Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 4

Mbi Lukutukunu lu Mbambukulu Moyo Lutulonga Matedi Ntinu wu diyilu

Mbi Lukutukunu lu Mbambukulu Moyo Lutulonga Matedi Ntinu wu diyilu

‘Diawu dinsundula nyitu’ama. . . . Mawu mansundula ‘menga’ mami ma luwawanu.’ MATAI 26:26-28.

NKUNGA 16 Kembisa Yave mu Mwan’andi Wusolo

MAMBU TWANLONGUKA *

1-2. (a) Kibila mbi tulenda telimina ti Yesu katuvana phila yikhambulu phasi yi kubambukila moyo lufwa lwandi? (b) Zikhadulu mbi zi Yesu tunkwiza tubila?

NGYE wulenda tuba mambu mammonikanga mu lukutukunu lu Mbambukulu Moyo lufwa lu Yesu? Bukyedika, bawombo mu befu tulenda tebuka moyo mambu mamvangamanga mu lukutukunu beni. Kibila mbi? Bila lukutukunu lu mbambukulu moyo lwisi ko beni phasi. Vayi lwidi lukutukunu lunkinza beni. Diawu tufweti kuyikuvusa, ‘Kibila mbi mbambukulu moyo lufwa lu Yesu yikhambulu beni phasi?’

2 Mu thangu kaba samuna va ntoto, Yesu wuba wuzabakana mu kulonga mambu mankinza mu phila yikhambulu beni phasi mu kuvisa. (Matai 7:28, 29) Bobuawu mvandi, nandi wutuvana phila yikhambu beni phasi, vayi yidi tsundu mwingi tutebukilanga * moyo lufwa lwandi. Ndoko tutubila buboti Mbambukulu Moyo beni ayi mwa mambu Yesu katuba ayi kavanga. Twala luta visa kuyikulula, kibakala ayi luzolo Yesu kadi, ayi twala longuka bwidi tulenda landikinina buboti kifwani kyandi.

YESU WUYIKULULANGA

Dipha ayi vinu bitutebula moyo ti Yesu wuvana moyo’andi mu kibila kitu ayi bubu nandi widi Ntinu’itu widi mu kuyala ku diyilu. (Tala bitini bi matangu 3-5)

3. Dedi bummonisina Matai 26:26-28 phila mbi yikhambu phasi Yesu kavangila lukutukunu lu Mbambukulu Moyo, ayi mbi binsundula byuma byodi kasadila?

3 Yesu wuba na 11 di bapostolo bandi bakwikama bo kavanga lukutukunu lu Mbambukulu Moyo yi lufwa lwandi. Nandi wusadila byuma bisobila mu nkungi wu Pasika ayi wuvanga lukutukunu alulu lukhambulu phasi. (Tanga Matai 26:26-28.) Nandi wusadila to mapha makhambulu luvi ayi vinu, bila biawu biba vana. Yesu wukamba minlandikini myandi ti byuma bibyodi kasadila binsundula nnyitu’andi yinlongo ayi menga mandi, byuma kaba nduka kuvana buka nkhayilu mu kibila kiawu. Bapostolo ḿba basa kwituka ko kumona lukutukunu beni lumona kuvyokila mu phila yikhambulu phasi. Kibila mbi?

4. Bwidi dilongi Yesu kavana Malata ditusadisila kuvisa kibila mbi Yesu kavangila lukutukunu lu Mbambulukulu Moyo mu phila yikhambulu phasi?

4 Yindul’abu mambu mamonikina kumbusa, mu mvu wuntatu wu kisalu ki kusamuna ki Yesu, bo kayenda ku nzo bakundi bandi—Lazalo, Malata ayi Malia. Bo baba vuvisa nkadu, Yesu wutona kulonga. Malata wuba vana, vayi nandi wuba kubika bidya biwombo mwingi kutambula buboti nzenz’andi. Bo kamona mawu, mu luzolo Yesu wusemba Malata, ayi wunsadisa kumona ti vasa tombulu ko kulamba bidya biwombo bimboti. (Luka 10:40-42) Kuntwala, ava nandi kafwa, Yesu wusadila dilongi kavana Malata. Nandi wuvanga Mbambukulu Moyo lufwa lwandi mu kusadila byuma bilwelu. Mbi mawu matulonga matedi Yesu?

