DILONGI 22
Buela Pisuka mu Phila Wumvangila Ndongukulu yi Kibibila
‘Luzaba kusuasisa mambu malutidi nkinza.’—FILIPI 1:10.
NKUNGA 35 “Tuvanganga Mambu Malutidi Nkinza”
MAMBU TUANLONGUKA *
1. Kibila mbi kulonguka Kibibila kidi kiuma kitsuka zikhomba ziwombo batidi kuvanga?
BUBU, BATU bawombo bansalanga beni muingi kubaka zimbongo zifuana muingi kuzingila. Bawombo mu zikhomba zitu bansalanga kilumbu kioso muingi kubaka zimbongo zi kuzingisila dikanda diawu. Khumbu zinkaka bawu bamvanganga bilokolo biwombo muingi kukuenda ku kisalu ayi kuvutuka ku nzo. Ayi bawombo bamvanganga bisalu bintombulu beni mangolo. Ayi kutsuka kilumbu, tulenda yindula buidi zikhomba beni bamvutukilanga bavonga! Diawu kuvanga ndongukulu yi Kibibila, kiawu kiuma kitsuka batidi kuvanga.
2. Thangu mbi ngie wunzodilanga kuvanga ndonguku’aku yi Kibibila?
2 Kheti mu mambu moso amomo, befu tufueti botulanga thangu muingi kulonguka—kulonguka mu bukiedika—Diambu di Nzambi ayi bilongulu bitu. Befu khambu vanga mawu, tulendi nunga ko kuba bakundi ba Yave ayi mawu malenda kutuvanga kuzimbisa luaku lu kuzinga mvu ka mvu! (1 Timoteo 4:15) Bankaka banzolanga kukotuka meni meni muingi kulonguka mu thangu batu bakhidi lala ayi mayindu makhidi phosi. Bankaka bansadilanga thangu bambakanga kutsuka kilumbu muingi kulonguka ayi kuyindula mambu banlonguka.
3-4. Mambu mbi dingumba dintuadisi babaludi mu thalu bilongulu tuidi muingi kutanga, ayi kibila mbi?
3 Ngie ḿba wunkikinina ti nkinza beni kubotula thangu muingi kulonguka. Vayi mbi tufueti longuka? Ḿba ngie wulenda yindula: ‘Tuidi mambu mawombo muingi kutanga! Didi diambu diphasi kununga kutanga bilongulu bioso tuidi.’ Bankaka bannunganga kutanga bilongulu bioso ayi kutala zivideo zioso kimvuka ki Yave kimbasisanga. Vayi kuidi zikhomba zitu zinkaka, didi diambu diphasi. Dingumba Dintuadisi zebi mambu amomo. Diawu babakila makani ma kudekula thalu yi bilongulu tuntambulanga mu minkanda ayi midi mu internet.
4 Buka, befu tubika basisanga Anúario das Testemunhas de Jeová. Kibila mu khondi mayo jw.org® ayi mu JW Broadcasting® muidi mambu mawombo mantubila zikhomba zitu matu kindisanga. Mvandi, zilevista Kibanga ki Nsungi ayi Despertai! bambasisanga ziawu khumbu zitatu to mu mvu. Dingumba dintuadisi basa balula ko mambu amomo muingi tubuela baka thangu yi kuvangila mambu mankaka. Bawu bavanga mawu muingi kutu sadisa kutsikika mayindu mu ‘mambu malutidi nkinza.’ (Filipi 1:10) Tuemmona mbi ngie wulenda vanga muingi kusola mambu malutidi nkinza ayi ndandu wulenda baka mu kuvanga ndongukulu’aku yi Kibibila.
SOLA MALUTIDI NKINZA MU NGIEWU
5-6. Bilongulu mbi tufueti botulanga thangu muingi kulonguka buboti?
5 Mambu mbi tufueti tula va theti bo tuvanga ndogukulu yi Kibibila? Bukiedika tufueti botulanga thangu kadika kilumbu muingi kulonguka Diambu di Nzambi. Ngie ḿba wumueni ti thalu yi matangu ma Kibibila mamvangamanga mu lukutukunu va khati sabala madekukidi. Dingumba dintuadisi wuvengi mambu amomo muingi tubaka thangu yi kuyindula mambu tuntanga ayi kufiongunina mambu mankaka. Makani mitu mabika kuba to ma kutanga matangu ma sabala, vayi kubika mawu makota mu ntim’itu ayi kubuela kindisa luzolo luitu mu Yave.—Minkunga 19:14.
