Mateo 5:1-48

5  Le ka tu yilaj Jesús le yaʼabkach máakoʼoboʼ, naʼak teʼ puʼukoʼ; ka tsʼoʼok u kutaleʼ taal u disipuloʼob tu yiknal.  Letiʼ túuneʼ káaj u kaʼanskoʼob táan u yaʼalik:  «Kiʼimak u yóol le máaxoʼob wiʼijoʼob tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob ku tsʼáaik Diosoʼ,* tumen u tiaʼaloʼob u Reinoil kaʼan.  »Kiʼimak u yóol le máaxoʼob yaachajaʼan u yóoloʼoboʼ, tumen yaan u líiʼsaʼal u yóoloʼob.  »Kiʼimak u yóol le máaxoʼob maʼ séeb u kʼuuxiloʼoboʼ, tumen letiʼobeʼ yaan u tiaʼalintikoʼob le Luʼumoʼ.  »Kiʼimak u yóol le máaxoʼob wiʼijoʼob yéetel ukʼajoʼob tiʼ justiciaoʼ,* tumen yaan u tsʼaʼabaltiʼob le justicia u kʼáatoʼoboʼ.  »Kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku chʼaʼikoʼob óotsililoʼ, tumen yaan u chʼaʼabal óotsilil tiʼob.  »Kiʼimak u yóol le máaxoʼob minaʼan baʼax kʼaas tu puksiʼikʼaloʼoboʼ, tumen letiʼobeʼ yaan u yilkoʼob Dios.  »Kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku meyajoʼob utiaʼal ka yanak jeetsʼeliloʼ, tumen tiʼ letiʼobeʼ yaan u yaʼalaʼal u paalaloʼob Dios. 10  »Kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku chʼaʼpachtaʼaloʼob ikil u beetkoʼob baʼax maʼaloboʼ, tumen u tiaʼaloʼob u Reinoil kaʼan. 11  »Kiʼimakchajak a wóoleʼex ken poʼopochʼaʼakeʼex, ken chʼaʼpachtaʼakeʼex yéetel ken aʼalaʼak jeʼel baʼaxak maʼ jaajtak ta contraʼex tin woʼolaliʼ. 12  Kiʼimakchajak a wóoleʼex yéetel síitʼneneʼex yéetel kiʼimak óolal, tumen nojoch baʼax kun siibilteʼex teʼ kaʼanoʼ, tumen bey úuchik xan u chʼaʼpachtaʼal le profetaʼob kuxlajoʼob táanil tiʼ teʼexoʼ. 13  »Teʼexeʼ u taʼabileʼex yóokʼol kaab, baʼaleʼ wa le taʼab ku saʼatal u chʼóochʼiloʼ, ¿bix jeʼel u kaʼa chʼóochʼkintaʼaleʼ? Mix baʼal u biilal, chéen utiaʼal ka puʼuluk táankab utiaʼal ka pepeʼchaʼataʼak tumen le máakoʼoboʼ. 14  »Teʼexeʼ u sáasileʼex yóokʼol kaab. Maʼ tu páajtal u taʼakaʼal junpʼéel kaaj yaan tu yóokʼol junpʼéel puʼuk. 15  Maʼatech u tʼaʼabal junpʼéel lámpara* ku tsʼoʼokoleʼ ku nokkíintaʼal junpʼéel xaak* tu yóokʼol, baʼaxeʼ ku tsʼaʼabal kaʼanal, utiaʼal ka u sáasilkunt tuláakal le máaxoʼob yanoʼob ich najoʼ. 16  Bey túun xanoʼ, juulnak a sáasileʼex tu táan le máakoʼoboʼ, utiaʼal ka u yiloʼob le maʼalob baʼaloʼob ka beetkeʼexoʼ yéetel ka u tsʼáaʼob nojbeʼenil tiʼ a Taataʼex yaan teʼ kaʼanoʼ. 17  »Maʼ a tuklikeʼex wa taalen in xuʼuls le Ley wa le baʼax tu kaʼansaj le profetaʼoboʼ. Maʼ taalen in xuʼulsiʼ, baʼaxeʼ taalen in béeykunte; 18  tumen tu jaajil kin waʼalikteʼexeʼ, maas jeʼel u xuʼulul tiʼ le kaʼan yéetel tiʼ le Luʼumoʼ ke ka tuʼupuk junpʼéel chan letra ‹i› yaan ichil le Leyoʼ wa u chan puntoil le letraaʼ, táanil tiʼ u béeytal tuláakal le baʼaxoʼob tsʼíibtaʼanoʼoboʼ. 19  Le oʼolaleʼ jeʼel máaxak maʼ tu beetik tak chéen junpʼéel tiʼ u maas chichnil le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Ley yéetel ka u kaʼans tiʼ le máakoʼob maʼ u beetkoʼob xanoʼ, yaan u yaʼalaʼal letiʼ u maas chichnil utiaʼal u Reinoil kaʼan. Baʼaleʼ jeʼel máaxak ka u beet yéetel ka u kaʼans ka beetaʼakeʼ, yaan u yaʼalaʼaltiʼ nojoch ichil u Reinoil kaʼan. 