1. Ziphasi mbi befu boso tumvyokilanga, vayi kibila mbi Yave kammwenanga beni mayangi bisadi byandi? (Tala foto yidi va thonono dilongi.)

 LUZINGU bubu lweka beni phasi. Buka zikhomba ziwombo bantovuka mu kibila ki zimbela zingolo. Bankaka, basyedi ko mangolo mwingi kukyeba matata bama nuna. Bankaka bammona ziphasi mwingi kukyeba zitsatu zi dikanda. Ayi tuzebi ti bawombo mu benu, bamvyokila mambu moso amomo mu thangu yimweka. Mwingi kudedikisa mambu beni, thangu yintombulu, mangolo ayi zimbongo. Vayi banu lufyatu ti Yave wala musadisa. Benu muzebi ti mambu kuntwala mela ba mambote, kibila naveka Nzambi wukanikisa mawu. Ayi Yave wunkwangalalanga beni mu dyambu di lukwikumunu lwinu kheti mu mambu beni maphasi!

2. Bwidi matangu madi mu Yesaya 40:29 ma tukindisila, vayi khumbu zinkaka mayindu mbi matukwizilanga?

² Ngyewu wummonanga khumbu zinkaka ti ziphasi wumvyokila zisabidi ngolo mwingi kununga? Ti buawu wunyindudilanga, zaba ti vadi mvandi bisadi biwombo bi Yave mu thangu yikhulu baba mayindu amomo. (1 Mintinu 19:4; Yobi 7:7) Mbi bi  basadisa kukindama? Bawu bafyatila mu zingolo zi Yave. Kibibila kintuba ti Nzambi ‘wumvananga mangolo kwidi mutu widi wuvonga.’(Yesaya 40:29) Vayi kyadi ayi kyunda khumbu zinkaka tunyindulanga ti kubika kubwe sadila Yave mu mwa thangu, yawu phila yilutidi yi kukindimina mu mambu beni. Tulenda yindula ti kusadila Yave, lwisi ko lusakumunu vayi kizitu kinneni. Tulenda bika kutanga Kibibila, kukwenda mu zikhutukunu ayi kusamuna. Bukyedika, mawu Satana kantomba befu tuvanga mwingi kutuvongisa.

3. (a) Mbi tulenda vanga mwingi Satana kabika ku tuvongisa? (b) Mbi tunkwiza longuka mu dilongi adidi?

³ Satana kantomba befu tuba bavonga. Ayi nandi zebi ti kiminu kitu kimbwelanga kukinda bo twidi thangu zyoso mu kisalu ki Yave. Diawu mu thangu wummona kulebakana ku nyitu voti mu mayindu, bika kutatuka Yave. Vayi bwela kumfikama. Kibibila kintuba ti ‘Nandi wela kunungisa ayi wela kukindisa.’ (1 Petelo 5:10; Yakobi 4:8) Mu dilongi adidi, tunkwiza tubila madi mu buku yi Yesaya 40:26-31, ayi tunkwiza longuka phila Yave katukindisilanga. Mvandi tunkwiza tubila mambu mwadi malenda vanga befu tubika kukivana beni mu kisalu ki Yave, ayi bwidi minswa mi Kibibila milenda kutusadisila kukindama.

4. Mbi tulenda longuka mu matangu ma Yesaya 40:26?

⁴ Tanga Yesaya 40:26. Kwisi ko mutu wununga kutanga zimbwetila zyoso zidi mu nza ayiyi. Minlonguki mi nza bankikininanga ti kwidi 400 di beveve na biveve di mangumba ma zimbwetila mu nza voti ku diyilu. Vayi Yave zebi dizina di kadika mbwetila. Mbi mawu matulonga matedi Yave? Boti nandi wumvwanga nkinzi byuma bikhambulu moyo buka zimbwetila, bukyedika ti nandi kasinkwiza luta ko vwa nkinza ngye wu kunsadilanga mu luzolo? (Minkunga 19:1, 3, 14) Tat’itu yi luzolo zebi mambu moso ma tutedi. Kibibila kintuba ti ‘Nandi zebi thalu yiminlengi midi ku ntu wu kadika mutu.’ (Matai 10:30) Yave kantomba befu tuzaba ti nandi ‘zebi mambu bisadi byandi bakhambu kibila bamvyokila.’ (Minkunga 37:18) Bukyedika, Yave wummonanga mambu moso wumvyokila ayi nandi kalenda kuvana mangolo wuntomba mwingi kukindama mu mawu.

