DILONGI 34
“Tatamana Kudiatila mu Kiedika”
“Tatamana kudiatila mu kiedika.”— 3 YOA. 4.
NKUNGA 111 Mambu ma Tuvananga Mayangi
MAMBU TUANLONGUKA *
1. Ndandu mbi tumbakanga bo tuntubila buidi tuzabila “kiedika”?
“BUIDI wuzabila kiedika?” Tuisi ko divuda ti ngie wumvananga mvutu wu kiuvu akioki khumbu ziwombo ayi wunkuvulanga beni kiawu kuidi zikhomba zitu bo wuntomba kuba zaba buboti. Befu tunzolanga kukuwa buidi zikhomba zitu bazabila Yave. Mvandi tunzolanga kuba zabikisa tsundu kiedika kidi mu luzingu luitu. (Loma 1:11) Masolo ma phila ayoyo, ma tutebulanga moyo luvalu kiedika kidi kuidi befu. Mvandi ma tusadisanga “kutatamana kudiatila mu kiedika”—voti kuzingila mu phila tulenda tambudila lusakumunu ayi lunungu va meso ma Yave.— 3 Yoa. 4.
2. Mbi tuemfiongunina mu dilongi adidi?
2 Mu dilongi adidi, tuemfiongunina mua bibila bi tuvanganga kuzola kiedika. Bosi tunkuiza mona, buidi tulenda tatiminina kumonisa luzolo mu nkhailu awowo wu luvalu. Mvandi dinkuiza buela phuil’itu yi kuzabikisa bankaka kiedika. Tuisi ko divuda ti mambu tunkuiza longuka mankuiza tusadisa kuvutudila Yave matondo mu mamoso kavanga muingi ku tutumisa mu kiedika.—Yoa. 6:44.
KIBILA MBI TUNZODILANGA “KIEDIKA”?
3. Kibila mbi tunluta zodilanga kiedika?
3 Vadi bibila biwombo tunzodilanga kiedika, vayi kibila kilutidi kidi, luzolo tuidi mu Yave Nzambi, tho yi kiedika. Kibibila, ki tusadisanga kuvisa ti Yave kasi ko to mutu wulutidi lulendu, Mvangi diyilu ayi ntoto, vayi mvandi widi Tata wu tukiebanga mu luzolo. (1 Pete. 5:7) Tuzebi ti Nzamb’itu widi “nkua nlemvu ayi nkua kiadi, nkua mvibudulu, widi luzolo lukuikama ayi nkua kiedika.” (Esodu 34:6) Yave wunzolanga busonga. (Yesa. 61:8) Nandi katianga ko kutumona kutovuka ayi widi phuila—yi kumanisa ziphasi zioso mu thangu katsikika. (Yele. 29:11) Bukiedika mambu amomo ma tubomba beni! Diawu befu tunzodilanga beni Yave!
Kiedika ki Kibibila Kidi Buka. . . Kisengu Kinsikimisanga Dikumbi
Dedi bo kisengu kinsikimisinanga dikumbi, kivuvu tuidi mu mambu madi mu Kibibila, ki tusikimisanga bo tumviokila mu mambu maphasi mu luzingu. Kiedika ki Kibibila mvandi ki tukindisanga kukamba bankaka kivuvu tuidi mu bilumbu binkuiza kuntuala. (Tala matangu 4-7)
4-5. Buidi mvuala Polo kadedikisila kivuvu tuidi ayi kibila mbi?
4 Kibila mbi kinkaka tunzodilanga kiedia? Kiedika ki Kibibila kintuadisanga beni ndandu mu luzingu luitu. Dedi, ki tuvananga kivuvu mu bilumbu binkuiza kuntuala. Muingi kufuanikisa luvalu kivuvu beni kidi, mvuala Polo wusonika: “Tuidi kivuvu akiki buka kisengu kinsikimisanga muela, kivuvu beni kidi kikinda ayi ki ngolo.” (Ebe. 6:19) Dedi bo kisengu kinsikimisinanga dikumbi, kivuvu tuidi mu mambu madi mu Kibibila, ki tusadisanga kuba nsika bo tumviokila mu ziphasi.
5 Kheti mvuala Polo waba tubila mambu amomo muingi kukindisa baklisto basolu bavua nkinza kivuvu ki kukuenda ku diyilu, vayi mvandi madi tsundu kuidi baklisto badi kivuvu ki kuzinga mvu ka mvu ku paladizu va ntoto. (Yoa. 3:16) Bukiedika, kulonguka matedi kivuvu akiokio, kunkuiza vana tsundu luzingu luitu.
