DILONGI 27
Landakana Kifuani ki Lukuikumunu lu Yave
‘Mu kibila ki lukuikumunu luinu, luela vukisa luzingu luinu.’—LUKA 21:19.
NKUNGA 114 “Banga Mvibudulu”
MAMBU TUANLONGUKA *
1-2. Buidi mambu ma Yave madi mu Yasaya 65:16, 17 ma tukindisila?
“BIKA KUVONGA!” Awowo wawu wuba ntu diambu wu lukutukunu lu mavula lu mvu 2017. Lukutukunu beni lumonisa ti, befu tulenda tatamana bakuikama kheti mu mambu maphasi tuidi mu kuviokila. Vama vioka mimvu minna tona lukutukunu beni luvioka, ayi befu tukhidi kuikama, tukhidi kuikama mu nza ayiyi yiwedi mambu ma maphasi.
2 Mu mambu mbi maphasi ngie maviokila voti wukhidi viokila? Nkundi voti muisi dikanda wunzolanga beni wufuidi? Mu kimbevu kingolo maviokila? Mu ziphasi zi bununu widi mu kuviokila? Mu kivuka voti zikhuamukusu zinkaka? Ove mu ziphasi kimbevu ki COVID-19 kidi mu kutuadisa? Tuidi beni phuila kumona kilumbu mambu amomo maphasi mala mana—tuala mazimbakana ayi malasa bue vutuka ko kumonika!—Tanga Yesaya 65:16, 17.
3. Mbi tufueti vanga mu thangu ayiyi, ayi kibila mbi?
3 Luzingu mu nza ayiyi phasi beni lueka, ayi ziphasi beni ziala luta buelama mu bilumbu binkuiza kuntuala. (Matai 24:21) Diawu, vantombulu tutatamana kukindisa lukuikumunu luitu. Buawu Yesu katubila: ‘Mu kibila ki lukuikumunu luinu, luela vukisa luzingu luinu.’ (Luka 21:19) Kuyindula phila zikhomba zinkaka badi mu kumonisina lukuikumunu kheti mu mambu maphasi badi mu kuviokila, malenda kindisa mvandi lukuikumunu luitu.
4. Kibila mbi tulenda tubila ti Yave nandi kifuani kilutidi mu kumonisa lukuikumunu?
4 Nani kifuani kilutidi mu kumonisa lukuikumunu? Naveka Yave Nzambi. Mvutu awowo ḿba wube kuvanga kukuituka? Vayi yindula mua nkadu. Nza ayiyi, yidi ku tsi luyalu lu nkua mambi, Satana ayi yiwedi mambu mawombo maphasi. Yave widi lulendu muingi kumanisa mambu amomo mu khumbu yimueka to. Vayi Nandi widi mu kuvingila nate mu kilumbu katsikika muingi kumanisa mawu. (Loma 9:22) Diawu tala vua di mambu Yave kasola kuvanga mu kumonisa lukuikumunu.
MU MAMBU MBI YAVE KAMMONISINANGA LUKUIKUMUNU?
5. Buidi dizina di Nzambi dimvuezuluanga, ayi buidi ngie wummuenanga mawu?
5 Mu dizina diandi dimvuezuanga. Yave wunzolanga beni dizina diandi ayi wuntomba baboso bakinzika diawu. (Yesa. 42:8) Vayi vama vioka 6 di mafunda na mafunda di mimvu, dizina di Nzambi dimvuezuanga. (Minku. 74:10, 18, 23) Mawu matona ku lumbu lu Edeni mu thangu Nkadi’ampemba (voti “Nkua Luvunu”) kavunina Nzambi ti nandi waba kuimina Adami ayi Eva biuma bawu baba tomba muingi baba mu mayangi. (Ngene. 3:1-5) Ayi tona mu thangu beni, Yave Nzambi ba kumvuninanga mambu mawombo mu kutuba ti Nandi wunkuiminanga batu biuma bawu banluta tomba. Yesu Klisto waba kuazuka beni mu luvunu alolo bavuninanga Tat’andi, diawu nandi kalongila muingi minlandikini miandi basambilanga mu phila ayiyi: “Tat’itu widi ku diyilu, bika dizina diaku diba dinlongo.”—Matai 6:9.
