Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 21

NKUNGA 107 Yave Ntungulu Wumboti wu Luzolo

Buidi Wulenda Bakudila Mutu Wufuana Muingi Kukuela?

Buidi Wulenda Bakudila Mutu Wufuana Muingi Kukuela?

‘Nani kalenda baka nkazi wufuana? Nkietu beni lutidi kena biuma bi luvalu ayi bidi kitoko.’ZINGA. 31:10.

MAMBU TUANLONGUKA

Tuemmona minsua mi Kibibila milenda sadisa mutu wuntomba kukuela kubaka mutu wufuana muingi kukuela ayi buidi bankaka mu kimvuka balenda sadisila zikhomba zintomba kukuela.

1-2. (a) Mu mambu mbi zikhomba zikambulu zikuela bafueti kubimina ava kutona bumasi? (b) Mbi binsundula kuba bumasi? (Tala “Tsudukusu yi Bikuma.”)

 NGIE wuntomba kukuela? Dikuela bakana ko diawu diambu dilutidi nkinza dintuadisanga mayangi. Vayi zikhomba ziwombu bakambulu bakuela, kuba kuandi matoku voti bakulutu, balenda tomba kubaka mutu wufuana muingi kukuela. Bukiedika, ava kutona bumasi, ngie fueti ba wukubama mu matedi zimbongo, kiphevi ayi ndionzukulu’aku yi bumutu. a (1 Koli. 7:36) Diawu, ngie kuvangila mambu mu phila ayoyo, ngie wunkuiza luta baka mayangi va dikuela.

2 Vayi thangu zinkaka, phasi beni kubaka mutu wufuana muingi kukuela. (Zinga. 31:10) Ayi kheti ngie mabaka mutu no ngie wuntomba kuzaba buboti, ḿba dilenda ba diambu diphasi kutona bumasi. b Mu dilongi adidi, tunkuiza mona mbi bilenda sadisa zikhomba bakambulu bakuela kubakula mutu wufuana muingi kukuela ayi buini bu kutonina bumasi. Tunkuiza longuka mvandi, buini bankaka mu kimvuka balenda sadisila zikhomba bantomba kukuela.

MBI BILENDA KUSADISA KUBAKULA MUTU WUFUANA MUINGI KUKUELA?

3. Mambu mbi khomba wukambulu wukuela kafueti yindula bo kantomba mutu muingi kukuela?

3 Boti ngie wuntomba kukuela, buboti kuzaba mbi wuntomba mu mutu ngie wuntomba kukuela, ava kutona bumasi. c Kibila ngie kumanga kuvanga mawu, ngie wulenda zimbisa luaku lu kubaka mutu wufuana muingi kukuela, voti kutona bumasi na mutu wukhambulu wufuana ka ngiewu. Mutu wuntomba kukuela kafueti ba khomba wubotama. (1 Koli. 7:39) Vayi masinsundula ko ti woso khomba ke wubotama, buna ke mutu wufuana muingi wukuela. Diawu wukiyuvusa: ‘Mambu mbi minu yintomba mu luzingu? Zikhadulu mbi zinkinza zilendi kambu ko va dikuela? Mambu yintomba mu luzingu make mafuana?’

