Yibutuka mu mvu 1934, matata mami baba basi Suíça bayenda kue zingila ku Ontário tsi yi Canadá. Mu mvu 1939, mam’ami waba tanga Kibanga ki Nsungi ayi wutona kulandakana zikhutukunu zi Zimbangi zi Yave. Nandi wutunata minu ayi zikhomba ziami zi sambanu. Vasa vioka ko beni thangu nandi wuyiza ba Mbangi yi Yave.

Tat’ami kasa kuangalala ko mu makani amomo, vayi mam’ami waba zolanga kiedika ayi wubaka makani ma kutatamana mu kiawu. Nandi wuvangila mawu mu mvu 1940 mu thangu ba kandimina kisalu ki Zimbangi zi Yave ku Canadá. Nandi wutatamana kumonisa mamboti ayi lukinzu kuidi tat’ami kheti mu mambu mambi kaba kumvangilanga. Kifuani kiandi kimboti, ki tusadisa minu ayi zikhomba ziami kuvitika kiedika. Mayangi beni kuzaba ti buviokila thangu, tat’ami wubalula mavanga mandi ayi wutona kukieba dikanda mu luzolo.

Mu mvu 1950, yilandakana lukutukunu lu divula ku Nova Iorque. Yiba beni phuila yi kubuela kukivana mu kisalu ki Yave, bo yizaba zikhomba ziwombu ayi kukuwa bifuani biawu bimboti bi kikola ki Ngiliadi! Yiba wukubama muingi kukota mu kisalu ki thangu ka thangu. Bo yivutuka ku nzo, yibaka makani ma kuwesa nkanda muingi yiba ntuami ntuala. Filiali yi Canadá yifila nkanda waba tuba ti yifueti botama theti. Ayi yivanga mawu mu kilumgu ki 1 ki Ngonda Yikumi, mu mvu 1950. Bo vavioka ngonda yimueka, yiyiza ba ntuami ntuala ayi yitambula kiyeku kiami kitheti ku Kapuskasing. Divula adiodio, diba beni kinanu na ko yaba kalanga.

Mu mvu 1951, filiali yitumisa zikhomba baba tubanga kifalisi muingi babuela mioku ku província yi Quebeque. Kuawu kuba tsatu yiwombu yi minsamuni. Ayi minu yiyonzuka mu kukolukanga  ki Falisi ayi Kingelesu. Yivitika thumusumunu ayi yiwesa nkanda muingi kukuenda ku Rouyn. Dedi bo yiba tubila va thonono, yisa zaba ko ni mutu. Kiuma to yizaba kiba kibuangu batsudikila. Vayi mambu maba kuenda buboti. Minu ayi Marcel tuyiza ba bukundi bumboti ayi tusala va kimueka mu mayangi ku Quebeque mu mimvu minna mu kisalu ki ntuami ntuala wufilu.

Bo yaba Kalanga ku Quebeque yiyenda ku sul Lansing ku Nova Iorque muingi yitambula nkanda bathumisina muingi kukota kikola ki Ngiliadi mu turma 26. Mu kilumbu 12 Ngonda Yimmuadi mvu 1956 yitambula kiyeku ki kukuenda ku Gana, b ku África. Vayi ava kukuenda, yivutuka ku Canadá “mu mua zisabala” muingi kukubika minkanda.

Yiviokisa sambuadi di zingonda ku Toronto bo yaba temina minkanda. Mu thangu ayoyo, yiba ku nzo yaya Cripps ko yizabila muanawu wunkietu Sheila. Befu tuzabasana ayi bo tutona bu masi, minkanda miami muingi yi viaja mivitila. Minu ayi Sheila tusambila ayi tubaka makani muingi yenda mu kiyeku kiami. Vayi tutatamana kusolula mu minkanda muingi kukubama mu dikuela ditu. Disa ba ko diambu diluelu vayi tubaka makani mamboti.

Bo vavioka ngonda yimueka yivanga viagi mu Comboio, mu dikumbi ayi mu avião bosi yivitila ku Gana. Kuawu yitambudila kiyeku muingi kuba mvuala wu filiali. Mawu maba sundula kuvema mu Gana yoso ayi mu zitsi zibelama dedi Costa do Marfim (bubu bantedilanga Côte d’Ivoire) ayi Togolândia (bubu bantedilanga Togo). Zikhumbu ziwombu yaba kuendanga minu veka mu dikalu di filiali. Mu mayangi yisadila luaku alolo muingi kue tala zikhomba!

Mu kadika tsuka sabala, yaba tambulanga biyeku mu zikhutukunu zi mavula. Tusa ba ko bibuangu bi zikhutukunu zinneni. Diawu zikhomba baba tunganga mianzu mu kibila ki minya.  Mvandi tuabasa fika vondanga ko bibulu kibila tusa ba ko zi arca ayi tuaba bivondilanga to mu kiokiawu kilumbu muingi kukubika bidia batu bankuiza dia.

