Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 12

Buidi Tulenda Zabila Thangu Yimboti Muingi Kukoluka?

Buidi Tulenda Zabila Thangu Yimboti Muingi Kukoluka?

“Vadi thangu yi kuvuena sui ayi thangu yi kukoluka.”MPOVI 3:1, 7.

NKUNGA 124 Tatamana Kumonisa Lukuikumunu

MAMBU TUANLONGUKA *

1. Mbi tulenda longuka mu matangu madi mu Mpovi 3:1, 7?

BEFU bawombo tuntianga beni kukoluka. Vayi bankaka batianga ko kukoluka beni. Ayi dedi bummonisina matangu ma Kibibila mabongulu ntu diambu wu dilongi adidi, vadi thangu yimboti yi kukoluka ayi yi kuba sui. (Tanga Mpovi 3:1, 7.) Vayi khumbu zinkaka befu tuntombanga muingi zikhomba zinkaka bankolukanga beni, badekula kukoluka ayi bo bakhambu kolukanga beni baluta koluka.

2. Nani widi nsua wu kutsikika zithuadusulu mu matedi thangu yi kukoluka ayi yi kuba sui?

2 Kukoluka, yidi nkhayilu Yave katuvana. (Esodu 4:10, 11; Nzaikusu 4:11) Ayi mu Kibibila, nandi wutu longanga buidi bu kusadila nkhayilu beni mu phila yifuana. Mu dilongi adidi, tunkuiza mona bifuani bi Kibibila binkuiza tusadisa kuvisa thangu yi kukoluka ayi yi kuvuena sui. Mvandi tuinkuiza mona buidi Yave kammuenanga mambu tunkambanga bankaka. Vayi tuentubila theti matedi thangu yimbote yi kukolukila.

THANGU MBI TUFUETI KUKOLUKILA?

3. Mambu mbi Loma 10:14, ma tukindisa kuvanga?

3 Tufueti banga bakubama muingi kulonga matedi Yave ayi Kintinu kiandi. (Matai 24:14; Tanga Loma 10:14.) Kuvanga mawu yidi phila yi kulandikinina kifuani ki Yesu, wuyiza va ntoto muingi kulonga bankaka matedi Tat’andi. (Yoane 18:37) Mvandi mu thangu tunlonga bankaka matedi Yave, tufueti banga keba keba mu phila tunkolukila. Kibibila kintuba ti tufueti vangila mawu mu ‘lukinzu luwombo.’ Mvandi tufueti vua nkinza mabanza mawu ayi mambu bankikininanga. (1 Petelo 3:15) Befu kuvanga mawu, tunkuiza balonga matedi Yave ayi tulenda nunga kunyikuna mabanza mawu.

4. Dedi bummonisina Zingana 9:9, buidi mambu tunkolukanga malenda sadisila bankaka?

4 Bakulutu ba kimvuka ba kumona khomba wumvanga mambu makhambulu masulama, bawu bazebi ti yidi thangu yi kulokuka. Vayi bo bamvanga mawu bawu batombanga ko kufuisa zitsoni khomba beni, diawu bankolukilanga va kibuangu kikhambulu batu bankaka. Kheti bankolukilanga mu lukinzu ayi mu luzolo, vayi bawu bamonanga ko boma kuvana malongi ma bongulu mu Kibibila muingi kusadisa zikhomba baba nduenga. (Tanga Zingana 9:9.) Kibila mbi vantombulu kibakala muingi kukoluka mu thangu yifuana? Tuentubila bifuani biodi. Kitheti, ki dibakala dimueka waba tomba kibakala muingi kusemba bana bandi, kimuadi ki nkieto wumonisa kibakala muingi kukindisa mutu Yave kasola muingi kiza ba ntinu.

5. Thangu mbi Eli kaba luaku lu kukoluka vayi kasa vanga ko mawu?

5 Mfumu zinganga Nzambi Eli, waba zolanga beni bana bandi. Bana bandi batambula kiyeku ki kuba zinganga Nzambi ku nzo yinlongo. Vayi bawu babasa kinzikanga ko minsiku mi Yave. Basa ba ko lukinzu mu mikhayilu baba vananga kuidi Yave ayi baba vanganga kitsuza ku khati nzo yinlongo. (1 Samueli 2:12-17, 22) Nsiku Mose waba sudikisanga buboti ti mutu waba vanganga mambu ma phila ayoyi kafueti fua. Kheti Eli wuzaba mawu, nandi kasa semba ko bana bandi mu phila Yave kaba tombila ayi wuba bika batatamana kusadila ku nzo yinlongo. (Deutelonomi 21:18-21) Buidi Yave kamuena mawu? Nandi wuyuvula Eli: ‘Kibila mbi ngie wuntatamana kuzitisa bana baku kubika kuandi minu?’ Diawu Yave kabakila makani ma kuvondisa bana bandi babuadi.— 1 Samueli 2:29, 34.

