1. Dedi bummonisa Kolosai 2:4, 8, mbi Satana kamvangaga muingi kuvukumuna mayindu mitu?

 SATANA wuntomba befu tubika zola Yave. Nkadi’ampemba wuntomba kuvukumuna mayindu mitu, voti, kutu vanga kuyindula dedi bo nandi kantombila. Phila yimueka Satana katu vuninanga ayi katu vangilanga kuba ku khonzo’andi, yidi mu kusadila biuma befu tunzolanga.—Tanga Kolosai 2:4, 8.

2-3. (a) Kibila mbi tufueti landakana ndubu yidi mu Kolosai 2:8? (b) Mbi tuenlonguka mu dilongi aididi?

² Bukiedika ti tulenda vukumuka mu luvunu lu Satana? Ngete, tulenda! Kibila ndubu Polo kavana mu Kolosai 2:8 yisa ba ko kuidi bapakanu, vayi yiba kuidi Baklisto basolo mu pheve yinlongo. (Kolosai 1:2, 5) Boti mu thangu yinani luzingu lu Baklisto luba va kingela, buna luzingu luitu bubu lulutidi. (1 Kolinto 10:12) Kibila mbi? Kibila Satana bankulumuna va ntoto ayi widi mu kuvanga mamoso muingi kuvukumuna bisadi bikuikama bi Nzambi. (Nzaikusu 12:9, 12, 17) Mvandi, tuidi mu kuzingila mu thangu ‘batu bambi’ badi mu ‘kuluta vanga mambu mambi’.—2 Timoteo 3:1, 13.

³ Mu dilongi adidi, tuanlonguka buidi Satana kantombilanga kutu vuna ayi kuvukumuna phila tunyindudila. Tuentubila mintambu ‘mintatu’ nandi kansadilanga. (Efeso 6:11 tala matangu madi va wanda mu nwt-TPO.) Befu kumona ti yimueka mu mintambu mi Satana mintona kubivisa mayindu mitu, mu dilongi dinkuiza tuala mona buidi tulenda baludila mawu. Vayi tuemmona theti mbi Satana kavanga muingi kuvuna basi Isaeli bakota ku Ntoto Yave Kakanikisa.

4-6. Dedi buntubila Deutelonomi 11:10-15, kibila mbi basi Isaeli balongukila ziphila zimona zi kuvatila ku Ntoto Yave Kakanikisa?

⁴ Satana mu diela wuvukumuna basi Isaeli kusambila bitumba. Buidi kavangila mawu? Nandi wuzaba ti bawu bidia baba tomba, diawu kasadila luaku alolo muingi kunata basi Isaeli kuvanga mambu nandi kaba tomba bawu bavanga. Mu thangu basi Isaeli baba ku Ngipiti, nlangu waba fuminanga ku muila wu Nilo waba lembilanga biuma bawu baba vatanga. Vayi bo bakota ku Ntoto Yave Kakanikisa vaba tombulu bawu kulonguka ziphila zimona zi kuvatila. Ku kibuangu bawu bayenda, kusa ba ko muila wunneni dedi Nilo, diawu baba tombila mvula ayi minlobi kunoka muingi kulemba biuma baba vatanga. (Tanga Deutelonomi 11:10-15; Yesaya 18:4, 5) Vayi kulonguka ziphila zinkaka zi kuvatila disa ba ko diambu diluelu, kibila bawombo mu basi Isaeli bazaba kuvata bafua ku thandu.

⁵ Yave wusudikisa dikabu diandi mambu amomo mayiza baluka. Bosi nandi wuvana ndubu ayiyi: ‘Lukebanu muingi mintima minu mibika vukumuka mu kubuongimina zinzambi zinkaka ayi kufukama vantual’awu.’ (Deutelonomi 11:16, 17) Va thononu, ndubu ayoyi yimmonikina buka ti yisintubila ko matedi kuvata. Kibila mbi Yave kayolukila matedi mbuongimini yi zinzambi zi luvunu yoyawu thangu kaba tubila matedi ziphila zimona zi kuvatila?