6 Biuma mbi binkaka tufueti botula thangu muingi kulonguka buboti? Tufueti kubikanga Kibanga ki Nsungi, Ndongukulu yi Kibibila mu Kimvuka ayi malongi moso ma lukutukunu va khati sabala. Mvandi tufueti tanganga kadika Kibanga ki Nsungi ayi Despertai! yimona.
7. Bukiedika ti tufueti ba mu kiunda befu kukhambu nunga kutanga ayi kutala mambu moso madi mu zikhondi zitu zi mayo? Fuanikisa.
7 Ḿba ngie wulenda tuba: Vayi buidi bumbela mambu mankaka madi mu jw.org, ayi JW Broadcasting? Mbi yinkuiza vanga? Madi mvandi mawombo!’ Yindulabu mu kifuana akiki: Ngie widi ku kibuangu bansumbisanga bidia biwombo ayi bimboti. Bukiedika ti wunnunga kudia bidia bioso? Ndamba. Vayi wunkuiza nunga to kudia nkadu mu bidia bioso bidi ku kibuangu beni. Buawu mvandi tulenda vangila mu mambu madi mu zikhondi zitu zi mayo. Ngie khambu nunga kutanga malongi moso voti kutala zivideo zioso, bika kuba mu kiunda. Vayi tanga ayi mona bio wunnunga. Tuammona mbi binsundula kulonguka ayi buidi tulenda buela bakila ndandu mu thangu tunlonguka.
MANGOLO MANTOMBULU MUINGI KULONGUKA
8. Mambu mbi wulenda vanga bo wunkubika Kibanga ki Nsungi, ayi ndandu mbi wulenda baka mu kuvanga mawu?
8 Kulonguka kunsundula kutsikika mayindu maku mu mambu wuntanga muingi kulonguka dioso diambu dinkinza. Kuisinsundula ko to kutanga ayi kutula ndimba mu mimvutu. Dedi, bo wunkubika dilongi mu Kibanga ki Nsungi, tsikika theti mayindu maku mu vama vantuba “mambu tuanlonguka”. Bosi fiongunina ntu dilongi, mua mintu mi malongi ayi biuvu bi phutukulu bidi mu dilongi. Bosi tanga kadika lutangu mu malambe ayi mu nduenga. Tsikika mayindu maku mu ntandu wutheti wu kadika lutangu. Kibila ntandu beni wummonisa mambu lutangu loso lunkuiza tubila. Mu thangu wuntanga dilongi dioso, yindula buidi kadika lutangu lumbuedila mioko mua mintu mi malongi ayi buidi luawu lunkindisila ntu dilongi. Ngie kubakula kikuma kiphasi voti diyindu wukhambu visa buboti, sonika ayi buela fiongunina diawu.
9. (a) Kibila mbi ayi buidi tufueti tsikikila mayindu mitu mu matangu ma Kibibila bo tunkubika Kibanga ki Nsungi? (b) Dedi buntubila Yosua 1:8, mbi binkaka tufueti vanga bo tuntanga matangu ma Kibibila?
9 Kulonguka Kibanga ki Nsungi mu lukutukunu yidi mvandi phila yi kulongukila Kibibila. Diawu tsikikanga mayindu maku mu matangu ma Kibibila, vayi luta tsikika mawu mu matangu bankuiza tanga mu lukutukunu. Tsikika mayindu mu bikuma bimfunu ayi bikuma bidi mu matangu ma Kibibila mankindisa mambu bantubila mu lutangu. Mvandi, botula thangu muingi kuyindula mu matangu ma Kibibila ayi yindula buidi wulenda sadila mawu mu luzingu luaku.—Tanga Yosua 1:8.
Matata, sadisanu bana binu kuzaba buidi bu kuvangila ndongukulu yi Kibibila (See paragraph 10) *
10. Dedi buntubila Ebeleo 5:14, kibila mbi matata bafueti sadila luaku badi mu mbuongimini va dikanda muingi kusadisa bana kuzaba buidi bu kulongukila ayi kufiongunina?