4. Mambu mbi wulenda dinda mu minsambu miaku?

4 Boti ngie wuntomba kukuela, tuidi lufiatu ti mana sambila mu mambu amomo, muingi kubakula mutu wufuana wu kukuela. (Fili. 4:6) Bukiedika, Yave kasinkuiza kutombila ko mutu muingi wukuela. Vayi nandi wumvuanga nkinza zitsatu ziaku, mabanza maku ayi nandi kalenda kusadisa kubakula mutu wufuana muingi kukuela. Diawu tatamana kunkamba mambu ngie wuntomba ayi mabanza maku. (Minku. 62:8) Sambila muingi kakuvana mvibudulu ayi nduenga. (Tia. 1:5) Yaya John, d wunkalanga ku Estados Unidos wukhambulu wukuela, wutuba mambu nandi kanzabikisanga mu nsambu: “Minu yinkambanga Yave zikhadulu yintomba mu mutu yintomba kukuela. Yinsambilanga muingi katsadisa kubaka luaku lu kubakula mutu wufuana muingi kukuela. Yindindanga mvandi kuidi Yave muingi katsadisa kukuna zikhadulu zilenda kutsadisa kuba nnuni wumboti.” Yaya Tanya khomba yinkietu wunkalanga ku Sri Lanka, wutuba: “Bo ngie wuntomba mutu wufuana muingi kukuela, dinda Yave kakusadisa wuba mayindu mamboti, wukuikama ayi mayangi.” Kheti wisimfika bakula ko mutu wufuana muingi kukuela, Yave wunkanikisa ti wala tatamana kukeba zitsatu ziaku zi kinsuni ayi mabanza maku.—Minku. 55:22.

5. Luaku mbi zikhomba zikhambu kuela badi muingi kuzaba mutu wunzolanga Yave? (1 Kolinto 15:58) (Tala mvandi foto.)

5 Kibibila kitukindisa ‘tukivana mu kisalu ki Mfumu.’ (Tanga 1 Kolinto 15:58.) Bo wukivana mu kisalu ki Yave, ayi wumviokisa thangu yiwombu na zikhomba ziviakana, ngie wisinkuiza baka ko to khindusulu, vayi mvandi wunkuiza baka luaku lu kuzaba zikhomba zinkaka bakhambulu bakuela vayi badi makani ma kutatamana kusikika mayindu mawu mu kisalu ki Yave, dedi ngiewu. Bo wumvanga mamoso wunnunga mu kisalu ki Yave, ngie wunkuiza baka mayangi makielika.

Ngie kutatamana kukivana mu kisalu ki Yave ayi kuviokisa thangu na zikhomba ziwombu, ḿba wulenda zaba mutu wufuana muingi wukuela (Tala lutangu 5)


6. Mbi zikhomba zikhambulu zikuela bafueti tebukanga moyo bo bantomba mutu wu kukuela?

6 Vayi fueti ba keba keba: Boti wuntomba mutu wu kukuela, ka wubika mawu maluta ba diambu dilutidi nkinza kuidi ngiewu. (Fili. 1:10) Mayangi makielika, mayizilanga ko mu kuba wukuela. Vayi mu kuba kikundi kifikama na Yave. (Matai 5:3) Ayi boti wukueliziabu ko, ngie ke luaku lu kubuela kukivana mu kisalu ki kusamuna. (1 Koli. 7:​32, 33) Tala kifuani ki yaya Jessica ku Estados Unidos, wukuela bo kaba nduka 40 di mimvu. Nandi wutuba: “Minu yikivana beni mu kisalu ki kusamuna ayi mawu matsadisa kuba mayangi mu thangu yaba tomba mutu wu kukuela.”

BOTULA THANGU MUINGI WUZABA MUTU BENI

7. Kibila mbi yidi mbonosono yinduenga kuzaba theti mutu ngie wummuena ti ke wufuana ava kunzabikisa mabanza maku? (Zingana 13:16)

7 Abu boti mabakula mutu no ngie wunyindula ti ke wufuana muingi kukuela? Fueti yoluka yandi mu nsualu ayi kunkamba mabanza maku? Kibibila kintuba ti mutu wu nduenga, wumbakanga theti nzailu ava kuvanga dioso diambu. (Tanga Zingana 13:16.) Diawu, yike mbonosono yinduenga ngie kuzaba mua mambu matedi mutu beni, ava kunzabikisa mabanza maku. Yaya Aschwin khomba yinkietu wunkalanga ku Holanda wutuba: “Mabanza malenda monika mu thinu ayi kuzimbala mu thinu. Diawu, ngie kubotula thangu muingi kuzaba theti mutu beni, ngie wisinkuiza tona ko bumasi mu kibila ki mabanza malenda fika zimbala.” Mvandi, bo wuntala mutu beni, ḿba wulenda bakula ti kasi ko mutu wufuana muingi wukuela.