5. Mbi tulenda longuka matedi Yesu mu phila kavangila lukutukunu lu mbambukulu moyo, ayi bwidi mawu mandedakana na madi mu Filipi 2:5-8?

5 Mu mambu moso Yesu katuba ayi kavanga, nandi waba kuyikululanga. Diawu tulendi kwitukila ko kuzaba ti nandi wuyikulula beni va bwilu bwandi butsuka va ntoto. (Matai 11:29) Nandi wuzaba ti wuba nduka kuvana nkayilu wulutidi luvalu mu myamyoso bama vana vambata ntoto ayi Yave wala kumvulubusa ayi kumbyeka ntinu ku diyilu. Kheti nandi wuzaba mawu, Yesu kasa tomba ko kuyimonisa ayi kasa dinda ko bamvangila nkungi wunneni mwingi kutebukila moyo lufwa lwandi. Vayi wukamba minlandikini myandi ti khumbu mweka mu mvu, bawu bafweti kuntebukilanga moyo mu kusadila byuma bilwelu mu lukutukunu lu mbambukulu moyo. (Yoane 13:15; 1 Kolinto 11:23-25) Bo kasadila byuma bilwelu mu mbambukulu moyo mammonisa ti nandi kasa ba ko lungundayi. Tulenda kwangalala kuzaba ti Ntinu’itu wu diyilu, wuyikululanga beni.—Tanga Filipi 2:5-8.

6. Bwidi tulenda landikinina kifwani ki Yesu bo tumvyokila mu zithotolo?

6 Bwidi tulenda landikinina kuyikulula ku Yesu? Mu kutula zitsatu zi bankaka vantwala zitsatu zitu veka. (Filipi 2:3, 4) Bwe yindul’abu mambu mamonika va bwilu butsuka bu luzingu lu Yesu va ntoto. Nandi wuzaba ti thangu yaba fikama mwingi katovuka ayi kafwa; kheti buawu, nandi waba tatubukila beni matedi minlandikini myandi mikwikama, bila bawu bankwiza ba beni kyunda mu kibila kyandi. Diawu nandi kavyokisila bwilu bwandi butsuka mu kubalonga ayi kuba kindisa. (Yoane 14:25-31) Yesu wuluta tatubukila matedi buvinya bu bankaka bika kwandi bwandi veka. Bukyedika, kifwani kimboti katubikila!

YESU WIDI KIBAKALA

7. Bwidi Yesu kamonisina kibakala bo kamana kuvanga lukutukunu lu Bidya Bimfumu va Masika ma Bwilu?

7 Bo Yesu kamana kuvanga lukutukunu lu Bidya Bimfumu va Masika ma Bwilu, nandi wumonisa beni kibakala. Bwidi? Yesu wukikinina luzolo lu Tat’andi luvangimina mu nandi, kheti nandi wuzaba ti kuvanga mawu kuba sundula ti nandi bala kumvondila mu kumvunina mambu ma zitsoni. (Matai 26:65, 66; Luka 22:41, 42.) Yesu wutatamana wukwikama mwingi kuzitisa dizina di Yave, kukinzika kimfumu ki Nzambi, ayi kusadisa batu kuzinga mvu ka mvu. Mu thangu beni, Yesu wukubika mvandi minlandikini myandi mu mambu bankwiza vyokila.

8. (a) Mbi Yesu kakamba bapostolo bandi bakwikama? (b) Bo Yesu kafwa, bwidi minlonguki bandi balandikinina kifwani kyandi ki kibakala?