10 Bukiedika, matata bantomba muingi bana bawu babaka mayangi mu mbuongimini’awu va dikanda mu kadika sabala. Kheti matata bafueti baka makani mu mambu bankuiza longuka mu mbuongimini yi dikanda, vasintombolu ko kuvanga mambu ma kusimina mu mbuongimini’awu kadika sabala. Phila yinkaka balenda vangila mbuongimini yi dikanda yidi mu kutala JW Broadcasting yi kadika ngonda voti kusala va kimueka muingi kuvanga diambu dikukuitukila, dedi kutunga nzaza yi Nowa. Vayi bana babilezi mvawu bafueti zaba kulonguka. Buka, bafueti longuka buidi bu kukubikila zikhutukunu voti buidi balenda fiongunina biuvu baba vananga mu kikola. (Tanga Ebeleo 5:14.) Boti bana baku bambotulanga thangu muingi kulonguka Kibibila ku nzo, diala ba diambu diluelu kuidi bawu kuvisa mambu banlonga mu zikhutukunu mu kimvuka ayi mu zikhutukunu zinneni. Tata kalenda tsikika bilokolo bankuiza vangila ndongukulu va dikanda mu kutadila mvandi phungu bana bandi badi.
11. Kibila mbi didi diambu dinkinza kulongisa minlonguki mitu buidi bu kuvangila buboti ndongukulu’awu yi Kibibila?
11 Minlonguki mitu mi Kibibila mvandi bafueti zaba buidi bu kulongukila. Va thononu, befu tunkuangalalanga kumona milonguki mitu mi Kibibila kutula ndimbu mu mimvutu mu buku’awu yi ndongukulu voti mu malongi mankaka ma zikhutukunu. Vayi befu tufueti kuba longisa buidi bu kufiongunina ayi kuvanga ndongukulu’awu yi Kibibila. Mu phila ayoyi, mu thangu bala viokila mu zithotolo, bawu balasa ba ko kifu ki kukuvulanga bankaka mu kimvuka mbi bafueti vanga. Bawu bala zaba kufiongunina ayi kubakula mu bilongulu bitu malongi mankinza balenda sadila.
TSIKIKA MAMBU WUTIDI KULONGUKA
12. Makani mbi tufueti tsikika bo tunlonguka?
12 Boti ngie wuzolanga ko kulonguka, bika kuyindula ti wulendi nunga ko kuzola kulonguka. Tona kulonguka mu bilokolu biluelu. Malembe malembe wulenda buela thangu wumvanganga mu kulonguka. Mvandi bo wunlonguka, tsikika mambu wutidi kulonguka. Bukiedika ti makani mitu madi ma kubuela ba nkundi wu Yave. Vayi ngie wulenda tsikika makani wulenda dukisa mu thangu yiluelu. Dedi, kuzaba vutula mvutu mu kiuvu baku vana voti kufiongunina buidi bu kunungina zithotolo widi mu kuviokila.
13. (a) Mambu mbi ditoko kalenda vanga muingi kulonga mambu kankikininanga kuidi batu bankotanga yandi kikola? (b) Buidi wulenda sadila mambu madi mu Kolosai 4:6?
13 Buka, ngie widi ditoko wukhidi kotanga kilola? Ḿba batu bankotanga yaku kikola bankikininanga ti biuma bioso mu zimbukulu biyiza. Ḿba ngie wuntomba kulonga mambu Kibibila kintumba, vayi wisi ko lufiatu ti wulenda nunga kuvanga mawu. Yawu thangu wulenda bakila makani ma kutonina ndogukulu yi Kibibila! Ngie wulenda tsikika makani muadi: (1) kubuela kindisa lufiatu ti Nzambi nandi wuvanga biuma bioso ayi (2) kulonguka buidi bu kusudikisila mambu wunkikininanga kuidi bankaka. (Loma 1:20; 1 Petelo 3:15) Ngie wulenda yikuvusa: ‘Mambu mbi bansadilanga muingi kukikinina ti biuma bioso mu kinzimbukila biyizila?’ Bosi sadila buboti bilongulu bitu muingi kufiongunina mawu. Ngie kuvanga mawu, wulenda mona ti disi ko diambu diphasi kulonga kiedika mu mambu wunkikininanga. Batu bawombo bankikininanga ti biuma bioso mu nzimbukulu biyizila, kibila mutu nandi kankinzikanga wunkamba ti madi makiedika. Ngie kubakula diambu dimueka voti mamuadi, wulenda zabikisa mawu kuidi mutu wutidi kuzaba kiedika kitedi mambu beni.—Tanga Kolosai 4:6.
