1. Mambu mbi Kibibila kibikula mu matedi luzolo lu batu bawombo bubu?

KIBIBILA kibikula ti mu bilumbu bitsuka, batu bawombo belasa ba ko luzolo luwombo kuidi basi dikanda diawu. (2 Tim. 3:1, 3) Mbikudulu ayoyo yidi mu kusalama bubu. Dedi, tummonanga makanda mawombo bubu, kutuluka kibila tata ayi ngudi bavambana ayi bakangasana nkanzi. Vayi bana bawu banluta tovukilanga mu mawu. Kheti dikanda dinzingilanga va nzo yimueka, ba kumanga ba keba keba, balenda ba buka bawu banzinganga na mutu bakhambu zaba. Dedi, dibakala dimueka wuzabakana mu kuvana malongi kuidi makanda, wutuba: “Tata, ngudi ayi bana basi ko thangu muingi kukoluka, kibila bamviokisanga thangu’awu mu zicomputador, kuta bisavu mu telefone voti kuvanga mambu mankaka ma bavuvisanga.” Nandi wubue tuba: “Kheti dikanda adiodio bankalanga va nzo yimueka, vayi bawu basa yizabasana ko buboti.”

2-3. (a) Dedi bummonisina Loma 12:10, kuidi banani tufueti monisina luzolo lu kikhomba? (b) Mbi tunkuiza longuka mu dilongi adidi?

² Tuisintomba ko kuba dedi mueka na batu banzinganga mu nza yi Satana bakhambulu luzolo. (Loma 12:2) Vayi tufueti longuka kukuna luzolo kuidi basi dikanda ditu ayi mvandi kuidi zikhomba zitu zi kiphevi mu kimvuka. (Tanga Loma 12:10.) Mbi biobio luzolo lu kikhomba? Luidi luzolo lummonisanga kikundi kikiedika kidi mu basi dikanda banzinganga va kimueka. Ntindu luzolo alolo, luawu mvandi tufueti kuna kuidi dikanda ditu di kiphevi. Bo tummonisa luzolo lu kikhomba, befu tunsadisanga baboso kusadila Yave va kimueka ayi mu mayangi.—Mika 2:12.

³ Muingi kutu sadisa kukuna ayi kutatamana kumonisa luzolo lu kikhomba, tuemmona mbi tulenda longuka mu bifuani bidi mu Kibibila.

4. Mambu mbi Yakobi 5:11, yitu kamba matedi luzolo lu Yave?

⁴ Kibibila kimmonisa zikhadulu zimboti Yave kadi. Dedi, kiawu kintuba ti “Nzambi luzolo.” (1 Yoa 4:8) Bo tunlonguka mambu ma phila ayoyo matedi Yave, befu tuntombanga kuba nkundi’andi. Vayi Kibibila mvandi kintuba ti Yave “nkua mamboti.” (Tanga Yakobi 5:11.) Ayoyo yidi mbonosono ti Yave wutu zolanga!

5. Buidi Yave kammonisinanga kiadi, ayi buidi tulenda landikinina kifuani kiandi?

⁵ Yakobi 5:11 yimmonisa kithuadi kidi mu luzolo lu Yave ayi khadulu’andi yinkaka yi tuvanganga befu kumfikama—kiadi. (Eso. 34:6) Phila yimueka Yave katu monisinanga kiadi, yidi mu kulemvukilanga zinzimbala tumvanganga. (Minku. 51:1) Mu Kibibila kiadi kisinsundula ko to kulemvukila. Vayi yawu yidi khadulu yinkuizilanga mu ntima, bo mutu kammona ti luzingu lu wadi yandi luidi va kingela ayi kuvanga mosokua mambu muingi kunsadisa. Yave wutuba ti phuila yidi yandi muingi kutu sadisa, yilutidi kena mabanza ngudi kambanga mu muan’andi. (Yesa. 49:15) Bo tuidi mu kutovuka, kiadi ki Yave ki kumvanganga katu sadisa. (Minku. 37:39; 1 Koli. 10:13) Befu mvitu tulenda landakana kifuani ki kiadi ki Yave mu kulemvukilanga zikhomba zitu ayi kubika kuba lundila nganzi mu thangu ba tuvangila mambu ma tunyongisa. (Efe. 4:32) Vayi phila yilutidi tulenda monisina kiadi kuidi zikhomba zitu zi kiphevi, yidi kuba buela mioko mu thangu bamviokila mu mambu maphasi. Befu kuvanga mongolo ma kumonisanga luzolo ayi kiadi mu zikhomba zitu, befu tuala landakana kifuani ki Yave nkua luzolo.—Efe. 5:1.

