Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 1

“Baboso Bantombanga Yave Balasa Khambu ko Kiuma Kimboti”

“Baboso Bantombanga Yave Balasa Khambu ko Kiuma Kimboti”

LUTANGU LU MVU 2022:“Baboso bantombanga Yave balasa khambu ko kiuma kimboti.”—MINKU. 34:10.

NKUNGA 4 “Yave Nsungi’ami”

MAMBU TUANLONGUKA *

Davidi wumona ti kasa khambu ko ni kiuma kimboti, kheti mu thangu kaviokila mu ziphasi (Tala lutangu 1-3) *

1. Mu mambu mbi maphasi Davidi kaba viokila?

 DAVIDI wuvanga mamoso muingi kuvukisa luzingu luandi. Sauli Ntinu Isaeli mu thangu beni, waba tomba kumvonda. Bo Davidi kaba tina, vaba thangu nandi kaba tomba lusalusu. Diawu kavundila theti va divula di Nobe ayi wudinda muingi bamvana mapha matanu. (1 Samu. 21:1, 3) Bosi nandi ayi masodi mandi babakula dimanya dinneni muingi kusuamina. (1 Samu. 22:1) Kibila mbi Davidi kaba viokila mu mambu amomo?

2. Buidi Sauli katudila luzingu luandi va kingela? (1 Samueli 23:16, 17)

2 Sauli waba vangilanga beni Davidi kiphala bo kaba wuzabakana ayi mu mimvita miwombo kaba nunganga. Sauli wuzaba ti mu kumanga tumukina nsiku wu Yave, diawu Yave katubila ti wunkuiza vingisa Ntinu wunkaka va luyalu ayi Yave wusola Davidi muingi kumvinginina. (Tanga 1 Samueli 23:16, 17.) Vayi mu kuba Ntinu wu Isaeli, Sauli wuba na masodi mawombo maba kumbuela mioko, diawu Davidi katinina muingi kuvukisa luzingu luandi. Bukiedika ti Sauli kamuena ti kalenda balula makani ma Nzambi mu matedi Davidi? (Yesa. 55:11) Kibibila kisinsudikisa ko mawu, vayi tulenda ba lufiatu ti Sauli wutula luzingu luandi va kingela kibila baboso bannuanisa Nzambi banunganga ko!

3. Mabanza mbi Davidi kaba kheti mu mambu kaba viokila?

3 Davidi kasa ba ko kiphala mu kutomba kuvinginina Ntinu wu Isaeli. Vayi Yave nandi wumvana kiyeku beni. (1 Samu. 16:1, 12, 13) Ntinu Sauli wuyiza ba kimbeni kiwombo kuidi Davidi vayi kheti bobo, Davidi kasa vana ko Yave fotu mu mambu kaba viokila. Mvandi kabasa kuaninanga ko Yave mu kukhambu ku bidia bo bayenda kue suama ku dimanya dinneni. Ayi ḿba ku kisuamunu beni, kuawu kasonikina nkunga wubongulu lutangu lu mvu awuwu luntuba: “Baboso bantombanga Yave balasa khambu ko kiuma kimboti.”—Minku. 34:10.

4. Biuvu mbi tunkuiza tubila ayi kibila mbi bididi nkinza?

4 Bubu bisadi biwombo bi Yave bamviokilanga mu mambu ma kukhambu ku bidia ayi zitsatu zinkaka zi luzingu. * Mambu amomo mama luta buelama mu thangu ayiyi yi COVID-19. Ayi bo “ziphasi zingolo zidi mu kufikama, tulenda vingila kuluta viokila mu mambu maphasi kena amomo. (Matai 24:21) Tunkuiza tubila biuvu binna mu dilongi adidi: Mu phila mbi Davidi “kamanga khambulu kiuma kimboti”? Kibila mbi tufueti kuangalala mu biuma tuidi? Kibila mbi tulenda bela lufiatu ti Yave wala tukieba? Ayi buidi tulenda kubimina bubu mu mambu mankuiza kuntuala?