BUELA PHUIL’AKU YI KULONGUKA
14-16. (a) Buidi wulenda buedila luzabu luaku mu buku wukhambu zaba buboti? (b) Mu kusadila matangu babe tubila, sudikisa buidi wulenda visila buboti buku yi Amosi. (Tala quadro yintuba “Vanga Ndongukulu’aku yi Kibibila Yibuela ba Yimboti!”)
14 Yindul’abu boti mu lukutukunu tunkuiza longuka matedi buku yimueka yidi mu zibuku ziluelu zisonika mimbikudi. Ḿba ngie wusa zaba ko mambu mawombo matedi buku beni. Diawu, kubuela phuil’aku yi kulonguka matedi buku beni kiawu kiuma kitheti wulenda vanga. Buidi ngie wulenda nungina kuvanga mawu?
15 Ditheti wukiyuvusa: ‘Mambu mbi yizebi matedi nsoniki buku beni? Nandi wuba nani? Kuidi kaba kalanga? Kisalu mbi kaba vanganga?’ Bo tumbuela longuka matedi nsoniki, tulenda visa buboti kibila mbi kasadila bikuma ayi bifuani bidi mu buku kasonika. Mu thangu wuntanga Kibibila, tomba kuzaba bikuma bimmonisa phila mutu mbi nsoniki beni kaba.
16 Diambu dinkaka dinkinza wulenda vanga didi kufiongunina thangu basonikina buku beni. Ngie wulenda bakula mambu amomo vama vantuba “Tabela dos Livros da Bíblia” yidi mu Kibibila Tradução do Novo Mundo. Mvandi, wulenda tala Apêndice A6, muingi kumona thangu kadika ntinu kayadila ayi mbikudi wuzingila mu thangu beni. Boti buku beni yidi zimbikudulu, tomba kuzaba buidi bubela luzingu lu batu mu thangu buku beni yisonama. Banani bazingila mu mbandu yimueka na mbikudi beni? Phila mayindu mbi ayi mavanga mbikudi kaba tomba bawu babalula? Muingi kubakula mambu moso amomo, ngie ḿba wufueti fiongunina zibuku zinkaka zi Kibibila. Buka, muingi kuvisa mambu maba monika mu thangu mbikudi Amosi, buboti beni kutanga mambu madi mu 2 Mintinu ayi 2 Lusansu, bantubila mu matangu mankaka mandedakana na madi mu Amosi 1:1. Ngie wulenda fiongunina mvandi matedi Hosea, ḿba wuzingila mu mbandu yimueka na Amosi. Mambu moso amomo mala kusadisa kuvisa buboti thangu Amosi kazingila.—2 Mintinu 14:25-28; 2 Lusansu 26:1-15; Hosea 1:1-11; Amosi 1:1.
BUELA FIONGUNINA MAMBU MALUELU
17-18. Mu kusadila bifuani bidi mu matangu voti kifuani kiaku veka, monisa buidi kutsikika mayindu mu mambu mammonika buka ti masi ko nkinza kulenda kusadisa kubuela baka ndandu mu ndongukulu’aku yi Kibibila.
17 Bo tuntanga Kibibila, buboti beni kuba phuila yi kubuela longuka. Buka, yindula ti ngie widi mu kutanga mbikudulu yi Zakalia yidi mu kapu 12 yintubila matedi lufua lu Mesiya. (Zakalia 12:10) Mu lutangu 12, ngie wuntanga ti ‘basi nzo yi Natani’ bala nyonga beni mu lufua lu Mesiya. Ngie kutsikika mayindu maku mu mambu amomo, ngie wulenda kuyikuvusa: ‘Kithuadi mbi nzo yi Natani yidi na Mesiya? Bukiedika ti kuidi phila yi kuzabila mawu?’ Bosi, ngie wunkuiza buela fiongunina mawu. Matangu mankaka madedakana ma kunata mu 2 Samueli 5:13, 14. Mu lutangu alolo, ngie wunkuiza bakula ti Natani wuba wumueka mu bana ba Ntinu Davidi. Matangu mankaka madedakana ma kunata mu Luka 3:23, 31. Matangu amomo mammonisa ti Malia, ngudi Yesu, wubutukila mu nkunu wu Natani. (Tala Kibanga ki Nsungi, thalu 3 yi mvu 2016, tsielu 9, lutangu 1 nate 3). Diambu dimboti di kuzaba! Ngie zebi ti zimbikudulu zibikula ti Yesu wunkuiza butukila mu nkunu wu Davidi. (Matai 22:42) Vayi Davidi wuba kuvioka 20 di bana. Disi ko diambu dimboti kuzaba ti Zakalia wusudikisa buboti ti nzo yi Natini bala nyonga lufua lu Yesu?