5. Mbi bi tuvana lufyatu ti Yave kalenda kutuvana mangolo?

⁵ Tanga Yesaya 40:28. Yave nandi Tho yi mangolo. Tala kifwani mu phila kavangila Thangu. Nsoniki wumweka wu luzabu bantedilanga David Bodanis, wutuba ti mu ntebu wumweka, mangolo voti mbazu Yave katula mu Thangu mwingi kutendula va mwinyi, malutidi na bivevi di bivevi bi zitsoto zintululanga bibwangu binneni bantanguninanga bombas atómicas. Nsoniki wunkaka wuzonga mangolo ma Thangu wutuba ti, mangolo voti mbazu kambasisanga mu ntebu wumweka, mavyokizi ayi minda  balenda sadila mu nza yimvimba mu 200.000 di mimvu. Bukyedika, Yave wuvana thangu mangolo moso amomo, kalenda kutuvana mangolo malutidi mwingi tukindama mu ziphasi zitu!

6. Mbi binsundula matuba Yesu ‘vangu kyama kisi phasi ko mu nata,’ ayi bwidi tuzabidi ti mawu makyedika?

⁶ Tanga Yesaya 40:29. Kusadila Yave, mayangi to kutuvananga. Yesu wukamba minlonguki myandi: “Lubonga vangu kiama.” Ayi wubwe tuba: “Luela baka luvundulu lu miela minu. Bukyedika vangu kiama kisi phasi mu nata ko mfunu’ama wisi zitu ko.” (Matai 11:28-30) Mambu amomo makyedika! Kibila khumbu zinkaka tumbanga bavonga bo tumbasika ku nzo mwingi twenda mu kisalu ki kusamuna voti mu zikhutukunu. Vayi bwidi tumbelanga bo tumvutuka? Tumbanga beni mangolo ayi bakubama mwingi kukindama mu ziphasi zitu. Bukyedika, vangu ki Yesu kisi phasi ko mu nata!

7. Tubila kifwani kimmonisa ti mambu madi mu Matai 11:28-30 madi makyedika.

⁷ Tala mambu mamonikina khomb’itu wunkyetu widi kimbevu ki kuba nyitu yivonga; kuba mu kyunda thangu zyoso ayi ntu kukoya. Kimbevu beni ki kumvongisanga kukwenda mu zikhutukunu. Vayi kilumbu kinkaka bo kavanga mangolo mwingi kwenda mu lukutukunu, nandi wusonika: “Dilongi diba tubila kuvonga. Phila khomba kavangila diawu, dinyikuna mabanza mami ayi yidodisa matsuela. Minu yitebuka moyo nkinzi widi zikhutukunu ayi yimona ti muawu yifweti banga mwingi yikindama.” Nandi wuyangala beni ayi wuvanga mangolo mwingi kuvutula kheti mvutu wumweka wukindisa bankaka!

8, 9. Mbi Polo kaba tomba kutuba bo kasonika: “Mu thangu ndidi wulebakana yawu yoyi thangu ndidi ngolo”?

