YENDA MU MAMBU MAKHATI

Yenda mu mintu mi mambu

DISOLO DI NDONGOKOLO 22

NKUNGA 127 Lolenge ya moto oyo nasengeli kozala

Batu bo bazolini mu diambu di bakuelana mbi balenda tula muingi banunga

Batu bo bazolini mu diambu di bakuelana mbi balenda tula muingi banunga

‘Kitoko kikhati ntima . . . Mfunu wombo kikala.’​—1 Pi. 3:4.

MAMBU MO MADI MU KHATI DISOLO DIADI

Batu bo bazolini mu diambu di bakuelana mbi balenda tula muingi banunga, ayi bue batu bankaka mu khati kimvuka balenda kubasadisila muingi banunga.

1-2. Batu bankaka bue beta muena mu thangu bazolini muingi beba kuelana?

 THANGU bakala ayi nketo bazolisini muingi babe kuelana yikala thangu mosi yi zikhini. Enati thangu beni yoyi yawu wulembo viokisa, mu kondo finda phaka phuila widi muingi mambu mabe vioka bumboti. Batu bawombo bo bakuela batubidi ti thangu beni yina yikala thangu yimboti. Tsion, a khomba mosi wunketo wukala ku Ethiopie tubidi ti: “Yimosi yi zithangu yo yilutidi zikhini mu luzingu luama, yidi mu thangu tuba mu kifiansaye ayi nnuniama. Tueba solulanga masolo mawombo mamfunu ayi tueba sevanga va kimosi. Ndiba mu zikhini mu thangu ndiyiza bakula ti mbeki mutu nioni thidi ayi nioni weti kunzola.”

2 Vayi khomba mosi nio widi mu dizina Alessio ku Pays-Bas tubidi ti: “Yiba thangu mosi yi zikhini mu zaba bumboti nketo’ama mu thangu tuba mu kifiansaye vayi thangu beni phe yiba na mambu maphasi.” Mu disolo diadi, tueka ntadila ndambu mambu maphasi momo malenda totuka mu kifiansaye ayi ndambu zitsikudukusu zi Bibila zio zilenda sadisa batu banunga kifiansaye. Matu tubila diaka phe phila yoyi bakhomba ba kimvuka balenda sadisila batu bobo badi mu kifiansaye.

MFUNU WU KIFIANSAYE

3. Kifiansaye mfunu mbi kidi? (Zingana 20:25)

3 Buba ti kifiansaye yilenda ba thangu yi zikhini, yikala phe thangu yimfunu yo yilenda nata tii ku dikuela. Lumbu ki dikuela kikala lumbu kio batu bo bakuelini beta levasana ndevi va ntuala Yehova, yizolasana ayi monasana luzitu mu bilumbu bioso bio bakuiza bela va kimosi. Tuamina tutula yoso kuandi ndevi, tufueti kuyitadilanga bumboti mboti. (Tanga Zingana 20:25.) Mu kondo finda phaka buawu buididi phe mu ndevi yi dikuela. Kifiansaye, kieta sadisa bakala ayi nketo bazabasana bumboti mboti ayi babaka nzengolo yimboti. Thangu zinkaka balenda baka nzengolo yikuelana; thangu zinkaka yivonda kifiansaye. Enati bakala ayi nketo babeki nzengolo yi vonda kifiansaye, yawu ko yinsundula ti basi nunga ko mambu. Va buangu ki kubavueza tuzaba ti lukanu lu kifiansaye lu lungini​—ayi kibasadisidi babaka nzengolo yimboti.

4. Bila mbi tufueti tadila kifiansaye mu mbueno yimboti?

4 Bila mbi yididi mfunu mu ba mu mbueno yimboti mu diambu di kifiansaye? Mukristu nio wukambu kuela, niandi ba mbueno yimboti mu diambu di kifiansaye kalendi ko kozodi mutu nioni ka kasi kanandi kuela ko. Yisi ko kaka ti batu bobo bakambulu kuela bawu kaka bafueti ba mayindu mamboti. Beto boso tufueti ba mayindu mamboti mu diambu ditedi lukanu lu kifiansaye. Mu kifuani, batu bankaka beta banzila ti batu bawu ba mu kifiansaye, bafueti kaka kuelana. Mayindu ma phila yoyi mbi meta tula kuidi bakristu bo bakambu kuela? Melissa, khomba mosi wunketo wukambu kuela wukala ku Etas-Unis tubidi ti: “Mu thangu khomba wubakala ayi wunketo batonini kifiansaye, bakhomba zinkaka zi kimvuka beta tomba kaka ti bakuelana. Yawu yeta kuiza tula ti bakhomba bobo badi mu kifiansaye bakuelana kaka buba ti mambu makadi diata mboti mu kifiansaye kiawu kadiambu ko luisi ko luzolo luawu. Batu bankaka bakambu kuela beta manga kuawu kifiansaye. Bila zithatukusu zilenda ba ziwombo.”

