Toʼoneʼ t-aʼalajtiʼeʼ, wa k-beetik leloʼ jeʼel k-beetik loob tiʼ u yuumileʼ. Chéen baʼaleʼ letiʼeʼ tu yaʼalajtoʼon: «¡Kíimseʼex! Jeʼel in tsʼáaik in nookʼ utiaʼal a choʼik u kʼiʼikʼel a kʼabeʼexeʼ». Kex jach uts tin tʼaan in bin kaʼach teʼ Iglesiaoʼ le baʼax tu yaʼalaj le sacerdoteoʼ tu desanimarten ka xuʼul in biniʼ. Bejlaʼeʼ kin tsʼáaik cuentaeʼ le baʼax úuchoʼ le áanten utiaʼal u taaktal in kanik u jaajil yoʼolal Jéeoba.

 Tin paalileʼ tu kaajil Trípolieʼ kajaʼan jejeláas máakoʼob yaanal u razaʼob, yaanal u idiomaʼob bey xan u religiónoʼob. Cada familia kaʼacheʼ jach ku creerkuba yóolal le raza tuʼux u taaloʼ. Bey xan u yuʼubikuba in láakʼtsiloʼob kaʼach yoʼolal k-razaoʼ. Teen yéetel in sukuʼunoʼobeʼ ookoʼon tiʼ junpʼéel grupo ku yaʼalaʼaltiʼ u Soldadoʼob le Fejoʼ. a U meyaj le grupoaʼ letiʼe u tsʼáaikubaʼob tu contra u testigoʼob Jéeobaoʼ. Kex maʼ k-kʼaj óol mix juntúul Testigo kaʼacheʼ le sacerdoteoʼ tu yaʼalajtoʼoneʼ le Testigoʼoboʼ yaan u pandillaʼob yéetel u tsʼaamubaʼob tu contra le Iglesia ortodoxaoʼ. Tu yaʼalaj xan toʼoneʼ Jéeoba bin u nojchiloʼob. Mantatsʼ ku yaʼaliktoʼoneʼ wa k-ilik juntúul Testigoeʼ ka k-beet loob tiʼ.

 Teneʼ maʼ in wojel kaʼach wa tu yóoxtúulal in sukuʼunoʼobeʼ u kʼaj óoloʼob jujuntúul u testigoʼob Jéeoba. In sukuʼunoʼobeʼ tu lugar u beetkoʼob loob tiʼobeʼ káaj u xokikoʼob le Biblia tu yéeteloʼoboʼ utiaʼal bin u yeʼeskoʼob maʼ jaaj le baʼax ku kaʼanskoʼoboʼ. Juntéenjeakeʼ le ka suunajen de áakʼab tin wotocheʼ tin wilaj chuup yéetel Testigoʼob, letiʼobeʼ táan u tsikbaltikoʼob tiʼ jujuntúul in láakʼtsiloʼob yéetel in vecinoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Leloʼ tu beetaj in jach pʼuʼujul. Tin tuklaj: «¿Bix u atrever in sukuʼunoʼob u traicionartoʼob le Iglesiaoʼ?». Le ka tin wóotaj lukʼleʼ juntúul tiʼ in vecinoʼobeʼ tu yaʼalajten ka pʼáatken in wuʼuy le baʼax ku xoʼokloʼ. Letiʼeʼ juntúul dentista jach kʼaj óolaʼan tsʼoʼoleʼ u testigo Jéeoba. Tin wuʼuyaj baʼax tu yaʼaleʼ ka pʼáaten, teʼ súutukoʼ juntúul tiʼ k-amigoʼobeʼ táan u xokik le Salmo 83:18 teʼ tin Bibliaoʼ. Tin wuʼuyaj bey pʼiʼil in wichoʼobeʼ, tumen tin tsʼáaj cuenta de ke le sacerdoteoʼ chéen táan u tuskoʼon bakáan. Jéeobaeʼ maʼ u nojchil junpʼéel pandillaiʼ, baʼaxeʼ letiʼe u jaajil Diosoʼ.

