Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 1

“Bika Kumona Dibamu, Bila Minu Yidi Nzambi’aku”

“Bika Kumona Dibamu, Bila Minu Yidi Nzambi’aku”

‘Bika kumona boma, bila minu yidi yaku. Bika kumona dibamu, bila minu yidi Nzambi’aku. Yela kukindisa, ngete, yela kusadisa.’YESAYA 41:10.

NKUNGA 7 Yave, Mangolo Mitu

MAMBU TWANLONGUKA *

1, 2. (a) Buidi tsangu yidi mu Yesaya 41:10 yisadisila khomba mueka bantedila Yoshiko? (b) Yave wutuma basonika tsangu beni muingi kusadisa banani?

KHOMBA MUEKA yinkieto bantedilanga Yoshiko wutambula zitsangu zimbi. Mfelimi’andi wunkamba ti zingonda ziluelu to kadi muingi kafua. Buidi nandi kamuena mawu? Yoshiko wutebuka moyo lutangu lu Kibibila kaba zolanga beni, Yesaya 41:10. (Tanga.) Nandi wuba wuvumbama ayi wukamba mfelimi’andi ti kasa ba ko boma, bila Yave wuba simbidila koko kuandi. * Tsangu yi mbombolo yidi mu lutangu alolo, yisadisa khomb’itu kufiatila Yave mu mambu moso. Lutangu beni, lulenda kutusadisa kutatamana bavumbama bo tumviokila mu mambu maphasi. Muingi tuvisa buidi matangu beni malenda tuvanina mbombolo, tuantubila theti kibila mbi Nzambi kavanina tsangu ayoyi kuidi Yesaya.

2 Va thononu, Yave wusadila Yesaya kasonika mambu amomo muingi kubomba basi Yuda bala nata ku kivika ku Babiloni. Vayi Yave wutuma basonika tsangu beni bika to muingi kusadisa basi Yuda bankuiza ba va kivika vayi muingi kusadisa mvandi dikabu diandi mu thangu yinani nate mu bilumbu bitu. (Yesaya 40:8; Loma 15:4) Bubu, tuidi mu kuzingila mu ‘bilumbu bitsuka,’ ayi tunluta tomba kubaka khindusulu mu mambu madi mu buku yi Yesaya.—2 Timoteo 3:1.

3. (a) Zikhanu mbi zidi mu matangu ma mvu 2019? (b) Kibila mbi tuntombila khindusulu zikhanu beni zituvana?

3 Mu dilongi adidi, tuanlonguka mambu matatu Yave kakanikisa mu Yesaya 41:10 malenda kindisa kiminu kitu: (1) Yave wala ba yitu, (2) nandi widi Nzamb’itu, ayi (3) nandi wala kutusadisa. Befu tuntomba zikhanu * azyozi, bila dedi Yoshiko, tumviokilanga mu mambu maphasi mu luzingu luitu. Tuntovukanga mvandi mu kibila ki malema mambuelama mu nza. Bankaka mu befu tunkindamanga mu zithotolo zi zimfumu zinza. Ndoko tutubila zikhanu beni zitatu.

‘MINU YIDI YAKU’

4. (a) Diambu mbi ditheti Yave kakanikisa tuantubila? (Tala matangu madi va wanda.) (b) Mu ziphila mbi Yave kammonisinanga mabanza mandi mu befu? (c) Bwidi wummuena mambu Yave katukambanga?

4 Yave theti wu kutubomba mu mambu amama: ‘Bika kumona boma, bila minu yidi yaku.’ * Yave wummonisa ti widi yitu mu kutuvua nkinza ayi mu luzolo kadi mu befu. Tala mambu katuba muingi kumonisa luzolo ayi mabanza mangolo kadi mu befu. Yave wutuba: ‘Ngye wukitukidi wu luvalu va mesu mami, ngye wubeki nzitusu ayi minu yi kuzola.’ (Yesaya 43:4) Vasi ko ni kiuma mu nza yoso kilenda vanga Yave kabika zola batu ba kunsadilanga, nandi widi wukuikama mu bisadi biandi. (Yesaya 54:10) Luzolo ayi kikundi kiandi kitukindisa. Nandi wala kutukieba bubu, dedi bo kakiebila Abalami (Abalahami) nkundi’andi. Yave wunkamba: ‘Bika kuba boma, Abalami. Minu yidi nkaku’aku.’—Ngenesi 15:1.

