1-2. Ziphasi mbi bisadi bikuikama bi Yave bamviokilanga?

 MAMBU mammonikinanga mu kinzimbukulu malenda balula luzingu luitu. Dedi, yaya Luis a bambakula kimbevu kingolo ki Câncer. Dotolu wunkamba ti nandi wuba to mua zingonda zi luzingu. Yaya Monika ayi nnuni’andi bakivana mu kisalu ki Yave. Vayi kilumbu kimueka, yaya Monika wuzaba ti nnuni’andi wuba nkulutu wu kimvuka waba vanganga mambu makhambu fuana mu mimvu miwombu. Yaya Olivia, khomba mueka yinkietu wukhambu kuela, vatombulu nandi kubika nzua’andi mu kibila ki ndikununu yintoto yaba fikama va kizunga kiawu. Bo kavutuka, wuyiza bata nzo’andi yituluka. Mu mua thangu luzingu lu khomba ayoyo lubaluka mu kinzimbukulu. Ngie wulenda kuyidedikisa mu mambu baviokila? Ngie mana viokila mu mambu mabalula luzingu luaku mu kinzimbukulu?

² Mu kuba bisadi bikuikama bi Yave, befu tunviokilanga mu ziphasi ayi bimbevu bimmonikinanga kuidi batu boso. Befu mvitu tulenda kindama mu zithotolo, mu zikhuamusu, zinkuizilanga kuidi batu banlendanga dikabu di Nzambi. Kheti Yave katulanga ko nkaku muingi tubika viokila mu mawu, nandi wukanikisa kutusadisa. (Yesa. 41:10) Mu lusalusu luandi, tulenda tatamana kuba mayangi, kubaka makani mamboti ayi kutatamana kuba bakuikama mu nandi kheti mu mambu  maphasi tumviokila. Mu dilongi adidi, tunkuiza fiongunina ziphila zinna Yave ka tusadisilanga kukindama bo tumviokila mu ziphasi. Mvandi tunkuiza mona mbi tufueti vanga muingi tubaka ndandu mu lusalusu ka tuvananga.

YAVE WALA KUKIEBA

3. Bo tumviokila mu mambu maphasi mbi tummonanga phasi kuvanga?

³ Ziphasi. Bo tumviokila mu mambu maphasi, dimbanga diambu diphasi muingi kuyindula mu phila yimboti ayi kubaka makani. Kibila mbi? Kibila mayindu ayi ntim’itu bilenda tuvanga kukuazuka. Ayi tulenda yimuena buka ti befu tumphatama va diyanga ayi tuisinzaba ko ku kukuenda. Mona buidi zikhomba wadi zi bakietu tuma tubila kumbusa bamuena. Yaya Olivia wutuba: “Bo ndikununu yintoto yitulula nzo’ama, yikimuena buka ti yiba wuzimbala ayi buka ti yidi kizitu kiwombu ki kunata.” Yaya Monika wutuba mambu matedi kitsuza nnuni’andi kaba vanganga: “Mambu amomo, maphanga beni phasi mu ntima. Yabasa bue zabanga ko kuvanga buboti mambu yaba vanganga kadika kilumbu. Mambu yabasa yindulanga ko ti malenda kumbonikina, mambonikina.” Buidi Yave kankanikisina ku tusadisila bo tumviokila mu ziphasi?

4. Dedi bummonisina Filipi 4:​6, 7, mbi Yave ka tukanikisa?

⁴ Mbi Yave kamvanganga. Nandi wutuvana mambu Kibibila kintuba matedi ‘ndembama yi Nzambi.’ (Tanga Filipi 4:​6, 7.) Ndembama ayoyo yinsundula, luvovomu lu tuvanganga kuba kinkundi kifikama na Yave. Ndembama ayoyo “yilutidi diela dioso” ayi yilutidi kena phila tulenda yindudila. Ngie mana ba wuvumbama bo wumana kuvanga nsambu kuidi Yave? Luvovomu alolo, yawu ‘ndembama yi Nzambi.’

