. (Tanga Minkunga 146:4) Kiawu kitutebula mvandi moyo ti Yave, nandi to wulenda tukamba mu bukyedika mambu mankwiza kuntwala. (Yesaya 45:21; 46:10 ) Diawu, vanganga mangolo ma kutanga Kibibila ayi kuyindula mu mambu wuntanga. Kuvanga mawu kwala kusadisa kumanga ayi kulenda mambu ma luvunu zipheve zimbi bantyamunanga.

9. Phila mambu mbi madi kithwadi na kindoki voti ziphandu?

9 Bika kuvanga dyoso dyambu didi kithwadi na kindoki voti ziphandu. Baklisto bakyedika basadilanga ko mambu ma kindoki. Buka, kukwenda kwidi zinganga zi mikisi ayi kutomba phila yi kukolukila na batu bafwa. Dedi bo tumweni mu dilongi divyokizi, tulandakananga ko bikhulu batu bamvanganga bo mutu kafwidi binkindisa diyindu dintuba ti bafwa bantatamana kuzinga ku khonzo kinkaka. Ayi tutombanga ko zinganga zi mikisi mwingi kuvanda voti kutomba kuzaba mambu mankwiza kuntwala. (Yesaya 8:19) Mavanga ma phila ayoyi, bubi beni madi kibila ma tutulanga kithwadi na Satana ayi zipheve zimbi.

Landakana kifwani ki Baklisto mu sekulu yitheti: bika ba kithwadi voti tulula byuma byoso bidi kithwadi na kindoki ayi bika vyokisa thangu mu bisavu bimmonisa mambu ma kindoki voti ziphandu (Tala bitini bi matangu 10-12)

10-11. (a) Mambu mbi Baklisto ba Efeso bavanga bo balonguka kyedika? (b) Dedi buntubila 1 Kolinto 10:21, kibila mbi tufweti landikinina kifwani ki Baklisto batheti, ayi bwidi tulenda vangila mawu?

10 Tatuka mu byuma byoso bidi kithwandi na kindoki. Ku divula di Efeso, batu bankaka baba sadilanga beni mambu ma kindoki. Vayi bo balonguka kyedika, bawu bavanga dyambu di kukwitukila. Kibibila kintuba: ‘Bawombo mu batu bobo basadila ziphandu zi kindoki, banata zibuku ziawu, bavika ziawu va mesu ma batu boso.’ (Mavanga 19:19) Bawu bavanga mamoso mwingi kununga zipheve zimbi. Zibuku ziawu zi kindoki thalu yiwombo basumbila ziawu. Bawu khanu basumbisa voti kukabila ziawu batu bankaka, vayi babaka makani ma kuvika ziawu ku mbazu. Kwidi basi Efeso, kukwangidika Yave kuluta ba nkinza na thalu yiwombo basumbila zibuku ziawu.

11 Bwidi tulenda landikinina kifwani ki Baklisto baba ku Efeso? Boti widi kyoso kyuma kilenda kutula kithwadi na mambu ma kindoki, dedi kutula mikhumu mu nyitu mwingi ku kikeba mu myoko mi zipheve zimbi, buboti beni kutulula biawu.—Tanga 1 Kolinto 10:21.

12. Byuvu mbi tufweti kuyikuvusa mu matedi bisavu tumvyokisilanga thangu?

12 Fyongunina buboti bisavu wumvyokisilanga thangu. Wukiyuvusa: ‘Minu yintanganga zibuku, levista, voti malongi mu internet mantubila mambu ma kindoki? Mbi yilenda tubila mu matedi minkunga, zifilme, bisavu yintanga ayi byuma binkaka bamvyokisanga mu televisão yinzolanga kutala? Bisavu beni bidi kithwadi na mambu ma kindoki voti ziphandu? Biawu bintubila matedi bimbindi, batu bamfifanga menga ma batu bankaka, voti mambu mutu wu kinsuni kalendi nunga ko kuvanga? Biawu bimmonisa ti kindoki voti ziphandu bisi ko byuma bimbi?’ Bukyedika ti bakana ko bisavu byoso bintubila matedi mambu batu banyindulanga ayi makhambu monikanga mu luzingu madi kithwadi na kindoki voti ziphandu. Diawu, bo wunsola byuma wumvyokisila thangu, baka makani ma kusola bisavu bikhambu monisa byuma Yave kanlendanga. Tufweti vanga mamoso mwingi ‘kuba mayindu mamboti mu ntima, . . . va meso ma Nzambi.’—Mavanga 24:16. *