20  Tumen kin waʼalikteʼexeʼ wa maʼ ta biskeʼex junpʼéel kuxtal maas toj tiʼ le ku bisik le escribaʼob yéetel le fariseoʼoboʼ, junpuliʼ maʼ kan ookleʼex tu Reinoil kaʼan. 21  »A wuʼuymeʼex aʼalaʼab tiʼ le máakoʼob úuchjeakiloʼ: ‹Maʼ unaj a kíimsik máakiʼ, baʼaleʼ wa yaan máax ku kíimsik juntúul máakeʼ yaan u bisaʼal tu táan le juezoʼoboʼ›. 22  Chéen baʼaleʼ teneʼ kin waʼalikteʼexeʼ jeʼel máaxak maʼ tu xuʼulul u kʼuuxil tiʼ u sukuʼuneʼ yaan u bisaʼal tu táan le juezoʼoboʼ, baʼaleʼ jeʼel máaxak ka u tʼan u sukuʼun yéetel poochʼileʼ yaan u bisaʼal tu táan le Nukuch Juezoʼoboʼ, tsʼoʼoleʼ jeʼel máaxak ka u yaʼal tiʼ u sukuʼun: ‹¡Mix baʼal a biilal, j-maʼ naʼat!›, jeʼel u náajmatik u puʼulul tu kʼáakʼil Gehenaeʼ.* 23  »Bey túunoʼ, wa táan a bisik junpʼéel baʼax a kʼub teʼ altaroʼ baʼaleʼ teʼeloʼ ku kʼaʼajaltech kʼuuxtech a sukuʼuneʼ, 24  pʼat aktáan tiʼ le altar le baʼax ta bisoʼ. Táanileʼ xeen a wutskíint le talamil yaantech yéetel a sukuʼunoʼ, ken suunakech túuneʼ ka kʼubik. 25  »Le táan a bineʼex tu yiknal le juezoʼ, ilawil a séeb utskíintik le talamil yaantech yéetel le máax takik a pooloʼ, tumen bik u kʼubech tiʼ le juezoʼ, yéetel le juezoʼ ka u kʼubech tiʼ le carcelero utiaʼal ka u kʼalechoʼ. 26  Tumen tu jaajil kin waʼaliktecheʼ, maʼ bíin jóokʼkech wa maʼ a láaj boʼot tak u tsʼook centavo* tiʼ le baʼax a pʼaxmoʼ. 27  »A wuʼuymeʼex aʼalaʼab úuchjeakil: ‹Maʼ unaj a lúubul tiʼ adulterioiʼ›.* 28  Baʼaleʼ teneʼ kin waʼalikteʼexeʼ tuláakal máax ku sen chaʼantik juntúul koʼolel utiaʼal u tsʼíiboltik u núupchital tu yéeteleʼ, tsʼoʼok u lúubul tiʼ adulterio tu yéetel ichil u puksiʼikʼal. 29  Le oʼolaleʼ, wa a x-noʼoj ich táan u beetik a kʼebantaleʼ, luʼse ka a píikchʼinte. Tumen maas maʼalob ka pʼáatak minaʼan junxéetʼ a wíinklil ke ka píikchʼintaʼak tuláakal a wíinklil teʼ Gehenaoʼ. 30  Bey xan, wa a x-noʼoj kʼab táan u beetik a kʼebantaleʼ, xotʼe ka a pule. Tumen maas maʼalob ka pʼáatak minaʼan junxéetʼ a wíinklil ke ka píikchʼintaʼak tuláakal a wíinklil teʼ Gehenaoʼ. 31  »Tsʼoʼoleʼ aʼalaʼab xan: ‹Jeʼel máaxak ka u divorciartuba tiʼ u yataneʼ u tsʼáa u juʼunil divorcio tiʼ›. 32  Chéen baʼaleʼ, teneʼ kin waʼalikteʼexeʼ tuláakal máax ku divorciarkuba tiʼ u yatan wa maʼ tu yoʼolal núupkʼebaneʼ* jeʼel u beetik u lúubul u yatan tiʼ adulterioeʼ, tsʼoʼoleʼ jeʼel máaxak ku tsʼoʼokol u beel yéetel juntúul koʼolel u divorciarmuba, baʼaleʼ maʼ yoʼolal núupkʼebaneʼ, ku lúubul xan tiʼ adulterio. 33  »A wuʼuymeʼex xan aʼalaʼab tiʼ le máakoʼob úuchjeakiloʼ: ‹Maʼ unaj a jurar wa maʼ ken a béeykuntiʼ. Baʼaxeʼ unaj a beetik tuláakal le baʼax a waʼalmaj tiʼ Jéeobaoʼ›. 