8 Yesu wumonisa mvandi kibakala mu kubika va khonzo zitsatu zyandi ayi wutsikika mayindu mandi mu zitsatu zi bapostolo bandi. Lukutukunu lu mbambukulu moyo Yesu kavanga bo Yuda kababika, luyiza tebula moyo batu bayiza ba minlandikini myandi misolo ndandu yidi mu menga ma Yesu ayi kuba mu luwawanu lumona (1 Kolinto 10:16, 17) Mwingi kubasadisa kuba bakwikama, Yesu wukamba bapostolo bandi ti nandi ayi Tat’andi baba kubatelimina ku diyilu. (Yoane 15:12-15) Yesu wubakamba mvandi matedi ziphasi bala vyokila kuntwala. Bosi wusadila kifwani kyandi veka ayi wubakindisa mwingi ‘baba kibakala!’ (Yoane 16:1-4a, 33) Mimvu miwombo kuntwala minlonguki myandi batatamana kulandakana kifwani kyandi ki kumonisa kibakala. Kheti kuvanga mawu kuba sundula kutovuka beni, bawu bayisadisa bawu yi bawu mu zithotolo ziawu zyoso.—Ebeleo 10:33, 34.

9. Bwidi tulenda landikinina Yesu mu kumonisa Kibakala?

9 Bobuawu mvandi bubu, befu tunlandakananga kifwani ki Yesu ki kumonisa kibakala. Bukyedika ti kibakala kintombolu mwingi kusadisa zikhomba zitu badi mu kutovuka mu kibila ki kiminu kiawu. Khumbu zinkaka, zikhomba zitu balenda kubavunina mambu ayi kubatula mu buloku. Bo mawu mammonika, befu tufweti vanga mamoso tulenda nunga mwingi kubasadisa, ayi mvandi kubakakula. (Filipi 1:14; Ebeleo 13:19) Phila yinkaka tulenda monisina kibakala yidi mu kutatamana kusamuna ‘mu kibakala.’ (Mavanga 14:3) Buka Yesu, befu twidi bakubama mwingi kutatamana kusamuna tsangu yi Kintinu, kheti batu ba tukandimina voti batutwadisa ziphasi ziwombo. Khumbu zinkaka tulenda mwena ti twisi ko kibakala. Mbi tulenda vanga?

10. Mu zisabala ava Mbambukulu Moyo, mbi tufweti vanga ayi mu kibila mbi?

10 Befu tulenda kindisa kibakala kitu mu kuyindula lusakumunu twala tambula mu kibila ki khudulu yi Yesu. (Yoane 3:16; Efeso 1:7) Mu zisabala zimbanga ava lukutukunu lu Mbambukulu Moyo, befu twidi lwaku lunneni beni mwingi kubwela monisa luzolo lwitu mu khudulu. Mu thangu beni, tatamana kutanga matangu ma Kibibila mantubila Mbambukulu Moyo, ayi yindula mambu mamonika ava Yesu kafwa. Ayi bo tunkwenda mu lukutukunu lu Bidya Bimfumu va Masika ma Bwilu, tunluta visa buboti tsundu yi byuma bansadila mu Mbambukulu Moyo ayi tumvisa mvandi mfunu biawu bidi. Bo tumvisa mambu Yesu ayi Yave batuvangila ayi kuvisa mvandi bwidi mawu matusadisila ayi mansadisila mvandi batu tunzolanga bafwa, kivuvu kitu kimbwela kindama, ayi tumbakanga mangolo ma kutatamana kumonisa kibakala ti kutsuka.—Ebeleo 12:3.

11-12. Mbi tuba longuka nate avava?

11 Nate avava tuma longuka ti lukutukunu lu Bidya Bimfumu va Masika ma Bwilu lututebula moyo bika to luvalu khudulu yidi, vayi yitutebula mvandi moyo zikhadulu zi Yesu buka kuyikulula ayi kibakala. Tulenda kwangalala beni kuzaba ti Yesu wuntatamana kumonisa zikhadulu zyandi, bila nandi widi Nganga Nzambi, wu tulombilanga nlemvu kwidi Yave. (Ebeleo 7:24, 25) Mwingi kuvutula matondo, tufweti tatamana kutebukanga moyo lufwa lu Yesu, dedi bo nandi katumina. (Luka 22:19, 20) Befu tumvanganga mawu mu kilumbu kindedakananga na kilumbu 14 mu Ngonda Nisa, kiawu kilumbu kilutidi nkinza.