6-7. Ndandu mbi Yivonne kabaka mu kuzaba kiedika?
6 Tala kifuani ki yaya Yivonne. Nandi kasa konzukila ko mu kiedika ayi wuba boma bu lufua bo kaba muana kilezi. Nandi wuntebuka moyo phila kabela mu kiunda bo katanga mambu amama: “Kuala ba kilumbu kualasa bue ba ko yono.” Nandi wutuba: “Mambu amomo maphanga yibika baka tolo builu boso mu kuyindulanga bilumbu binkuiza kuntuala. Mvandi yaba yikuvusanga, ‘kibila mbi tunzingilanga to mua thangu ayi tumfuilanga?’” Nandi kabasa visanga ko kibila mbi tuididi va ntoto ayi mvandi kabasa tomba ko kufua.
7 Mu butoko buandi, Yivonne wutona kuba masolo na Zimbangi zi Yave. Nandi wutuba: “Minu yitona kukikinina ti yilenda ba kivuvu ki kuzinga mvu ka mvu ku paladizu va ntoto.” Buidi kulonguka mambu amomo matuadisila ndandu kuidi khomb’itu? Nandi wubue tuba: “Yisiala bue tatubuka ko mu kuyindulanga to mambu mankuiza kuntuala voti matedi lufua.” Tuisi ko divuda ti, kiedika luvalu beni kidi kuidi Yivonne, diawu nandi kankuangalalanga kukamba bankaka kivuvu kitedi bilumbu binkuiza kuntuala.—1 Timo. 4:16.
Kiedika ki Kibibila Kidi Buka. . . Kiuka ki Luvalu
Luidi luaku lunneni kusadila Yave bubu ayi kuba kivuvu ki kuzinga mvu ka mvu ku paladizu, mu luyalu lu Kintinu ki Nzambi. Befu tualasa nhonga ko mu mangoIo amomo tuidi mu kuvanga. (Tala matangu 8-11)
8-9. (a) Mu kinongo Yesu kata, buidi dibakala dimueka kamonisina luvalu mu kiuka kabakula? (b) Luvalu mbi kiedika kidi mu ngiewu?
8 Kiedika ki Kibibila kitedi mvandi zitsangu zimboti zi Kintinu ki Nzambi. Yesu wudedikisa kiedika ki Kintinu banga kiuka ki luvalu. Mu buku yi Matai 13:44, Yesu wutuba: “Kintinu ki Nzambi ba kidedikisa banga kiuka kisuama mu tsola, kio mvati tsola kabakula ayi kabue sueka mboti, mu mayangi nandi wuvutuka ku nzo, wusumbisa biabioso biba yandi ayi wusumba nsitu woso.” Tummona ti dibakala beni kabasa bila ko kiuka akioki. Vayi mu thangu kabakula kiawu, nandi wuvanga mamoso maba mu kitezu kiandi muingi kabaka kiuka beni. Diawu kasumbisila biabioso biba yandi. Kibila mbi? Kibila nandi wuzaba ti kiuka beni luvalu kiba kuidi nandi. Ayi mvandi wuzaba ti kiawu kiluta luvalu kena biuma bioso kabika kumbusa.
9 Ngie mvaku buawu wuntadilanga kiedika? Tuisi ko divuda ti buawu wummuenanga. Kibila tuzebi ti vasi ko kiuma mu nza ayiyi kilenda dedakana na mayangi wumbakanga mu kusadila Yave, kuba yandi kikundi kifikama ayi kivuvu ki kuzinga mvu ka mvu. Diawu, kioso kua kiuma voti bisalu tubika kumbusa bilendi dedakana ko na mayangi tuidi mu kuzaba ti tuidi mu kukuangidika Yave.’—Kolo. 1:10.
10-11. Mbi bivanga Michael kubaka makani ma kubalula luzingu luandi?