“YALASA KHAMBU KO NI KIUMA”

5-6. Buidi Minkunga 23 wu tusadisila kuvisa mambu Davidi kaba tomba kutuba mu bikuma “kalasa khambu ko kiuma kimboti”?

5 Bo Davidi katuba ti bisadi bi Yave balasa “khambu ko kiuma kimboti” mbi kaba tomba kutuba? Tulenda visa mawu mu kutala lutangu lunkaka luidi nguizani na mambu amomo mu Minkunga 23. (Tanga Minkunga 23: 1-6.) Mu nkunga awowo Davidi wutuba bikuma abibi: “Yave nandi Nsungi’ama “ni kiuma kialasa kukhambu ko.” Ayi bikuma binkaka mu nkunga beni, Davidi wu tubila biuma binkinza—ayi biala kadidila Yave kamvana. Dedi, lusakumunu luwombo lu kiphevi kaba tambulanga mu kuvitika Yave banga Nsungi’andi. Mvandi wutuba ti Yave waba kuntuadisanga “mu zinzila zisonga” ayi Yave mu lukuikumunu, wukieba Davidi mu mamboti ayi mu ziphasi. Davidi wuzaba ti kheti waba diatila “mu zinzila zi Yave” kalenda viokila mu ziphasi. Mvandi wuzaba ti khumbu zinkaka kalenda viokila mu mimbuinga mi kitombi ove mu kiunda. Nandi wuzaba ti wala ba zimbeni, vayi Yave mu kuba nsungi’andi, diawu Davidi kutubila ti yisi ko kibila ki kuba boma.”

6 Buabu tuma baka mvutu wu kiuvu mu phila mbi Davidi kasa khambulu ko kiuma kimboti? Mu matedi kiphevi, Davidi wuba biabioso kaba tomba mayangi mandi mabasa kuizilanga ko mu biuma bi kinsuni. Davidi waba kuangalalanga mu biuma Yave kaba kumvananga. Kuidi nandi diambu diluta ba nkinza diba kubaka lusakumunu ayi lukiebu lu Nzambi.

7. Dedi bummonisina Luka 21:20-24, mambu mbi maphasi baklisto ku Yuda mu sekulu yitheti baviokila?

7 Mu bikuma Davidi katuba, tulenda mona nkinza widi mu kuba mayindu mafuana mu matedi biuma bi nza. Buisi ko bubi kubaka ndandu mu biuma beni, Vayi tulendi bika ko biawu biluta ba nkinza mu luzingu luitu. Adiodio diba diambu dinkinza baklisto mu sekulu yitheti baba kalanga ku Yuda baba tombulu kuvisa. (Tanga Luka 21:20-24.) Yesu wuba lubula ti mu thangu divula di Yelusalemi bala ‘dizungidila kuidi masodi ma zimbeni,’ buna mu thinu bafueti ‘tina ku mbata miongo.’ Kuvanga mawu maba sundula kuvukisa luzingu luawu. Vayi mvandi diba diambu diphasi. Mua mimvu kumbusa, Kibanga ki Nsungi kitubila mawu mu phila ayiyi: “Bawu babika zitsola, zinzo ayi basa nata ko biuma biba mu zinzo. Bawu baba lufiatu mu lukiebu ayi lusalusu lu Yave, diawu batudila mbuongimini’andi va theti.”

8. Mbi tulenda longuka mu mambu baklisto mu sekulu yitheti ku Yuda baviokila?

8 Mbi tulenda longuka mu mambu baklisto mu sekulu yitheti ku Yuda baviokila? Kibanga ki Nsungu kibue tuba: “Tulenda thotu mu phila tuntadilanga biuma bi kisuni. Bukiedika ti biawu bilutidi luvalu mu befu, voti phulusu’itu yimfumina kuidi Nzambi yawu yilutidi nkinza? Muingi tuvuka, vala tombulu kuviokila mu mambu maphasi voti kubika biuma biwombo kumbusa. Vala tombulu kuba bakubama muingi kuvanga momawu mambu baklisto baba ku Yuda bavanga.” *