8. Buidi wulenda zabila mambu matedi mutu wuntomba kutona bumasi? (Tala mvandi foto.)

8 Buidi ngie wulenda zabila mutu buboti? Mu zikhutukunu zi kimvuka voti bo lumviokisa thangu na zikhomba zinkaka, ngie wulenda zaba mambu matedi kiphevi kiandi, kimutu kiandi ayi zikhadulu ziandi. Wukiyuvusa: Banani bakundi bandi ayi mambu mbi kanluta kolukilanga beni? (Luka 6:45) Bukiedika ti makani mandi make madedakana ayi mami? Boti kuba, wulenda yoluka na bakulutu ba kimvuka kiandi voti na khomba yinkaka wuyonzuka mu kiphevi zabizi mutu beni buboti. (Zinga. 20:18) Ngie wulenda kuvula zikhadulu zi mutu beni ayi kimutu kiandi. (Luti 2:11) Bo wumbotula thangu muingi kuzaba mutu beni, ba keba keba muingi wubika kuntatisa. Kinzika mabanza mandi ayi bika kutomba kuzaba mamoso matedi nandi.

Ava kuzabikisa mabanza kuidi khomba, mu nduenga tomba kunzaba mu mua thangu (Tala lutangu 7-8)


9. Lufiatu mbi wufueti ba, ava kuzabikisa mabanza maku ka mutu wuntomba kutona bumasi?

9 Thangu kua fueti viokisa bo wunzaba mutu ava kunkamba ti wuntomba kuba yandi bumasi? Ngie kukhambu viokisa thangu muingi kuvanga mawu, ngie wulenda monisa ti wusa yindula ko mu keba keba ava kubaka makani. (Zinga. 29:20) Vayi mvandi ngie kuviokisa thangu yiwombu, wulenda monisa ti ngie wummonanga phasi kubaka makani, ayi bulutidi boti mutu beni bazaba ti ngie wukunzolanga. (Mpovi 11:4) Tebuka moyo ti ava kuzabikisa mabanza maku ka mutu beni, vasintombulu ko kuba lufiatu ti nandi wunkuiza kuela. Vayi ngie fueti ba lufiatu ti ke wukubama muingi kukuela ayi mutu beni kalenda ba mutu wufuana mu ngiewu.

10. Mbi fueti vanga ngie kuzaba ti vake khomba wuntomba kuba yaku bumasi?

10 Mbi wulenda vanga ngie kuzaba ti vake khomba wuntomba kuba yaku bumasi? Boti ngie wisintomba ko, buna monisa mawu mu mavanga maku. Yike ko ve mbonosono yi luzolo, kuvanga mutu kuyindula ti ḿba ngie wulenda ba yandi bumasi, vayi masi ko mawu ngie wuntomba.—1 Koli. 10:24; Efe. 4:25.

11. Mu zitsi bankaka bansadisanga musi dikanda voti nkundi kubaka mutu wu kukuela, mambu mbi bafueti vanga?

11 Mu zitsi zinkaka, matata voti bakulutu bankaka bawu bansodilanga musi dikanda diawu mutu kankuela. Vayi mu zitsi zinkaka, basi dikanda voti bakundi, bamvanganga mamoso muingi batu buadi badengana ayi bamona boti bake bafuana muingi kutona bumasi. Ayi ba kukudinda muingi wusadisa mu mambu amomo, fueti kinzika makani ayi zitsatu zi kadika mutu mu bawu. Ngie kubakula mutu ke wufuana muingi wunkaka kakuela, vanga mangolo muingi wuzaba kimutu kiandi, zikhadulu ziandi ayi dilutidi nkinza, kiphevi kiandi. Kikundi kifikama na Yave, kiawu kiuma kilutidi nkinza kubika kuandi zimbongo, boti ke wulonguka voti phila luzingu kadi. Vayi tebuka moyo ti khomba yi dibakala voti yinkietu khambulu wukuela, naveka fueti baka makani matsuka boti wunkuiza kuela voti ndamba.—Ngala. 6:5.