5. Buidi nduenga yi Nzambi yinkiebilanga mayindu mitu ayi ntim’itu?

⁵ Lutangu alolo luntuba ti ndembama yi Nzambi “yala kieba mintima minu ayi mayindu minu.” Kikuma “kukieba” baba kisadilanga muingi kutubila masodi, baba kiebanga divula ayi baba tulanga muingi masodi Mabika kutaka. Batu baba Kalanga ku divula diba minkengididi, baba lalanga mu ndembama, kibila bazaba ti masodi madi mukukengidila mielu. Bobuawu mvandi, bo ndembama yi Nzambi yinkieba mayindu mitu ayi mintima mitu, tumbanga bavumbama. (Minku. 4:8) Dedi Ana, kheti mambu tumviokila masi fika baluka ko tulenda ba mu ndembama. (1 Samu. 1:​16-18) Ayi bo tuidi bavumbama, dimbanga diambu diluelu kuyindula buboti ayi kubaka makani manduenga.

6. Mbi tulenda vanga muingi tubaka ndandu yi ndembama yi Nzambi? (Tala mvandi foto.)

 ⁶ Mbi tufueti vanga. Bo ngie widi wuvulakana mu kibila ki mambu widi mu kuviokila, dinda “lukiebu”. Buidi? Sambila nate wunkuiza baka ndembama yi Nzambi. (Luka 11:9; 1 Tesa. 5:17) Yaya Luis, tube tubila kumbusa, wusudikisa buidi nandi ayi nkazi’andi Ana, banungina kukindama mu mua zingonda zi luzingu zi Luis. Nandi wutuba: “Mu thangu ayoyo yi ziphasi, dimbanga diambu diphasi kubaka makani matedi mbukulu ayi mambu mankaka. Vayi nsambu wulenda tusadisa kubaka ndembama mu thangu tumviokila mu ziphasi.” Yaya Luis ayi nkazi’andi, batuba ti basambila khumbu ziwombo muingi kudinda kuidi Yave kaba vana ndembama, ntima wukubama ayi nduenga muingi kubaka makani mamboti. Ayi bawu bamona lusalusu luandi. Bo ngie widi mukuviokila mu mambu maphasi, tatamana kuvanga nsambu ayi mona lusadusu lu Yave bo kankieba ntima ayi mayindu maku.—Loma 12:12.

YAVE WALA KUVANA NSIKA

7. Buidi tulenda bela bo tumviokila mu ziphasi?

⁷ Ziphasi. Bo tumviokila mu ziphasi, mambu tumvanga ayi mayindu mitu malenda ba disuasana kena bo tumbelanga. Tulenda ba buka befu bamvevumuna. Yaya Ana tube tubila, wutuba ti wuviokila mu mambu maphasi bo nnuni’andi Luis kafua. Nandi wutuba: “Bo mabanza ma kiunda makukhuizila, minu yaba tona kuyimona kiadi. mvandi yaba banga mu nganzi mu kibila akiokio.” Mvandi, nandi waba kuyimuenanga ti widi naveka ayi kuba mu mfiti, kibila vaba tombulu kubaka makani mu mambu nnuniandi kaba vanganga. Thangu zinkaka, nandi waba muenanga buka ti widi mu kivuka ku ḿbu. Buidi Yave katusadisilanga bo tuidi mu kiunda?

8. Dedi bummonisina Yesaya 33:​6, mbi Yave ka tukanikisa?

⁸ Mbi Yave kamvanganga. Nandi wutukindisa ti wala tutsikimisa. (Tanga Yesaya 33:6.) Mu thangu dikumbi dindengana kivuka, diawu dilenda tona ku kuenda ku khonzo yinkaka. Muingi ku disikimisa, vantombuluanga kutibula bisengu binsikimisanga dikumbi mu kadika khonzo. Bisengu beni binluta sadisanga dikumbi beni bo dindiata. Bobuawu mvandi, Yave wala tukindisa bo tuntatamana kunsadila mu lukuikumunu kheti mu ziphasi tumviokilanga.