13. Mbi tufweti bika vanganga?

13 Bika vyokisanga thangu mu kuta binongu bitedi zipheve zimbi. Befu tufweti landakana kifwani ki Yesu. (1 Petelo 2:21) Ava kiza va ntoto, Yesu waba kalanga ku diyilu ayi wuzaba mambu mawombo matedi Satana ayi zipheve zimbi. Vayi nandi kasa vyokisanga ko thangu’andi mu kutubilanga mambu bawu bavanga. Yesu waba tomba kukoluka na batu matedi Yave, ayi kubika tyamuna zitsangu zibobo zitedi Satana. Befu tulenda landakana kifwani ki Yesu mu kubika tyamunanga zitsangu zitedi zipheve zimbi. Vayi, tufweti monisa ti ‘ntim’itu widi mu kukwangalala mu dyambu dimboti,’ voti widi mu kukwangalala mu kyedika.—Minkunga 45:1.

Tulendi ba ko boma bu zipheve zimbi, bila Yave, Yesu, ayi zimbasi balutidi mangolo (Tala bitini bi matangu 14-15) *

14-15. (a) Kibila mbi tulendi bela ko beni boma bu zipheve zimbi? (b) Kivisa mbi kimmonisa ti Yave wunkyebanga dikabu dyandi?

14 Bika ba beni boma bu zipheve zimbi. Mu nza yi masumu tunzingila, mambu mambi malenda monika yoso kwa thangu. Buka, bivuka, kimbevo ayi lufwa. Vayi tulendi yindula ko ti zipheve zimbi bawu badi foto mu mambu moso mambi mammonikanga. Kibibila kinsudikisa ti ‘thangu ayi mambu manzimbukila’ malenda kwizila batu boso. (Mpovi 9:11) Mu matedi zipheve zimbi, Yave wumonisa ti nandi wuba lutidi mangolo. Dedi, Nzambi kasa bikila ko Satana kuvonda Yobi. (Yobi 2:6 ) Mu thangu Mose, Yave wumonisa ti wulutidi mangolo na zinganga zi basi Ngipiti. (Esodu 8:18; 9:11 ) Yave wuvana mvandi Yesu mangolo ma kukukisa Satana ayi zipheve zimbi ku diyilu ayi kuba kulumuna va ntoto. Ayi thangu yilwelu yisyedi, bala kubakuba ku diyenga, kibwangu balasa bwe vanga ko batu mambu mambi.—Nzaikusu 12:9; 20:2, 3.

15 Bubu twidi bivisa bimmonisa ti Yave wunkyebanga dikabu dyandi. Yindula dyambu adidi: Befu tufweti samuna ayi kulonga kyedika mu nza yimvimba. (Matai 28:19, 20) Kisalu akyoki kimmonisanga mambu mambi Nkadi’ampemba kamvanganga. Bukyedika, boti kuba, khanu Satana mana manisa kisalu kitu ki kusamuna. Vayi nandi kanunganga ko. Diawu, tulendi ba ko beni boma bu zipheve zimbi. Befu tuzebi ti ‘meso ma Yave manzungidilanga ntoto woso, mwingi kumonisa mangolo mandi kwidi batu badi mintima misulama mu nandi.’ (2 Lusansu 16:9) Befu kuba bakwikama kwidi Yave, zipheve zimbi balendi tuvanga ko mambu mambi mu thangu yiwombo.

YAVE WUNSAKUMUNANGA BATU BANKIKININANGA LUSALUSU LWANDI

16-17. Vana kifwani kimmonisa ti kununga zipheve zimbi didi dyambu ditombulwanga kibakala.

16 Kununga zipheve zimbi didi dyambu ditombulwanga kibakala, boti bakundi ayi dikanda dyaku banyindula ti dyambu dimbi dilenda kukumonikina ngye kukhambu vanga mambu bawu bamvanga. Vayi Yave wunsakumunanga batu bammonisanga kibakala. Tala kifwani ki khomba mweka bantedilanga Erica, wunkalanga ku Gana. Bo kaba 21 di mimvu, nandi wukikinina kulonguka Kibibila. Tat’andi wuba nganga waba sadilanga ziphandu voti kindoki. Mu kikhulu kiawu, bawu baba dyanga mbizi baba vananga buka minkhayilu kwidi zinzambi zi tat’andi. Diawu dikanda dyandi bankwikila mwingi kulandakana kikhulu beni. Vayi bo Erica kamanga, bawu bamwena mawu buka nandi wufinga zinzambi zi tat’andi. Dikanda dyandi baba kikinina ti zinzambi beni zinkwiza kuntovula mu kuntwadisa zimbela.