6. Kibila mbi Yave kabikila thangu yiwombo, ava kadedikisa mambu matedi nsua kadi wu kuyala?
6 Bo babalukila luyalu luandi. Yave nandi to widi nsua wu kuyadila diyilu ayi ntoto. Mvandi phil’andi yi kuyadila, yawu yilutidi. (Nzai. 4:11) Vayi Satana wuvuna zimbasi ayi batu va ntoto muingi bayindula ti Nzambi kasi ko nsua awowo wu kuyala. Mambu amomo Satana kavanga, malendi dedukusu ko mu kilumbu kimueka. Mu nduenga, Yave Nzambi wubikila thangu muingi batu bamona ti mu thangu batu ba kiyala beveka mu khambu ku lusadusu lu Mvangi, bawu balendi nunga ko. (Yele. 10:23) Vayi mu mvibudulu’andi, Yave wala manisa mambu amomo mu khumbu yimueka to. Ayi bo kala vanga mawu, Nandi wala monisa ti Kintinu kiandi ayi Luyalu luandi, luawu to luala tuadisa ndembama ayi nsika va ntoto.
7. Banani babalukila Yave, ayi mbi nandi kala vanga mu bawu?
7 Bo bana bandi bankaka bambalukila. Yave wuvanga bana bandi boso ba kiphevi ayi badi va ntoto bavedila. Bawu basa ba ko ni disumu dimueka. Vayi wumueka mu bana bandi ba kiphevi, wu kikitula Satana (voti “Mbeni.”) Nandi wuvukumuna Adami ayi Eva, muingi babalukila Yave. Zimbasi zinkaka ku diyilu ayi batu bawombo va ntoto, balandakana Satana mu kubalukila Yave. (Yuda 6) Buviokila thangu, bawombo mu dikabu Nzambi kasola di Isaeli, mvawu babalukila Yave ayi basola kubuongimina zinzambi zi luvunu. (Yesa. 63:8, 10) Bukiedika, Yave wunyonga beni mu mawu. Vayi kheti bobo, Nandi wummonisanga lukuikumunu, ayi wala tatamana kumonisa khadulu ayoyo nate mu thangu kala bunga zimbeni ziandi zioso. Ayi mawu mala tuadisa lusakumunu kuidi bisadi biandi bikuikama, bamvanganga mangolo momawu Yave kamvanganga mu kumonisa lukuikumunu mu nza ayiyi yiwedi mambi!
8-9. Mambu mbi bamvuninanga Yave, ayi buidi befu tulenda vanina mawu mvutu?
8 Mu luvunu Nkadi’ampemba ka kumvuninanga thangu zioso. Satana wuvunina kisadi ki Yave kikuikama Yobi mambu mu kutuba ti, Yobi ayi bisadi bioso bi Yave ba kumbuongiminanga, mu kibila ki biuma kaba vananga, kubika kuandi mu luzolo badi mu Yave. (Yobi 1:8-11; 2:3-5) Satana, wuntatamana kuvunina bisadi bi Yave mambu amomo nate mu bilumbu bitu (Nzai. 12:10) Vayi befu tulenda vanga mamoso madi mu kiteso kitu muingi kumonisa ti mambu ka tuvuninanga, masi ko makiedika. Mu phila mbi? Mu kumonisa lukuikumunu mu thangu kanthota kiminu kitu ayi mu kumonisa luzolo tuidi mu Yave. Dedi Yobi, befu tuala sakumunu beni, befu kumonisa lukuikumunu.—Yako. 5:11.