Tulenda ba kibakala ayi kukindama mu zioso kua ziphasi, kheti ziawu zidi buka muila wunkumba voti buka mbazu yinneni (Tala bitini bi matangu 5-6) *

5-6. (a) Buidi tuzabidi ti Yave wuntomba kutusadisa bo tumviokila mu ziphasi? (b) Dilongi mbi tulenda longuka mu kifuani ki Yoshiko?

5 Befu tuzebi ti Yave wuntomba kutusadisa mu ziphasi kadika mutu kamviokila, bila nandi wukanikisa dikabu diandi: ‘Bo wumviokila mu nlangu, minu yala ba yaku, ayi bo wumviokila mu mila, miawu misi kufuka ko. Ngye kudiatila va mbazu, walasa mona ko khienzo, ayi walasa via ko mu mbazu.’ (Yesaya 43:2) Mbi mambu amomo mansundula?

6 Yave kasinkanikisa ko kubotula ziphasi tundengana mu luzingu, vayi nandi kalasa bikila ko ziphasi zidi buka ‘mila’ voti zithotolo zidi buka ‘mbazu’ zitutovula mu thangu yiwombo. Nandi wu tukanika ti wala ba yitu, muingi kutusadisa bo ‘tumviokila’ mu ziphasi. Mbi Yave kala vanga? Nandi wala kutusadisa kuba bavumbama muingi tuba bakuikama mu nandi, kheti mu thangu bantomba kutuvonda. (Yesaya 41:13) Yoshiko, tube tubila va thononu, wumona ti mawu madi makiedika. Muan’andi wunkieto wutuba: “Befu tuyituka beni kumona phila mam’itu kabela wuvumbama. Tumona ti Yave wuba kumvana ndembama yi ntima. Nate kilumbu kafua, Mam’ami wuba kolukanga na mimfelimi ayi batu bankaka baba bela matedi zikhanu zi Yave.” Mbi tunlonguka mu kifuani ki khomb’itu Yoshiko? Bo tumfiatila mu lukanu lu Nzambi bo katuba: ‘Minu yala ba yaku,’ befu mvitu tuala baka khindusulu ayi mangolo ma kutatamana mu ziphasi tundengana.

‘MINU YIDI NZAMBI’AKU’

7-8. (a) Diambu mbi dimwadi Yave kakanikisa tuantubila, ayi mbi mawu mansundula? (b) Kibila mbi Yave kakambila basi Yuda baba ku kivika: ‘Bika kumona dibamu’? (c) Mambu mbi madi mu Yesaya 46:3, 4 mavumbika mintima mi dikabu di Nzambi?

7 Lukanu lumuadi lu Nzambi Yesaya kasonika, luntuba: ‘Bika kumona dibamu, bila minu yidi Nzambi’aku.’ Mbi mambu amomo mansundula? Mu lutangu alulu, kikuma ‘kuba dibamu’ kinsundula ‘kutala kumbusa mu kibila ki boma widi mu mutu voti kioso kiuma kilenda kutula va kingela.’ Voti ‘kuba beni boma buka mutu widi va kingela.’

