Skip to content

Skip to table of contents

Zaba Mbeni’aku

Zaba Mbeni’aku

‘Kibila befu tuzebi mbote mintambu mi [Satana].’ ​2 KOLINTO 2:11, tala matangu madi va wanda mu nwt-TPO.

MINKUNGA: 150, 32

1. Bo Adami ayi Eva basumuka, mbi Yave kazabikisa matedi mben’itu?

ADAMI wuzaba ti zinyoka ziba kolukanga ko. Vayi bo kayuwa ti nyoka yiyoluka na Eva, nandi ḿba wuyindula ti pheve yiyoluka yandi. (Ngenesi 3:1-6) Adami ayi Eva basa zaba ko buboti pheve beni wuyoluka yawu. Angi kheti buawu, Adami wusola kulevula matuba Tat’andi yi luzolo ku diyilu mwingi kalandakana matuba pheve beni mu nzila yi nyoka. (1 Timoteo 2:14) Muna thangu beni, Yave wutona kuzabikisa matedi mbeni beni yi nkwa mambi ayi wukanikisa ti nandi wala bungwa. Vayi Yave wulubula ti mbeni beni wuyoluka na Eva mu nzila nyoka, wunkwiza ba kithatu na batu boso banzolanga Yave.​—Ngenesi 3:15.

2, 3. Mu kibila mbi Yave kakhambu tubila beni matedi Satana ava Mesiya kiza zabakana?

2 Yave ka tukambanga ko dizina baba tedilanga mbasi beni yimbalukila. * (Tala matangu madi va wanda.) Bo vavyoka 2.500 di mimvu tona Adami ayi Eva balevula nsiku ku Lumbu lu Edeni, bosi Yave kayiza zabikisa nani mbeni beni wumbalukila. (Yobi 1:6) Nandi zabikini “Satana,” dinsundula “Mbeni.” Zibuku zitatu to mu masonoko Masonimina mu Kiebeleo zintubila matedi Satana, 1 Lusansu, Yobi, ayi Zakalia. Kibila mbi bakhambu tubila beni matedi mben’itu ava Mesiya kiza zabakana?

3 Yave kasa tubila ko beni matedi Satana ayi mavanga mandi mu Masonoko ma Kiebeleo. Kibila, Masonoko beni masonimina mwingi kusadisa batu babakula ayi balandakana Mesiya. (Luka 24:44; Ngalatia 3:24) Bo Mesiya kayiza zabakana, bosi Yave kasadila Yesu ayi minlandikini myandi mwingi kuzabikisa mambu tuzebi matedi Satana ayi zimbasi bayiza ba ku khonzo’andi. * (Tala matangu madi va wanda.) Buboti beni, kibila Yave wala sadila Yesu ayi basolwa mwingi kutulula Satana ayi minlandikini myandi.​—Loma 16:20; Nzaikusu 17:14; 20:10.

Mu lusalusu lu Yave, Yesu, ayi zimbasi zikwikama befu tulenda nunga mben’itu

4. Kibila mbi tulendi mwena ko Satana boma?

4 Mvwala Petelo wufwanikisa Satana Nkadi’ampemba banga “khosi,” ayi mvwala Yoane wuntedila ‘nyoka’ ayi “dalago.” (1 Petelo 5:8; Nzaikusu 12:9) Vayi mawu malendi ku tutula ko boma. Kibila mangolo mandi madi tsukulu. (Tanga Yakobi 4:7.) Mvandi Yave, Yesu ayi zimbasi zikwikama ba tukyebanga. Mu lusalusu luawu, befu tulenda nunga kunwanisa mben’itu. Bo buawu, tufweti tomba kuzaba mimvutu mi byuvu bitatu bi nkinza: Mangolo mbi Satana kadi mu kutuvukumuna? Mu mambu mbi Satana kamvukumuninanga bankaka? Ayi mambu mbi Satana kalendi vanga ko? Bika tutambudila byuvu beni ayi tuzaba malongi mbi tulenda longuka mu mawu.