Vamonika mua mambu ma tusevisa mu lukutukunu alolo. Bo yaya Herb Jennings, c wuba misionario kaba vanga dilongi, ngombi mueka yiba ku kikuku yitina ayi yiyenda va kibuangu kiaba vangimina lukutukunu. Yaya Herb waba vanga dilongi wuvuena sui ayi ngombi beni yisa zaba ko kukuenda. Vayi khomba nna zi babakala banunga ku yibuila, bayivula ku kikuku ayi baboso babunda makanda.

Mu sabala yivangama lukutukunu lu divula, yimonisa filme mu mala mabelama. Batu bazola beni yawu ayi bawombu mu bawu yawu khumbu yitheti batala filme. Bo bamona batu kubotama bawu babunda beni makanda. Filme ayoyo yisadisa batu ba yitala, kuvisa ti befu tuidi dikanda mu nza yimvimba didi kithuadi.

Bo yiviokisa mimvu miodi ku África, yiba mu mayangi muingi kulandakana lukutukunu lu mavula lu zitsi ku Nova Iorque mu mvu 1958. Yiyangalala beni kumona Sheila, wufumina ku Quebeque ko kaba sadilanga mu kisalu ki ntuami ntuala wufilu. Befu tuaba soludilanga mu minkanda, vayi bo tuba va kimueka, minu yindinda muingi tukuelana ayi nandi wuvitika. Yisonikina yaya Knorr d nkanda ayi yinyuvula boti Sheila kalenda sala yami va kimueka ku África. Nandi wuvitika. Sheila wuvitila ku Gana ayi befu tukuelana mu kilumbu 3 Ngonda Yikumi mu mvu 1959. Befu tuvisa ti Yave wu tusakumuna bo tuntula va theti mu luzingu luitu.

Mu mvu 1961 tutambula kiyeku muingi kusadila ku Camarões. Bo bathumisa muingi kubuela mioku filiali yimona, yiba beni mawombu ma kuvanga. Mu kuba wumona mu dingumba di filiali, yiba mawombu ma kulonguka. Mu mvu 1965 Sheila wuyiza ba mu buemba. Muingi kutuba kiedika, yisa ba ko wukubama muingi kuba tata. Vayi tuba beni mu mayangi mu kiyeku kimona ayi tuaba kubama muingi kuvutuka ku Canadá. Vayi tuviokila mu mambu maphasi.

 Sheila wuvoluka buemba. Doutor wu tukamba ti muana beni wubina ba dibakala. Yizimbakananga ko mambu amomo kheti vama vioka 50 di mimvu. Kheti tuba mu kiunda kingolo mu mambu mamonika, tutatamana mu kiyeku tuaba zolanga ki kusadila ku tsi yinkaka.

Zikhomba ku Camarões baviokila mu zikhuamusu mu kibila ki kumanga kukota mu mambu ma pulitika. Ziphasi ziluta buelama mu thangu yi kusola ntinu. Befu tuaba luta kuazuka beni bo tuzaba ti mu kilumbu 13 Ngonda Yintanu mu mvu 1970, bakandimina kisalu ki Zimbangi zi Yave. Ngonda zitanu to tuzingila ku filiali yimona bo ntinu ka yizibika. Mu sabala yimueka to bakukisa zimisionario zioso kubunda mvandi minu ayi Sheila. Diba diambu diphasi kubika zikhomba kibila tuaba kuba zolanga beni ayi tuaba kuazuka buidi bawu bankuiza bela mu bilumbu bunkuiza.

Tuviokisa ngonda zi sambanu ku filiali yi França. Kuawu tutatiminina kuvanga mamoso tuaba nunga muingi kukieba zitsatu zi zikhomba ku Camarões. Mu Ngonda Kumi Wadi mu mvu beni, ba tufila ku filiali yi Nigéria ko tutonina kutadila kisalu ki tsi yi Camarões. Zikhomba ku Nigéria ba tutambula mu luzolo ayi befu tuzola kusadila kuna mu mimvu miwombu.

Mu mvu 1973 befu tubaka makani maphasi. Sheila wuyiza bakana kimbevu kingolo. Bo tuba mu lukutukunu lu mavula ku Nova Iorque, Sheila wutona kudila ayi wukhamba: “Yisi bue nunga ko! Yeka mu kimbevu mu thangu yiwombu, yima vonga.” Nandi wusala yama ku África kuvioka 14 di mimvu. Minu yizola beni kisalu kiandi kikuikama. Vayi vaba tombulu kubalula mua mambu. Tutubila mambu tuaba viokila, tusambila mu mawu ayi tubaka makani ma kuvutuka ku Canadá muingi kukieba buvinya buandi. Tuabasa yindulanga ko kubika kisalu kitu ki misioni ayi diba diambu diphasi kubaka makani amomo.