6. Mbi tulenda longuka mu kinongu ki Eli?

6 Mambu mawombo tulenda longuka mu kinongu ki Eli. Tulenda longuka ti mu thangu nkundi voti muisi dikanda kabe bundula minsiku mi Nzambi, tulendi ba ko sui. Vayi tufueti kuntebula moyo minsiku mi Yave ayi kunkindisa muingi katomba lusalusu luandi mu nzila bakulutu ba kimvuka. (Yakobi 5:14) Tuisi ntomba ko kuba buka Eli, mu kuluta zitisa bakundi ove basi dikanda kubika kuandi Yave. Bukiedika ti vantombuluanga kibakala muingi kusemba mutu wunkaka vayi ndandu yiwombo tulenda baka mu kuvanga mawu. Buabu, tutala disuasana didi mu mambu nkieto wumueka muisi Isaeli bantedilanga Abingaili kavanga.

Abingaili widi kifuani kimboti ki mutu wusola thangu yifuana muingi kukoluka (Tala bitini bi matangu 7-8) *

7. Kibila mbi Abingaili kayolukila na Davidi?

7 Abingaili wuba wukuela na dibakala dimueka diba beni kimvuama, bantedilanga Nabali. Bo Davidi ayi masodi mandi baba tina ntinu Sauli, bawu baba va kimueka na minsungi mi mamemi mi Nabali ayi baba sadisa kukengidila mamemi mandi muingi mivi babika kuyiba mawu. Bukiedika ti Nabali wutonda mu lusalusu bamvana? Ndamba. Kibila mu thangu Davidi katuma masodi mandi muingi bedinda bidia kuidi Nabali, nandi wudasuka ayi wuba finga. (1 Samueli 25:5-8, 10-12, 14) Mu kibila akiokio, Davidi wubaka makani ma kuvonda baboso baba kalanga ku nzo Nabali. (1 Samueli 25:13, 22) Diawu vaba tombulu kuvanga diosokua diambu. Abingaili wuvisa ti yiba thangu yimbote muingi kukoluka. Nandi wumonisa kibakala ayi wuyenda kuedengana Davidi na 400 di masodi mandi baba mu nzala, mu nganzi ayi baba bakubama muingi kunuana.

8. Mbi tulenda longuka mu kifuani ki Abingaili?

8 Bo kadengana Davidi, Abingaili wumonisa kibakala mu kukoluka yandi, ayi wuvangila mawu mu lukinzu. Kheti kasa ba ko fotu mu mambu beni, nandi wudinda nlemvu kuidi Davidi. Nandi wutubila matedi zikhadulu ziandi zimboti, ayi wuba lufiatu ti Yave wunkuiza nsadisa. (1 Samueli 25:24, 26, 28, 33, 34) Dedi Abingaili, befu kumona khomba wentona kuvekuka muingi kuvanga mambu mambi, tufueti ba kibakala muingi kunlubula. (Minkunga 141:5) Vayi mu thangu tunkoluka yandi, tufueti kolukila mu lukinzu. Befu kuba kibakala mu kulubula mutu wuntomba kuvanga diambu dimbi, befu tuidi mu kumonisa ti tunzolanga mutu beni ayi tuidi nkundi wukiedika kuidi nandi.— Zingana 27:17.

9-10. Mbi bakulutu ba kimvuka bafueti tebukilanga moyo mu thangu bansemba khomba?

9 Bakulutu ba kimvuka bafueti luta monisa kibakala mu kusadisa zikhomba bantona kuvekuka mu zinzila zimbi. (Ngalatia 6:1) Mu kuzaba ti badi batu ba masumu, bakulutu ba kimvuka mvawu bantebukanga moyo ti kiosokua kilumbu balenda tomba malongi ma bankaka. Vayi kheti buawu, mawu maba tulanga ko nkaku mu kusemba mutu bevanga nzimbala. (2 Timoteo 4:2; Tito 1:9) Mu thangu bakulutu ba kimvuka bansemba khomba, bawu bankolukilanga mu mvibudulu ayi mu luzolo. Mu kuvanga mawu, bawu bammonisanga ti badi mu kusadila nkhayilu yi kukoluka mu phila yifuana. (Zingana 13:24) Ayi kibila kilutidi nkinza bakulutu ba kimvuka bamvangilanga mawu kidi, kuzitisa dizina di Yave, kusadisa zikhomba kuzingila mu minsiku mi Yave ayi kukieba kimvuka.— Mavanga 20:28.

