¿Ka wuʼuyik wa tsʼoʼok u náakal a wóol tumen yaʼab baʼaloʼob maʼ tu páajtal a beetik yoʼolal le COVID-19? U jaajileʼ maʼ chéen tiʼ teech ku yúuchul beyoʼ. Tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ le máakoʼoboʼ tsʼoʼok u máan wa jaypʼéel meses táan u kankoʼob kuxtal yéetel le kʼojaʼanilaʼ. Le doctor Hans Kluge, ku meyaj teʼ Organización Mundial de la Salud utiaʼal u yáantik le máaxoʼob yanoʼob Europaoʼ, ku yaʼalikeʼ yaʼab máakoʼobeʼ tsʼoʼok u beetkoʼob yaʼab baʼaloʼob utiaʼal maʼ u seguer u kʼiʼitpajal le COVID-19. Tsʼoʼoleʼ tu yaʼaleʼ yoʼolal le baʼaxoʼob ku yúuchlaʼ maas séeb u kaʼanal máak, ku náakal u yóol yéetel maʼ taak u beetik mix baʼaliʼ.

 Wa ka wuʼuyik bey nakaʼaj kʼojaʼantal yoʼolal le pandemiaoʼ maʼ u lúubul a wóol. Le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ tsʼoʼok u yáantik yaʼab máakoʼob utiaʼal maʼ u sen estresaroʼob yoʼolal le pandemiaoʼ. Le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ jeʼel xan u yáantkecheʼ.

•  ¿Ka wuʼuyik wa bey tsʼoʼok u kʼojaʼankúunskech le pandemiao’?

•  ¿Baʼaxten unaj u seguer a kanáantkaba?

•  Jujunpʼéel baʼaloʼob ku yaʼalik le Biblia jach jeʼel u yáantkecheʼ

•  Jujunpʼéel tekstoʼob maʼalob ka a chʼaʼ en cuenta

 Maʼ a tuklik, maʼ kʼojaʼanechiʼ. Ka wuʼuyik bey kʼojaʼanecheʼ tumen tsʼoʼok u sen xáantal le pandemiaoʼ, tsʼoʼoleʼ maʼ a wojel bix kun tsʼoʼokol yóokʼol kaabiʼ. Kʼaʼajaktecheʼ cada máakeʼ yaanal bix u yuʼubikuba, yéetel cada máakeʼ jelaʼan bix u yilik le baʼaxoʼob ku aktáantikoʼ. Maʼ xaaneʼ techeʼ ka wuʼuyikaba beyaʼ:

•   Maʼ taak a beetik mix baʼaliʼ

•   Maʼ ta janal mix ta wenel tubeel

•   Séeb a tsʼíikil

•   Ka estresar kéen a beet baʼaloʼob suuk a beetik kaʼachi

•   Séeb u náayal a wóol le táan a beetik wa baʼaxoʼ

•   Ka tuklik minaʼan utskíinajil tiʼ le baʼaxoʼob ku yúuchloʼ

 Wa k-uʼuyik bey tsʼoʼok u náakal k-óol yoʼolal le pandemiaoʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u xuʼulul k-kanáantikbaeʼ. Jujunpʼíitileʼ jeʼel u jáawal k-beetik le baʼaxoʼob aʼalaʼan utiaʼal k-kanáantikbaoʼ. Lelaʼ jeʼel k-beetik kex k-ilik táan u kʼiʼitpajal le kʼojaʼaniloʼ yéetel kex táan u kíimsik yaʼab máakoʼob. Tsʼoʼoleʼ tumen tsʼoʼok u náakal k-óoleʼ jeʼel u taaktal k-jóokʼoleʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel tak k-tuklikeʼ maʼ tun úuchultoʼon mix baʼal mix tiʼ le máaxoʼob yanoʼob t-iknaloʼ.