10 Befu bawombo tuvanga mangolo ma kubika biuma biwombo kumbusa muingi tubaka lunungu va meso ma Yave. Bawombo babika bisalu bimboti baba. Bankaka babika luaku lu kubaka luzingu lu busina. Vadi zikhomba zinkaka, ba balula kimutu kiawu mu thangu batona kulonguka matedi Yave. Mawu Michael kavanga. Nandi kasa konzikila ko mu kiedika. Vayi mu butoko buandi, nandi wutona kulonguka karaté. Nandi wutuba: “Minu yaba kukinhemisanga beni mu mangolo ayi khumbu zinkaka yaba monanga ti ni mutu kalendi kundunga ko.” Vayi bo katona kulonguka Kibibila, Michael wulonguka phila Yave kantadilanga bisavu bi makhema. (Minku. 11:5) Mu kutubila matedi bakuela baba kunlonganga Kibibila, Michael wutuba: “Bawu basa kukhamba ko ti yifueti bika kubue nuananga karaté; vayi bawu batatamana to kundonga kiedika ki Kibibila.”
11 Bo Michael kaluta longuka matedi Yave, luzolo luandi mu Nandi lubuelama. Bo kalonguka matedi kiadi Yave kadi mu bisadi biandi, mawu manhikuna beni mabanza mandi. Ayi buviokila thangu, Michael wuvisa ti vaba tombulu kubaka makani ayi kubalula nzingulu’andi. Nandi wutuba: “Yizaba ti kubika kubue nuananga karaté, dinkuiza ba diambu diphasi minu yifueti vanga. Vayi mvandi yiba lufiatu ti kuba kisadi ki Yave mawu mambu malutidi yifueti vanga ayi mankuiza yangidika ntim’andi.” Bukiedika Michael wuvua beni nkinza kiedika kabakula. Ayi mawu mamvanga kubaka makani mabalula luzingu luandi.—Yako. 1:25.
Kiedika ki Kibibila Kidi Buka. . . Muinda
Dedi bo muinda wu tusadisilanga kuzaba va kutula kulu, bobuawu mvandi Kibibila ki tusadisanga kuzaba bu kudiatila mu nza yi Satana yi kitombi. (Tala matangu 12-13)
12-13. Buidi kiedika ki Kibibila kisadisila Mayli?
12 Muingi kumonisa luvalu kiedika kidi, Kibibila kimfuanikisa kiawu na muinda wunlezama ku kitombi. (Minku. 119:105; Efe. 5:8) Mayli, wunkalanga ku Azerbaijão, wumvutulanga beni matondo mu kiezila katambula kifumina mu Diambu di Nzambi. Nandi wuyonzukila kuidi matata baba binganga biviakana. Tat’andi wuba musulumanu ayi mam’andi waba sambilanga mu kinganga ki basi Yuda. Mayli wutuba: “Kheti minu yizaba ti Nzambi widi, vayi vaba biuvu biwombo biaba kuthatisanga. Yiba kuyikuvusanga: ‘Kibila mbi Nzambi kavangila batu ayi kibila mbi kabakila makani ma kubika mutu kutovuka mu luzingu luandi loso ku bulungi?’ Bo batu bantubanga ti mamoso mammonikanga luidi luzolo lu Nzambi, diawu yiba kuyikuvusanga, bukiedika ti Nzambi widi mutu wunkuangalalanga kumona batu kutovuka?’”
13 Mayli wutatamana kutomba mimvutu mi biuvu abiobi. Ayi buviokila thangu, nandi wuvitika kulonguka Kibibila na Zimbangi zi Yave ayi buawu kayiza zabila kiedika. Nandi wutuba: “Mimvutu mi lufiatu mi Kibibila, mibalula phila yaba kuyitadilanga ayi luzingu luama luluta ba lumboti. Tsudukusu yimboti yibaka mu Diambu di Nzambi, yithuadisa beni ndembama.” Dedi Mayli, tuntondanga Yave “wu tutela bo tuba ku kitombi, muingi tuiza mu kiezila kiandi kimboti.”—1 Pete. 2:9.
14. Buidi tulenda buedila luzolo tuidi mu kiedika? (Tala mvandi quadro yintuba “ Phila Yinkaka Bandedikisila Kiedika ki Kibibila.”)
14 Abiobio bidi to mua bifuani bimmonisa luvalu kiedika kidi. Tuisi ko divuda ti ngie mvaku wulenda yindula mu bifuani binkaka. Ayi boti kuba, wulenda fiongunina bifuani abiobio mu ndongukulu’aku yi Kibibila muingi wubakula bibila binkaka ngie wunzodilanga kiedika. Kibila bo tunluta zola kiedika, buawu tuala tombila ziphila muingi kumonisa luzolo tuidi mu kiedika.