 Como taakchaj in kanik u maasil yoʼolal Jéeobaeʼ, káaj in pʼáatal tin wotoch teʼ kʼiinoʼob ku bin le sukuʼun Michel Aboud u tsʼáa xookoʼ. Juntéeneʼ juntúul tiʼ in amigoʼobeʼ tu kʼáataj tiʼ le sukuʼun junpʼéel baʼal úuch taakak in wojéeltikoʼ. Tu kʼáataj: «¿Máax beet Dios?». Le sukuʼun túunoʼ tu tuchʼubtaj juntúul miis chilikbal teʼ sofáoʼ, ka tu yaʼaleʼ le miisoʼoboʼ maʼ tu naʼatkoʼob baʼaxoʼob k-aʼalik mix le baʼaxoʼob k-tuklikoʼ. Tu tsoleʼ bey xan u yúuchultoʼonoʼ yaan baʼaloʼob tu yoʼolal Dios maʼ tu páajtal k-naʼatik. Le ejemploaʼ tu yáanten in wil baʼaxten yaan baʼaloʼob yoʼolal Jéeoba maʼ kun páajtal k-naʼatik jach tubeel. Yéetel u yáantaj le sukuʼunoʼoboʼ, tu añoil 1946, tin kʼubaj in kuxtal tiʼ Jéeoba yéetel okjaʼanajen le yaanten 15 añosoʼ.

 Tu añoil 1948, káaj in meyaj yéetel in sukuʼun Hanna, letiʼeʼ chʼaʼ fotos ku beetik kaʼachi. Tu tséeleʼ tiaʼan u taller le sukuʼun Najib Salemoʼ, letiʼeʼ ku pintartik kaʼach jejeláas nuʼukuloʼob. b Le sukuʼunaʼ mantatsʼ ku kʼaʼaytaj kaʼach yéetel jach maʼ sajak u beetiʼ. Bey tu beetil tak ka kíim le yaan 100 años tiʼoʼ. Cada ken xiʼiken kʼaʼaytaj tu yéetel teʼ mejen kaajoʼoboʼ kin tsʼáaik cuenta maʼ sajak kex yaʼab máakoʼob ku tsʼáaikubaʼob tu contraiʼ. Tsʼoʼoleʼ séeb u kaxtik bix u kʼaʼaytaj kex jeʼel baʼaxak religión yaan tiʼ le máakoʼoboʼ. Yaʼab baʼaloʼob tin kanaj tiʼ le sukuʼunoʼ.

 Junpʼéel kʼiin mientras táan k-meyajeʼ taal u xíimbaltoʼon kiik Mary Shaayah. Letiʼeʼ kajaʼan Estados Unidos tsʼoʼoleʼ kex yaan u paalaleʼ precursora. Kʼajaʼanteneʼ máan dos horas táan k-tsikbal yéetel le kiikoʼ tumen táan u tsikbaltiktoʼon jatsʼuts experienciaʼob tsʼoʼok u yantaltiʼ teʼ kʼaʼaytajoʼ. Jach maʼ tu tuʼubulten baʼax tu yaʼalajten antes u bin tumen leloʼ tu kʼexaj in kuxtal, kʼajaʼanteneʼ tu pakteneʼ ka tu yaʼalaj: «Milto beora solteroechaʼ, ¿tsʼoʼok wa a tuklik a beetik a precursoril?». Teneʼ tin waʼalajtiʼ maʼ tu páajtal tumen kʼaʼabéet in meyaj utiaʼal in kaxtik in kuxtal. Kiik Mary túuneʼ tu kʼáatajten: «¿Bukaʼaj tiempo tsʼoʼok tsikbal beoraaʼ?». Ka tin núukajtiʼ: «Bey dos horaseʼ». Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Pues teʼ dos horasaʼ maʼ in wil wa táan a meyajiʼ, wa sáamsamal ka kʼaʼaytaj dos horaseʼ jeʼel a chúukbesik a tiempo utiaʼal a beetik a precursorileʼ. Probart junpʼéel año utiaʼal a wilik wa jeʼel a béeytaleʼ».

 Kex teʼ tuʼux in taal maʼ suuk u yaʼalaʼal tiʼ juntúul xiib tumen juntúul koʼolel baʼax unaj u beetkeʼ, teneʼ jach maʼalob tin wuʼuyil le baʼax tu yaʼalaj le kiikoʼ. Le oʼolaleʼ ka máan dos meseseʼ, utiaʼal u mesil enero tiʼ 1952, káaj in beetik in precursoril, tsʼoʼoleʼ ka máan año y medioeʼ invitartaʼaben teʼ xook 22 tiʼ u Escuelail Galaadoʼ.

 Ka tsʼoʼok le xookoʼ túuxtaʼaben Oriente Medio. Menos tiʼ u año kʼuchkeneʼ tsʼoʼok in beel yéetel Doris Wood, juntúul misionera ku taal Inglaterra asignartaʼan xan teʼ tuʼux túuxtaʼabenoʼ.