9. Khindusulu mbi tulenda baka mu dilongi mvuala Polo kavana kuidi basi Ebeleo?

9 Wulenda yindula buidi dibela diambu diphasi kuidi baklisto kubika biuma biawu bioso ayi kubue tona luzingu va thonono? Vabe tombulu kuba kiminu ayi kufiatila ti Yave wunkuiza basadisa mu zitsatu ziawu. Mimvu mitanu ava masodi ma basi Loma bazungidila divula di Yelusalemi, mvuala Polo wukindisa basi Ebeleo mu dilongi adidi dinkinza: “Bika nzingulu’inu yibika diatusu mu luzolo lu zimbongo, yangalalanu mu biuma muidi. Kibila naveka Nzambi wutuba ti: ‘Yilendi kukuekula ko, ayi yilendi kuloza ko.’ Muingi tutubila mu kibakala ayi mu lufiatu loso ti: ‘Mfumu nandi wu kutsadisanga; yilendi mona boma ko. Mbi mutu kalanda kuphanga?’” (Ebe. 13:5, 6) Bukiedika, batu boso balandakana dilongi di mvuala Polo ava masodi ma basi Loma bataka divula di Yelusalemi, basa mona ko phasi kukolama nzingulu yimona yikhambulu beni mbakulu. Kibila bawu baba lufiatu ti Yave wunkuiza kieba zitsatu ziawu zioso. Mambu mvuala Polo katuba, ma tukindisa kuba loluawu lufiatu.

“TUNKUIZA YANGALALA MU BIUMA ABIOBIO”

10. Dilongi mbi mvuala Polo kavana kuidi Timoteo didi mvandi nkinza kuidi befu bubu?

10 Mvuala Polo wuvana dilongi kuidi Timoteo didi mvandi nkinza kuidi befu bubu. Nandi wutuba: “Befu kuba bi kudia ayi bi kuvuata, tunkuiza yangalala mu biuma abiobio.” (1 Timo. 6:8) Bukiedika ti mvuala Polo wabe tomba kutuba ti, tulendi dia ko buboti, tulendi ba ko nzo yimboti ayi kusumba bikhutu bimona? Ndamba masi ko mawu. Vayi nandi waba tomba kutuba ti tufueti kuangalala mu biuma tuidi. (Fili. 4:12) Ayi mawu nandi kabe vanganga. Kiuma kilutidi nkinza kuidi befu kidi, kikundi kitu na Yave, kubika kuandi biuma bi kinsuni tuidi.—Haba. 3:17, 18.

Basi Isaeli “basa khambu ko ni kiuma kimboti” mu 40 di mimvu baba mu thandu. Befu mvitu tulenda kuangalala mu biuma tuidi bubu? (Tala lutangu 11) *

11. Dilongi mbi mu matedi kukuangalala mu biuma tuidi tulenda longuka mu mambu Mose kakamba basi Isaeli?

11 Valenda ba disuasana mu mambu befu tuntomba ayi mo Yave kammona befu tuidi tsatu. Tala mambu Mose kakamba basi Isaeli bo baviokisa 40 di mimvu ku thandu: “Yave, Nzambi’aku wu kusakumuna mu biabioso wuvanga. Nandi zebi mambu moso muviokila bo muba mu thandu. Mu 40 di mimvu, Yave, Nzambi’aku wuba yaku, ayi ni kiuma kimvela kisa kukhambu ko.” (Deute. 2:7) Mu 40 di mimvu, Yave wuvana basi Isaeli mana muingi badia. Bikhutu biawu—bio biawu babasikila ku Ngipiti—bisa khakuka ko. (Deute. 8:3, 4) Kheti bawombo basa mona ko ti biuma beni biba biwombo, vayi Mose wutebula moyo basi Isaeli ti bawu baba biuma bioso babe tomba. Yave wunzolanga befu kukuangalala mu biuma tuidi ayi kumonisa ti tumvuanga nkinza kheti biuma biluelu nandi ka tuvananga. Tufueti ku bitadila banga lusakumunu ka tuvananga ayi kuntondanga mu mawu.