MANGOLO MBI SATANA KADI MU KUTUVUKUMUNA?

5, 6. Kibila mbi zimfumu zinza zikhambu nunginanga kutwadisa mambote va nza?

5 Zimbasi ziwombo basola kuba ku khonzo yi Satana mwingi kubalukila Nzambi. Ava khuka yi minlangu, Satana wuvukumuna zimbasi mwingi bavanga butsuza na bakyeto va ntoto. Kibibila kinsudikisa mawu bo kintuba ti dalago wuvukumuna mboyi zimbwetila. Ayi zimbwetila beni, zimfwanikisa zimbasi nandi kavukumuna. (Ngenesi 6:1-4; Yuda 6; Nzaikusu 12:3, 4) Bo zimbasi beni babika dikanda di Nzambi, bawu bakikinina Satana ka batwadisa. Tubika yindulanga ti dingumba di zipheve beni didi divunzakana. Kibila Satana wusokudila Yave mu kutsikika mvandi kimfumu kyandi mu nza yi kipheve dedi bo Yave katsikikila Kintinu kyandi. Satana wuyibyeka ntinu, wuludika dingumba di zipheve zimbi, wuba vana mangolo ayi wuba vana kiyeku ki kukengidila mintinu mi nza.​—Efeso 6:12.

6 Satana wunsadilanga luyalu lwandi katsikika mwingi kutwadisa mintinu mi nza. Befu tuzabizi mawu, kibila naveka wumonisina Yesu ‘bimfumu byoso bi ntoto,’ ayi wunkamba: ‘Minu yala kuvana lulendu loso alulu ayi nkembo wu bimfumu abibi, kibila minu veka bavana biawu ayi yilenda kubivana kwidi woso yitidi.’ (Luka 4:5, 6) Zimfumu zinkaka bamvanganga mambu mambote kwidi batu banyadila, ayi zimfumu zinkaka zintombanga kusadisa batu. Angi vasi ko ntinu va ntoto wulenda twala mambote tuntomba kubaka.​—Minkunga 146:3, 4; Nzaikusu 12:12.

7. Kubotula kwandi mintinu mi ntoto, bwidi Satana kansadilanga mvandi binganga bi luvunu ayi bamvanganga lungosu? (Tala fikula va thonono dilongi.)

7 Satana ayi zipheve zimbi bansadilanga binganga bi luvunu ayi batu bamvanganga lungosu mwingi ‘kuvukumuna batu mu nza yimvimba.’ (Nzaikusu 12:9) Satana wunsadilanga binganga bi luvunu mwingi kutyamuna luvunu mu matedi Yave, ayi mvandi wuntombanga kusweka dizina di Nzambi. (Yelemia 23:26, 27) Mu kibila akyokyo, diawu batu bawombo bambadilanga ti bambwongiminanga Nzambi, vayi zipheve zimbi bambwongiminanga. (1 Kolinto 10:20; 2 Kolinto 11:13-15) Satana wunsadilanga mvandi batu bamvanganga lungosu mwingi kuvuna batu, dedi luvunu kantyamunanga luntuba ti zimbongo ayi mambu mankaka mantwadisa mayangi mu luzingu lu mutu. (Zingana 18:11) Batu bankikininanga mu luvunu alolo, bambunganga mangolo ma luzingu luawu mwingi kubaka ‘busina’ kubika kwandi kusadila Nzambi. (Matai 6:24) Kheti bawu baba zolanga Nzambi va thonono, vayi luzolo mu zimbongo ayi byuma binkaka luyiza kubula luzolo bawu baba mu Nzambi.​—Matai 13:22; 1 Yoane 2:15, 16.

Tufweti sola khonzo tufweti ba, ti ku khonzo yi Yave voti yi Satana

8, 9. (a) Malongi mbi mwadi tulenda longuka mu mambu Adami, Eva ayi zipheve zimbi bavanga? (b) Kibila mbi didi dyambu dinkinza kuzaba ti Satana nandi wunkengidilanga nza?