BUINI BU KUTONINA BUMASI?

12. Boti ngie wuntomba kuzabikisa kuidi mutu ti wuntomba kuba yandi bumasi, mbi fueti vanga?

12 Boti wuntomba kutona bumasi na mutu, buini wulenda kunzabikisila mabanza maku? e Solula na mutu beni kuba kuandi va kibuangu kike beni batu voti mu telefone. Ayi nsudikisa buboti makani maku. (1 Koli. 14:9) Ayi fueti vana thangu kuidi mutu beni kayindula boti wunkuiza kikinina voti ndamba. (Zinga. 15:28) Vayi boti mutu beni kasintomba ko kuba yaku bumasi, kinzika mabanza mandi.

13. Mbi ngie wulenda vanga boti khomba wu kuzabikisa ti wu kuzolanga? (Kolosai 4:6)

13 Buabu boti khomba wu kuzabikisa ti wu kuzolanga? Ḿba vabe tombulu kibakala muingi kakuzabikisa mabanza mandi. Diawu, monisa mamboti ayi yolukila mu lukinzu. (Tanga Kolosai 4:6.) Boti ngie wuntomba thangu muingi kuyindula, buna nsudikisa mawu. Vayi, bika kuviokisa beni thangu muingi kumvana mvutu. (Zinga. 13:12) Boti ngie wusa kunzola ko, nzabikisila mawu mu phila yimboti ayi nsudikisa buboti. Tala mambu yaya Hans wunkalanga ku Áustria katuba bo khomba mueka yinkietu kankamba ti waba kunzolanga: “Mu lukinzu, yinzabikisa makani mami ayi yinsudikisa mawu buboti. Yivangila mawu muna thangu, kibila yabasa tomba ko kumvanga kuyindula ti yinkuiza balula mayindu mami. Ayi mu kibila akiokio, yiba keba keba muingi yibika tuba voti kuvanga dioso diambu di kumvanga kuyindula ti yima balula mayindu mami.” Vayi boti ngie mvaku wuntomba kutona yandi bumasi, nzabikisa mabanza maku ayi mbi ngie wuntomba. Mayindu minu malenda ba disuasana mu kutadila kikhulu ayi mambu mankaka.

BUIDI BANKAKA BALENDA SADISILA ZIKHOMBA BAKHAMBULU BAKUELA?

14. Buini tulenda sadisila zikhomba bantomba kukuela?

14 Buidi baboso balenda sadisila zikhomba bantomba kukuela? Phila yimueka yidi, mu kuba keba keba mu mambu tuntuba. (Efe. 4:29) Befu tufueti kuyikuvusa: ‘Bukielika ti mimu yinsakininanga zikhomba bantomba kukuela? Bo yimmona khomba yi dibakala ayi yinkietu bakhambulu bakuela bankoluka, minu yimfika yindulanga ti bake mu kuyizolasana?’ (1 Timo. 5:13) Mvandi tulendi vanga ko khomba yikhambulu yikuela kuyindula ti diambu dinkinza dinkambu mu luzingu luandi. Hans tube tubila kumbusa wutuba: “Zikhomba zinkaka bantubanga, ‘Kibila mbi ngie wukuedidiabu ko? Phunga yike mu kukuenda.’ Mambu amomo, malenda vanga zikhomba bakhambulu bakuela kuyindula ti, baba zolanga ko ayi kubuela phuil’awu yi kutomba kukuela.” Vayi tutomba loso luaku tumbaka muingi kunyunga zikhomba aziozio, mu kisalu bamvanga!—1 Tesa. 5:11.

15. (a) Dedi bummonisina nsua wuke mu Loma 15:​2, mbi tufueti vanga ava kusadisa khomba kubaka mutu wu kukuela? (Tala mvandi foto.) (b) Mambu mbi ngie beluta zola mu video?