⁶ Yave wuzaba ti basi Isaeli bala thotu mu kukuenda kuidi bapakanu baba bafikama yawu muingi kulonguka ziphila zinkaka zi kuvatila. Kibila bapakanu beni baluta pisuka mu matedi kuvata mu dibueti baba ayi bawu balenda longisa basi Isaeli ziphila zimboti zi kuvatila. Vayi ntambu wunneni wuba vawu. Mamoso  basi Kanani baba vanganga, maba kithuadi na mbuongimini yi Bali. Bawu baba kikininanga ti Bali nandi wuvuidi diyilu ayi waba nokisanga mvula. Yave kasa tomba ko dikabu diandi divunuka mu mambu amomo. Vayi kheti bobo zikhumbu ziwombo basi Isaeli basola kubuongimina Bali. (Zintalu 25:3, 5; Minkongudidi 2:13; 1 Mintinu 18:18) Tuemmona ntambu mbi Satana kasadila muingi kuvuna basi Isaeli.

7. Buidi kiminu ki basi Isaeli kiyiza thoto bo bakota ku Ntoto Yave Kakanikisa?

⁷ Ntambu wutheti Satana kasadila wuba tsatu basi Isaeli baba yi kumona mvula kunoka muingi kubombisa ntoto. Basi Isaeli baba tomba mvula yinoka muingi kulemba ntoto. Mu Ngonda Yinna ayi Ngonda Yivua, mvula wabasa nokanga ko beni ku Ntoto Yave Kakanikisa. Zimvula ziaba tonanga kunoka mu Ngonda Yikumi, ziaba sadisanga biuma basi Isaeli baba vatanga kukonzuka muingi babaka bu kuyizingisila. Satana wuvanga basi Isaeli kukikinina ti muingi biuma baba vatanga biyonzuka, vaba tombulu bawu kulandakana bikhulu bikhambu fuana bi bapakanu. Bawu baba kikininanga ti zinzambi ziawu bala nokisa to mvula ba kuba vangila nkungi. Kiadi ayi kiunda kuzaba ti basi Isaeli bankaka basa ba ko kiminu mu Yave. Mu kibila ki boma baba bu kuviokisa bilumbu biwombo mu nzala, bawu mvawu bayiza nkemba minkungi beni baba buongiminanga nzambi yi luvunu baba tedilanga Bali.

8. Ntambu mbi wumuadi Satana kasadila? Sudikisa.

⁸ Bo Satana kabakula zinzinunu zimbi basi Isaeli baba, nandi wusadila luaku alolo buka ntambu wumuadi muingi kuba vukumuna. Basi Kanani baba buongiminanga zinzambi ziawu mu kubundana nyitu mu phila yikhambu fuana. Mu zitempelu ziawu, babakala ayi bakieto baba vanganga kindumba. Bawu baba kikininanga ti disi ko diambu dimbi kubundana nyitu dibakala na dibakala, nkieto na kieto ayi ziphila zinkaka zi kitsunza! (Deutelonomi 23:17, 18; 1 Mintinu 14:24) Basi Kanani baba kikininanga ti kuvanga mambu amomo, yiba phila zinzambi baba butisilanga bivatu. Bawombo mu basi Isaeli bazola ziphila aziozi zi kitsuza ayi batona kubuongimina zinzambi zi luvunu. Mu kuvanga mambu amomo, bawu bayiza ba mimvika mu mioko mi Satana.

9. Dedi buntubila Hosea 2:16, 17, mbi Satana kavanga muingi basi Isaeli bazimbakana nani Yave kadi mu bukiedika?

⁹ Ntambu wuntatu Satana kasadila widi, kuvanga basi Isaeli kuzimbakana nani Yave kadi mu bukiedika. Mu bilumbu bi mbikudi Yelemia, Yave wutuba ti mimbikudi mi luvunu bavanga dikabu Diandi kuzimbakana dizina Diandi mu ‘kibila ki Bali.’ (Yelemia 23:27) Ḿba basi Isaeli babika kusadila dizina di Yave ayi bavingisa diawu mu dizina di Bali, dinsundula ‘Wuvuidi’ voti ‘Mfumu.’ Mambu amomo matuadisa divunza mu mayindu ma basi Isaeli. Bawu basa bue zaba ko disuasana diba mu Yave ayi Bali, ayi batona kubundisa bikhulu bi mbuongimini yi luvunu na mbuongimini yi kiedika.—Tanga Hosea 2:16, 17 ayi tala matangu madi va wanda mu nwt-TPO.