LUZABASANA BUMBOTI MBOTI

5-6. Batu bobo badi mu kifiansaye, mambu mbi bafueti luta tudila zingolo muingi bazabasana bumboti mboti? (1 Piela 3:4)

5 Enati mu kifiansaye muidi, mbi bilenda lusadisa lubaka nzengolo yikuelana voti yivonda kifiansaye? Lulonguka zabasana bumboti mboti. Bulendakana meketa zaba mambu mankaka ma mutu beni tuamina lutona kifiansaye. Buabu, widi na diluaku dizaba “bumutu bukhati.” (Tanga 1 Piela 3:4.) Yawu yintombana wuluta longuka mambu matadidi kipheve, bumutu, ayi mayindu ma mutu nio tidi kuela. Bobuawu bunkuendila bilumbu, buawu mawu bela wufuana mu vana mimvutu mu biuvu biabi: ‘Mutu beni, wela ba bakala voti nketo wufuana mu diambu di minu?’ (Zin. 31:26, 27, 30; Efe. 5:33; 1 Tim. 5:8) ‘Wumosi mosi mu beto wela dukisa ziphuila zin’diandi? Ndilenda kuama koka zinga ayi zinzimbala zi mutu beni?’ b (Lom. 3:23) Bo buawu bo luzabisina, lufueti bambuka moyo ti: Dilutidi mfunu didi mu zaba ti lulendi ko ba phila mosi ayi niandi vayi wumosi mosi mu beno, lenda yuku mu mambu ma n’diandi.

6 Mambu mbi wufueti longuka kuidi mutu nioni tidi kuela bo muidi mu kifiansaye? Tuamina wuluta tula mayindu mawombo mu niandi, thangu zinkaka wulenda solula ayi niandi mu mambu mo malutidi mfunu mu kifuani, zikhanu ziandi. Buabu, bue wulenda tadila mu mambu mo mantadidi niandi veka, banga kimbevo, zithatukusu zi mambu ma zimbongo voti ziphasi zio kadengana mu thama? Yisiandi ko mfunu mu mana tubila mambu moso bo luidi va thonono yi kifiansaye. (Dedikisa Yowani 16:12.) Ngeyo mona ti thangu yifueni ko mu kamba mutu nioni wunkana kuelana yaku mambu momo matadidi, wunkambi ti thangu yifueni ko. Vayi bo buawu bo bunkuendila bilumbu, mutu nio wunkana kuela kalenda tomba zaba mambu mo matadidi muingi kabaka nzengolo yifueni. Diawu, mu thangu mosi plina, yela tombana wun’zibudila ntima mu kunkamba mambu momo matadidi.

7. Bue batu bobo badi mu kifiansaye, balenda zabinina bumboto mboti? (Tala enkadre “ Tula kifiansaye ayi mutu nio widi kielo.”) (Tala phe zifoto.)

7 Mu phila mbi lenda longukila zaba mutu nio wunkana kuela bumboti mboti? Phila yimboti yi kubutudila yidi yisolulanga bumboti mboti mu kondo vunasana, yuvusananga biuvu ayi wanga bumboti mboti. (Zin. 20:5; Zaki 1:19) Diawu, dilenda ba diambu dimfunu ludengananga mu maluaku mo malenda tula luba va kimosi mu diambu di solula, banga dia va kimosi, diata mu bibuangu bio bikala batu bawombo ayi samuna nsamu wumboti va kimosi. Lulenda phe zabasana bumboti mboti mu thangu lulembo viokisa thangu va kimosi ayi bakundi beno voti ayi dikanda dieno. Mu buela lulenda bongisa mambu momo lulenda vanga va kimosi muingi wutala bue keta vangila mambu ayi phila keta vangila mambu va ntuala batu bankaka. Tutala mambu momo Aschwin, nio wukala ku Pays-Bas kameka vanga. Tubidi mu diambu ditedi kifiansaye kiandi ayi Alicia: “Tube tombanga vanga mambu momo malenda tusadisa tuzabasana bumboti mboti. Khumbu ziwombo tueba vanganga mambu momo makambulu phasi, banga lamba bidia va kimosi voti bongisa nzo va kimosi. Mu thangu tueba salanga bisalu beni va kimosi buawu tueba muenanga mambu mo wumosi mosi kadidi ngolo ayi lebakana kumosi mosi mu beto.”