BA LUFIATU TI YAVE WUNKUIZA KUKIEBA

12. Mbi bimmonisa ti Davidi wufiatila mu Yave kubika kuandi mu naveka?

12 Davidi wuzaba ti Yave widi wukuikama ayi wumvuanga nkinza baboso ba kunzolanga. Kheti luzingu luandi luba va kingela bo kasonika Minkunga 34, vayi mu meso ma kiminu, Davidi wumona ti “mbasi yi Yave” yinzungidilanga bo bankinzikanga Yave.”(Minku. 34:7) Ḿba Davidi waba dedikisa mbasi yi Yave na disosi wunkengidila vama banuana mvita. Kheti nandi wuba disodi dipisuka ayi Yave wunkanikisa ti wunkuiza ba ntinu, vayi Davidi kasa fiatila ko mu mangolo mandi, mu phila kavondila mutu mu dimanya voti mu phila yi pisuka kaba sadilanga mbedi. (1 Samu. 16:13; 24:12) Davidi wufiatila ti Yave wunkuiza sadila mbasi’andi muingi ‘kuvukisa baboso ba kunsadilanga.’ Befu bubu, tuzebi ti Yave kasinkuiza vanga ko mangitukulu muingi ku tukieba. Vayi tuidi lufiatu ti baboso bamfiatilanga mu Yave basinkuiza tatamana ko kutovuka.

Mu thangu ziphasi zingolo, Ngongi ayi Mangongi bala tunuanisa ayi bala meka kukota mu zinzo zitu. Vayi tulenda ba lufiatu ti Yesu ayi zimbasi bazebi mambu madi mu kumonika ayi bala tunuanina (Tala lutangu 13)

13. Bo Ngongi ayi Mangongi bela tunuanisa, kibila mbi tuala monikina buka ti tuisi ko lukiebu, vayi kibila mbi tuidi muingi kuba lufiatu? (Tala foto va thonono levista.)

13 Mu bilumbi binkuiza kuntuala, lufiatu luitu mu Yave luala thotu. Bo Ngongi ayi Mangongi, lubundunu lu zitsi, bela nuanisa dikabu di Yave, luzingu luitu luala ba va kingela. Diawu, vala tombulu kuba lufiatu ti Yave wunkuiza tukieba. Kuidi zimfumu aziozio zi luyalu, befu tuala ba banga mamemi makhambulu lukiebu. (Yehe. 38:10-12) Bo tukhambulu mata ayi tunuananga ko mvita, lubundunu alolo lu zitsi bala yindula ti disinkuiza ba ko diambu diphasi ku tuvonda. Mu kukhambu ba meso ma kiminu—bawu balasa nunga ko kumona dingumba di zimbasi badi ku khonzo dikabu di Yave badi bakubama muingi ku tukieba. Ayi bala kuituka beni bo zimbasi zi Yave bala tunuanina!—Nzai. 19:11, 14, 15.

KUBAMA BUBU MU MAMBU MANKUIZA KUNTUALA

14. Mbi tufueti vanga muingi kukubama mu mambu mankuiza kuntuala?

14 Mbi tufueti vanga muingi kukubama mu mambu mankuiza kuntuala? Theti, tufueti tadila mu phila yifuana biuma bi kinsuni. Kibila vala ba thangu vala tombulu kubika biuma beni. Mvandi tufueti kuangalala mu biuma tuidi ayi mu kikundi tuidi na Yave. Befu kuzaba buboti Nzamb’itu tuala luta ba lufiatu ti nandi wala tukieba bo Ngongi ayi Mangongi bela tunuanisa.