6. Buidi Yonatani ayi Davidi bayimonisina luzolo?

⁶ Kibibila kintubila matedi binongo bi batu ba masumu baba kuyizolasananga ayi baba kikundi kifikama. Dedi, Kibibila kintuba: ‘Yonatani na Davidi bayiza ba kikundi kifikama, ayi Yonatani wutona kunzola dedi bo  kakizodilanga naveka.’ (1 Samu. 18:1) Yave wusola Davidi muingi kavinginina Sauli mu luyalu. Ayi Sauli wuyiza ba kiphala mu Davidi, diawu kaba tomba kumvondila. Vayi Yonatani muana Sauli, kasa buela ko tat’andi mioko mu kutomba kuvonda Davidi. Angi nandi wukanikisa kuidi Davidi ti, wala tatamana kuba nkundi’andi ayi kumbuela mioko.—1 Samu. 20:42.

7. Khanu mbi bibina tula nkaku muingi Yonatani ayi Davidi baba kikundi kifikama?

⁷ Vaba mambu mawombo mabina tula nkaku muingi Yonatani ayi Davidi bayimonasana luzolo ayi kuba bakundi bafikama. Dedi, Yonatani ayi Davidi baba disuasana di 30 di mimvu. Yonatani khanu wuyindula ti kasa fuana ko kuba nkundi wu Davidi kibila Davidi wuba beni ditoko ayi kasa ba ko beni nzayilu. Vayi Yonatani kabasa yindudilanga ko phila ayoyi kibila waba kinzikanga beni Davidi.

8. Kibila mbi ngie wumuena ti Yonatani wuba nkundi wumboti kuidi Davidi?

⁸ Yonatani khanu wumona Davidi nsoki. Kibila bo kaba muana wu ntinu Sauli khanu nandi wuyiza vinginina tat’andi va luyalu. (1 Samu. 20:31) Vayi Yonatani waba kukikululanga ayi wuba lukuikumunu mu Yave. Diawu kabuedila mioko makani ma Yave ma kusola Davidi muingi kaba ntinu va mvingi tat’andi. Mvandi wumonisa lukuikumunu kuidi Davidi kheti mawu mafuemisa tat’andi Sauli.—1 Samu. 20:32-34.

9. Yonatani waba vangilanga Davidi kiphala? Sudikisa.

⁹ Yonatani kabasa vangilanga ko Davidi kiphala, kibila nandi waba kunzolanga. Yonatani wuba kibakala kibila wununga mimvita miwombo ayi waba sadilanga buboti madionga. Nandi ayi tat’andi Sauli baba bazabakana banga ‘batu balutidi nsualu kena bibala’ ayi ‘balutidi mangolo kena zikhosi.’ (2 Samu. 1:22, 23) Yonatani khanu waba kukinangikanga beni mu kibila ki mambu kanunga kuvanga. Vayi nandi kasa vanga ko mawu. Ayi kasa vangilanga ko Davidi kiphala mu kibila ki mambu kaba vanganga. Yonatani waba kuitukanga beni kibakala ayi lufiatu Davidi kaba mu Yave. Diawu bo Davidi kavonda Ngoliati, Yonatani wutona kunzola dedi bo kaba kuyizodilanga naveka. Buidi tulenda monisina ti tunzolanga zikhomba zitu dedi bo Yonatani kaba zodilanga Davidi?