⁸ Tanga Yesaya 40:30. Tulenda kwitu ba luzabu luwombo, vayi tulendi nunga ko kuvanga mambu moso mu ngolo zitu veka. Adyodyo, dyambu di nkinza befu boso tufweti zaba. Mvwala Polo wuba lwaku lu kuvanga mangitukulu ayi mambu mankaka, angi nandi kasa baka ko bu kuvangila mamoso kabatomba. Bo kazabikisa Yave ziphasi zyandi, Yave wunkamba: ‘Mangolo mami meti monika mu thangu lwidi lulebakana.’ Polo wuvisa mambu Yave kankamba, kibila nandi wutuba: “Mu thangu ndidi wulebakana, yawu yoyi thangu ndidi ngolo.” (2 Kolinto 12:7-10) Mbi kaba tomba kutuba?

⁹ Polo wuzaba ti kalendi nunga ko kuvanga bima byoso naveka. Wuvisa ti waba tomba lusadusu lumfumina kwidi mutu wunlutidi mangolo. Phevi yinlongo yi Yave yikindisa Polo bo kaba wuvonga. Ayi yimvana mvandi mangolo mwingi kavanga mambu kakhambu nunga. Mambu beni, malenda kutumonikina. Vayi bo Yave kutuvana phevi’andi yinlongo, befu bukyedika twala kindama!

10. Bwidi Yave kasadisila Davidi kukindama mu mambu kaba vyokila?

¹⁰ Davidi nsoniki wu minkunga, mvandi wuvisa bwidi pheve yinlongo yi Nzambi yinkindisila. Nandi wuyimbila: “Mu lusadusu luaku ndilenda nuanisa nkangu masodi, va kimosi ayi Nzambi’ama ndilenda dumuka baka kikunzama.” (Minkunga 18:29) Khumbu zinkaka mambu mitu, malenda ba buka kibaka kinangama tukhambu nunga kusombuka. Mu thangu beni, tufweti tomba lusalusu lu Yave.

11. Bwidi pheve yinlongo yitusadisilanga kukindama mu zithotolo?

¹¹ Tanga Yesaya 40:31. Bibala basadilanga ko mangolo mawu to mwingi kudumuka mu bilokolo biwombo ku yilu. Vayi bansadilanga phemu yidi mwa mbazu mwingi kukwenda bibwangu bi kinanu mu khambu vanga mangolo mawombo. Diawu mu thangu wundengana mambu maphasi, yindulanga bibala. Dinda lusalusu kwidi Yave mwingi kakuvana mangolo mandi voti “pheve yinlongo.” (Yoane 14:26) Tulenda dinda Yave phevi’andi yinlongo yosokwa thangu mu kilumbu. Ayi tufweti luta vanga mawu mu thangu twidi dyambu na khomba mu kimvuka. Vayi kibila mbi mambu beni mammonikinanga?

12, 13. (a) Kibila mbi tumbakasanga mambu na zikhomba mu kimvuka? (b) Mbi mambu mamonikina Yosefi ma tulonga matedi Yave?

¹² Mambu beni mammonikinanga kibila befu boso twidi batu ba masumu. Khumbu zinkaka tulenda tuba voti vanga dyambu dilenda lweka wunkaka, voti bankaka balenda kutulweka ntima. Yilenda ba thotolo yiphasi beni. Vayi lwidi lwaku mwingi tumonisa lukwikumunu lwitu kwidi Yave. Bwidi? Mu kulonguka kusadila va kimweka ayi mu kithwadi na zikhomba zitu. Yave wubazolanga kheti bawu badi batu ba masumu. Diawu bubote beni befu mvitu kulandakana ntungulu wu Yave.

¹³ Yave wumbikilanga bisadi byandi bavyokila mu zithotolo. Tuzabidi mawu mu mambu mamonikina Yosefi. Thangu kaba ditoko, zikhomba zyandi bammona nsoki ayi bansumbisa buka mvika ku Ngipiti. (Ngenesi 37:28) Yave wumona ziphasi Yosefi kamonikina, ayi bukyedika ti nandi wuba mu kyunda bo kamona mambu zikhoma zyandi bamvangila. Vayi bobuawu Yave kasa tula ko nkaku mwingi mambu beni mabika kummonikina. Bosi, babwe kumvunina mambu kwidi nkazi Potifali ayi bantula mu buloko. Vayi bobuawu Yave kasa vukisa ko Yosefi mu mambu beni. Bukyedika ti Yave wuyekula Yosefi? Ndamba. Kibibila kintuba ti Yave ‘wuba ku khonzo Yosefi ayi wusakumuna mamoso kaba vanga.’ (Ngenesi 39:21-23)