8 Kibila mbi Yave kakambila basi Yuda banatu va kivika ku Babiloni babika ‘kuba dibamu’? Bila nandi wuzaba ti basi Babiloni bala ba boma. Boma bu mbi? Ku tsuka mimvu 70 basi Yuda babela ku kivika, masodi ma Medo-Pelesia banunga divula di Babiloni. Yave wusadila masodi amomo muingi kuvukisa dikabu diandi ku kivika ki Babiloni. (Yesaya 41:2-4) Bo basi Babiloni ayi batu bankaka baba zingila mu thangu yinani bazaba ti zimbeni ziawu baba fikama, bawu baba kuyikindasana mu kuyikambasana: ‘Ba mangolo.’ Bawu babuela vanga mvandi zinzambi zi bitumba, bila baba kivuvu ti ziawu zilenda ku bakieba. (Yesaya 41:5-7) Vayi Yave wuvumbika mintima mi basi Yuda baba ku kivika mu kuba kamba: ‘Ngyewu, Isaeli, [disuasana widi na mimvila minkaka bila] widi kisadi kiami . . . Bika kumona dibamu, bila minu yidi Nzambi’aku.’ (Yesaya 41:8-10) Wulenda mona ti Yave wutuba: ‘Minu yidi Nzambi’aku.’ Mu mambu amomo, Yave wukindisa bisadi biandi bikuikama ti nandi kasa kuba zimbakana ko—nandi wutatamana kuba Nzambi’awu, ayi bawu batatamana kuba dikabu diandi. Nandi wuba kamba: ‘Minu yala kulusimbidila . . . ayi kuluvukisa.’ Mambu amomo, makindisa ayi mabomba basi Yuda baba ku kivika.—Tanga Yesaya 46:3, 4.

9-10. Kibila mbi tuisi ko kibila ki kuba boma? Fuanikisa.

9 Kuvioka mu thangu yikhulu, bubu batu banluta kuba dibamu mu kibila ki mambu mambi manluta buelama. Bukiedika, befu mvitu tunviokilanga mu mambu beni. Vayi vasi ko kibila muingi tuba boma. Yave wu kutukamba: ‘Minu yidi Nzambi’aku.’ Kibila mbi mambu beni madi kibila kimboti muingi tutatamana bavumbama?

10 Tala kifuani akiki: Batu buadi, Jim ayi Ben, badi mu lupulanu luidi mu kunyikuka beni mu kibila ki phemu yingolo. Bo lupulanu luntona kunyinkuka beni, bawu bankuwa mbembu yi mutu mu bisengu bimbasisanga mbembu mu lupulanu yiba kuba kamba: “Fietikanu buboti phonda yi lukiebu yidi mu bikundu bi lupulanu, bila tuidi mu kuviokila mu mwa kivuka.” Jim wuntona kuba dibamu. Vayi mutu wundiatisa lupulanu wubue tuba: “Bikanu kuba dibamu. Minu yindiatisa lupulanu yinkoluka yinu.” Mu thangu beni, Jim wunyikuna ntu ayi wuntuba: Mambu kantuba madi makiedika? Nandi wummona ti Ben kasi ko dibamu. Jim wuyuvula Ben: Kibila mbi ngye wididi wuvumbama? Ben wuseva nkadu ayi wumvutudila: Bila minu yizebi mutu widi mu kudiatisa lupulanu. Nandi widi tat’ami! Bosi Ben wubue kunkamba: Bika yi kukamba matedi tat’ami. Yinkikinina ti ngye kunzaba buboti ayi kuzaba mambu kazebi kuvanga, ngye mvaku wunkuiza ba wuvumbama.

11. Malongi mbi tulenda longuka mu kifuani ki Jim ayi Ben?

11 Malongi mbi tulenda longuka mu kifuani akiki? Dedi Ben, befu mvitu tumbanga bavumbama bila tuzebi buboti Tat’itu yi diyilu Yave. Tuzebi ti nandi wala kututuadisa mu nsika mu bivuka bi ziphasi tumviokila mu bilumbu bitsuka bi nza ayiyi. (Yesaya 35:4) Tufweti fiatila Yave muingi tuba bavumbama bo batu bawombo mu nza badi boma. (Yesaya 30:15) Tumbanga buka Ben bo tunkambanga batu badi va nseng’itu kibila mbi tumfiatilanga Nzambi. Diawu bawu mvawu balenda zaba ti Yave wala basadisa mu mambu mambi bamviokila.

‘YELA KUKINDISA [AYI] YELA KUSADISA’

12. (a) Diambu mbi dintatu Yave kakanikisa tuantubila? (b) Mbi kikuma “koko” ku Yave kitutebula moyo?