 Kex jach yaj baʼax táan u muʼyajtaʼal teʼ kʼiinoʼobaʼ yaʼab máakoʼobeʼ tsʼoʼok u yilkoʼob jach jaaj le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Wa ku lúubul a wóol le kéen taalak yaayaj kʼiinoʼobeʼ yaan u pʼáatal minaʼan a muukʼ» (Proverbios 24:10). Chéen baʼaleʼ le Bibliaoʼ jeʼel u yáantik máak u aktáant le pandemiaoʼ bey xan uláakʼ baʼaloʼob ku beetik u sen muʼyajeʼ.

•   Kex maʼ tu páajtal a wantal yiknal u maasileʼ, maʼ a náachtal tiʼob

   Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Juntúul jach maʼalob amigoeʼ [...] tu kʼiinil táan u muʼyaj máakeʼ letiʼeʼ bey juntúul sukuʼuneʼ» (Proverbios 17:17).

   Baʼaxten kʼaʼanaʼan: K-amigoʼobeʼ jach jeʼel u líiʼskoʼob k-óoleʼ (1 Tesalonicenses 5:11). Chéen baʼaleʼ wa k-máansik yaʼab tiempo chéen t-juunaleʼ jeʼel k-kʼojaʼantaleʼ (Proverbios 18:1).

   Beet lelaʼ: Ilawil a tsikbal yéetel a amigoʼob. Maʼ xaaneʼ tʼanoʼob tiʼ teléfono wa tiʼ videollamada, túuxt correo electrónico wa mensajes tiʼob. Wa junpʼéel kʼiin maʼ maʼalob a wuʼuyikabaeʼ tʼanoʼob utiaʼal a tsikbal tu yéeteloʼob. Cada wa baʼax kʼiineʼ kʼáattiʼob bix yaniloʼob, múul tsikbalteʼex baʼax tsʼoʼok u yáantkeʼex utiaʼal maʼ u jach náakal a wóoleʼex teʼ pandemiaaʼ. Wa ka wilik a wáantik juntúul a amigoeʼ yaan a wilkeʼ tu kaʼatúulaleʼex yaan u kiʼimaktal a wóoleʼex.

•   Aprovechart a beetik uláakʼ baʼaloʼob

   Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Ilawil u meyajteʼex tubeel le tiempo yaanteʼexoʼ» (Efesios 5:16).

   Baʼaxten kʼaʼanaʼan: U meyajtech tubeel le tiempo yaantechoʼ jeʼel u yáantkech utiaʼal maʼ a sen tuukul tiʼ le baʼaxoʼob ku yúuchloʼoboʼ (Lucas 12:25).

   Beet lelaʼ: Maʼ a sen chʼíikil tuukul tiʼ le baʼaxoʼob ka beetik kaʼachoʼ, baʼaxeʼ tuukulnen tiʼ le baʼaxoʼob ku páajtal a beetik beoraaʼ. Maʼ xaaneʼ beoraaʼ jeʼel u páajtal a beetik junpʼéel baʼal jach uts ta wicheʼ wa maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal a máansik maas yaʼab tiempo yéetel a familiaeʼ.

•   Maʼ a kʼeʼekʼexik baʼax ken a beete

   Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Beetaʼak tuláakal baʼal [...] tu tsoolol» (1 Corintios 14:40).

   Baʼaxten kʼaʼanaʼan: Yaʼab máakeʼ ku yuʼubikuba maʼalob wa ku beetik tuláakal baʼal tu tsoolol.

   Beet lelaʼ: Según bix kuxlikech beoraaʼ tsʼíibt baʼaxoʼob ken a beete. Tsʼíibt baʼax hora ken a beet le tareaʼob ku tsʼaʼabaltech escuelaoʼ, baʼax hora kan meyaj yéetel baʼax hora ken a beet u meeyjil a wotoch. Maʼalob xan ka a maas natsʼaba tiʼ Dios. Jeʼel xan u páajtal a beetik uláakʼ baʼaloʼob jeʼex a máansik tiempo yéetel a familia, a jóokʼol táankab wa a beetik ejercicio. Cada wa baʼax kʼiineʼ ilawil le baʼaxoʼob a tsʼíibtmoʼ. Tsʼoʼoleʼ wa kʼaʼabéet a kʼexik wa baʼaxeʼ beete.