BUIDI TULENDA MONISINA TI TUNZOLANGA KIEDIKA?
15. Buidi tulenda monisina ti tunzolanga kiedika?
15 Tulenda monisa ti tunzolanga kiedika mu kutanganga Kibibila ayi bilongulu bibongulu mu Kibibila. Ayi boso kua bubela mimvu tuma zabila kiedika, tufueti tatamana kulonguka kiawu. Dilongi ditheti dibasika mu Kibanga ki Nsungi diaba tuba: “Nza, yiwedi binganga ayi mambu mawombo ma luvunu, diawu kubakula kiedika dilenda ba diambu diphasi. Ayi mu thangu tu kibakula, tufueti simbidila kiawu buboti. . . . Ayi tubika kuangalala to mu diambu dimueka di kiedika tube bakula. . . vayi kutatamana kutomba mambu mankaka.” Tuzebi ti dilenda ba diambu diphasi kubakula kiedika, vayi ndandu tunkuiza baka yilutidi kena mangolo tumvanga.
16. Phila mbi ngie wuntangilanga Kibibila muingi wuluta baka ndandu? (Zingana 2:4-6)
16 Befu bawombo tuzolanga ko kutanga ayi kulonguka. Vayi Yave wututumisa muingi “tutatamana kutomba” ayi “tutatamana kufiongunina” muingi kubuela baka phisulu yi kiedika. (Tanga Zingana 2:4-6.) Befu kuvanga mangolo amomo, tuala baka ndandu. Mu matedi ndongukulu’andi yi Kibibila, yaya Corey wutuba ti nandi wunsikikanga mayindu mu lutangu lu mueka lu mueka. Nandi wusudikisa: “Bo yimmana kutanga lutangu, yintalanga zinota ayi matangu mankaka madi kithuadi na lutangu beni, bosi yibue fionguninanga lutangu beni. . . . Kutangila Kibibila mu phila ayoyo, ma kuthuadisanga beni ndandu!” Boso kua bubela phila tuntangilanga Kibibila, befu tummonisanga ti tumvuanga nkinza kiedika bo tumbotula thangu muingi kulonguka kiawu.—Minku. 1:1-3.
17. Mbi binsundula kutatamana kudiatila mu kiedika? (Yakobi 1:25)
17 Bukiedika, tuzebi ti vasintombulu ko to kulonguka kiedika. Vayi muingi tubakila kiawu ndandu, tufueti zingila mu kiedika. Mawu mansundula ti tufueti sadila mu luzingu luitu mambu tuidi mu kulonguka. Mu phila ayoyo, buawu to kiedika kiala tutuadisila mayangi makiedika mu luzingu. (Tanga Yakobi 1:25.) Buidi tulenda bela lufiatu ti tuidi mu kuzingila mu kiedika? Khomba mueka wuvana diyindu adidi dimboti mu kutuba ti, buboti kuyifionguninanga boti tuidi mu kuvanga mawu mu phila yimboti, voti vadi diambu tufueti luta vangila mangolo. Mvuala Polo mvandi wutuba: “Yoso kua phila ayi boso kua bubela kitesu ki ndionzukulu’itu, tutatamananu kudiatila mu nzila ayiyi.”—Fili. 3:16.
18. Kibila mbi tufueti vangila mamoso tunnunga muingi “tutatamana kudiatila mu kiedika”?
18 Yindulabu ndandu wulenda baka mu mangolo moso widi mu kuvanga muingi “wutatamana kuzingila mu kiedika”! Kiedika kialasa tusadisa ko to kubalula luzingu luitu, vayi befu kuzingila kiawu, mvandi tuala kuangidikanga Yave ayi zikhomba zitu. (Zinga. 27:11; 3 Yoa. 4) Bukiedika tuidi bibila biwombo muingi kuzola kiedika ayi kuzingila kiawu.
NKUNGA 144 Tadidila mu Mfutu!
^ Khumbu ziwombo, tunsadilanga kikuma “kiedika” muingi kutubila mambu tunkikininanga ayi nzingulu’itu. Kheti tueka mimvu miwombo voti tuidi bamona mu kiedika, tulenda baka beni ndandu mu kutubila kibila mbi tunzodilanga kiedika. Mu kuvanga mawu, tunkindisanga makani mitu ma kubaka lunungu va meso ma Yave.