17 Dikanda di Erica bankwika mwingi kulandakana kikhulu beni, vayi nandi wumanga. Diawu bankukisila ku nzo. Vayi Zimbangi zinkaka zi Yave bantambula mu zi nzo ziawu. Yave wusakumuna Erica mu kumvana dikanda dimona—batu badi yandi kiminu kimweka bayiza ba zikhomba zyandi zi babakala ayi zi bakhyeto. (Malako 10:29, 30) Kheti dikanda dyandi bankuka ku nzo ayi bavika byuma byandi, Erica wutatamana wukwikama kwidi Yave. Nandi wubotama ayi bubu widi ntwami ntwala. Nandi kasi ko boma bu zipheve zimbi. Mu matedi dikanda dyandi, Erica wutuba: “Minu yinsambilanga bilumbu byoso mwingi dikanda dyama mvandi bazaba Yave, ayi babaka kiphwanza kikyedika tulenda baka to bo tunsadila Nzamb’itu yi luzolo.”

18. Lusakumu mbi twala baka befu kufyatila Yave?

18 Twisi ko befu boso twala vyokila mu dyambu diphasi beni dinthota kiminu kitu. Vayi tufweti bakubama mwingi kununga zipheve zimbi ayi kufyatila Yave. Befu kuvanga mawu, Yave wala tusakumuna beni ayi twalasa vukumuka ko mu mintambu mi Satana. Mvandi, tulendi bika ko boma bu zipheve zimbi bu tutula nkaku mwingi kusadila Yave. Bilutidi nkinza, kikundi kitu na Nzambi kyala luta ba kingolo. Diawu, ba wukubama mu kusadila dilongi mvwala Yakobi kavana: ‘Lutumukinanga Nzambi, vayi lunuanisa Satana, buna wela kulutina. Lufikama Nzambi ayi nandi wela kulufikama.’—Yakobi 4:7, 8.

NKUNGA 150 Tomba Yave Mwingi Wuvuka

^ Lut. 5 Yave wutuzolanga beni, diawu katulwengisa mwingi tuba keba keba kwidi zipheve zimbi. Bwidi bawu bantombilanga kuvunina batu? Mbi tulenda vanga mwingi tubika vukumuka mu mintambu miawu? Mu dilongi adidi, twemmona bwidi Yave katusadisilanga kununga zipheve zimbi.

^ Lut. 3 TSUDUKUSU YI BIKUMA: Kikuma Kindoki voti Ziphandu kinsundula mambu ayi bikhulu byoso bidi kithwadi na zipheve zimbi. Mu malongi ma luvunu ma Satana, mwidi mvandi dilongi dintuba ti mutu na kufwa mwel’andi wuntatamananga kuzinga, ayi kalenda koluka na batu bamoyo mu nzila zinganga zi mikisi. Mu mambu ma kindoki tulenda tubila mvandi ziphandu ayi kutesa. Mu dilongi adidi, twansadila kikuma ziphandu mwingi kutubila mambu madi kithwadi na kindoki, voti mambu mutu wu kinsuni kalendi nunga ko kuvanga. Buka, kusinga batu, kulekila mutu ntambu wu bwilu, kubanda myanda voti zimbawu ayi kukula ziawu. Twisintubila ko zinongo voti bisavu batu bamvangilanga mu myoko mwingi kukwangidika voti kuvuvisila bankaka.

^ Lut. 12 Bakhulutu ba kimvuka basi ko nswa wu kusikika minsiku mu matedi bisavu tumvyokisilanga thangu. Kadika mutu mu befu Baklisto kafweti sadila kilunzi kyandi kikubuku mu Kibibila mwingi kusola ma kutanga, kumona ayi bisavu kanta. Zifumu zi makanda bafweti fyongunina mwingi kuzaba ti bisavu dikanda dyandi bamvyokisilanga thangu bidi kithwadi na minswa mi Kibibila.—Tala dilongi didi mu khond’itu mayo jw.org® dintuba “As Testemunhas de Jeová proíbem certos filmes, músicas ou livros?” Bosi kota vantuba QUEM SOMOS > PERGUNTAS FREQUENTES.

^ Lut. 54 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Fikula yimmonisa Yesu buka Ntinu wungolo ku diyilu ayi wuntwadisa nkangu wu zimbasi. Bosi kuyilu tummona kikundu ki Yave.