14. Ndandu mbi tulenda baka befu kubika nganzi?

¹⁴ Kifwani kinkaka kitedi Davidi. Batu bawombo  bavyokilanga ko mambu maphasi buka mavyokila Davidi. Vayi nandi kasa bika ko ntim’andi wuba nganzi. Nandi wusonika: ‘Bika bwe fuema ayi zimbakana nganzi; kibila kufuema kweta nata mutu kuvanga mambu mambi.’ (Minkunga 37:8) Kibila kilutidi nkinza tufweti “bikila” nganzi, kibila befu tuntomba landakana kifwani ki Yave. Nandi ‘katuvangilanga ko boso buididi masumu mitu,’ vayi wuku tulemvukilanga. (Minkunga 103:10) Kwidi kibila kinkaka tumbikilanga nganzi. Buka, kuba nganzi kulenda makisa mayindu ayi mvumuku. Nganzi mvandi yilenda tulula bifula mu khati nyitu voti ku tutwadisila bimbevo binkaka bi ngolo. Mvandi bo twidi mu nganzi mayindu mitu mabanga ko nsika ayi tulenda tuba voti vanga mambu manyongisa bankaka, ayi mawu malenda tutwadisila kyunda mu bilumbu biwombo. Diawu nkinza kuba nsika. Kibibila kintuba: ‘Ntima wuvumbama wumvananga mangolo mu nyitu’ (Zingana 14:30) Diawu mbi tulenda vanga bo batu bankaka batunyongisa ntima ayi bwidi tulenda vutudila kithwadi na khomba? Mu kusadila mboti malongi ma Kibibila.

15, 16. Boti khomba wu tunyongisidi ntima, mbi tulenda vanga?

¹⁵ Tanga Efeso 4:26. Befu tuyitukanga ko bo tube bakasana mambu ayi batu bakhambu sadilanga Yave. Vayi boti khomba bevanga dyambu tukhambu zola, befu tunlutanga ba beni kyunda. Mbi tulenga vanga boti twisi nunga ko kuzimbakana dyambu beni? Bukyedika ti tufweti ba mu nganzi ayi khomba mu bilumbu biwombo? Voti tunkwiza landakana dilongi di Kibibila mu fika dedikisa dyambu beni? Befu kubikila ngolo thangu, twala luta mona phasi kudedikisa dyambu beni na khomb’itu.

¹⁶ Mbi tulenda vanga boti nganzi na khomba yisimmana ko ayi twisinzimbakana ko dyambu beni? Mbi wulenda vanga mwingi kuvutula ndembama? Theti, sambila kwidi Yave. Dinda kakusadisa wubaka bu kusoludila na khomba beni buboti. Tebuka moyo ti khomb’aku widi mvandi nkundi wu Yave ayi nandi wu kunzolanga. (Minkunga 25:14) Yave mu luzolo kansembilanga bakundi bandi ayi mawu kantomba befu mvitu tufweti vanga. (Zingana 15:23; Matai 7:12; Kolosai 4:6) Dimwadi, yindula theti mambu wunkwiza kamba khomb’aku. Bika kuyindula ti nandi kabe vangila mawu mwingi kalweka ntim’aku. Khumbu zinkaka ngye wusa visa ko buboti dyambu beni. Ngye wulenda kunkamba ti widi mwa foto mu dyambu beni. Voti wulenda tona kunkambila abubu: “Ḿba minu yidi mu kusabisa, wummona bo wube koluka yama kibedi yono, minu yinyongini. . . ” Boti wisa nunga ko kudedikisa mawu, bika kuvonga, tatamana. Sambidila khomb’aku. Dinda Yave kansakumuna ayi ka kusadisa wuntadila mu zikhadulu zyandi zimboti. Wulenda ba lufyatu ti Yave wala kwangalala beni mu mangolo bevanga mwingi kuvutula kithwadi na khomba, widi mvandi wumweka mu bakundi ba Nzambi.