9. Buidi bisadulu bitu bi kutombila bilenda kusadisila kutatamana wusikama? (Tala mvandi foto.)

⁹ Mbi tufueti vanga. Bo tumviokila mu thangu ziphasi, tufueti tatamana kuba thuadusulu yimboti yi kiphevi. Bukiedika, ḿba  wulendi kubue vangila ko mambu mu phila waba vangilanga. Vayi tebuka moyo ti Yave wu kuvisanga. (Dedikisa na Luka 21:​1-4.) Bo wumvanga ndongukulu’aku yi Kibibila, botula thangu muingi wuyindula. Kibila mbi? Kibila Yave, mu nzila kimvuka kiandi, wu tuvananga bidia bi kiphevi bilenda kutusadisa tuba bakindama. Ayi muingi wubakula biuma wuntomba, ngie wulenda sadila bisadulu bitu bidi mu mbembu’aku, dedi aplicativo JW Library^®, Indice de Publicações da Torre de Vigia ayi Buku yi Zimbangi zi Yave yi Kutombila Bilongulu. Yaya Monika, tube tubila, wutuba ti wusadila bisadulu bitu bi kutombila, muingi kubaka mbombolo mu mambu maphasi kaba viokila. Dedi nandi wutomba kikuma “nganzi” ayi mu zithangu zinkaka nandi wutomba kikuma “traição” voti “lukuikumunu.” Nandi waba tanganga, nati kammona ti weka buboti. Nandi wutuba: “Bo yintona kufiongunina, yinluta banga phuila ayi bo yaba tatamananga kutanga, yimona buka ti Yave waba kumbumba. Yivisa ti Yave waba visanga mayindu mami ayi waba kutsadisanga.” Ayi lusalusu alolo lu Yave, mvandi lulenda kusadisa muingi wutatamana wusikama nati mambu mala dekuka.—Minku. 119:​143, 144.

YAVE WALA KUSADISA

10. Buidi tummuenanga bo tumviokila mu ziphasi?

¹⁰ Ziphasi. Boti diambu diphasi dima tumonikina, tulenda ba bavonga. Ayi kuba buka mutu wuntanga bisavu bi kunduma vayi wummona kienzu mu kinama ayi wutsuduka bo kandiata. Tulenda mona phasi kubue vanga mambu tuaba vanganga voti tulenda dekula phuil’itu yi kuvanga mambu tuaba zolanga kuvanga. Dedi mbikudi Elia, tulenda mona phasi kukotuka ayi tulenda tomba to kulala. (1 Minti. 19:​5-7) Mbi Yave kakanikisa bo tuidi bavonga?

11. Phila mbi yinkaka Yave ka tusadisilanga? (Minkunga 94:18)

¹¹ Mbi Yave kamvanganga. Nandi wukanikisa ti wala tusadisa. (Tanga Minkunga 94:18.) Dedi bo mutu wuntanga bola kambelanga bo kammona phasi mu mua kinama ki nyitu, nandi wuntombanga lusalusu lu batu bankaka, muingi kudiata. Bobuawu mvandi tuntombanga lusalusu lu Yave muingi tutatamana kuvanga kisalu kiandi. Mu thangu ayoyo Yave wutukanikisa: ‘Kibila minu Yave Nzambi’aku, yinsimba koko kuaku ku lubakala, Minu yikukamba, ‘Bika kuba boma. Minu yinkuiza kusadisa.’’ (Yesa. 41:13) Ntinu Davidi wumona lusalusu alolo. Bo kaviokila  mu mambu maphasi ayi zimbeni ziandi baba kunlandakana, nandi wutuba: ‘Koko kuaku kulubakala kutsadisa.’ (Minku. 18:35) Buidi Yave katuvaninanga lusalusu beni?

12. Ziphila mbi Yave kansadilanga muingi kutusadisa bo tuidi bavonga?

¹² Yave khumbu ziwombo wutusadisanga mu kusadila batu bankaka muingi batusadisa. Dedi, khumbu yimueka bo Davidi kaba mu kiunda, nkundi’andi Yonatani wuyenda kuentala muingi kumvana lusalusu ayi kunkindisa. (1 Samu. 23:​16, 17) Bobuawu mvandi, Yave wusadila Elisa muingi kuvana lusadusu Elia. (1 Minti. 19:​16, 21; 2 Minti. 2:2) Bubu Yave wunsadilanga basi dikanda, bakundi ove bakulutu ba kimvuka muingi batusadisa. Vayi bo tumviokila mu mambu maphasi tulenda ba phuila yi kutatuka bankaka ayi kutomba to kuba va befu veka. Disi ko diambu dimbi kuyindudila abobo. Buabu mbi tufueti vanga muingi kutambula lusadusu lu Yave?