9 Satana mvandi wunsadilanga zimfumu zi binganga bi luvunu muingi kutuba ti Yave, widi nkua mambi ayi nandi wuntuadisanga ziphasi mu batu. Dedi zimfumu ziwombo zi binganga bantubanga ti bo muana kilezi kamfua, buna Nzambi, bekuiza nlanda muingi kubuela thalu yi Zinga. 27:11.
zimbasi ku diyilu. Akiokio kidi kifingu kinneni kuidi Yave! Kibila befu tuzebi buboti ti Nzambi widi nkua luzolo. Diawu zikhomba kheti bo tuidi mu kimbevu kingolo, voti tube fuilu mutu tunzolanga, befu tuvananga ko foto kuidi Nzambi. Vayi befu tuidi kiminu ti, vadi kilumbu kala manisa mambu amomo mambi tummonanga. Diawu tuvanganu mangolo muingi kusadisa batu bavisa ti, Yave widi Nzambi yi luzolo. Ayi tutebukanga moyo ti bo tuidi mu kuvanga mawu, tuidi mu kuvana Yave luaku muingi kavutudila Satana mvutu mu mambu ka tuvuninanga.—10. Mbi lutangu lu Minkunga 22:23, 24 lummonisa mu matedi Yave?
10 Mu ziphasi bisadi biandi bammonanga. Yave widi Nzambi yi kiadi. Nandi katianga ko kukuwa befu kutenduka mu kibila ki ziphasi tuidi mu kuviokila—voti mu zikhuamukusu, mu bimbevu, voti mu kibila ki masumu mitu. (Tanga Minkunga 22:23, 24.) Bo tummona ziphasi, Nandi mvandi wummonanga phasi; Yave widi beni phuila yi kumanisa ziawu, ayi wambelama kuvanga mawu. (Dedikisa na madi mu Esodu 3:7, 8; Yesa. 63:9.) Kilumbu kidi mu kufikama kio Yave “kala fiona matsuela moso mu meso, lufua lualasa bue ba ko, kiadi ki lufua kialasa bue ba ko, bidilu ayi ziphasi bialasa bue ba ko.”—Nzai. 21:4.
11. Mbi Yave kambelama kuvanga mu matedi bakundi bandi bafua?
11 Mu kiunda ki kuvasuka na bakundi bandi bafua. Mabanza mbi Yave kadi mu matedi bisadi biandi bikuikama bafua? Nandi tidi beni kubue bamona! (Yobi 14:15) Yindula buidi Yave kadidi phuila yi kubue mona nkundi’andi Abalahami? (Yako. 2:23) Voti Mose, no wuyoluka yandi buka “mu kutalasana mu bizizi”? (Esodu 33:11) Ayi mvandi yindula phuila Nandi kadi yi kukuwa Davidi ayi bisadi binkaka basonika ayi baba kunkuimbidilanga minkunga mimboti muingi kunzitisa! (Minku. 104:33) Kheti bakundi abobo ba Yave badi mu kuvunda ku lufua, Yave kasa bazimbakana ko. (Yesa. 49:15) Nandi wuntebuka moyo mamoso matedi mu kimutu kiawu. Tulenda tuba ti mu mbuenu yi Yave, ‘bawu bakhidi bamoyo va kilunzi Kiandi.’ (Luka 20:38, nota.) Vala ba kilumbu Nandi kala bavulubusa, ayi wala bue kuwa minsambu ayi mvandi kutambula mbuongimini’awu. Boti ngie wumana fuilu mutu wunzolanga beni, buna mambu amomo malenda ku kukindisa ayi kubomba.
12. Diambu mbi dinluta bikanga Yave mu kiunda mu bilumbu abibi bitsuka?
12 Mu ziphasi bankua mambi bantuadisanga kuidi batu. Bo Adami ayi Eva babalukila Nzambi ku lumbu lu Edeni, Yave wuzaba ti luzingu lu batu va ntoto lunkuiza ba beni lu ziphasi ava luawu lubue vutuka kuba lumboti. Yave kazolanga ko kumona mambu mambi, makhambulu masonga, buphunya dedi buididi nza ayiyi. Nandi wummonanga beni kiadi batu bakhambulu mbakulu ayi bakhambulu mutu wu kuba nuanina, dedi—bana bafuilu matata ayi mimfuizi. (Zaka. 7:9, 10) Vayi Yave wunluta banga beni mu kiunda mu kumona bisadi biandi bikuikama badi mu kutovula ayi kuba tula mu buloku mu khambu kibila. Vayi benu boso luidi mu kuviokila mu mambu ma phila ayoyi, banu lufiatu ti Yave wuku muzolanga kibila benu luidi mu kumonisa lukuikumunu va kimueka ayi nandi.