10. Mintambu mbi Satana kansadilanga bubu?

¹⁰ Bubu, Satana wunsadilanga miomiawu mintambu. Nandi wumvanganga batu kuba mimvika mu kusadila zitsatu ziawu, kubuela kindisa mambu ma kitsuza ayi kuba vanga kuzimbakana nani Yave kadi mu bukiedika. Tuantubila theti ntambu wuntatu.

11. Buidi Satana kamvangilanga batu kuzimbakana nani Yave kadi mu bukiedika?

¹¹ Satana wumvanganga batu kuzimbakana nani Yave kadi mu bukiedika. Bo bapostolo ba  Yesu bafua, bankaka baba tubanga ti baba Baklisto batona kutiamuna malongi ma luvunu. (Mavanga 20:29, 30; 2 Tesalonika 2:3) Batu abobo, batona kusueka bankaka nani Nzambi kadi mu bukiedika. Buka, mu Bibibila biawu, bawu babotula dizina di Yave ayi bavingisa diawu mu kikuma “Mfumu.” Vayi mambu amomo matuala divunza kuidi batu baba tanganga Kibibila, kibila bawu babasa nunganga ko kusuasisa Yave na “Zimfumu” zinkaka bantubila mu Kibibila. (1 Kolinto 8:5) Mu thangu batu beni baba sadilanga kikuma, “Mfumu” muingi kutubila Yave ayi Yesu, diawu mitangi miwombo mi Kibibila batona kuyindula ti bawu badi mutu wumueka. (Yoane 17:3) Divunza adiodi dituala dilongi dintubila matedi Batu Batatu mu Nzambi Yimueka—mambu Kibibila kikhambu longa. Mu kibila akioki batu bawombo bankikininanga ti balendi zaba ko zinzila zi Nzambi. Mawu masi ko makiedika!—Mavanga 17:27.

12. Mambu mbi binganga bi luvunu bintuadisanga? Dedi buntubila Loma 1:28-31, mambu mbi mankuiza monikanga?

¹² Satana wunsadilanga luaku batu badi lu kuvanga mambu ma kitsuza. Mu thangu basi Isaeli, Satana wusadila binganga bi luvunu muingi kubuela tuadisa kitsuza. Bubu wumvanganga mvandi mawu. Binganga bi luvunu bimbikilanga ayi binkindisanga mambu ma kitsuza. Mu kibila akioki, batu bawombo bantubanga ti bambuongimina Nzambi babika kulandakana zithuadusulu zi Nzambi zitedi kubundana nyitu zidi mu Kibibila. Mvuala Polo wusonika mu nkanda kafila kuidi basi Loma mambu mammonikanga mu kibila ki mavanga amomo. (Tanga Loma 1:28-31.) Batu batona kuvanga “mambu makhambulu fuana”. Dedi ziphila ziwombo zi kuvangila kitsuza, buka kubundana nyitu dibakala na dibakala ayi nkieto na kieto. (Loma 1:24-27, 32; Nzaikusu 2:20) Mawu mammonisa nkinza widi mu kulandakana malongi ma Kibibila!

13. Ntambu mbi wunkaka Satana kansadilanga?

¹³ Satana wunsadilanga zinzinunu zitu zi kinsuni muingi kutu thota. Befu boso tutidi kubaka biuma bifuana muingi kuyizingisa ayi kuzingisa dikanda ditu. Ayi disi ko diambu dimbi kutomba kulonguka kioso kiuma muingi kuvanga mawu. (1 Timoteo 5:8 ) Phila yimueka tulenda longukila kioso kiuma yidi mu kukuenda mu kikola ayi kuba nlonguki wumboti. Vayi  tufueti ba keba keba. Kibila mu zitsi ziwombo, bikola bilongisanga ko to batu kuzaba kuvanga kioso kiuma. Bawu bantombanga kukotisa mu mintu mi minlongisi miawu, diela di batu ayi nduenga yi nza. Buka, minlongisi minkaka minkindisanga minlonguki miawu kufinda ziphaka ti Nzambi widi ayi kukhambu kikinina ti Kibibila yidi buku yi Nzambi. Bawu ba kuba kambanga ti batu badi diela bankikininanga ti biuma bioso mu kinzimbukila biyizila. (Loma 1:21-23) Mayindu amomo masi ko kithuadi na ‘nduenga yi Nzambi.’—1 Kolinto 1:19-21; 3:18-20.

