Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 25

Fiatila Yave bo Widi Kiunda

Fiatila Yave bo Widi Kiunda

‘Minu yidi . . . mu kiunda kingolo.’1 SAMUELI 1:15.

NKUNGA 30 Tat’ami, Nzambi’ami ayi Nkundi’ami

MAMBU TUANLONGUKA a

1. Kibila mbi tufueti vanina luvalu ndubu yi Yesu?

 MU MBIKUDULU’ANDI yitedi bilumbu bitsuka, Yesu wutuba: ‘Wukikieba ngie veka, muingi ntim’aku wubika ba kizitu mu kibila ki phuila yi kudia ayi yi kunua ayi mu kibila ki mayindu ma luzingu.’ (Luka 21:34) Tufueti vana luvalu ndubu ayoyi. Kibila mbi? Mu thangu tunzingila, befu mvitu tumviokilanga mu mambu maphasi batu boso bamviokilanga.

2. Bifuani mbi bimmonisa phila ziphasi zingolo zikhomba zitu bamviokila?

2 Khumbu zinkaka tumviokilanga mu mambu mawombo maphasi khumbu yimueka. Tala bifuani. Khomba yimueka yi dibakala bantedilanga John, b widi mbela bantedilanga esclerose múltipla yindindisanga nyitu ayi yinyikunanga ntu, wuba kiunda kingolo mu thangu nkanzi’andi wuzinga yandi 19 di mimvu kabotuka va dikuela. Bosi bana bawu buadi ba bakieto babika kusadila Yave. Vayi bakuela bankaka bantedilanga Bob ayi Linda, baviokila mu ntindu wunkaka wu ziphasi. Baba botula mu kisalu baba buadi, ayi bo basa bue nunga ko kufuta nzo baba kalanga, diawu babotukila muawu. Ayi kuntuala Linda wubakula ti widi mbela yi ntima yilenda kumvonda ayi wubakula mvandi ti nyitu’andi yisi ko yikindama muingi kunuanisa bimbevo.

3. Dedi buntubila Filipi 4:6, 7, lufiatu mbi tulenda ba?

3 Yave nandi Mvang’itu ayi Tat’itu yi luzolo. Diawu tulenda ba lufiatu mu diambu dimueka: Yave wumvisanga ziphasi zilenda kutu lebisa ayi nandi tidi kutu sadisa kununga dioso kua diambu tumviokila. (Tanga Filipi 4:6, 7.) Kibibila kintuba mambu mawombo maphasi bisadi bi Nzambi baviokila mu thangu yi khulu. Kiawu mvandi kintuba buidi Yave kasadisila kadika mutu mu bawu kununga ziphasi baba viokila. Tuammona mua bifuani mu mambu amomo.

ELIA—‘MUTU WIDI MABANZAMADEDAKANA NA MITU’

4. Mambu mbi maphasi Elia kaviokila, ayi bivisa mbi kamona?

4 Mbikudi Elia wuzingila mu thangu yimbi ayi wuviokila mu ziphasi ziwombo. Mu thangu beni ntinu wu Isaeli wuba Akabi ayi nandi kasa ba ko wukuikama mu Yave. Akabi wukuelana ayi Isabeli nkieto wuba mavanga mambi ayi waba mbuongiminanga Bali. Va kimueka, Akabi ayi Isabeli bawesa Isaeli na mbuongimini yi Bali ayi bavonda mimbikudi miwombo mi Yave. Elia wununga kutina. Mu kibila ki lufiatu kaba mu Yave, nandi wununga kuvuka mu thangu tsi yiba mu nzala yingolo. (1 Mintinu 17:2-4, 14-16) Mvandi, mu thangu kaba na mimbikudi mi Bali ayi batu baba kumbuogiminanga nandi wufiatila Yave. Nandi wukindisa basi Isaeli muingi baba ku khonzo Yave. (1 Mintinu 18:21-24, 36-38) Mu thangu zioso kaba viokila mu mambu moso amomo maphasi, Elia wumona bivisa ti waba tambulanga lusalusu lu Yave.

Yave wufila mbasi mueka muingi yisadisa Elia kubue baka mangolo (Tala bitini bi matangu 5-6) c

5-6. Dedi bummonisina 1 Mintinu 19:1-4, mabanza mbi Elia kaba, ayi buidi Yave kamonisa ti waba kunzolanga?