12 Tala diambu dintatu Yesaya kasonika: ‘Yela kukindisa, ngete, yela kusadisa.’ Yesaya wusonika buidi Yave kala kindisila dikabu diandi bo katuba: ‘Yave wala kuizila mu lulendu, ayi nandi wala yadila mu koko kuandi.’ (Yesaya 40:10) Khumbu ziwombo Kibibila kinsadila kikuma “koko” muingi kutubila mangolo. Diawu, kikuma Yave ‘wala yadila mu koko kuandi’ kitutebula moyo ti Yave Ntinu widi mangolo mawombo. Nandi wusadila mangolo mandi muingi kuvukisa ayi kusadisa bisadi biandi mu thangu yikhulu, ayi wuntatamana kukindisa ayi kukieba batu ba kumfiatilanga bubu.—Deutelonomi 1:30, 31; Yesaya 43:10, tala matangu madi va wanda mu nwt-TPO.

Vasi ko kinuanunu kiala nunga nkanku wungolo wu lukiebu lu Yave (Tala bitini bi matangu 12-16) *

13. (a) Thangu mbi Yave kanluta dukisanga lukanu luandi lu kutukindisa? (b) Lukanu mbi lutuvananga beni mangolo ayi lufiatu?

13 Mu thangu zimbeni zitu ba kututhota, yawu thangu Yave kanluta sadilanga mambu kakanikisa bo katuba: ‘Yela kukindisa.’ Mu bibuangu binkaka mu nza ayiyi, zimbeni zitu bamvanganga mangolo ma kukandimina kisalu kitu ki kusamuna voti kuzibika kimvuka kitu. Kheti bobo, befu tuisi ko beni dibamu mu zithotolo beni. Yave wu tukanikisa mambu ma kutuvana mangolo ayi lufiatu. Nandi wu tukanikisa: ‘Binuanunu bioso bamvanga muingi kukunuanisa bialasa nunga ko.’ (Yesaya 54:17) Mambu amomo, ma kututebula moyo mambu matatu mankinza beni.

14. Kibila mbi tukhambu kuitukilanga kuzaba ti zimbeni zi Nzambi zilenda kutunuanisa?

14 Ditheti, bo tuidi minlandikini mi Klisto, tuzebi ti batu bala tulenda. (Matai 10:22) Yesu wubikula ti minlandikini miandi bala kuba thota beni mu bilumbu bitsuka. (Matai 24:9; Yoane 15:20) Dimuadi, mbikudulu yi Yesaya yi kutulubula ti zimbeni zitu balasa kutulenda ko to, vayi bala sadila binuanunu biawu muingi kututhota. Zimbeni zitu balenda tuvunina mambu malenda monikina ti madi makiedika voti balenda kututhota beni. (Matai 5:11) Yave wala bikidila zimbeni zitu kusadila binuanunu abiobi muingi kutunuanisa. (Efeso 6:12; Nzaikusu 12:17) Vayi befu tulendi ba ko boma. Kibila mbi tulendi bela ko boma?

15, 16. (a) Diambu mbi dintatu tufueti tebukilanga moyo ayi bwidi matangu ma Yesaya 25:4 mammonisina mawu? (b) Bwidi matangu ma Yesaya 41:11, 12 mammonisina tsukulu yala kuizila kwidi batu ba kutunuanisa?

15 Tala diambu dintatu tufueti tebukanga moyo. Yave wutuba ti ‘Binuanunu’ bioso bela sadila muingi kutunuanisa ‘bialasa nunga ko.’ Dedi bo kibala kitukiebilanga mu kivuka kingolo, Yave mvandi wutukiebanga mu ‘nganzi yi bankua tsisi.’ (Tanga Yesaya 25:4, 5.) Zimbeni zitu balasa nunga ko kututuadisa ziphasi zilenda kadidila.—Yesaya 65:17.

16 Yave wunkindisanga mvandi lufiatu luitu mu nandi mu kutukamba mambu mala monikina batu ‘ba tufuemanga.’ (Tanga Yesaya 41:11, 12.) Zimbeni zitu balenda vanga dyoso kwa dyambu mwingi kutuvanga bubi vayi baboso bala baka tsukulu yimweka ‘bala bungua ayi bala lalakana.’