34  Baʼaleʼ teneʼ kin waʼalikteʼex: Maʼ a jurareʼex mix yoʼolal kaʼan, tumen leloʼ u trono Dios; 35  mix yoʼolal Luʼum, tumen leloʼ u kʼáancheʼil u tʼalkúuntik u yook; mix yoʼolal Jerusalén, tumen u kaajal le nojoch Reyoʼ. 36  Mix yoʼolal a pool unaj a jurar, tumen maʼ tu páajtal a sutik sakil wa booxil mix junkúul u tsoʼotsel a pool. 37  Baʼaxeʼ ken a waʼaleʼex ‹yaan› a beetkeʼex junpʼéel baʼaleʼ, beeteʼex; wa ka waʼalikeʼex ‹maʼataneʼ› maʼ a beetkeʼex; tumen le baʼax ku píitmáan tiʼ lelaʼ tiʼ le j-Kʼasaʼan* u taaloʼ. 38  »A wuʼuymeʼex aʼalaʼab xan úuchjeakil: ‹Máax ku puchʼik u yich wa máaxeʼ yaan xan u puʼuchʼul u yich, máax ku jutik u koj wa máaxeʼ yaan xan u juʼutul u koj›. 39  Baʼaleʼ teneʼ kin waʼalikteʼex: Maʼ a sutkeʼex u jeel le loob ku beetaʼalteʼexoʼ, baʼaxeʼ máax ku lajkech ta x-noʼoj pʼuʼukeʼ, sut uláakʼ u tséel a pʼuʼuk tiʼ. 40  Wa yaan máax xan u kʼáat u bisech tu táan le juezoʼob utiaʼal u tokik u yáal a nookʼeʼ, chaʼa xan u chʼaʼik uláakʼ u yáalaloʼ. 41  Wa yaan máax ku obligartikech a wáant u bis u kuuch yóokʼol junpʼéel kilometroeʼ áant u bis yóokʼol kaʼapʼéel kilómetro. 42  Wa yaan máax ku kʼáatiktech wa baʼaxeʼ, tsʼáatiʼ, maʼ a sutik a paach tiʼ le máax ku kʼáatiktech taakʼin u majáantoʼ.* 43  »A wuʼuymeʼex aʼalaʼab úuchjeakil: ‹Kʼaʼabéet a yaabiltik a wéet máakil yéetel a pʼektik a enemigo›. 44  Baʼaleʼ teneʼ kin waʼalikteʼex: Maʼ u xuʼulul a yaabiltikeʼex a enemigoʼex yéetel orarneneʼex tu yoʼolal le máaxoʼob chʼaʼpachtikeʼexoʼ, 45  utiaʼal a weʼeskeʼex u paalaleʼex a Taataʼex yaan teʼ kaʼanoʼ, tumen letiʼeʼ ku beetik u jóokʼol Kʼiin tu yóokʼol le kʼasaʼanoʼoboʼ bey xan yóokʼol le utsoʼoboʼ yéetel ku beetik u kʼáaxal jaʼ yóokʼol le utsoʼoboʼ bey xan yóokʼol le kʼasaʼanoʼoboʼ. 46  Tumen wa ka yaabiltikeʼex le máaxoʼob yaabiltikeʼexoʼ, ¿baʼax jeʼel u siʼibilteʼex tu yoʼolaleʼ? ¿Maʼ wa láayliʼ letiʼe baʼax xan ku beetik le máaxoʼob kʼamik le impuestoʼoboʼ? 47  Wa xan chéen a sukuʼuneʼex ka saludartikeʼexeʼ, ¿jach wa nojoch baʼax ka beetkeʼex? ¿Maʼ wa láayliʼ letiʼe baʼax ku beetik le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ? 48  Teʼex túuneʼ unaj a chúukaʼantaleʼex jeʼel bix a Taataʼex yaan teʼ kaʼan chúukaʼan tiʼ tuláakal baʼaloʼ.

Notas

Wa: «le máaxoʼob óotsil u yóoloʼoboʼ».
Wa: «u beetkoʼob baʼax u kʼáat Dios yéetel u tsʼoʼokbeskoʼob baʼax ku yaʼalik u leyoʼob».
Ilaʼak Tipʼ. 16.
Lelaʼ junpʼéel xaak utiaʼal u pʼiʼisil kaʼach tikin baʼaloʼob utiaʼal jaantbil, jeʼex le neekʼoʼoboʼ.
Lelaʼ junpʼéel kúuchil tuʼux ku tóokaʼal kaʼach basura tu joʼokajil Jerusalén. Ilaʼak Tipʼ. 9.
Lit.: «cuadrante», lelaʼ junpʼéel chan taakʼin jach junpʼíit u tojol.
Lelaʼ letiʼ ken núupkʼebanchajak juntúul xiib wa juntúul koʼolel tsʼokaʼan u beel.
Gr.: pornéya. Le tʼaanaʼ ku meyaj utiaʼal u yúuchul tʼaan tiʼ le jejeláas núupchitaloʼob ku bin tu contra u ley Diosoʼ. Ilaʼak Tipʼ. 4.
Wa: «Kʼaasilbaʼal».
Teʼelaʼ táan u yúuchul tʼaan tiʼ u majáantaʼal taakʼin x-maʼ interesil.