13. Mambu mbi batu batu bamvanganga mambikanga Yave mu kiunda, ayi mbi Nandi kala vanga mu batu beni?
13 Mu phila batu mu nza bama wadila kitsuza ayi matingu. Satana wunzolanga beni kubivisa batu bavangulu mu kifuani ki Nzambi. Mu thangu Nzambi ‘kamona ti mambi mayiza wala va nza’ mu bilumbu bi Nowa, ‘Yave wunyonga beni mu kuvanga nkuna wu batu va ntoto.’ (Ngene. 6:5, 6, nota, 11.) Tona mu thangu beni nate bubu, bukiedika ti mambi mama dekuka? Ndamba! Satana wunkuangalalanga beni mu kumona ti butsuza ayi matingu mama luta buelama mu ziphila ziwombo. Dedi kumona kitsuza mu makuela, babaka kukuela na babakala voti bakieto na bakieto kubundana nyitu! (Efe. 4:18, 19) Vayi Satana wunluta kuangalalanga beni bo kannunganga mvandi kubuisa bisadi bi Yave mu masumu amomo. Vayi bo mvibudulu yi Yave yala mana, nandi wala monisa nganzi’andi mu kubunga batu boso bamvanganga mambu ma butsuza.
14. Mbi batu badi mu kuvanga mu bivangu bi Nzambi?
14 Mu phila badi mu kutuludila bivangu biandi. Bo batu ba kiyala, ‘batuadisanga ko to ziphasi kuidi bawu veka’ vayi mvandi bantululanga bibulu minti ayi bivangu binkaka bi Yave bio nandi kavana batu kiyeku muingi bakieba. (Mpovi 8:9; Ngene. 1:28) Batu ba luzabu bantubanga ti mavanga ma batu, mankuiza vanga bivevi na bivevi bi mintindu * mi bivangu kuzimbala va mbata ntoto mu mimvu minkuiza kuntuala. Diawu bakana phamba ko bantubilanga ti, bivangu bioso bidi mu ziphasi! Vayi tuntonda beni Yave mu kukanikisa ti, “wala bunga bo bambunganga ntoto” ayi wala vutula ntoto woso kuba paladizu.—Nzai. 11:18; Yesa. 35:1.
MBI TULENDA LONGUKA MU LUKUIKUMUNU LU YAVE?
15-16. Mbi biala kutuvanga kukindama va kimueka ayi Yave? Fuanikisa.
15 Yindula mu mambu moso Tat’itu kamvibidilanga tona va thonono yi nza. (Tala quadro yintuba “Mambu Yave Kammonisinanga Lukuikumunu.”) Mu mambu moso amomo, khanu Yave wumana bunga nza ayiyi yi Satana mu yosokua thangu. Vayi mvibudulu’andi yima monisa ti luidi lusakumunu lunneni kuidi befu! Kibila mbi tulenda tubila mawu? Muingi kufuanikisa, yindulabu nkazi ayi nnuni ba kuba zabikisa kuidi dotolo ti muana widi mu kivumu, widi kimbevo kingolo ayi kalendi tatamana ko kuzinga bilumbu biwombo bo kala butuka. Vayi kheti
mu kuzaba mambu amomo, bawu bantatamana kuvingila muana beni mu mayangi muingi kabutuka. Luzolo badi mu muana, lubavanga kukuikama mu mambu moso maphasi ma kuba kuizila mu ndionzukulu yi muana ayi bamvanga mamoso madi mu kiteso kiawu muingi kukieba buvinya buandi.16 Bobuawu mvandi, befu boso tubutukila mu Adami ayi Eva, tuidi batu ba masumu tona kuandi vana mbutukulu’itu. Vayi kheti bobo, Yave wutu zolanga ayi wutu kiebanga. (1 Yoa. 4:19) Vayi disuasana diwombo didi matata tuma tubila mu kifuani ayi Yave. Kibila Yave kalenda vanga diosokua diambu muingi ku tuvukisa. Ayi Nandi wutsikika kilumbu kala manisa ziphasi bivangu biandi bioso bamviokilanga. (Matai 24:36) Bukiedika ti luzolo Yave kadi mu befu luisinkuiza tuvanga ko kukuikama mu kulandakana kifuani kiandi?