5 Tanga 1 Mintinu 19:1-4. Vayi bo nkanzi ntinu kakanikisa kuvonda Elia, nandi wuyiza ba mu boma diawu katinina kukibuangu bantedilanga Beli-Seba. Elia wuba beni mu kiunda diawu ‘kadinda kufua’. Kibila mbi kabela mabanza amomo? Elia wuba mutu wu masumu, ‘mutu widi mabanza madedakana na mitu.’ (Yakobi 5:17) Ḿba nandi wuba beni wuvonga ayi wubika kiunda kinyala. Ḿba Elia wuyindula ti mangolo kavanga muingi kutuadisa mbuongimina yikiedika maba maphamba. Kuidi nandi mambu maba vioka ku Isaeli masa baluka ko ayi kusa ba ko ni mutu kubotula nandi waba sadilanga Yave. (1 Mintinu 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Tulenda kuituka beni phila mbikudi awowo wukuikama kaba yindudila. Vayi Yave waba visanga mabanza mandi.

6 Bo Elia kazabikisa mambu maba kuntatisa, Yave kasa kuntumbudila. Vayi wunsadisa kuvutula mangolo kaba. (1 Mintinu 19:5-7) Kuntuala, Yave wumonisa mangolo mandi kuidi Elia. Yiba phila yimboti Yave kasadisila mbikudi’andi kubalula mayindu kaba. Bosi Yave wunkamba ti ku Isaeli kukhidi 7.000 di batu bamanga kubuongimina Bali. (1 Mintinu 19:11-18) Yave wuvanga mambu moso amomo muingi kumonisa Elia ti waba kunzolanga.

BUIDI YAVE KALA TUSADISILA

7. Lufiatu mbi tulenda ba mu phila Yave kasadisila Elia?

7 Ngie widi mu kuviokila mu mambu maphasi? Boti widi, kutebuka moyo ti Yave waba visanga mabanza ma Elia kulenda kubomba! Kuzaba mambu amomo matuvananga lufiatu ti Yave wumvisanga mambu maphasi tumviokilanga. Yave zebi kiteso ki kadika mutu, nandi zebi mambu tuidi mu kuyindula ayi mambu tuidi mu kuviokila. (Minkunga 103:14; 139:3, 4) Befu kufiatila mu Yave dedi bo Elia kavangila, tulenda ba lufiatu ti nandi wala tusadisa kununga zioso kua ziphasi tumviokila zilenda kutubika mu kiunda.—Minkunga 55:22.

8. Buidi Yave kala kusadisila kununga kiunda widi?

8 Kukuazuka kulenda kuvanga kuyindula mu phila yimbi ayi ku kuvanga kuba mu kiunda. Boti mawu widi mu kuviokila, tebuka moyo ti Yave wala kusadisa kununga kiunda. Buidi kala vangila mawu? Mu nzila nsambu. Nandi wuntomba ti ngie wunzabikisa mambu ma kukuamisa. Ayi nandi wala kuvana mvutu wu nsambu’aku. (Minkunga 5:3; 1 Petelo 5:7) Diawu bo wumviokila mu mambu mambotula ndembama widi, sambila kuidi Yave. Nandi kasinkoluka ko yaku dedi bo kayolukila ayi Elia. Vayi wala koluka yaku mu nzila Kibibila ayi kimvuka. Mu Kibibila muawu ngie wala bakula binongo biala kuvana mbombolo ayi kivuvu. Ayi mu kimvuka muidi zikhomba zi babakala ayi zi bakieto balenda ku kindisa.—Loma 15:4; Ebeleo 10:24, 25.

9. Buidi nkundi wukiedika kalenda tusadisila?

9 Yave wukamba mvandi Elia kavana nkadu biyeku kaba kuidi Elisa. Yawu yiba phila Yave kavanina Elia nkundi wumboti wulenda kunsadisa mu thangu kamba mu kiunda. Bobuawu mvandi, ngie kuzibula ntim’aku kuidi nkundi wumfiatilanga, nandi kalenda kusadisa kununga kiunda widi. (2 Mintinu 2:2 ; Zingana 17:17 ) Ḿba ngie wulenda mona ti wisi ko nkundi wulenda zibudila ntim’aku. Boti buawu, buna sambila kuidi Yave ayi dinda muingi ka kusadisa kubakula wumueka mu bisadi biandi wuyonzuka mu kiphevi wulenda kusadisa mu mambu wumviokila.