14. Mbi malongi maphamba mamvanganga mu batu?

¹⁴ Malongi maphamba ma batu mavuanga ko nkinza zithumu zisonga zi Yave. Malongi beni masi ko kithuadi na mambu Kibibila kintuba ayi masadisanga ko batu kukuna mbutu wu pheve yinlongo yi Nzambi, vayi mankindisanga batu kuvanga ‘mavanga ma kinsuni.’ (Ngalatia 5:19-23) Diawu batu bambelanga lungundayi ayi ‘bakizodilanga baveka.’ (2 Timoteo 3:2-4) Zikhadulu aziozi zisi ko ziawu Nzambi kantomba bisadi biandi baba. Nandi wuntomba bawu baba buphombo ayi bakikulula. (2 Samueli 22:28) Kiadi ayi kiunda kuzaba ti Baklisto bankaka bakota kikola kinangama, bavukumuka mu mayindu ma nza. Tala kifuani kimueka mu mambu malenda monika.

15-16. Mbi ngie belonguka mu kifuani ki khomba widi mu kisalu ki thangu ka thangu?

¹⁵ Khomba wumueka yinkieto widi mu kisalu ki thangu ka khangu kuvioka 15 di mimbu wutuba: “Tona yidi mu kimvuka ki Yave, minu yima tanga ayi yima kuwa zindubu ziwombo zitedi mambu malenda monika mu kukota kikola kinangama. Vayi yisa vua ko beni nkinza  zindubu beni. Minu yaba yindulanga ti zindubu beni ziaba tubila bankaka kubika kuandi minu.” Mambu mbi mamonikina khomb’itu? Nandi wutuba: “Kikola beni kiaba kukhuibanga thangu ayi kiaba dekulanga mangolo mami. Minu yisa bebakanga ko thangu muingi kusambidila Yave dedi bo yabe vangilanga. Minu yaba banga beni wuvonga muingi kukoluka na bankaka matedi Kibibila ayi kukubika zikhutukunu. Bo yibakula ti kukivana mu kikola kinangama kuaba bivisa kikundi kiama na Yave, yibaka makani ma kubika kiawu. Ayi mawu yivanga.”

¹⁶ Buidi khomba yinkieto kaba tadilanga bankaka mu kimvuka bo katona kukota kikola kinangama? Nandi wutuba: “Yimmonanga beni zitsoni kutubila mambu amomo, vayi mu kibila ki kikola kinangama minu yitona kutubila bubi bankaka, yaba luta vangilanga mawu zikhomba mu kimvuka. Yaba kubatadilanga mu phila yikhambu fuana, diawu yibakila makani ma kuba tatukila. Mimvu miwombo mivioka muingi yibotula mambu amomo mambi mu ntu. Vawu yivisila mambu malenda monika bo mutu kakhambu kuwa malongi Yave kamvananga mu nzila kimvuka kiandi. Nandi widi Tat’ama ayi wulutidi kutsaba buboti kuvioka miveka. Khanu yiyuwa zindubu ziandi!”

17. (a) Mambu mbi tufueti baka makani ma kuvanga? (b) Mbi tunkuiza mona mu dilongi dinkuiza?

¹⁷ Baka makani ma kukhambu bika nza yi Satana yi kukitula mvika ‘mu malongi maphamba ayi ma luvunu’. Ba keba keba mu mintambu mi Satana. (1 Kolinto 3:18; 2 Kolinto 2:11) Kawubika nandi kakuvanga kuzimbakana nani Yave kadi mu bukiedika. Kinzika zithumu zi Nzambi. Kawubika Satana kakuvanga kubayisa malongi ma Yave. Vayi mbi wufueti vanga ngie kubakula ti mayindu ma nza mama balula phil’aku yi kuyindudila? Mu dilongi dinkuiza, tuala mona buidi Kibibila kilenda tusadisila kununga mayindu ayi mavanga makhambulu kithuadi na malongi ma Yave.—2 Kolinto 10:4, 5.