 Le maʼ seʼen úuch tsʼoʼokok k-beeloʼ túuxtaʼaboʼon tu noj kaajil Alepo, Siria. Teʼeloʼ prohibido le kʼaʼaytajoʼ, le oʼolaleʼ wa ku yojéeltaʼal tumen le sukuʼunoʼob wa tumen uláakʼ máakoʼob yaan máax taak u xookeʼ ku yaʼalaʼaltoʼon utiaʼal ka xiʼikoʼon k-ile.

 Juntéenjeakeʼ binoʼon xíimbalt juntúul señora taak u kaanbal tiʼ le Bibliaoʼ. Le ka tu jeʼekʼabtaj le joonajoʼ, t-ilaj jach sajak kaʼachi, ka tu yaʼalajtoʼon: «¡Kanáantabaʼex! ¡Táant u máan le policía wey banda utiaʼal u kʼáatik tuʼux kajaʼaneʼexoʼ!». Bey t-ojéeltil de ke le policíaoʼ u yojel tuʼuxoʼob k-bin tsʼaa xook. Tu séebaʼanileʼ t-tʼanaj le sukuʼunoʼob nuʼuktik le kʼaʼaytaj teʼ Oriente Mediooʼ, ka tu yaʼaloʼobtoʼon ka jóokʼkoʼon teʼ luʼumil u maas séebaʼanil ku páajtaleʼ. Kex tristechajoʼon úuchik k-pʼatik le máaxoʼob xokik le Biblia t-éeteloʼ, t-tsʼáaj cuenta xan de ke Jéeobaeʼ táan kaʼach u kanáantkoʼon.

 Tu añoil 1955, túuxtaʼaboʼon tu kaajil Bagdad (Irak). Teʼeloʼ kex taʼakumbaileʼ jeʼel u páajtal k-kʼaʼaytaj kaʼach tiʼ jeʼel máaxakeʼ chéen baʼaleʼ maases t-ilaj k-kʼaʼaytaj tiʼ le máaxoʼob ku yaʼalikubaʼob cristianoʼoboʼ.

 Kex maases tiʼ letiʼob k-kʼaʼaytajeʼ t-ilaj k-eʼesik utsil yéetel k-kʼaʼaytaj xan tiʼ le musulmanoʼob k-ilkoʼob teʼ mercado wa teʼ calleʼoboʼ. Doris, in wataneʼ, jach u yojel u káajs u tsikbal yéetel le máakoʼoboʼ, yaan horaeʼ utiaʼal u káajsik u tsikbaleʼ ku yaʼalik: «In papáeʼ ku yaʼalikeʼ tuláakloʼoneʼ yaan k-kʼubik cuentas tiʼ le máax beetmiloʼonoʼ» (Romanos 14:12). Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik: «In tuukul tiʼ leloʼ jach tsʼoʼok u yáantken. ¿Techeʼ baʼax ka tuklik yoʼolal leloʼ?».

 Toʼoneʼ jach t-disfrutartaj le casi tres años kʼaʼaytaj t-beetaj tu kaajil Bagdadoʼ. Teʼeloʼ k-áantik kaʼach le sukuʼunoʼob utiaʼal u seguer u kʼaʼaytajoʼob kex táan u chʼaʼpachtaʼaloʼoboʼ tsʼoʼoleʼ k-beetik xan le reuniónoʼob ich árabe teʼ tuʼux kajaʼanoʼon yéetel le misioneroʼoboʼ. Jach jatsʼuts t-ilil k-áantik le máakoʼob ku taaloʼob Asiriaoʼ, le máakoʼobaʼ kex ku yaʼalikubaʼob cristianoʼobeʼ le kéen u yiloʼob kaʼach le yaabilaj yaan ichiloʼon yéetel le bix k-múuchʼ meyajoʼ, ku tsʼáaikoʼob cuenta de ke toʼoneʼ jach tu jaajil u discípuloʼon Jesús (Juan 13:35).