10. Kivuvu mbi kifuani ki Elia ayi lukanu luidi mu Yesaya 40:28, 29 bitu vana?

10 Mu lusalusu lu Yave, Elia wununga kiunda kaba ayi kusadila Yave mu lukuikumunu mu mimvu miwombo. Kifuani ki Elia kitu sadisa kuba kivuvu. Ḿba tulenda viokila mu mambu mawombo ma tutuadisa kiunda, malenda dekula mangolo mitu ayi mabanza mitu. Vayi befu kufiatila mu Yave, nandi wala tuvana mangolo tuntomba muingi tutatamana bakuikama.—Tanga Yesaya 40:28, 29.

HANA, DAVIDI, ‘ASAFI’ BAFIATILA MU YAVE

11-13. Mambu mbi matuadisa kiunda bisadi bitatu bi Yave?

11 Vadi mvandi bisadi binkaka bi Yave mu thangu yikhulu baviokila mu mambu ma batuadisa kiunda mu thangu yiwombo. Dedi, Hana wuviokila beni mu mambu ma tsoni bo kakhambu buta bana. Mvandi, vaba ntombolo nandi kununga zithotolo kaba viokila kuidi mband’andi. (1 Samueli 1:2, 6) Hana wuba beni mu kiunda, diawu kaba didilanga beni ayi kabasa nunginanga ko kudia.—1 Samueli 1:7, 10.

12 Ntinu Davidi mvandi wuviokila mu mambu mantuadisa kiunda mu thangu yiwombo. Yindul’abu mu ziphasi nandi kaviokila. Kilunzi kiandi kiaba zita mu kibila ki masumu moso kavola. (Minkunga 40:12) Muan’andi Abisaloni wumbalukila ayi kuntuala bayiza kumvonda. (2 Samueli 15:13, 14; 18:33) Mvandi wumueka mu bakundi kaba luta fiatilanga wuyiza kumbalukila. (2 Samueli 16:23–17:2 ; Minkunga 55:12-14) Mu minkunga miwombo Davidi kasonika, tulenda visa ti kheti mu kiunda kaba, ni kiuma kisa manisa ko lufiatu kaba mu Yave.—Minkunga 38:5-10; 94:17-19.

Mbi bisadisa nsoniki wu minkunga kubalula phila kaba yindudilanga? (Tala bitini bi matangu 13-15) d

13 Kuntuala, nsoniki mueka wu minkunga wutona kumona nsoki phila luzingu batu bankua mambi baba. Ḿba nsoniki beni wuba levita wufumina mu nkunu wu Asafe ayi waba sadila ku ‘nzo yinlongo yi Nzambi.’ Nsoniki beni wuba beni mu kiunda ayi kasa bue ba ko mayangi mu luzingu. Nandi wutona kuyindula ti kusadila Nzambi kiba kisalu kiphamba.—Minkunga 73:2-5, 7, 12-14, 16, 17, 21.

14-15. Mbi bifuani bitatu bi Kibibila bi kutu longa matedi kudinda lusalu lu Yave?

14 Bisadi bitatu tube tubila, bafiatila mu Yave ayi badinda lusalusu luandi. Bawu basambila mu bukiedika ayi bakamba Yave mambu maba kuba tuadisa kiunda. Bazibula mintima miawu ayi batuba kibila mbi babela mu kiunda. Ayi bawu basa bika ko kukuenda ku kibuangu baba buongiminanga Yave.—1 Samueli 1:9, 10; Minkunga 55:22; 73:17; 122:1.

15 Yave wumona kiadi bisadi biandi ayi wuba vana lusalusu baba tomba kutambula. Hana wubaka ndembama yi ntima. (1 Samueli 1:18) Davidi wusonika: ‘Mutu wusonga wumviokilanga mu ziphasi ziwombo, vayi Yave wukumvukisanga mu ziphasi zioso.’ (Minkunga 34:19) Ayi nsoniki wu minkunga wumona buka ti Yave ‘wunsimba koko kuandi ku lubakala’ ayi wundiatisa mu malongi mandi ma luzolo. Nandi wuyimbila: “Kuidi minu, didi diambu dimboti mu fikama Nzambi. Ndikitula Yave . . . suamunu kiama.” (Minkunga 73:23, 24, 28) Mbi tunlonguka mu bifuani abiobi? Khumbu zinkaka, tuala ba bavonga mu kibila ki ziphasi ayi tulenda ba mu kiunda. Vayi befu tulenda nunga. Tufueti yindula buidi Yave kama sadisila batu bankaka, kusambila kuidi nandi mu lufiatu ayi kuvanga mamoso nandi katu dinda tuvanga.—Minkunga 143:1, 4-8.