18 Tala kifuani kinkaka. Mu kapu 1 yi Luka, tuntanga ti Mbasi Ngabilieli wuyenda kuetala Malia ayi wunkamba mambu amama matedi muana kala buta: ‘Nandi wela ba wunneni ayi wela tedulu ‘Muana Nzambi Yizangama’ ayi Yave Nzambi wela kumvana kikundu ki mfumu ki tat’andi Davidi, ayi nandi wela ba Ntinu mu nzo yi Yakobi mu thangu zioso, ayi luyalu luandi lualasa mana ko. (Luka 1:32, 33) Ḿba tulenda luta tsikika mayindu mitu mu bikuma bitheti bi mbasi Ngabilieli, ti Yesu wala tedulu ‘Muana Nzambi Yizangama.’ Vayi Ngabilieli mvandi wubikula ti Yesu ‘wela ba Ntinu’. Ḿba tulenda yikuvusa: Mbi Malia kayindula mu mambu Ngabilieli kankamba. Bukiedika ti Ngabilieli waba tomba kutuba ti Yesu wunkuiza yala va mvingi Ntinu Helodi—voti va mvingi ntinu wunkaka wu Isaeli? Boti Yesu wunkuiza ba ntinu, buna Malia wunkuiza baka nzitusu yiwombo ayi kubaka luzingu lumboti mu kukala ku nzo ntinu na dikanda diandi. Vayi Kibibila kisintuba ko ti Malia wuyindula mambu moso amomo. Mvandi kisintuba ko ti Malia wudinda kibuangu kilutidi nkinza mu Kintinu, dedi buvangila minlonguki miodi mi Yesu. (Matai 20:20-23) Mambu amomo mammonisa mu bukiedika ti Malia waba kukikululanga beni!
19-20. Dedi bummonisa Yakobi 1:22-25; 4:8, makani mbi tufueti ba bo tumvanga ndongukulu yi Kibibila?
19 Dedi bo tube tubila, makani mitu malutidi nkinza bo tunlonguka Kibibila ayi bilongulu binkaka madi ma kubuela ba kikundi kingolo na Yave. Mvandi tuntomba kuzaba ntindu batu mbi tuidi ayi mambu mbi tufueti balula mu luzingu luitu muingi kukuangidika Nzambi. (Tanga Yakobi 1:22-25; 4:8) Diawu, ava kutona kulonguka, sambila kuidi Yave ayi dinda ka kuvana pheve yinlongo. Dinda mu ntim’aku woso ka kusadisa kulonguka mambu mawombo ayi kumona mbi wufueti vanga muingi wubalula mavanga maku.
20 Befu kuba kifu ki kuvanganga ndongukulu yi Kibibila, tuala ba mabanza nsoniki mueka wu minkunga kaba, bo katuba: ‘Wummonanga nyenze mu kutanga diambu di Nzambi, ayi wunyindulanga mawu builu ayi muinya. . . . Weti mona mamboti mu mamo keti vanga.’—Minkunga 1:2, 3.
NKUNGA 88 Bika Minu Yidiata mu Zinzila Ziaku
^ Lut. 5 Yave nkua kukaba, diawu katu vaninanga bidia biwombo bi kipheve, dedi zibuku, zilevista ayi zivideo. Buidi tulenda sodila mambu tunlonguka? Dilongi adidi dinkuiza tubila mambu mankinza ngie wulenda vanga muingi wuluta baka ndandu mu ndongukulu aku yi Kibibila.