Enati mu kifiansaye lulembo baki thangu yisoludila, buawu lulenda zabisinina bumboti mboti (Tala paragrafi 7-8)


8. Mamboti mbi batu bobo badi mu kifiansaye balenda baka mu longukanga va kimosi?

8 Lulenda zabasana ti lulembo longuka mambu ma kipheve va kimosi. Enati lukuelini, lufueti tulanga tsambudulu yi dikanda va buangu kitheti mu dikuela dieno. (Mpo. 4:12) Bila mbi yididi mfunu lulongukanga mambu ma kipheve va kimosi mu thangu muidi mu kifiansaye? Vayi, lufueti zaba ti bo luidi mu kifiansaye, luvengi ko dikanda ayi khomba wubakala, kabedi ko Pfumu wunketo. Vayi, bobuawu bo lunlongukila Bibila thangu ka thangu, buawu lukuiza zabila kipheve kikadika mutu. Max ayi nketo’andi Laysa, bobo bakala ku Etats-Unis, bamona mamboti mankaka ma kubutudila. Max tubidi ti: “Buna tuthumbu tona kifiansaye, tutona longuka minkanda mi mambu matedi kifiansaye, mambu ma dikuela, ayi mambu matedi luzingu lu dikanda. Minkanda beni, mituzibudila nzila tuluta soludila mu mambu mawombo mamfunu momo wumosi mosi mu beto kasie kumatubila ko mu niandi veka.”

MAMBU MANKAKA MAMFUNU MATADILA

9. Mambu mbi bio batu bo bazolini mu diambu di kuelana bafueti tadila tuamina babaka nzengolo yizaba na beka nkamba mambu matadidi luzolo luawu?

9 Nani lufueti keta kamba mu mambu matadidi kifiansaye kieno? Beno veka ba babuadi lufueti baka nzengolo. Vathonono yi luzolo lueno, lulenda baka nzengolo yikamba mua ndambu batu. (Zin. 17:27) Beno kubutudila yawu mayi tula ti batu babika kulutula mbamba ayi babika lembo luyuvulanga biuvu biphamba phamba. Vayi beno kondo kamba kadi mutu yawu mayi tula ti luvanga mambu mu kitsueki mu diambu di batu bankaka babika kulumona. Tudila mambu mu phila yoyi, yilenda ba vonza kinneni. Yidi diambu dinduenga mu kamba batu bo balenda kuluvana zindongi zimboti ayi lusadusu lufuana. (Zin. 15:22) Mu kifuani, lulenda kamba mambu beni, kuidi mua ndambu batu ba dikanda dieno, kuidi bakundi bo bayonzuka mu kipheve ayi kuidi bakulutu ba kimvuka.

10. Batu bo bazolini mbi bafueti tula muingi kifiansaye kiawu kiba ki lukumu? (Zingana 22:3)

10 Mbi lufueti tula muingi kifiansaye kieno kitatamana ba ki lukumu? Bobuawu luzolo lueno lunyonzukila, buawu wumosi mosi mu beno kalenda tombila ba pfika pfika kuidi n’diandi. Mbi bilenda kulusadisa muingi lubika vanga diambu dio dinniongisa Yehova? (1 Ko. 6:18) Lubika tubila masolo momo malenda kulutuma lutula kitsuza, lubika banga va buangu kio luidi beno veka ayi lubika nuanga malavu mawombo mangolo. (Efe. 5:3) Mambu momo malenda kotula ziphuila zieno zi nitu ayi malenda vongisa nzengolo’eno yi vanga mambu mamboti. Madi ba diambu dinduenga lusolulanga thangu ka thangu mu diambu di baka zinzengolo zio zifueti tula ti kifiansaye kieno kiba ki lukumu ayi luzitisa zitsikudukusu zi Yehova. (Tanga Zingana 22:3.) Tala mambu masadisa Dawit ayi Almaz ku Ethiopie. Batubidi ti: “Tueba viokisanga thangu va kimosi mu bibuangu bio bidi batu bawombo voti va kimosi ayi bakundi beto. Kadi khumbu tuba beto veka mu khati ditoma voti ku nzo. Yawu yitusadisa tubika vanga mambu mo malenda tunata mu vanga disumu.”