Bo tuvitila ku Canadá, yitona kusala na nkundiami wumueka mu empresa baba sumbisanga makalu ku divula di Toronto. Tuluka nzo ayi tusumba biuma bikhulu muingi tubika kota mu zipholo. Tutatamana kunata luzingu lu khambulu kikhafi mu kuba kivuvu ki kubue vutuka mu kisalu ki thangu ka thangu. Tuyituka beni bo babue tutumisa mu kisalu akiokio.

Yaba buelanga mioko mu bilumbu bi kisabala mu kisalu ki kutunga kibuangu ki zikhutukunu zinneni ku Norval, Ontário. Mu thangu beni, yitambula kiyeku ki kuba mvuala wu filiali. Buvinya bu Sheila buyiza ba kikati ayi tumona ti kalenda nunga kukieba kiyeku kimona. Diawu mu mvu 1974 mu Ngonda Yinsambanu, tuyenda kue zingila ku nzo yiba ku kibuangu kimvangiminanga zikhutukunu zinneni. Tuba mu mayangi kubue vutuka mu kisalu ki thangu ka thangu!

Mayangi beni kuzaba ti buvinya bu Sheila butatamana kuba bumboti. Bo vavioka mimvu miodi, tuba bakubama muingi kuvitika kiyeku  ki kukengidila bimvuka. Kizunga ba tufila muingi kukengidila kiba ku Manitoba ku Canadá kumvanganga beni kiozi mu thangu kisivu. Vayi befu tuba beni mu mayangi kuba na zikhomba zikuikama baba zingilanga kuna. Tuvisa ti kioso kua kibuangu tuidi, dilutidi nkinza didi, kusadila Yave.

Bo tuviokisa mimvu mimbu mu kisalu ki kukengidila bimvuka, ba tutumisa mu mvu 1978 muingi kusadila ku Beteli yi Canadá. Vasa vioka ko beni thangu, yilonguka diambu diphasi vayi diba nkinza. Yitambula kiyeku ki kuvanga dilongi mu ki Falisi mu lukutukunu lu mfunu ku Montréal. Kiadi ayi kiunda kuzaba ti dilongi yivanga disa nyikuna ko mintima mi batu ayi khomba waba sadilanga mu Dingumba Dintadilanga Matedi Kisalu wutsemba mu diambu adidio. Muingi kutuba kiedika yisa zola ko, diambu yaba visa, minu yisa ba ko wupisuka mu kulonga. Ayi yisa tadila ko tsembolo beni mu phila yifuana. Disolu ditu diabasa kuenda ko buboti ayi yidasuka beni kibila yimuena ti nandi waba fundisanga beni kubika kuandi kunyunga. Yivanga nzimbala mu kusikika thalu mu phila ba tsembila ayi mu mutu wuphana yawu.

Bo vavioka mua bilumbu, wumueka mu zikhomba wuba mu Dingumba di Filiali wuyoluka yama matedi diambu adiodio. Ayi yikikinina ti yisa tambudila ko tsembolo mu phila yifuana ayi yinyongina mu mawu. Kuntuala yiyoluka na khomba wutsemba ayi nandi wukikinina minlemvu miami. Kifuani akiokio, kiyiza ba dilongi dimfunu mu matedi kukikulula ayi yilendi zimbakana ko mawu. (Zinga. 16:18) Yisambila khumbu ziwombu mu mambu amomo ayi yibaka makani ma kumanga tadila tsembolo mu phila yikhambu fuana.

Kuvioka 40 di mimvu yeka ku Beteli yi Canadá ayi Tona mu mvu 1985 yidi luaku lu kusadila mu Dingumba di Filiali. Mu Ngonda Yimmuadi mu mvu 2021, nkazi’ami wu luzolo Sheila wuyiza fua. Ayi yidi mu kuviokila mu mambu ma kimbevu. Vayi yidi beni mayangi mu kukivana mu kisalu ki Yave ayi ‘bilumbu bimviokanga mu thinu.’ (Mpovi 5:20) Kheti yimviokilanga mu mambu mawombu maphasi mu luzingu luami, vadi mambu mawombu ma kumbikanga mu mayangi. Kutula Yave va theti mu luzingu luami ayi mu 70 di mimvu yima vanga mu kisalu ki thangu ka thangu, ku kuthuadisanga mayangi. Yinsambilanga muingi zikhomba zi matoku batatamana kutula Yave va theti mu luzingu luawu kibila yidi lufiati ti mvawu, bala baka luzingu lu mayangi lunkuizilanga mu kusadila Yave.