8 Vadi malongi mwadi tulenda longuka mu mambu Adami, Eva ayi zipheve zimbi bavanga. Ditheti, tulenda longuka ti khonzo wadi to zidi ayi khonzo yimweka to tufweti sola. Tulenda sola khonzo yi Yave voti yi Satana. (Matai 7:13) Dimwadi, tulenda longuka ti batu banlandakananga Satana, babakanga ko ndandu yiwombo. Adami ayi Eva baba lwaku lu kusola baveka mambu mambote ayi mambi. Ayi zipheve zimbi zidi mangolo mwingi kuvukumuna mintinu mi nza. (Ngenesi 3:22) Vayi befu kusola kuba ku khonzo yi Satana, mambu mambi to mala tumonikinanga. Kibila luyalu lwandi lwisi ko ndandu yikyedika!​—Yobi 21:7-17; Ngalatia 6:7, 8.

9 Kibila mbi didi dyambu dinkinza kuzaba ti Satana nandi wunkengidilanga nza? Kibila mawu ma tusadisa kutadila mu phila yifwana mintinu mi nza ayi kutubwela kifuza mu kusamuna zitsangu zimbote. Befu tuzebi ti Yave wuntomba tukinzikanga mintinu mi nza. (1 Petelo 2:17) Nandi wuntomba mvandi tutumukina minsiku miawu boti miawu misi tuvanga ko kulevula minsiku myandi. (Loma 13:1-4) Vayi befu tuzebi ti tulendi kota ko mu mambu ma politika voti kutula lufyatu mu mintinu mi nza. (Yoane 17:15, 16; 18:36) Kibila befu tuzebi ti Satana wuntomba kuzimbikisa dizina di Yave ayi kuntubila bubi, diawu befu tumvangilanga mangolo mwingi kulonga batu kyedika kitedi Nzamb’itu. Mayangi beni twidi kutedulu dizina dyandi ayi kusadila diawu. Luzolo twidi mu Nzambi, lulutidi luvalu na zimbongo voti byuma binkaka bi nza.​—Yesaya 43:10; 1 Timoteo 6:6-10.

MU MAMBU MBI SATANA KAMVUKUMUNINANGA BANKAKA?

10-12. (a) Bwidi Satana kavukumunina zimbasi zinkaka? (b) Mbi tulenda longuka mu mambu zimbasi beni bavanga?

10 Satana wunsadilanga mintambu mingolo mwingi kuvukumuna bankaka. Mwingi kuba vukumuna bavanga mambu nandi kantomba, khumbu zinkaka nandi wunsadilanga mintambu mingolo mwingi kuba thota ayi khumbu zinkaka wu kuba tulanga boma.

11 Satana wusadila ntambu wumweka wungolo mwingi kuvukumuna zimbasi ziwombo. Nandi ḿba wuba tala mu thangu yiwombo mwingi kuzaba mbi kalenda sadila mwingi kuba vukumuna. Zimbasi zinkaka babwa mu ntambu wu Satana ayi bavanga kitsuza na bakyeto va ntoto. Bana babuta na bakyeto va ntoto bayiza ba banangama beni ayi baba vanganga mboyi buphunya va nsengi baba kalanga. (Ngenesi 6:1-4) Nandi wusadila kitsuza mwingi kuvukumuna zimbasi beni, vayi nandi ḿba wubwe bakamba ti bawu bankwiza baka nswa wu kukengidila batu boso. Mu phila ayoyo, Satana waba tomba kuvunzikisa mbikudulu yi Yave yitedi ‘nkunu wu nkyeto’ kusalama. (Ngenesi 3:15) Vayi Yave kasa bika ko makani mawu masalama. Diawu katwadila khuka yi minlangu mwingi kutulula mayindu Satana ayi zipheve zimbi baba.