15 Abu ngie kuyindula ti khomba mueka yi dibakala voti yinkietu bake bafuana muingi bakuela? Kibibila kintuba muingi tuyindulanga mu mabanza ma bankaka. (Tanga Loma 15:2.) Zikhomba ziwombu bakhambulu bakuela, basintomba ko muingi baba sudikisa mutu ke wufuana muingi kukuela. Ayi befu tufueti kinzika makani mawu. (2 Tesa. 3:11) Bankaka balenda tomba lusalusu, vayi befu tusintomba ko kuba vana mayindu boti bawu basa tudindanga ko. f (Zinga. 3:27) Bankaka bazolanga ko baba natina mutu wummonikina ti ke wufuana muingi kakuela. Yaya Lydia, khambulu wukuela wunkalanga ku Alemanha wutuba: “Ngie wulenda nata khomba beni yi dibakala voti yinkietu va kibuangu kike zikhomba ziwombu. Ayi zibula luaku muingi bawu badengana vayi baveka bafueti baka makani.”

Kubanga va kimueka na zikhomba ziwombu, kulenda vana luaku kuidi zikhomba zikhambulu zikuela muingi bazaba mutu wufuana wu kukuela (Tala lutangu 15)


16. Mbi zikhomba bakhambulu bakuela bafueti tebukanga moyo?

16 Befu boso—kuba kuandi bakuela voti bakhambulu bakuela—tulenda baka mayangi ayi luzingu lumboti! (Minku. 128:1) Diawu boti ngie wuntomba kukuela, vayi yibubu wubakiziabu ko mutu, tatamana kusikika mayindu maku mu kisalu ki Yave. Khomba mueka yinkietu ku Macau bantedilanga Sin Yi wutuba: “Thangu ayiyi wukhambulu wukuela, yidi beni yikhufi mu kudedikisa na thangu wala zinga mvu ka mvu na mutu wala kuelana yaku ku nza yimona. Diawu, sadila buboti thangu ayiyi.” Buabu, abu ngie kubakula mutu wufuana wulenda kuela ayi kutona bumasi? Mu dilongi dinkuiza tuala longuka mbi fueti vanga muingi bumasi buaku buenda buboti.

NKUNGA 137 Bakietu Bakuikama

a Muingi kukusadisa kumona boti ke wufuana muingi kutona bumasi, tala dilongi dike mu jw.org dintuba “Namoro—Parte 1: Será que estou pronto para namorar?

b TSUDUKUSU YI BIKUMA: Mu dilongi adidi ayi dinkuiza tunkuiza sadila kikuma, “bumasi” muingi kutubila thangu yo nkietu ayi dibakala banzabasana, muingi bamona boti bake bafuana muingi kukuela. Mu bibuangu binkaka bantedilanga kiawu makangu, kulanga ayi kuzabasana. Bumasi buntonanga bo dibakala ayi nkietu ba kizabikisa makani mawu ma kuyizolasana. Ayi mawu mantatamananga nati bala baka makani boti bantomba kukuela voti bammanisa bumasi.

c Mu matangu manlanda tunkuiza tubila beni matedi khomba yi dibakala wuntomba kukuela. Vayi minsua tunkuiza tubila milenda sadulu mvandi kuke zikhomba zi bakietu.

d Babalula mazina mankaka.

e Mu bikhulu binkaka, khomba yi dibakala nandi wunzabikisanga mabanza ka khomba yinkietu muingi baba bumasi. Vayi disiko diambu dimbi, boti khomba yinkietu, nandi wunzabikisa makani mandi ka khomba yi dibakala. (Luti 3:​1-13) Muingi wubuela zaba mankaka, tala dilongi dintuba “Os Jovens Perguntam. . . Como contar-lhe tudo o que sinto por ele?” mu Despertai! kilumbu 22 Ngonda Yikumi, 2004.