13. Mbi tufueti vanga muingi tubaka ndandu yi lusadusu lu Yave? (Tala mvandi foto.)

¹³ Mbi tufueti vanga. Vanga mangolo ngie kuba phuila yi kutatuka bankaka. Bo tuntatuka bankaka phil’itu yi kuyindudila yilenda ba yikhufi ayi tulenda tona to kuyindula mu befu veka ayi mambu tuidi mu kuviokila. Mayindu amomo malenda kutunata kubaka makani mambi. (Zinga. 18:1) Bukiedika, befu boso tuntombanga kuba va befu veka, bulutidi bo tuidi mu kuviokila mu mambu maphasi. Vayi befu kuluta tatuka bankaka mu thangu yiwombu, tuisinkuiza visa ko ziphila Yave katusadisilanga. Boso kua bubela mambu widi mu kuviokila, vitika lusalusu lu basi dikanda, bakundi ayi lu bakulutu ba kimvuka. Ayi tadila ziawu banga ziphila Yave kansadila muingi kukusadisa.—Zinga. 17:17; Yesa. 32:​1, 2.

YAVE WALA KUKINDISA

14. Mambu mbi maphasi malenda kutumonikina?

¹⁴ Ziphasi. Valenda ba thangu tulenda viokila mu mambu maphasi. Kibibila kintubila bisadi bikuikama bi Nzambi baviokila mu thangu ziphasi, mu kibila ki zimbeni ziawu ayi mu zikhuamusu zinkaka. (Minku. 18:4; 55:​1, 5) Bobuawu mvandi, tulenda viokila mu zikhuamusu ku kikola, ku kisalu voti kuidi mintinu. Mvandi tulenda viokila mu mambu malenda tula luzingu luitu vakingela mu kibila ki kimbevu. Mu thangu ayoyo yi ziphasi, tulenda ba balebakana buka kimuamuana. Buidi Yave katusadisilanga mu thangu ayoyo?

15. Khindusulu mbi Minkunga 94:19 yi tuvana?

 ¹⁵ Mbi Yave kamvanganga. Nandi wutusadisanga ayi wutuvumbikanga. (Tanga Minkunga 94:19.) Lutangu alolo lutuvanga kuyindula kimuamuana widi mu boma ayi kasinnunga ko kulala mu kibila ki kivuka. Tulenda yindula bo tat’andi kamvitila ayi wu kumbomba nati kambaka tolo. Kheti kivuka kikhidi tatamana, bo tat’andi kantatamana kumbomba, mawu mankuiza vanga nandi kuba mu nsika. Bo tumviokila mu mambu maphasi, ḿba tuntombanga lusalusu lu Tat’itu yi diyilu, muingi katukindisa nati mabanza mitu mamvumbama. Buidi tulenda tambudila khindusulu yi Yave?

16. Mbi tufueti vanga muingi tubaka ndandu mu mbombolo Yave ka tuvananga? (Tala mvandi foto.)

¹⁶ Mbi tufueti vanga. Botulanga thangu muingi kusambila kuidi Yave ayi kutanganga Diambu diandi. (Minku. 77:​1, 12-14) Diawu, bo wumviokila mu mambu maphasi, ḿba mayindu maku malenda ba kuyoluka na Tat’aku yi diyilu. Nzabikisa mabanza maku ayi mambu makukuazula. Tanga Diambu diandi Kibibila ayi nandi wala kubomba. (Minku. 119:28) Ngie wulenda bakula matangu ma Kibibila malenda kubomba bo widi mu boma. Dedi ngie wulenda baka khindusulu mu mambu madi mu buku yi Yobi, Minkunga, Zingana ayi mu mambu Yesu katuba mu Matai kapu 6. Bo wunsambila kuidi Yave ayi wuntanga Diambu diandi ngie wala baka khindusulu.

17. Lufiatu mbi tulenda ba?

¹⁷ Tulenda ba lufiatu ti Yave wala ba va khonzu’itu bo tumviokila mu mambu maphasi. Nandi kalasa tukuekula ko. (Minku. 23:4; 94:14) Yave wukanikisa kutukieba, kutusikimisa, kutusadisa ayi kutubomba. Mona mambu Yave katuba mu Yesaya 26:3: ‘Ngie wala kieba bakufiatilanga; ngie wala tatamana kuba vana ndembama, kibila mu ngie bantulanga lufiatu luawu.’ Diawu fiatila mu Yave ayi ziphila kansadilanga muingi kutusadisa. Ngie kuvanga mawu, wala baka mangolo kheti bo wumviokila mu ziphasi.