12 Mu phila yimvangiminanga lukutukunu lu Bidya Bimfumu va Masika ma Bwilu, tulenda visa khadulu yinkaka yinata Yesu kufwila mu kibila kitu. Bo kaba vantoto, nandi wuba wuzabakana mu zikhadulu azizi. Zikhadulu mbi?

YESU WIDI LUZOLO

13. Bwidi matangu ma Yoane 15:9 ayi 1 Yoane 4:8-10 mamonisina luzolo Yave ayi Yesu bammonisanga, ayi banani bambakanga ndandu mu luzolo luawu?

13 Yesu wumonisa mu phila yiduka luzolo lu Yave mu befu mu mamoso kavanga. (Tanga Yoane 15:9; 1 Yoane 4:8-10.) Bilutidi nkinza, mu kibila ki luzolo Yesu kavanina moyo’andi mu befu. Kheti twidi mu dingumba di batu basolo voti mu mamemi mankaka, befu tumbakanga ndandu mu luzolo lu Yave ayi Mwan’andi bammonisanga mu befu mu nzila nkhayilu beni. (Yoane 10:16; 1 Yoane 2:2) Bwe yindul’abu byuma basadila mu Mbambukulu Moyo; biawu bimmonisa luzolo lu Yesu ayi phila kaba vwanga nkinza minlonguki myandi. Mu phila mbi?

Yesu mu luzolo wuvanga lukutukunu lu Mbambukulu Moyo mu phila yikhambu phasi mwingi yibika ba phasi kwidi batu banlandakana luawu kuntwala. (Tala bitini bi matangu 14-16) *

14. Mu phila mbi Yesu kamonisina lozolo kwidi minlonguki myandi?

14 Yesu wumonisa luzolo kwidi minlonguki myandi misolo mu kubika sadila byuma biphasi beni, vayi bifwana mwingi kuvanga lukutukunu beni. Bo thangu yivyoka, vaba tombulu minlonguki myandi misolo kuvanganga lukutukunu lu Mbambukulu Moyo kadika mvu, kheti bamvyokila mu zithotolo ziwombo voti mu buloku. (Nzaikusu 2:10) Bawu banunga kutumukina lutumu lu Yesu? Ngete, bawu banunga!

15-16. Bwidi zikhomba zinkaka banungina kuvangila Mbambukulu Moyo lufwa lu Yesu kheti mu thangu yi ziphasi?

15 Tona mu sekulu yitheti nate mu bilumbu bitu, Baklisto bakyedika bamvanganga mangolo mwingi kutebukila moyo lufwa lu Yesu. Bawu banlandakananga buboti phila Yesu kavangila lukutukunu lu Bidya Bimfumu va Masika ma Bwilu, kheti khumbu zinkaka dilenda ba dyambu diphasi. Tala bifwani abibi. Bo khomba Harold King kaba naveka mu buloku ku China, nandi wuba vanganga mangolo mwingi kutebukila moyo lufwa lu Yesu. Nandi wuba kubikanga dipha ayi vinu ku kisweki, ayi wuba sadilanga byuma biba yandi. Nandi waba tanganga buboti bilumbu mwingi kazaba kilumbu ki Mbambukulu Moyo. Bosi mu kilumbu ki Mbambukulu Moyo, naveka ku buloku, waba kwimbilanga, kusambila, ayi kuvanga dilongi di Kibibila.