15. Mambu mbi Davidi kaviokila mamvana lufiatu ti Yave kalendi kunkuekula ko?

15 Tala kiuma kinkaka kisadisa Davidi ayi kilenda tusadisa mvandi kukubama mu zithotolo zinkuiza. Davidi wutuba: “Lubimba ayi lumona ti Yave widi nkua mamboti; lusakumunu kuidi mutu wunsuaminanga kuidi nandi.” (Minku. 34:8) Bikuma abiobio bimmonisa kibila mbi Davidi kabela lufiatu mu lusalusu lu Yave. Bo kaba ditoko, Davidi khumbu ziwombo wufiatila mu Yave ayi nandi kasa kunkuekula ko. Dedi bo kanuanisa Ngoliati, disodi diphisuka di basi Filistea, nandi wunkamba: “Mu kilumbu akiki Yave wunkuiza kuyekula mu mioko miama.” (1 Samu. 17:46) Kuntuala, ntinu Sauli khumbu ziwombo waba tomba kuvonda Davidi. Vayi “Yave wuba na Davidi.” (1 Samu. 18:12) Davidi wumona lusalusu lu Yave diawu kabela lufiatu ti nandi wunkuiza tatamana kunsadisa mu zithotolo kabe viokila.

16. Mu ziphila mbi tulenda “bimbila” mamboti ma Yave?

16 Befu kutomba zithuadusulu zi Yave bubu, tunkuiza luta ba lufiatu ti nandi wunkuiza tukieba mu bilumbu binkuiza. Vantombulu kiminu ayi lufiatu mu Yave muingi tudinda kuidi mfumu’itu yi kisalu ka tubikila tulandakana lukutukunu lu divula voti lu mavula. Ayi mvandi kudinda muingi ba tudekula bilokula bi kisalu muingi tununga kulandakana zikhutukunu zioso ayi kubuela kukivana mu kisalu ki kusamuna. Vayi, yindula boti mfumu’aku wummanga kuvanga mawu ayi wu kubotula mu kisalu. Widi kiminu ti Yave wunkuiza dukisa zitsatu ziaku zioso ayi kalasa kukuekula ko? (Ebe. 13:5) Bawombo badi mu kisalu ki thangu ka thangu, badi bivisa biwombo bimmonisa phila Yave kadukisila zitsatu ziawu mu thangu yifuana kibila Yave widi wukuikama.

17. Lutangu mbi basolizi mu mvu 2022, ayi kibila mbi luididi lufuana?

17 Mu kuzaba ti Yave widi va khonzu’itu, tuisi ko bibila bi kuba boma mu mambu mankuiza kuntuala. Befu kutula kisalu ki Kintinu va theti mu luzingu luitu, Nzambi kalasa tukuekula ko. Muingi ku tusadisa kutebuka moyo nkinza wu kukubama bubu mu mambu maphasi mankuiza kuntuala ayi kuba lufiatu ti Yave kalasa tukuekula ko, Dingumba Dintuadisi disolizi Minkunga 34:10 muingi kuba lutangu lu mvu 2022: “Baboso bantombanga Yave balasa khambu ko kiuma kimboti.”

NKUNGA 38 Yave Wala Kuvana Mangolo

^ Lutangu lu mvu 2022 mabongulu mu Minkunga 34:10: “Baboso bantombanga Yave balasa khambu ko kiuma kimboti.” Bisadi biwombo bikuikama bi Yave, basi ko mbakulu yiwombo. Buidi tulenda tubila ti bakhambuanga ko “kiuma kimboti”? Ayi buidi kuvisa tsundu yi lutangu alolo, yilenda tusadisila kukubama mu mambu maphasi mankuiza kuntuala?

^ Tala “Biuvu bi Mintangi” mu Kibanga ki Nsungi kilumbu 15 Ngonda Yivua, 2014.

^ MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Kheti mu thangu Davidi kabe zingilanga mu ditadi muingi kutina Ntinu Sauli, Davidi waba tondanga Yave mu lusalusu loso kaba kumvananga.

^ MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Bo basi Isaeli babasika ku Ngipiti, Yave wuba vana mana muingi badia ayi bikhutu biawu bisa khakuka ko.