Satana Wu Tuthotanga Mu Kusadila Mambu ma butsuza, Lungundayi, ayi Kutomba kuzaba matedi bivangu bi kipheve (Tala bitini bi matangu 12, 13)

12 Mbi befu tulenda longuka mu mawu? Mambu ma butsuza ayi lungundayi widi ntambu wunneni wu Satana. Zimbasi bayenda ku khonzo yi Satana bazinga na Nzambi mimvu miwombo ku diyilu! Kheti bobo, bawombo mu bawu babikidila zinzinunu ku konzuka mu mintima miawu ayi bayiza ba phwila yiwombo yi kuvanga mambu mambi. Tulenda longuka ti kheti mimvu miwombo tweka mu kusadila Yave, tufweti tebukanga moyo ti zinzinunu zimbi zilenda konzuka mu mintima mitu. (1 Kolinto 10:12) Diawu buboti beni kadika thangu kufyonguninanga ntim’itu ayi kuloza mosokwa mayindu ma butsuza ayi ma lungundayi ma kutukwizila ku kilunzi.​—Ngalatia 5:26; tanga Kolosai 3:5.

13. Ntambu mbi wunkaka Satana kansadilanga, ayi bwidi tulenda nungina wawu?

13 Ntambu wunkaka Satana kansadilanga, widi kutomba kuzaba matedi bivangu bi kipheve. Bubu, nandi wunsadilanga binganga bi luvunu ayi bisavu mwingi kuvanga batu kuzola zipheve zimbi. Diawu bubu kansadilanga beni bimona meso, bisavu, ayi mambu mankaka bana balezi banzolanga mantubila bivangu bi kipheve. Bwidi tulenda nungina ntambu beni? Tulendi vingila ko mwingi kimvuka ki Yave kituvana nkanda widi bisavu byoso bimbote ayi bimbi. Befu tufweti kubika mbote kilunzi kitu mwingi tuzaba bu kusodila mambu tumvanga mu kulandakana minswa mi Yave. (Ebeleo 5:14) Boti luzolo lwitu mu Nzambi ‘lwisi ko lu luvunu,’ befu twala sola mu ndwenga mambu tumvanga. (Loma 12:9) Mutu wu luvunu, voti nkwa luvunu, kalenda tuba mambu mankaka vayi mankaka kansadila. Diawu, mu thangu tunsola bisavu bitu, befu tulenda ku yikuvusa: ‘Minu yidi mu kulandakana minsiku yinlongisanga bankaka? Bwidi minlonguki myami mi Kibibila ayi zikhomba bankwiza bela ba kumona phila bisavu yinsolanga mwingi kuvuvisila?’ Befu kulandakana minsiku tunlonganga bankaka, disi nkwiza ba ko dyambu diphasi kununga ntambu beni wu Satana.​—1 Yoane 3:18.

Satana Wu Tususulanga Mu Kusadila Mintinu mi luyalu, Bankotanga yitu mu kikola, ayi Basi dikanda (Tala lutangu 14)

14. Bwidi Satana ka tuvwezilanga, ayi bwidi tulenda nungina?

14 Satana mvandi wutu tulanga boma voti wutu susulanga mwingi tubika landakana minsiku mi Yave. Khumbu zinkaka, nandi kalenda sadila mintinu mi nza mwingi kukandimina kisalu ki kusamuna. Nandi kalenda sadila batu bansalanga yitu voti bankotanga yitu mu kikola mwingi kutuvweza bo tunlandakananga minsiku mi Kibibila. (1 Petelo 4:4) Satana kalenda sadila basi dikanda ditu. Bawu balenda ba mayindu mambote, vayi balenda ku tukamba tubika kubwe kwendanga mu zikhutukunu. (Matai 10:36) Bwidi tulenda nungina bo Satana ka tuvweza? Befu tulendi kwituka ko bo mambu beni ma tukwizila, kibila tuzabizi ti Satana wala ku tuvweza. (Nzaikusu 2:10; 12:17) Diawu, tufweti tebukanga moyo dyambu adidi dinkinza: Satana wutuba ti tunsadilanga to Yave mu thangu mambu mambote matumonikina, vayi twala bika kusadila Yave boti mu ziphasi tumvyokila. (Yobi 1:9-11; 2:4, 5) Ayi tufweti dindanga Yave ka tuvana mangolo. Tebukanga moyo ti Yave kalendi tukwekula ko.​—Ebeleo 13:5.