16 Tala kifwani kinkaka. Dingumba dimweka di zikhomba zi bakyeto ziba ku buloku mu thangu Mvita Wummwadi Wunneni batula luzingu luawu va kingela mu kuvanga lukutukunu lu Bidya Bimfumu va Masika ma Bwilu. Bawu banunga kuvanga lukutukunu lu Mbambukulu Moyo ku kisweki, bila byuma bansadilanga mu mbambukulu moyo bisi ko beni phasi. Bawu batuba: “Befu tuba batelama va kimweka ayi tuyinzungalala, ayi va khat’itu tuyala ledi wu mpembi vambata kikundu kimweka, bosi tutula vana vinu ayi dipha. Twaba sadilanga mwinda mwingi tubaka bu kumwena, vayi boti minda mi buloku miba mitatama, khanu babakulu mbi twaba vanga. . . . Twaba vanganga tsila kwidi Tat’itu mwingi tusadila mangolo mitu mu kuzitisi dizina Dyandi dinlongo.” Bukyedika, kiminu kingolo bamonisa! Ayi buboti kuzaba ti mu luzolo Yesu katubikila kifwani ti tulenda vanga lukutukunu lu Mbambukulu Moyo kheti mu thangu yi ziphasi!

17. Byuvu mbi tulenda kuyikuvusa befu veka?

17 Bo lukutukunu lu Mbambukulu Moyo lwidi mu kufikama, tufweti kuyikuvusa: ‘Bwidi yilenda bwela landakinina kifwani ki Yesu mu kumonisa luzolo? Bukyedika ti minu yinlutanga kuvwa nkinza zitsatu zi zikhomba zyama kubika kwandi zyama veka? Yinteliminanga zikhomba bavanga mambu balendi nunga ko, voti yizabizi ti bawu mvawu badi ndilu? Tutatamananu kulandakana kifwani ki Yesu ayi kumonisa ‘kyadi.’—1 Petelo 3:8.

TATAMANA KUSWEKA MALONGI AMAMA MU KILUNZI KYAKU

18-19. ( a) Mu dyambu mbi tulenda bela lufyatu? (b) Mbi ngye wutidi kutatamana kuvanga?

18 Kulandakana lutumu lu Mbambukulu Moyo lufwa lu Yesu lwalasa kadidila ko. Bo Yesu kala ‘kwiza’ mu thangu ziphasi zinneni, nandi wala kutikisa Baklisto ‘basolo’ bela ba va ntoto mwingi benda ku diyilu, ayi twalasa bwe vanga ko lukutukunu lu Mbambukulu Moyo.—1 Kolinto 11:26; Matai 24:31.

19 Kheti bo lukutukunu lu Mbambukulu Moyo lwisi bwe vangama ko, tulenda ba lufyatu ti dikabu di Yave bala tebukilanga moyo lukutukunu beni lukhambu phasi buka mbonosono yi kuyikulula, kibakala ayi luzolo bama monisa mu batu. Mu thangu beni, batu baba vanganga lukutukunu alolo bela yoluka mawu na batu bala zinga mu thangu beni mwingi babakila mawu ndandu. Vayi mwingi tubaka ndandu bubu mu Mbambukulu Moyo, befu tufweti landakana zikhadulu zi Yesu buka kuyikulula, kibakala ayi luzolo. Befu kuvanga mawu, tulenda ba lufyatu ti twala tambula lusakumunu lumfumina kwidi Yave.—2 Petelo 1:10, 11.

NKUNGA 13 Klisto, Ntungulu’itu

^ Lut. 5 Thangu yilwelu yisyedi mwingi tulandakana lukutukunu lu Bidya Bimfumu va Masika ma Bwilu mwingi kutebukila moyo lufwa lu Yesu. Lukutukunu alolo lukhambu phasi, lutulonga matedi kuyikulula, kibakala ayi luzolo lu Yesu. Mu dilongi adidi, tunkwiza tubila bwidi tulenda landikinina zikhadulu nandi kamonisa.

^ Lut. 2 TSUDUKUSU YI BIKUMA: Kutebuka Moyo kunsundula kuvanga dyambu dimfunu mwingi kutebukila moyo ayi kuzitisa nkungi mweka voti kuzitisa mutu.

^ Lut. 56 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Fikula yimmonisa bisadi bikwikama bamvanga lukutukunu lu Mbambukulu Moyo mu kimvuka ki sekulu yitheti. Lukutukunu lu Mbambukulu Moyo mu mvu 1800. Ku buloku buphasi ku Alemanha Nazista. Ayi mu bilumbu bitu, va mwanza Nzo yi Kintinu ku Sul yi América.