11. Mambu mbi batu bo badi mu kifiansaye bafueti tadila mu thangu balembo vangi mambu mo mammonisa luzolo luawu?

11 Batu bo badi mu ki fiansaye, bafueti monasana luzolo? Dilenda ba diambu dimboti bobuawu bo luzolo lueno lunyonzukila. Vayi ziphuila zieno zinitu ziawu kotuka, madi ba diambu diphasi mu baka nzengolo yinduenga. (Nks. 1:2; 2:6) Mu buela, mu thangu lulembo monasana luzolo, lulenda fika kambu kadulu ki kukiyala ayi lulenda vanga diambu dio dinniongisa Yehova. (Zin. 6:27) Diawu, tona vana thonono yi kifiansaye kieno, lufueti kitubila zindilu zio lukuiza kitudila mu nguizani ayi zitsikudukusu zi Bibila. c (1 Tes. 4:3-7) Lulenda kukiyuvula biuvu biabi: ‘Mu phila mbi batu bo bakala ko tueta vuanda bakuiza muena phila yo tulembo monisinina luzolo? Phila yo tummonisina luzolo yilenda kotula ziphuila zi batu bankaka?’

12. Batu bo badi mu kifiansaye, mambu mbi bafueti zaba mu diambu ditedi mathata ayi kambu kuwizana ko kulenda totuka mu bawu buadi?

12 Bue budedikisila mathata mu ki fiansaye? Mbi bilenda salama enati mathata malembo bimanga thangu ka thangu? Yawu yimmonisa ti luzolo lueno lukadi diata bumboti? Buawu ko buididi; bawombo kuandi phe beta dengana mambu ma phila yoyi. Dikuela dikinda dikala na batu buadi bo beta tula ngolo mu nunga mathata. Phila yoyi lulembo bongisila mambu bo luidi mu kifiansaye, yawu yela monisa ti luela nunga bongisa mambu mu thangu luela ba mu dikuela. Bo luidi mu ki fiansaye, lulenda kiyuvula biuvu biabi: ‘Tueta soludila mambu mu ndembama ayi mu lukinzu? Tueta kikinina zinzimbala zieto ayi tomba kuzibongisa? Tueta manga lemvukila, tueta fika lemvukila, ayi tueta fika lomba nlemvo?’ (Efe. 4:31, 32) Vayi ti lulembo tatamana ba mathata bo luidi mu kifiansaye, luzaba ti mambu mela sie baluka ko mu thangu luela kuelana. Enati mueni ti mutu beni kasi fuana ko mu ngeyo, zenga kifiansaye yilenda ba nzengolo yimboti kuidi beno babuadi. d

13. Mambu mbi malenda sadisa batu bo badi mu kifiansaye muingi bazaba thangu kua balenda tula mu kifiansaye tuamina bakuelana?

13 Kifiansaye kieno thangu kua kifueti tula? Khumbu ziwombo baka nzengolo yinsualu nsualu kueta kuiza totula mambu maphasi. (Zin. 21:5) Kifiansaye kieno kifueti tula bilumbu biwombo muingi luzabasana bumboti mboti. Vayi wulendi kue kudisanga ko kifiansaye mu phamba. Bibila kitubidi ti: “Diambu dilembo vingilanga vingilanga dieta bedisa ntima.” (Zin. 13:12) Bobuawu bilumbu binkuendila mu kifiansaye, yilenda ba phasi mu nunga zinzomono zi tsangusulu nitu. (1 Ko. 7:9) Va buangu kiluta tula thalu mu thangu yo lume viokisa mu kifiansaye, wulenda kukiyuvula, ‘Diambu mbi diaka dinkaka ndifueti longuka zaba kuidi mutu nio ndinkana kuela tuamina ndibaka nzengolo?’

BUE BATU BANKAKA BALENDA SADISILA BATU BO BADI MU KIFIANSAYE?

14. Mu ziphila mbi zimboti batu bankaka balenda sadisila batu bo badi mu kifiansaye? (Tala phe foto.)

14 Beto zaba batu bobo badi mu kifiansaye, mbi tulenda tula muingi tubasadisa? Tulenda kubatedisa badia yeto va kimosi, kubatedisa mu tsambudulu yi dikanda, voti mu diambu di viokisa thangu va kimosi. (Lom. 12:13) Mu maluaku beni momo, muawu balenda luta zabisinina bumboti mboti. Phuila badi yi shapero, phuila badi yi ditoma mu diambu di kuenda mu bibuangu binkaka, voti phuila badi yi buangu kio balenda soludila bawu veka? Enati buawu, tulenda kubasadisa? (Nga. 6:10) Alicia, nio tuketidi tubilanga, bambukidi moyo diambu diodi niandi ayi Aschwin beba yangalalanga. Tubidi ti: “Tueba banga mu zikhini mu phila yoyi bakhomba bankaka beba tulombilanga tue batadi mu zinzo’awu enati phuila tuidi yi buangu ki soludila mu kambu ba va beto veka.” Enati balombidi wuba shapero, wulenda kudimona diluaku dimboti mu diambu di sadisa batu bo batidi kuelana? Kadi bika batu bo bankana kuelana bathumu ba va bawu veka vayi zaba suasikisa thangu yifueni yo wulenda kubabika basolula masolo mo ma batadidi.​—Flp. 2:4.