10. Mbi binsundula ‘kuzola mu ntima woso’?

¹⁰ Kibibila kitu kamba ti ‘tufueti kuyizolasananga mu ntima woso.’ (1 Pete. 1:22) Yave widi kifuani kimboti kuidi befu. Luzolo luandi luidi lukuikama. Diawu, befu kutatamana bakuikama kuidi nandi, vasi ko mutu wulenda tutatula mu luzolo luandi. (Loma 8:38, 39) Kikuma ki Kingeleko basekudila—kuzola mu ntima woso, kinsundula ti mutu kafueti vanga mangolo mawombo muingi kumonisa luzolo. Khumbu zinkaka, vantombuluanga mangolo mawombo muingi kumonisa luzolo kuidi zikhomba mu kimvuka. Bo bankaka ba tuvangila diambu di tunyongisa ntima, tufueti vibidila “mu luzolo, [kunuana] ngolo [muingi kukieba] kithuadi ki phevi yinlongo, mu nzila yi ndembama.” (Efe. 4:1-3) Bo tumvanga mangolo muingi kutuadisa ndembama na zikhomba zitu mu kimvuka, tusinkuiza tsikika ko mayindu mitu mu zinzimbala ziawu. Vayi tunkuiza batadila mu phila Yave kaba tadilanga.—1 Samu. 16:7; Minku. 130:3.

11. Kibila mbi khumbu zinkaka dilenda bela diambu diphasi kumonisa luzolo kuidi zikhomba zitu?

¹¹ Khumbu zinkaka, dibanga ko diambu diluelu kumonisa luzolo kuidi zikhomba zitu mu kimvuka. Kibila bawu, balenda kutu vangila  diambu dilenda kutu lueka ntima. Ayi mawu mamonikina baklisto bankaka mu sekulu yitheti. Dedi Evodi ayi Sintike, ḿba bawu basa bakasana ko mambu bo basala va kimueka “mu diambu di tembikisa nsamu wumboti.” Vayi khumbu yimueka, bawu babakasana mua mambu ayi baba mona phasi muingi kudedikisa mambu beni. Diawu mvuala Polo kaba kambila ‘yi mulomba muba mayindu mamueka.’— Fili. 4:2, 3.

12. Mbi tufueti vanga muingi kumonisa luzolo kuidi zikhomba zitu?

¹² Buidi tulenda monisina luzolo kuidi zikhomba zitu mu kimvuka bubu? Bo tunzaba buboti zikhomba zitu, buawu tunkuiza bavisila ayi kuba monisina luzolo. Tulenda ba bukundi na zikhomba zitu kheti badi bakulutu voti bakhidi matoko. Ove kikhulu kitu disuasana kidi na ki zikhomba beni. Mimvu ayi kikhulu ki zikhomba zitu—kilendi tutula ko nkaku muingi kuba bakundi bawu. Tebuka moyo ti Yonatani ayi Davidi baba disuasana di 30 di mimvu. Vayi kheti bobo, bawu bakuna kikundi kifikama. Vadi khomba mu kimvuka kiaku khidi ditoko voti weka nkulutu wo ngie wuntomba kuvanga kikundi? Ngie kuvanga mawu, wunkuiza monisa ti widi ‘luzolo mu zikhomba zitu zioso.’—1 Pete. 2:17.

13. Kuba luzolo mu zikhomba zitu, kunsundula ti tufueti ba kikundi kifikama kuidi baboso mu kimvuka? Sudikisa

¹³ Kuba luzolo mu zikhomba zitu, kunsundula ti tufueti ba kikundi kifikama kuidi baboso mu kimvuka? Ndamba, masi ko mawu. Disi ko diambu dimbi, kuluta fikama zikhomba zinkaka mu kimvuka. Kibila balenda ba mayindu mamueka na befu mu phila yi kuvangila biuma voti kuba makani mamueka. Yesu wutedila bapostolo bandi boso “bakundi” vayi wuluta ba kikundi kifikama na Yoane. (Yoa. 13:23; 15:15; 20:2) Vayi Yesu kasa ba ko luvasanu kibila nandi waba kiebanga baboso mu phila yimueka. Bo Yoane ayi khomb’andi Yakobi badinda Yesu muingi baba mu bibuangu bilutidi nkinza mu Kintinu ki Nzambi, Yesu wuba kamba: ‘Minu yisi ko nsua wu kusola nani wala kala ku lubakala luama voti ku  lukietu luama.’ (Malako 10:35-40) Dedi Yesu, tubika ba luvasanu mu kuyindula ti bakundi bitu balutidi kena bankaka. (Yako. 2:3, 4) Kibila befu kuvanga mawu—tusinkuiza sadisa ko muingi kimvuka ki Yave kiba mu ndembama.—Yuda 17-19.