10 Nate avava, tuma mona ti vadi thangu yimboti muingi kukoluka. Vayi vadi mvandi thangu tufueti vuena sui. Kibila mbi dilenda bela diambu di phasi kuvuena sui?

THANGU MBI YI KUVUENA SUI?

11. Kifuani mbi Yakobi kasadila, ayi kibila mbi kididi kifuanakana?

11 Didi diambu diphasi beni kukengidila ludimi voti mambu tuntuba. Nsoniki wu buku yi Kibibila yi Yakobi, wufuanikisa mawu mu phila yimboti. Nandi wutuba: “Woso mutu wukhambu vanganga nzimbala mu mambu kantubanga, muna widi mutu wuvedila, wulenda yadila nyitu’andi yimvimba. Befu kutula minsinga mu munu wu phunda (mvalu) muingi yi tutumukina, muna tuntumanga nyitu’andi yoso.” (Yakobi 3:2, 3) Banga minsinga bankanganga mu zi phunda voti mimvalu muingi katumukina mutu wunnata wawu, bobuawu mvandi vadi thangu tufueti tula buka minsinga mu munu’itu muingi tubika tuba mambu malenda nyongisa bankaka voti kutuadisa bankaka ziphasi. Tutubila mua bifuani matedi mawu.

12. Mu diambu mbi tufueti bela sui?

12 Mbi ngie wumvanganga bo wunzaba khomba zebi mambu mo bankaka basi ko nsua wu kuzaba? Buka, ngie kudengana khomba wunkalanga ku tsi bakandimina kisalu kitu, bukiedika ti didi diambu dimboti kukuvula buidi kisalu kitu kimvagiminanga ku tsi beni? Ndamba! Tuzebi ti ngie tidi kuvanga mawu, kibila wunzolanga zikhomba, wuku bavuanga nkinza ayi wutidi kuba sambidila. Vayi zikhomba aziozi khumbu zinkaka baba kambanga babika kamba bankaka buidi Zimbangi zi Yave bamvagilanga kisalu ki kusamuna ayi bisalu binkaka. Diawu ayoyi yidi thangu muingi kuvuena sui. Befu tuisintomba ko kuba buela ziphasi, diawu tukhambu ba kuikilanga muingi ba tukamba mambu bakhambulu nsua wu kutuba. Befu kuvanga mawu, tuidi mu kumonisa ti tuisi ko luzolo mu khomba beni ayi mu zikhomba zioso ba kumfiatilanga muingi kalunda diambu beni.

13. Dedi buntubila Zingana 11:13, mbi bakulutu ba kimvuka bafueti vanga ayi kibila mbi?

13 Bakulutu ba kimvuka, bawu bafueti luta sadila dilongi didi mu Zingana 11:13 (Tanga) dintubila matedi kusueka mambu bankaka bakhambulu nsua wu kuzaba. Vayi, boti nkulutu wu kimvuka widi wukuela, dilenda ba diambu diphasi kuvanga mawu. Tuzebi ti muingi bakindisa dikuela diawu, bawu bafueti solulanga, kuyikambasana mabanza mawu ayi mambu ma kuba kuazula. Vayi nkulutu wu kimvuka zebi ti kalendi kamba ko mambu matedi kimvuka kuidi nkazi’andi. Na kuvanga mawu, kalenda bivisa dizina diandi ayi kutulula lufiatu zikhomba badi mu nandi. Babakala bansolanga muingi kutambula bieku mu kimvuka, bafueti ba batu ‘bantubanga kiedika.’ Kikuma ki kingeleku basekula ‘kutuba kiedika’, kinsinsundula ko to kubika tubanga luvunu vayi kinsundula mvandi kubika sekanga buezi. (1 Timoteo 3:8; Tala matangu madi va wanda mu nwt-TPO) Nkulutu wu kimvuka wunzolanga nkazi’andi kankambanga ko mambu mo nandi kakhambulu nsua wu kuzaba.

14. Buidi nkazi kalenda sadisila nnuni’andi widi nkulutu wu kimvuka katatamana kuba mutu wu lufiatu?

14 Buidi nkazi kalenda sadisila nnuni’andi katatamana kuba mutu wu lufiatu? Mu kubika kunkuvula mambu kakhambulu nsua wu kuzaba. Mu phila ayoyi, nandi wela sadisa nnuni’andi ayi wela monisa lukinzu kuidi batu ba kumfiatilanga. Ayi malutidi nkinza, nkazi wu phila ayoyi wunkuangidikanga Yave mu kutuadisa ndembama ayi kithuadi mu kimvuka.—Loma 14:19.

BUIDI YAVE KAMMUENANGA MAMBU TUNKOLUKANGA?