•   Ilawil baʼax ken a beet kéen kʼexpajak le tiempooʼ

   Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le máax yaan u naʼatoʼ ku taʼakikuba kéen u yil junpʼéel peligro» (Proverbios 22:3).

   Baʼaxten kʼaʼanaʼan: U juul le Kʼiin yéetel le iikʼoʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-kʼojaʼantaleʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ xaaneʼ maʼ tu páajtal a disfrutartik le baʼaloʼobaʼ tumen jelaʼan le tiempo teʼ tuʼux kajaʼanechoʼ.

   Beet lelaʼ: Wa táan u náatsʼal le keʼeliloʼ ilawil bix jeʼel a aprovechartik u sáasilil le Kʼiin kéen meyajnakechoʼ wa ken a beet uláakʼ baʼaloʼob ichil a wotoch. Kex táan u beetik keʼeleʼ ilawil bey baʼaxoʼob jeʼel u páajtal a beetik tu táankabil a wotocheʼ. Wa ku béeytaltecheʼ ilawil a manik u nookʼil keʼel utiaʼal u páajtal a máansik maas yaʼab tiempo teʼ táankaboʼ.

   Wa táan u náatsʼal yáaxkʼiineʼ unaj a wilik a kanáantkaba tumen maas yaʼab máakoʼob ku jóokʼloʼob tu yotochoʼob. Tukult tubeel tuʼuxoʼob taak a bin yéetel ilawil a bin teʼ hora maʼ jach yaʼab máak yanoʼ.

•   Seguernak a kanáantkaba tiʼ le COVID-19

   Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le j-maʼ naʼatoʼ maʼ tu kanáantik baʼax ku beetik yéetel jach ku píitmáan u confiarkuba» (Proverbios 14:16).

   Baʼaxten kʼaʼanaʼan: Le COVID-19 ku kíimsik máak, wa ku jáawal k-kanáantikbaeʼ jeʼel u páakʼaltoʼon le kʼojaʼaniloʼ.

   Beet lelaʼ: Cada wa baʼax kʼiineʼ ilawil baʼaxoʼob aʼalaʼan teʼ tuʼux kajaʼanech utiaʼal u kanáantkuba máak tiʼ le COVID-19. Tsʼoʼoleʼ tukult wa láayliʼ táan a beetkeʼ. Tukult xaneʼ le baʼaxoʼob ka beetkoʼ ku yáantaj utiaʼal a kanáantkaba, utiaʼal a kanáantik a familia bey xan utiaʼal a kanáantik u maasil.

•   Ilawil a maas biskaba yéetel Dios

   Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Natsʼabaʼex tu yiknal Dios, letiʼ túuneʼ bíin u natsʼuba ta wiknaleʼex» (Santiago 4:8).

   Baʼaxten kʼaʼanaʼan: Dioseʼ jeʼel u yáantkech kéen a muʼyajt wa baʼaxeʼ (Isaías 41:13).

   Beet lelaʼ: Ilawil a xokik sáamsamal le Bibliaoʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel u meyajtech le programa beetaʼan utiaʼal a xokik le Bibliaoʼ.

 U testigoʼob Jéeobaeʼ láayliʼ táan u muchʼkubaʼob utiaʼal u kaanbaloʼob tiʼ Dios kex yaan le pandemiaoʼ. ¿Bix u beetkoʼob? Tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ ku meyajtiʼob videollamadas utiaʼal u adorarkoʼob Dios láalaj semana, utiaʼal u yilkoʼob le asambleaʼob ku beetaʼal cada añooʼ yéetel utiaʼal u kʼaʼajsikoʼob le kʼiin úuchik u kíimil Cristooʼ. Wa teech taak a wantal tu yéeteloʼobeʼ kaxtoʼob utiaʼal u yaʼalikoʼobtech bix jeʼel a beetkeʼ.

 Isaías 33:24: «Mix juntúul u kajnáalil le luʼum ken u yaʼal: ‹Kʼojaʼanen›».

 Baʼax u kʼáat u yaʼale: Dioseʼ yaan u luʼsik tuláakal le kʼojaʼaniloʼoboʼ.