BUIDI TULENDA LUTA KINDISILA LUFIATU LUITU MU YAVE?

Tulenda luta kindisa lufiatu luitu mu Yave mu kutanganga mambu matedi nandi mu Kibibila (Tala bitini bi matangu 17-18) *

17-18. k(a) Buidi kutanganga Kibibila kulenda buela kindisila lufiatu luitu mu Nzambi? Vana kifuani. (b) Buidi kuyindula mu matangu ma mvu 2019 kulenda tusadisila?

17 Befu tumbuela kindisa kikundi kitu mu Yave mu kubuela kunzaba buboti. Ayi phila yilutidi tulenda zabila Nzambi buboti yidi mu kutanganga Kibibila ayi kuyindula mu mambu tuntanga. Mu Kibibila muidi zitsangu zikiedika zitedi buidi Yave kakiebila dikabu diandi mu thangu yikhulu. Kuzaba mawu kuala tusadisa kuba lufiatu ti nandi wala kutukieba bubu.

18 Tala buidi Yesaya kafuanikisila buboti phila Yave katukiebilanga. Nandi wutuba ti Yave widi buka nsungi wu mamemi ayi bisadi bi Nzambi badi buka mamemi. Tala mambu Yesaya katuba matedi Yave: ‘Mu koko kuandi nandi wala kutikisa mamemi, ayi wala kubanatina mu khat’andi.’ (Yesaya 40:11) Bo tunzaba ti koko ku Yave kutuzungidila, tumbakanga lukiebu ayi tumbanga bavumbama. Muingi kutusadisa kutatamana bavumbama mu ziphasi tundengana, nnanga wukuikama wusodidi matangu madi mu Yesaya 41:10 muingi maba matangu ma mvu 2019, mantuba: ‘Bika kumona dibamu, bila Minu yidi Nzambi’aku.’ Yindula mu zikhanu zidi mu lutangu alolo. Mawu mala kukindisa bo wumviokila mu ziphasi zinkuiza kuntuala.

NKUNGA 38 Nandi Wala Kuvana Mangolo

^ Lut. 5 Mu mvu 2019, matangu ma mvu masolu matuvana bibila bitatu bilenda tusadisa tutatamana bavumbama kheti bo mambu mambi mammonika mu nza voti mu luzingu luitu. Dilongi adidi dimfiongunina bibila beni ayi ditusadisa kubika ba beni dibamu, vayi kubuela fiatila mu Yave. Yindula mu matangu ma mvu. Vanga mangolo ma kusueka mawu mu kilunzi. Mawu mala kukindisa mu ziphasi zinkuiza kuntuala.

^ Lut. 3 TSUDUKUSU YI BIKUMA: Lukanu, didi diambu dikiedika dinkuiza monikina kuntuala. Mambu Yava katukanikisa ma kutuvana mbombolo ayi kutusadisa kuba bavumbama mu ziphasi tulenda dengana mu luzingu luitu.

^ Lut. 4 MATANGU MADI VA WANDA: Kikuma ‘Bika kumona boma’ bantubila kiawu khumbu zitatu mu Yesaya 41:10, 13, ayi 14. Matangu amomo mantubila beni kikuma ‘Minu’ (muingi kutubila Yave). Kibila mbi Yave kasadila Yesaya muingi kusonika kikuma ‘Minu’ khumbu ziwombo? Nandi wusadila kiawu muingi kutubila diambu dinkinza—befu tulenda ba bavumbama mukhambu ba boma befu fiatilanga to mu Yave.

^ Lut. 52 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Dikanda dimweka bamviokila zithotolo mu kisalu, buvinya buawu, kisalu ki kusamuna ayi mu kikola.

^ Lut. 54 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Masodi mankota ku nzo Zimbangi zi Yave bamvangila zikhutukunu ku kisueki, vayi zikhomba basi ko dibamu.

^ Lut. 56 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Mbwongimini yi dikanda yi kutusadisa kukindama.