 Ichil le máaxoʼob tu beetubaʼob Testigoʼoboʼ, tiaʼan juntúul máak ku kʼaabaʼtik Nicolas Aziz, u láakʼtsiloʼobeʼ armenioʼob yéetel asirioʼob. Letiʼeʼ jach u yaabiltmaj u familia yéetel jach jatsʼuts u modos. Nicolas yéetel Helen, u yataneʼ, maʼ xáanchaj ka tu naʼatoʼob de ke Jéeoba yéetel Jesúseʼ maʼ juntúuliliʼobiʼ (1 Corintios 8:5, 6). Tak bejlaʼa kin kʼaʼajsik le kʼiin ka okjaʼanaj Nicolas teʼ río Éufrates yéetel uláakʼ 20 sukuʼunoʼoboʼ.

 Tu kʼiinil 14 tiʼ julio tiʼ 1958, le máakoʼob tu luʼumil Irakoʼ líikʼoʼob tu contra le rey Faisal Segundo ka tu kíimsoʼob. Maʼ úuch tiʼ leloʼ anchaj k-suut tu luʼumil Irán, tiʼ pʼáatoʼon seis mesesiʼ. Le tiaʼanoʼon teʼeloʼ t-ilaj k-kʼaʼaytaj taʼakumbail tiʼ le táanxel luʼumiloʼoboʼ.

 Junpʼíit antes tiʼ k-lukʼul tu noj kaajil Teheránoʼ, bisaʼaben tumen le policía utiaʼal in interrogartaʼaloʼ, bey t-tsʼáajil cuenta táan k-chʼúuktaʼal tumen le policíaʼoboʼ. Chéen pʼel chaʼabik in jóokʼoleʼ tin tʼaanaj in watan ka tin waʼalajtiʼ baʼax úuchi, ka t-chʼaʼtuklaj k-bin táanxel luʼumil. Tsʼoʼoleʼ t-aʼalaj xaneʼ utiaʼal maʼ k-chuʼukleʼ, maʼ tin kaʼa suut teʼ tuʼux kajaʼanoʼonoʼ mix ten k-kaʼa ilba, hasta le kʼiin kéen viajarnakoʼonoʼ.

 Mientraseʼ, in wataneʼ tu kaxtaj junpʼéel lugar tuʼux u pʼaatal hasta le kʼiin kéen k-ilba teʼ aeropuertooʼ. Doriseʼ tu kʼáataj u yáantaj Jéeoba utiaʼal maʼ u yilaʼal tumen le policíaʼob kéen xíik teʼ aeropuertooʼ.

 Jéeobaeʼ tu núukaj u oración Doris tumen teʼ kʼiinoʼ chéen ka téek káaj junpʼéel kʼaʼamkach jaʼ, le oʼolaleʼ mix le policíaʼob jóokʼoʼoboʼ. Pʼáat mix máak ku máan teʼ calleoʼ, tiʼ tu jáan aprovechartaj Doris utiaʼal u bin teʼ aeropuertooʼ. Doriseʼ tu yaʼalaj: «¡Le cháak taaloʼ junpʼéel milagro!».

 Le ka lukʼoʼon tu luʼumil Iráneʼ, asignartaʼaboʼon tiʼ uláakʼ territorio, teʼeloʼ páajchaj k-kʼaʼaytaj tiʼ máakoʼob yaanal u religiónoʼob yéetel jejeláas tuʼux u taaloʼob. Utiaʼal le año 1961, tsʼokaʼaniliʼ u káajal in meyaj bey superintendente tiʼ circuitoeʼ yéetel ku tocar in xíimbaltik le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ Oriente Mediooʼ.

 Le táan k-kʼaʼaytaj teʼ Oriente Mediooʼ yaʼab u téenel tin tsʼáaj cuenta de ke u espíritu santo Jéeobaeʼ ku yáantik le máakoʼob utiaʼal ka xuʼuluk u pʼektikubaʼoboʼ. Kʼajaʼanteneʼ kin tsʼáaik xook tiʼ kaʼatúul táankelem xiʼipalaloʼob tiʼ u taaloʼob Palestinaeʼ, u tuuleʼ ku kʼaabaʼtik Eddy, le uláakʼoʼ Nicolas. Letiʼobeʼ uts tu táan u binoʼob kaʼach teʼ muchʼtáambaloʼ, pero maʼ xáanchaj ka tu pʼataj u xookoʼobiʼ tumen uts tu tʼaan u yoksikubaʼob tiʼ política. Chéen baʼaleʼ teneʼ maʼ xuʼul in kʼáatik tiʼ Jéeoba ka kʼuchuk tu puksiʼikʼaloʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Le ka tu naʼatoʼob chéen u Reino Dios kun láaj utskíintik tuláakal le problemas yaan way yóokʼol kaaboʼ, tu seguertaj u xookoʼob (Isaías 2:4). Letiʼobeʼ tu kʼexaj u kuxtaloʼob ka tu chʼaʼtuklaj u yokjaʼob. Ka máan kʼiineʼ Nicolaseʼ káaj u beetik u superintendenteil tiʼ circuito.