MAMBU SATANA KALENDI VANGA KO

15. Bukyedika kwandi ti Satana kalenda kutukwika kuvanga kyoso kyuma tukhambu zola kuvanga? Sudikisa.

15 Satana kalendi kwika ko batu kuvanga mambu bawu bakhambu zola kuvanga. (Yakobi 1:14) Batu bankaka mu nza, bazabanga ko ti ku khonzo yi Satana badi. Vayi bo banlonguka kyedika, bawu bafweti sola ti bankwiza ba ku khonzo yi Yave voti yi Satana. (Mavanga 3:17; 17:30) Befu kuba bakwikama mwingi kutumamana Nzambi, Satana kalendi tulula ko lukwikumunu lwitu.​—Yobi 2:3; 27:5.

16, 17. (a) Mbi binkaka Satana ayi zipheve zimbi balendi vanga ko? (b) Kibila mbi tufweti bika mona boma kusambila Yave mu mbembo yinangama?

16 Vadi mambu mankaka Satana ayi zipheve zimbi balendi vanga ko. Kibibila kitubanga ko ti Satana ayi zipheve zimbi balenda zaba mayindu voti kuzaba mambu madi mu ntim’itu. Yave ayi Yesu bawu to balenda vanga mawu. (1 Samueli 16:7; Malako 2:8) Kuzaba ti Satana ayi zipheve zimbi balenda kuwa mambu tuntuba ayi balenda sadila mawu mwingi ku tuthota, muna tufweti mona boma kusambila mu mbembu yinangama? Mve! Mu kibila mbi? Yindulabu dyambu adidi: Befu tubanga ko boma mu kuvanga mambu mambote mu kisalu ki Yave kibila tuzabizi ti Satana widi mu kutumona. Bobuawu mvandi bo tunsambila, tubika kumona boma kusambila mu mbembo yinangama mu kuzaba ti Satana widi mu kutukuwa. Khumbu ziwombo Kibibila kintubila bisadi biwombo bi Nzambi basambila mu mbembo yinangama, ayi befu tutanganga ko ti bawu baba monanga boma mu kuzaba ti Satana waba kuba kuwanga. (1 Mintinu 8:22, 23; Yoane 11:41, 42; Mavanga 4:23, 24) Befu kuvanga mangolo mu kutuba ayi kuvanga mambu Nzambi kantomba, tulenda ba lufyatu ti Yave kalasa bikila ko Satana ka tuthota mu thangu yiwombo.​—Tanga Minkunga 34:7.

17 Befu tufweti zaba mben’itu, vayi tubika kummona boma. Kheti twidi batu ba masumu, mu lusalusu lu Yave befu tulenda nunga Satana! (1 Yoane 2:14) Befu kukindama mu zithotolo zi Satana, nandi wala kututina. (Yakobi 4:7; 1 Petelo 5:9) Bubu, Satana tidi kuvukumuna beni matoko. Bwidi bawu balenda nungina zithotolo zi Satana? Tunkwiza tubila mawu mu dilongi dinkwiza.

^ Lut. 2 Kibibila kintubila ndambu yi mazina ma zimbasi. (Nkongudidi 13:18; Danieli 8:16; Luka 1:19; Nzaikusu 12:7) Kiawu mvandi kintuba ti Yave wutedila kadika mbwetila na dizina dyandi. (Minkunga 147:4) Diawu, disi ko dyambu dimbi kuyindula ti Yave wuvana mvandi zimbasi zyoso mazina, kubunda mbasi beni yiyiza zabakana Satana.

^ Lut. 3 Kikuma Satana kidi kisonama mu Masonoko ma Kiebeleo 18 di zikhumbu, vayi mu Masonoko ma Kingeleko kidi kisonama 30 di zikhumbu.