14. Buidi Filipi 2:3, lutu sadisila kubika yindula ti befu tulutidi na bankaka?

¹⁴ Befu kumonisa luzolo kuidi zikhomba zitu mu kimvuka, tusinkuiza yindulanga ko ti befu tulutidi kena bawu. Tebuka moyo ti Yonatani kasa ba ko kiphala kuidi Davidi. Ayi kasa tomba ko kuba ntinu va mvingi’andi. Befu boso tulenda landakana kifuani ki Yonatani, mu kubika ba kiphala kuidi zikhomba zitu mu biyeku badi voti mu biuma balutidi kuzaba kuvanga kena befu. ‘Vayi mu kukikulula, luyindula ti bankaka ba mulutidi.’ (Tanga Fili. 2:3.) Tebuka moyo ti kadika mutu mu befu, kalenda vanga diosokua diambu muingi kubuela mioko kimvuka. Befu ku kikulula, tuala mona zikhadulu zimboti zikhomba zitu badi ayi tuala baka ndandu mu kifuani kiawu kimboti.—1 Koli. 12:21-25.

15. Mbi belonguka mu kifuani ki Tanya ayi bana bandi?

¹⁵ Bo tumviokila mu ziphasi, mu luzolo Yave wutu bombanga ayi wunsadilanga zikhomba muingi kutu vana lusalusu mu thangu yifuana. Dedi, tala mambu mamonikina dikanda dimueka di Zimbangi zi Yave bo bafumina mu lukutukunu lu zitsi luvangama mu mvu 2019 luba ntu diambu “Luzolo Lusukanga ko!” Tanya widi bana batutu wutuba: “Bo tuaba vutuka ku hoteli, dikalu dimueka dibunda dikalu dio tuba. Ni mutu kasa vangana ko phasi vayi tuaba titubuka mu boma. Bo tuba mu kitrada, tumona ku khonzu yinkaka dibakala dimueka  diaba tutela muingi tuemaka mu dikalu diandi. Dibakala beni, mvandi wuba khomba wufumina mu lukutukunu lo befu tuba. Vayi nandi kasa ba ko naveka, wuba na zikhomba zinkaka ayi va khati’awu vaba mvandi zikhomba zitanu bankalanga ku Suécia. Zikhomba zi bakieto bambumbakana ayi babumbakana muan’ami wu nkieto. Mawu ma tukindisa beni. Minu yiba kamba ti befu tuidi buboti vayi kheti bobo, bawu basa tubika ko. Bawu bakala yitu nati mimfelimi miyiza muingi baba lufiatu ti befu tuidi buboti. Mu mambu moso amomo, Yave wutu monisa luzolo. Ayi mawu ma tukindisa kubuela monisa luzolo kuidi zikhomba zitu ayi kuvutula matondo mu mamoso Yave ka tuvangilanga.” Ngie wuntebuka moyo thangu waba tomba lusalusu ayi zikhomba ba kumonisa luzolo?

16. Bibila mbi tuidi muingi kumonisananga luzolo befu na befu?

¹⁶ Yindula mambu mamboti mammonikanga bo tummonisa luzolo kuidi kadika mutu mu kimvuka. Befu tuba bombanga mu mambu badi mu kuviokila, tunkindisanga kithuadi kidi mu dikabu di Nzambi ayi tummonisanga ti tuidi minlandikini mikiedika mi Yesu. Ayi mawu mamvanganga bawombo kukota mu kimvuka ki Yave. Vayi bulutidi befu tunkembisanga ‘Tata yi kiadi kiwombo ayi Nzambi yi mbombolo yoso’ Yave. (2 Koli. 1:3) Diawu befu boso, tutatamananu kukuna luzolo ayi kumonisa luawu kuidi bankaka!