FIATILA YAVE MUINGI WUNUNGA KIUNDA WIDI

Khomba mueka yinkieto waba zolanga beni kutatuka batu, vayi bo katsikika mayindu mandi mu kusadisa bankaka, nandi wuyiza ba buboti (Tala bitini bi matangu 16-17)

16-17. (a) Kibila mbi tulendi tatukila ko Yave ayi dikabu diandi? (b) Buidi tulenda vutudila kifuza tuba mu kusadila Yave?

16 Kifuani ki bisadi bitatu abiobi bi Nzambi kitu longa diambu dinkaka dinkinza: Tulendi tatuka ko Yave ayi dikabu diandi. (Zingana 18:1) Nancy wuba mu kiunda kingolo mu thangu yiwombo bo nnuni’andi kambika. Nandi wutuba: “Vavioka bilumbu biwombo yikhambu zola kumona voti kukoluka na wosokua mutu. Vayi bo yaba buela kutatuka batu, kiunda kiami kiaba buelamanga.” Diawu Nancy kabakila makani ma kutsikika mayindu mandi mu kusadisa bankaka baba viokila mu ziphasi. Mawu mansadisa beni. Nandi wuntuba: “Yimona ti bo yaba tsikika mayindu mami mu kukuwa ayi kusadisa batu baba viokila mu ziphasi, minu yabasa monanga ko beni kiadi mu miveka.”

17 Zikhutukunu zilenda kutu sadisa kubue baka mangolo. Ziawu zidi luaku Yave kansadilanga muingi ‘kutu sadisa ayi kutu bomba.’ (Minkunga 86:17) Mu zikhutukunu, Yave wu kutu vananga mangolo mu nzila phevi’andi yinlongo, Diambu Diandi ayi dikabu diandi. Kuawu befu tuidi luaku lu ‘kuyibombasana va kimueka.’ (Loma 1:11, 12) Khomba mueka bantedilanga Sofia, wutuba: “Yave ayi zikhomba mu kimvuka baku tsadisanga kukindama. Zikhutukunu ziluta ba nkinza kuidi minu. Yivisa ti bo yaba buela kukivana mu kisalu ki kusamuna ayi kusadisa kimvuka, yaba buela bakanga mangolo muingi kununga kiunda kiami.”

18. Befu kuba mu kiunda, mbi Yave kalenda kutu vana?

18 Bo tumba mu kiunda, tutebukanga moyo ti Yave kasinkanikisa ko to kutu vana luvovomu mu ziphasi zitu mu bilumbu binkuiza. Kheti bubu, nandi wutu vananga lusalusu tuntomba muingi kununga kiunda kitu. Nandi ‘wutu vananga luzolo ayi mangolo’ ma kununga mabanza mitu ayi kubika bue ba mu kiunda kingolo.—Filipi 2:13.

19. Mambu mbi ba tukanikisa mu Loma 8:37-39?

19 Tanga Loma 8:37-39. Mvuala Polo wu tukanikisa ti vasi ko kiuma kilenda kutu vambisa mu luzolo tuidi mu Nzambi. Kheti bobo, vadi zikhomba zitu ziwombo zi bakieto ayi zi babakala bamviokila mu mambu ma kuba tuadisa kiunda. Befu tulenda landakana kifuani ki Yave mu kuba mona kiadi ayi kuvana lusalusu bantomba. Vayi buidi tulenda vangila mawu? Mawu tuala longuka mu dilongi dinkuiza.

NKUNGA 44 Nsambu wu Kisadi Kidi Kiunda Kingolo

a Kuba mu kiunda voti kuviokisa thangu yiwombo mu kiunda kulenda vanga bubi nyitu’itu ayi mabanza mitu. Buidi Yave kalenda kutu sadisila? Mu dilongi adidi, tuammona buidi Yave kasadisila Elia kununga ziphasi ziaba kuntuadisa kiunda. Mvandi tuanlonguka bifuani binkaka bi Kibibila bi batu badinda lusadusu lu Yave muingi banunga kiunda baba.

b Bavingisa mazina ma batu mu dilongi adidi.

c MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Mu luzolo, mbasi yi Yave wunkotula Elia ayi wu kumvana dipha ayi nlangu.

d MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Nsoniki mueka wu minkunga widi mu nkunu wu Asafi wunsonika ayi wunkuimbila minkunga na zilevita zinkaka.