 Tiʼ tuláakal le luʼumiloʼob tuʼux servirnajoʼonoʼ, t-tsʼáaj cuentaeʼ kex yaʼab baʼaloʼob ku sufrirtik le sukuʼunoʼoboʼ, letiʼobeʼ chúukaʼan u yóoloʼob tiʼ Jéeoba. Le beetik tin chʼaʼtuklaj in líiʼsik u yóoloʼob cada ken xiʼiken in xíimbaltoʼob (Romanos 1:11, 12). Junpʼéel baʼax tsʼoʼok u yáantkeneʼ letiʼe in kʼaʼajsik de ke teneʼ maʼ maas importanteen tiʼ u maasil sukuʼunoʼobiʼ (1 Corintios 9:22). Jach ku kiʼimaktal in wóol kaʼach kéen in wáant le sukuʼunoʼoboʼ.

 Uláakʼ baʼax kiʼimakkúuntik k-óoleʼ letiʼe k-ilik bix úuchik u progresar yaʼab tiʼ le máaxoʼob t-tsʼáaj xook tiʼoboʼ. Jujuntúul tiʼ letiʼob yéetel u familiaʼobeʼ anchaj u binoʼob táanxel luʼumiloʼob kajtal yoʼolal le sen baʼateloʼob yaan teʼ tuʼux kajaʼanoʼoboʼ. Kex beyoʼ jach tsʼoʼok u yáantajoʼob teʼ múuchʼuliloʼob tuʼux ku tʼaʼanal árabe yanoʼob Australiaoʼ, Canadá, Estados Unidos yéetel Europa. Teʼ tu tsʼoʼok añosaʼ, jujuntúul tiʼ u paalal le sukuʼunoʼob lukʼoʼob teʼ Oriente Mediooʼ tsʼoʼok u kaʼa suutoʼobiʼ tumen teʼeloʼ jach kʼaʼabéet sukuʼunoʼob maʼ saajkoʼob utiaʼal u kʼaʼaytajoʼobiʼ. Teen yéetel Doriseʼ jach kiʼimak k-óol tumen yaan yaʼab sukuʼunoʼob beyoʼob k-paalal yéetel k-áabiloʼobeʼ.

 Tiʼ tuláakal k-kuxtaleʼ tsʼoʼok k-ilik de ke Jéeobaeʼ maʼ xuʼuluk u kanáantkoʼon yéetel u nuʼuktikoʼoniʼ. Maʼ tu xuʼulul in agradecertik tiʼ Jéeoba úuchik u yáantken utiaʼal ka xuʼuluk in pʼektik in wéet máakil. U ejemplo xan le sukuʼunoʼob maʼ saajkoʼob kʼaʼaytajoʼ jach tsʼoʼok u yáantken utiaʼal maʼ in chʼaʼik saajkil kʼaʼaytaj tiʼ jeʼel máaxakeʼ. Tuláakal le baʼaxoʼob t-aktáantaj yéetel Doris le táan k-servir jejeláas tuʼuxoʼoboʼ tu kaʼansajtoʼoneʼ mantatsʼ kʼaʼabéet k-confiar tiʼ Jéeoba, maʼ tiʼ baʼax k-tuklikiʼ (Salmo 16:8).

 Kéen tuukulnaken tiʼ le bukaʼaj años joʼopʼok k-meyajtik Jéeobaoʼ, kin tsʼáaik cuenta jach yaʼab in pʼaax tiʼ letiʼ. Le oʼolaleʼ jeʼex u yaʼalik Doriseʼ kʼaʼabéet k-meyajtik Jéeoba kex ka yanakoʼon tu chiʼ kíimil. Teneʼ jach kin tsʼáaik u graciasil tiʼ Jéeoba úuchik u chaʼik k-bin kʼaʼaytaj teʼ Oriente Mediooʼ (Salmo 46:8, 9). Junpuliʼ maʼ saajkoʼon tiʼ baʼax ku taal u kʼiiniliʼ tumen k-ojleʼ Jéeobaeʼ mantatsʼ ken u kanáant yéetel ken u nuʼukt le máaxoʼob ku confiaroʼob tiʼ letiʼoʼ (Isaías 26:3).