17. Buidi mambu mantubila Yesu madi mu Ebeleo 12:2, 3 ma tukindisila?
17 Yave wuvana kifuani kimboti ki lukuikumunu. Yesu wununga kulandakana kifuani ki Tat’andi. Bo kaba va ntoto, nandi wukuikama mu mambu matsoni bamvunina, ayi lufua lu ziphasi kafua va dikunzi mu kibila kitu. (Tanga Ebeleo 12:2, 3.) Bukiedika, kifuani kimboti ki Yave, kivana khindusulu kuidi Yesu muingi kakindama mu ziphasi. Ayi kiawu ki tukindisanga nate bubu.
18. Buidi lutangu lu 2 Petelo 3:9, lu tusadisila kuvisa mvibudulu yi Yave?
18 Tanga 2 Petelo 3:9. Yave zebi thangu yidi yifuana muingi kumanisa ziphasi mu nza ayiyi. Mvibudulu’andi, yimvanganga muingi kukutikisa nkangu wunneni wu bivevi ba bivevi bi batu ba kumbuongiminanga ayi ba kunzitisanga. Befu boso tunkuangalalanga mu kuzaba ti Yave wumvibidilanga mu thangu yiwombo muingi ku tuvana luaku lu kunzaba, kunzola ayi kukivana kuidi Nandi muingi kunsadila. Yave wala dukisa lukanu luandi lu kumonisa lukuikumunu, mu thangu kala vana lusakumunu kuidi bivevi na bivevi di batu bala kindama mu ziphasi nate kuna tsuka!
19. Mbi tufueti ba bakubama mu kuvanga, ayi nsendo mbi tuala tambula?
19 Tuma longuka kifuana ki Yave mu kumonisa lukuikumuna mu mayangi. Kheti mu ziphasi zioso Satana katuadisa, Yave wuntatananga kuba “Nzambi yi mayangi.” (1 Timo. 1:11) Befu mvitu tulenda tatamana mu mayangi bo tumvingila mu mvibudulu kilumbu Yave kala diodisa dizina diandi, kala yala mu busonga ayi kala manisa ziphasi zioso tuidi mu kuviokila bubu. Diawu tufueti tatamana bakuikama ayi kukindama ziosokua ziphasi tumviokila, kibila Tat’itu mvandi widi mu kukuikama. Befu kuvanga mawu, tuala mona tsundukulu yi mambu amama madi mu Kibibila mantuba: “Mayangi kuidi mutu wuntatamana kumonisa lukuikumunu mu thangu yi ziphasi, kibila mu kukuikama, nandi wala baka lunungu ayi wala tambula nsendo wu luzingu, lo Yave kankanikisa kuidi baboso bantatamana kunzola.”—Yako. 1:12.
NKUNGA 139 Wu Kiyindula mu Nza Yimona
^ Lut. 5 Bubu, befu boso tumviokilanga mu ziphasi ziviakana. Ayi mambu mankaka tumviokilanga, tuisi ko bu kumanisina mawu, vayi tufueti to kukindama. Angi buboti beni kuzaba ti tuisi ko befu veka tumviokila mu mawu. Naveka Yave, wummonisanga lukuikumunu mu phila ziwombo. Mu dilongi adidi tunkuiza mona ziphila zivua Nandi kammonisinanga lukuikumunu. Mvandi tunkuiza mona, mbi Yave kama nunga kuvanga mu lukuikumunu luandi ayi buidi befu tulenda bakila ndandu mu kifuani kiandi.
^ Lut. 14 “Mintindu” mi bibulu ayi minti kantubila avava, masindula ko “mangumba” ma bivangu Kibibila kintubila.