15. Buidi Yave kamuena mambu bakundi batatu ba Yobi batuba ayi kibila mbi?

15 Kinongu ki Yobi kitulonga mawombo matedi buidi tufueti kolukila ayi thangu mbi tulenda kukolukila. Bo kaba monikina ziphasi, babakala banna bayenda kuentala muingi kumbomba. Va thonono, bawu baba sui. Vayi mambu Elifazi, Bilidade ayi Sofali batuba, mamonisa ti basa sadila ko thangu ayoyi muingi kuyindula buidi balenda sadisila Yobi, kibila bawu baba tomba to kuvana Yobi fotu mu ziphasi kaba monikina. Kheti mambu batuba maba monika buka ti madi makiedika, vayi bawu bavana Yave fotu mu mambu Yobi kaba viokila ayi mvandi batuba ti Yobi widi nkua mambi, diawu kaba tovukila. (Yobi 32:1-3) Buidi Yave kamuena mambu bawu batuba? Nandi wudasuka beni, wuba tedila bivungisi ayi wuba kamba badinda Yobi muingi kaba sambidila.—Yobi 42:7-9.

16. Mbi tulenda longuka mu kifuani kimbi ki bakundi batatu ba Yobi?

16 Tulenda longuka mambu mawombo mu kifuani ki bakundi batatu ba Yobi. Ditheti, tuisi ko nsua wu kufundisa zikhomba zitu. (Matai 7:1-5) Vayi, muingi tuvisa mambu badi mu kuviokila, tufueti kuba kuwa buboti ava tutuba dioso kua diambu. (1 Petelo 3:8) Dimmuadi, bo tunkoluka dioso kua diambu, tufueti kolukila mu luzolo ayi kuba lufiatu ti mawu madi makiedika. (Efeso 4:25) Dintatu, Yave wumvuanga beni nkinza mambu tunkambanga bankaka.

17. Mbi tulenda longuka mu kifuani ki Elihu?

17 Mutu wunna wuyenda kuetala Yobi, wuba dibakala dimueka bantedilanga Elihu. Nandi wuyuwa mu mvibudulu mu thangu Yobi ayi bakundi bandi baba koluka. Diawu kanungina kuvana Yobi malongi mu luzolo, ayi kunsadisa kubalula phila kaba yindudila. (Yobi 33:1, 6, 17) Kuzitisa dizina di Yave, diawu diambu diluta ba nkinza kuidi Elihu. (Yobi 32:21, 22; 37:23, 24) Kifuani ki Elihu kitulonga ti vadi thangu muingi kuvuena sui ayi kukuwa. (Yakobi 1:19) Tulenda longuka mvandi ti, boti tutidi kusemba mutu, diambu dilutidi nkinza didi kuzitisa Yave, bika kuandi kukinangika befu veka.

18. Buidi tulenda monisina ti tumvananga luvalu nkhayilu yi kukoluka?

18 Befu kulandakana malongi ma Kibibila matedi thangu yi kukolukila ayi buidi bu kukolukila, tunkuiza monisa ti tumvananga luvalu nkhayilu yi kukoluka. Ntinu Salomo wusonika: ‘Dedi zi maçã (bapome) zi wola mu zindonga zi palata, buawu mvandi buididi diambu ditubulu mu thangu yifuana.’(Zingana 25:11) Befu kukuwa bankaka ayi kuyindula ava kukoluka, mambu tuntuba mala ba buka makundi amomo —ma luvalu ayi mamboti. Mu phila ayoyi, kheti tunkolukanga beni voti ndamba, mambu tunkuiza yoluka mala kindisanga bankaka ayi mala kuangidika Yave. (Zingana 23:15; Efeso 4:29) Ayoyi yawu phila yilutidi tulenda tondila Yave mu nkhayilu yi kukoluka!

NKUNGA 82 Bika Muind’aku Wukienzuka

^ Lut. 5 Mu Kibibila muidi minsua miwombo milenda kutusadisa kuzaba thangu yi kukoluka ayi yi kuvuena sui. Befu kuzaba kusadila minsua beni, mambu tunkoluka mala kuangidika Yave.

^ Lut. 62 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Khomba yinkieto wunsadisa khomba yinkaka kubaka makani mamboti.

^ Lut. 64 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Nkulutu wu kimvuka wunsadisa ditoko dimueka kuba mutu wudiodila.

^ Lut. 66 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Abingaili wuyoluka na Davidi mu thangu yifuana, ayi mawu matuadisa beni ndandu.

^ Lut. 68 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Zikhomba azizi badi bakuela, bammanga kuzabikisa buidi kisalu kitu kimvagiminanga ku tsi bakandimina kiawu.

^ Lut. 70 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Nkulutu wu kimvuka wumvanga mangolo muingi nkazi’andi kabika kuwa mambu bankaka bakhambulu nsua wu kukuwa.