17. Bwidi Yave katusadisilanga kuvutula kikundi kitu ayi nandi mu thangu tube sumuka, ayi kibila mbi befu tufweti kikinina lusadusu lwandi?

¹⁷ Batu bawombo bammwenanga ti basi ko bafwana mwingi kusadila Yave mu kibila ki disumu dingolo kavanga kumbusa. Mayindu  amomo mambotulanga ndembama, mayangi ayi kutuvongisa mu kiphevi. Ntinu Davidi wuba kuyivananga foto mu masumu kavanga diawu katubila: ‘Bu yikhambu fungula masumu mami, mimvesi miama milebakana mu kuyindula mambu beni kilumbu kimvimba. Kibila bwilu ayi muinyi koko kwaku kuba va minu.” Bosi Davidi wuvanga dyambu Yave kantomba bisadi byandi bavanga. “Buna ndizabikisa disumu dyama, buna ngyewu wulemvukila masumu mami.” (Minkunga 32:3-5) Ngye kuvanga disumu dingolo, zaba ti Yave widi wukubama mwingi kulemvukila ayi kusadisa kuvutula kikundi kyaku ayi nandi. Vayi ngye fweti vitika lusadusu lwandi mu nzila yi bakhulutu ba kimvuka. (Zingana 24:16; Yakobi 5:13-15) Diawu bika kuvyokisa beni thangu! Kibila kikundi kyaku na Yave, mfunu kidi mwingi wubaka luzingu lu mvu ka mvu. Vayi mbi wulenda vanga boti Yave wukulemvukila, angi ngyeveka wukhidi kukivananga foto?

18. Bwidi kifwani ki Polo kilenda sadisila bo bakimonanga buka basa fwana ko kusadila Yave?

¹⁸ Khumbu zinkaka Mvwala Polo wuba kivananga foto mu mambu nadi kavanga kumbusa. Nandi wutuba: ‘Bila minu yilutidi bulwelo mu zimvwala zyoso ayi ndisa fwana ko mu tedulu mvwala, bila ndilandakana kimvuka ki Nzambi.’ Bobuawu nandi wubwe tuba: ‘Vayi mu nlemvu wu Nzambi yidi bwabu mu phila ndididi.’ (1 Kolinto 15:9, 10) Yave wuzaba ti Polo wuba mutu wu masumu, nandi wunkikinina kaba kisadi kyandi ayi kaba tomba Polo kaba lufyatu mu mawu. Boti ngye wunyongina masumu maku, wufungula mawu kwidi Yave ayi kwidi bakhulutu ba kimvuka, ba lufyatu ti Yave wukulemvukila ayi kikinina nlemvu’andi.—Yesaya 55:6, 7.

19. Matangu mbi masobulu mu mvu 2018, ayi kibila mbi madidi mafwana mu thangu ayiyi tunzingila?

¹⁹ Bo tukwe fikamanga bilumbu bitsuka bi nza ayiyi, bukyedika ti twala dengana mambu mawombo mu luzingu. Vayi tufweti tebukanga moyo ti Yave, ‘wumvananga mangolo kwidi mutu widi wuvonga ayi kwidi bo bakhambulu zingolo’ kalenda kuvana kyoso kyuma wuntomba mwingi wutatamana kunsadila. (Yesaya 40:29; Minkunga 55:22; 68:19) Mu mvu awuwu 2018, tunkwiza tebukilanga moyo kyedika ki nkinza beni kadika khumbu tunkwendanga ku Nzo yi Kintinu bo tuntala matangu ma mvu awuwu: ‘Bamfyatilanga Yave bala baka ngolo zimona.’—Yesaya 40:31.