Enati tuzebi batu bo badi mu kifiansaye, tulenda tomba maluaku ma kubasadisila (Tala paragrafi 14-15)


15. Bakundi ba batu bo badi mu ki fiansaye, mambu mbi diaka mankaka balenda tula mu kubasadisa? (Zingana 12:18)

15 Tulenda kubasadisa mu mo tuntuba ayi mu mo tunkambu tuba. Thangu zinkaka tulenda kikenga mu mo tuntuba. (Tanga Zingana 12:18.) Mu kifuani, tulenda ba phuila yi kue kambi batu bankaka ti batu beka mu ki fiansaye vayi bo badi mu ki fiansaye balenda ba phuila yi kamba batu mambu beni bawu veka. Tulendi ko tudila batu bo badi mu kifiansaye kibuezi voti kubavuezila mu mambu mo mabatadidi bawu veka. (Zin. 20:19; Lom. 14:10; 1 Tes. 4:11) Mu buela, batu bo badi mu kifiansaye balendi ko yangalala ti batu babakamba mambu mo mammonisa ti bafueti kaka kuelana. Khomba mosi wunketo widi mu dizina di Elise ayi nnuni’andi batubidi ti, “Dieba tutulanga kadi khini mu thangu batu beba tuyuvulanga biuvu mu diambu ditedi lukanu lu dikuela dieto kadiambu ko tuisi keta masoludila ko.”

16. Mbi tufueti tula enati batu babeki nzengolo yi vonda ki fiansaye?

16 Mambu mbi meta salama enati batu babeki nzengolo yivonda kifiansaye? Tufueti manga kota mu mambu beni voti kadi ba ndambusu mosi. (1 Pi. 4:15) Khomba mosi wunketo widi mu dizina di Lea tubidi ti: “Ndiwa ti batu baye kuthudila kibuezi mu bila kioki kifiansaye kieto kifuila. Diambu beni dithula phasi.” Banga kuandi phila tuketidi tubilanga, enati bakala ayi nketo babeki nzengolo yi vonda kifiansaye, yawu ko yinsundula ti basi nunga ko mambu. Nduka nduka yawu yimmonisa ti kifiansaye kidukisidi lukanu luandi​—kisadisidi batu bo badi mu kiawu babaka nzengolo yimboti. Vayi, nzengolo beni yilenda kubatatisa mu mayindu ayi yilenda kubatula bakimona bawu veka. Diawu tulenda tomba maluaku ma kubasadisila.​—Zin. 17:17.

17. Mambu mbi batu bo badi mu kifiansaye bafueti tatamana vanga?

17 Banga kuandi phila tume muena, kifiansaye kilenda ba na mambu maphasi, vayi kilenda kuandi ba na mambu mamboti. Jessica tubidi ti: “Mu tuba kiedika, kifiansaye kikala na mambu mawombo mavanga. Ndimona khini mu phila yo tusadila thangu’eto ayi zingolo zieto muingi tuluta zabasana bumboti mboti.” Enati mu kifiansaye luidi, lutatamana tula ngolo muingi luzabasana bumboti. Beno kubutudila, buawu luela nungina kifiansaye kieno, ayi yawu yela kulusadisa lubaka nzengolo yinduenga.

NKUNGA 49 Tósepelisa motema ya Yehova

a Mazina mankaka balulu mabalulu.

b Mu diambu wuluta bue zaba mambu mankaka, tala buku Mituna oyo bilenge batunaka​—Biyano oyo ebongi, Volimi 2, pha. 39-40.

c Niona mutu mu binama biandi binitu yidi phila yi kitsuza yo yeta tomba ti bakulutu ba kimvuka basambisa batu bo bamvanga mambu maphila yoyi. Niona mabeni ayi solula mambu ma kitsuza mu zimesaje voti mu telefoni, batu bo bamvanga mambu maphila yoyi balenda kubasambisa mu tadila phila yoyi mambu beni masalimini.

d Muingi wuzaba mambu mankaka, tala Mituna ya batángi mu Nzo yi Nkengidi yi 15 Août 1999 mu dingala.